Ανησυχητικά Σημάδια;

«Ο Βαλ Λέσα, 73χρονος χωρικός στο Τουβαλού, δεν χρειάζεται επιστημονικές εκθέσεις για να μάθει ότι η θάλασσα ανεβαίνει», λέει η εφημερίδα Δε Νιου Ζίλαντ Χέραλντ (The New Zealand Herald). «Οι παραλίες των παιδικών του χρόνων εξαφανίζονται. Οι καλλιέργειες που έτρεφαν την οικογένειά του έχουν δηλητηριαστεί από το αλμυρό νερό. Τον Απρίλιο [του 2007], αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι του όταν τα νερά μιας μεγάλης παλίρροιας το κατέκλυσαν και τα κύματα το γέμισαν πέτρες και σκουπίδια».

ΓΙΑ τους κατοίκους του Τουβαλού, μιας συστάδας νησιών το πολύ τέσσερα μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, η παγκόσμια υπερθέρμανση δεν είναι αφηρημένη επιστημονική έννοια, αλλά «καθημερινή πραγματικότητα», λέει η Χέραλντ. a Χιλιάδες άτομα έχουν ήδη εγκαταλείψει τα νησιά και πολύ περισσότεροι ετοιμάζονται να φύγουν.

Στο μεταξύ, ο Ρόμπερτ, που ζει στο Μπρίσμπεϊν της Αυστραλίας, μπορεί να ποτίζει τον κήπο του μόνο ορισμένες ημέρες, χρησιμοποιώντας κουβά​—όχι λάστιχο. Και αν δεν πάει σε πλυντήριο αυτοκινήτων που ανακυκλώνει το νερό, μπορεί να πλύνει μόνο τμήματα του αυτοκινήτου του​—τους καθρέφτες, τα παράθυρα και τις πινακίδες. Προς τι αυτοί οι περιορισμοί; Ο Ρόμπερτ ζει σε ένα τμήμα της χώρας που πλήττεται από τη χειρότερη ξηρασία του αιώνα, όπως έχει αποκληθεί. Αλλού τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Είναι τα προβλήματα στην Αυστραλία και στο Τουβαλού απόρροια της παγκόσμιας υπερθέρμανσης;

Τι Προβλέπουν Μερικοί

Πολλοί πιστεύουν ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες αποτελούν βασική αιτία για την παγκόσμια υπερθέρμανση, η οποία ίσως αποβεί ολέθρια για το κλίμα και το περιβάλλον. Για παράδειγμα, η ευρεία τήξη των χερσαίων πάγων και η διόγκωση των ωκεανών λόγω της υπερθέρμανσης του νερού θα μπορούσαν να προκαλέσουν δραστική άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Τα νησιά που βρίσκονται σε χαμηλό επίπεδο, όπως το Τουβαλού, θα μπορούσαν να εξαφανιστούν, όπως και μεγάλα τμήματα της Ολλανδίας και της Φλόριντα​—για να αναφέρουμε ενδεικτικά δύο άλλες περιοχές. Εκατομμύρια άνθρωποι ίσως αναγκάζονταν να εκκενώσουν μέρη όπως τη Σαγκάη και την Καλκούτα, καθώς και τμήματα του Μπαγκλαντές.

Ταυτόχρονα, η άνοδος των θερμοκρασιών θα μπορούσε να επιφέρει εντονότερες καταιγίδες, πλημμύρες και ξηρασίες. Στα Ιμαλάια, οι παγετώνες που εξαφανίζονται​—από περιοχές που τροφοδοτούν εφτά ποτάμια συστήματα—​θα μπορούσαν να προκαλέσουν έλλειψη πόσιμου νερού η οποία θα επηρέαζε το 40 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού. Κινδυνεύουν επίσης χιλιάδες είδη ζώων, όπως οι πολικές αρκούδες, που κυνηγούν κυρίως στους πάγους. Πράγματι, εκθέσεις δείχνουν ήδη ότι πολλές αρκούδες αδυνατίζουν και μερικές μάλιστα λιμοκτονούν.

Η άνοδος των θερμοκρασιών ίσως επιτείνει επίσης την εξάπλωση των ασθενειών επιτρέποντας στα κουνούπια, στα τσιμπούρια και σε άλλους φορείς ασθενειών, όπως οι μύκητες, να εξαπλωθούν ακόμη περισσότερο. «Οι κίνδυνοι από την αλλαγή του κλίματος είναι σχεδόν τόσο σοβαροί όσο οι κίνδυνοι από τα πυρηνικά όπλα», λέει το Δελτίο των Ατομικών Επιστημόνων (Bulletin of the Atomic Scientists). «Βραχυπρόθεσμα, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι λιγότερο δραματικά . . . , αλλά μέσα στις επόμενες τρεις ή τέσσερις δεκαετίες η αλλαγή του κλίματος θα μπορούσε να προξενήσει ανεπανόρθωτη βλάβη στους βιότοπους από τους οποίους εξαρτούν την επιβίωσή τους οι ανθρώπινες κοινωνίες». Κάτι που κάνει τα πράγματα ακόμη πιο δυσοίωνα είναι ότι, σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες, οι αλλαγές που αποδίδονται στην παγκόσμια υπερθέρμανση λαβαίνουν χώρα γρηγορότερα από όσο αναμενόταν.

Πώς πρέπει να θεωρούμε αυτές τις προβλέψεις; Βρίσκεται η ζωή στη γη πράγματι σε οριακό σημείο; Όσοι βλέπουν δύσπιστα το ζήτημα της παγκόσμιας υπερθέρμανσης λένε ότι αυτές οι ζοφερές προβλέψεις είναι αβάσιμες. Άλλοι δεν είναι βέβαιοι. Ποια είναι, λοιπόν, η αλήθεια; Κινδυνεύει το μέλλον της γης​—και το δικό μας;

[Υποσημείωση]