Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετάβαση στον πίνακα περιεχομένων

Παούα—Το Οπάλιο της Θάλασσας

Παούα—Το Οπάλιο της Θάλασσας

Παούα​—Το Οπάλιο της Θάλασσας

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ

Κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού, ένα τεράστιο οστρακοειδές κινείται αργά ανάμεσα στα βράχια, τρώγοντας τα φύκια που λικνίζονται από τα παράκτια ρεύματα. Το γκριζωπό εξωτερικό του κέλυφος, καλυμμένο με παχιές αποθέσεις ασβεστίου και μικροσκοπικά θαλάσσια πλάσματα, κρύβει στο εσωτερικό του ιριδίζοντα χρώματα​—γαλάζιο, τιρκουάζ και βιολετί που μετατρέπονται σε απαλό κίτρινο και ροζ, με ασημόχρυσες ανταύγειες.

ΑΥΤΟ το εκπληκτικό πλάσμα είναι το παούα, ένα αμπαλόνε μοναδικό στη Νέα Ζηλανδία. Το παούα και τα συγγενικά του αμπαλόνε ζουν μέσα στο νερό, κοντά σε βραχώδεις ακτογραμμές. Μολονότι το παούα θεωρείται πολύτιμο για τα ζωηρά χρώματα που υπάρχουν στο εσωτερικό του κελύφους του, από το οποίο μπορούν να κατασκευαστούν όμορφα κοσμήματα, για πολλούς το κρέας του είναι νοστιμότατη λιχουδιά. Επιπλέον, μέσα στο παούα μπορούν να καλλιεργηθούν λαμπερά μαργαριτάρια.

Το παούα είναι ένα από τα 100 και πλέον είδη αμπαλόνε που υπάρχουν σε όλο τον κόσμο. Η Νότια Αφρική και η Καλιφόρνια, των ΗΠΑ, έχουν τα δικά τους είδη. Το αμπαλόνε ονομάζεται αγουάμπι στην Ιαπωνία, μάτονφις στην Αυστραλία και όρμερ στο νησί Γκέρνσεϊ, στη Μάγχη. Ωστόσο, μόνο στα κρύα νερά του Νότιου Ειρηνικού μπορεί κανείς να βρει το λαμπερόχρωμο αμπαλόνε της Νέας Ζηλανδίας​—το παούα (Haliotis iris).

Βιολογικό Θαύμα

Μέσα στο κέλυφος του παούα εναλλάσσονται στοιβάδες πρωτεϊνών και ασβεστίου που διαθλούν το φως παράγοντας ιριδίζοντα χρώματα, όπως συμβαίνει και με το οπάλιο. Γι’ αυτό, το παούα έχει ονομαστεί οπάλιο της θάλασσας. Η πτώση της θερμοκρασίας στη θάλασσα κάνει τα αμπαλόνε να βυθίζονται σε «χειμερία νάρκη», δηλαδή να κοιμούνται. Τότε, οι στοιβάδες του κελύφους τους χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να σχηματιστούν. Η ποικιλία των χρωμάτων ίσως είναι αποτέλεσμα των θρεπτικών συστατικών του νερού καθώς και των διαφορετικών χρωμάτων που έχουν τα φύκια με τα οποία τρέφονται τα αμπαλόνε, όπως πιστεύει κάποια ειδικός στα παούα.

Τα παούα είναι επιλεκτικά όσον αφορά τη διατροφή τους και διαλέγουν τους γείτονές τους με μεγάλη σχολαστικότητα. Δεν ζουν κοντά στον αγκαθωτό αχινό, τον αποκαλούμενο κίνα, επειδή τρώνε τους ίδιους τύπους φυκιών. Επίσης, ο αστερίας είναι επικίνδυνος εχθρός. Λίγοι μόνο από αυτούς μπορούν να αφανίσουν μια αποικία από παούα. Ο πανούργος αστερίας βάζει έναν βραχίονά του κατά μήκος των αναπνευστικών οπών του παούα προκαλώντας του έτσι ασφυξία. Έπειτα, όταν το παούα πέσει από το βράχο όπου βρισκόταν, ο αστερίας απολαμβάνει ένα εύκολο γεύμα.

Οι Πολλαπλές Χρήσεις του Παούα

Μολονότι η σκουρόχρωμη εξωτερική εμφάνιση του παούα δεν είναι πολύ ελκυστική, επί αιώνες οι ιθαγενείς Μαορί της Νέας Ζηλανδίας θεωρούν πολύτιμη τροφή το κρέας του παούα. Το βρώσιμο μέρος του παούα είναι ένας μεγάλος μυς, ή πόδι, μέσω του οποίου το πλάσμα κινείται στο βραχώδες περιβάλλον του. Οι Μαορί χρησιμοποιούν επίσης το κέλυφός του για αλιευτικά δολώματα και διακοσμήσεις, καθώς και για κοσμήματα και για μάτια στα λαξευτά τους αντικείμενα.

Στις μέρες μας, το παούα είναι πιο δημοφιλές από ποτέ. Ένα ταξίδι στη Νέα Ζηλανδία δεν θεωρείται ολοκληρωμένο αν δεν αγοράσει κάποιος κοσμήματα από παούα.

Σήμερα, δύτες χωρίς υποβρύχιες αναπνευστικές συσκευές ασχολούνται εκτεταμένα με τη συγκομιδή των παούα. Η ασχολία αυτή έχει μετατραπεί σε εξαγωγική βιομηχανία πολλών εκατομμυρίων δολαρίων. Για να διασφαλιστεί η επιβίωση των παούα στα νερά της Νέας Ζηλανδίας, έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα σύστημα που περιορίζει την αλίευσή τους. Κατά το μεγαλύτερο μέρος του, το κρέας των παούα κονσερβοποιείται για την αγορά της Ασίας, ενώ μέρος του καταψύχεται και στέλνεται στη Σιγκαπούρη και στο Χονγκ Κονγκ, όπου το παούα αποτελεί περιζήτητη τροφή πολυτελείας. Συνήθως σερβίρεται ωμό και τεμαχισμένο, με τη μορφή σούσι. Παρότι υπάρχουν άφθονα παούα στα νερά της Νέας Ζηλανδίας, πολλοί κάτοικοί της δεν έχουν δοκιμάσει ποτέ το κρέας αυτού του οστρακοειδούς λόγω της ζήτησής του στο εξωτερικό.

Για να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη διεθνή ζήτηση για παούα, οι προμηθευτές χρησιμοποιούν τώρα σύγχρονες μεθόδους υδατοκαλλιέργειας. Αυτή η τεχνητή μέθοδος παραγωγής έχει αποδειχτεί επιτυχής με άλλα αμπαλόνε στην Αυστραλία, στην Ιαπωνία και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Χάρη σε αυτές τις καινούριες μεθόδους, τα παούα καλλιεργούνται σε δεξαμενές ελεγχόμενης θερμοκρασίας μακριά από το φυσικό θαλάσσιο περιβάλλον τους.

Τα καλλιεργούμενα παούα είναι το ίδιο αδηφάγα με τους συγγενείς τους που ζουν σε ελεύθερη κατάσταση. Μπορούν να φάνε τροφή ίση με το μισό τους βάρος κάθε εβδομάδα. Είναι εντυπωσιακό ότι τα παούα έχουν επίσης αρκετή ευελιξία. Αν τα γυρίσει κάποιος ανάποδα, αυτά μπορούν να ξαναγυρίσουν γρήγορα στην αρχική τους θέση. Τα καλλιεργούμενα παούα είναι καλόβολα. Κάποια ειδικός λέει ότι «απολαμβάνεις το να καλλιεργείς παούα επειδή είναι πολύ πειθήνια και έχουν καλή συμπεριφορά​—και ποτέ δεν σου αντιστέκονται!»

Μαργαριτάρια από Παούα

Εκτός του ότι το κέλυφός τους χρησιμοποιείται για την κατασκευή κοσμημάτων και το κρέας τους αποτελεί νοστιμότατη τροφή, τα παούα μπορούν να παράγουν λαμπερά μαργαριτάρια. Σπάνια θα βρεθούν φυσικά μαργαριτάρια σε παούα που ζουν στη θάλασσα. Αλλά μπορούν να καλλιεργηθούν με τη χρήση μιας μεθόδου η οποία εφαρμόστηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1890 από τον Γάλλο επιστήμονα Λουί Μπουτάν. Το αποτέλεσμα είναι ένα ημισφαιρικό πετράδι με τα ίδια εντυπωσιακά χρώματα που έχει και το κέλυφος. Ποια είναι αυτή η μέθοδος;

Γίνεται εισαγωγή ξένου σώματος στο παούα συνήθως σε τρία σημεία​—δύο κατά μήκος της πλευράς και ένα στο πίσω μέρος. Βαθμιαία το παούα επικαλύπτει αυτές τις προσθήκες με στρώματα μαργάρου ή μαργαριτίνης, το οποίο περιέχει ανθρακικό ασβέστιο και κογχυολίνη. Έπειτα από 18 τουλάχιστον μήνες​—και χιλιάδες επιστρώσεις—​παράγεται ένα μικρό μαργαριτάρι. (Βλέπε το παρακάτω πλαίσιο.) Χρειάζονται μέχρι και έξι χρόνια για να δημιουργηθεί ένα μεγάλο πετράδι. Περίπου 1 στα 50 παούα θα παραγάγει ένα σχεδόν τέλειο μαργαριτάρι. Αυτό είναι ένα πετράδι με ομαλή επιφάνεια, ακτινοβόλο χρώμα και εξαιρετική γυαλάδα.

Οι ερευνητές δεν έχουν καταφέρει ακόμη να παραγάγουν σφαιρικό μαργαριτάρι από παούα. Αυτό οφείλεται στο ότι, ανόμοια με το στρείδι, το παούα έχει έναν μυ στο στομάχι του ο οποίος αποβάλλει οποιαδήποτε χάντρα τοποθετείται στο πεπτικό του σύστημα. Ίσως κάποια μέρα να βρεθεί το μυστικό για τη δημιουργία σφαιρικού μαργαριταριού.

Στο μεταξύ, μπορούμε να απολαμβάνουμε τα προϊόντα αυτού του οστρακοειδούς με τις πολλές χρήσεις​—τα λαμπερά κοσμήματα, τη νόστιμη λιχουδιά και το κέλυφος με τα ελκυστικά χρώματα. Δεν αξίζει να είμαστε ευγνώμονες στον Θεό ο οποίος μας δίνει ένα τόσο όμορφο δώρο;​—Ιακώβου 1:17.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 24, 25]

ΣΠΙΤΙ ΒΑΡΙΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ

Το κύριο συστατικό του κελύφους του παούα είναι το ανθρακικό ασβέστιο. Από αυτό το υλικό φτιάχνεται επίσης η κιμωλία. Ωστόσο, το κέλυφος του παούα είναι τουλάχιστον 30 φορές σκληρότερο από την κιμωλία!

Το παούα αντλεί το ανθρακικό ασβέστιο από το θαλασσινό νερό και δημιουργεί πολύ λεπτές πλάκες μαργάρου. Αυτές κάνουν το κέλυφός του, όχι μόνο εξαιρετικά σκληρό, αλλά και πολύχρωμο και λαμπερό. Οι πλάκες κολλάνε μεταξύ τους μέσω μιας κόλλας από πρωτεΐνη και σάκχαρα που ονομάζεται κογχυολίνη. Αυτή η πανίσχυρη κολλητική ουσία συμβάλλει επίσης στη γυαλιστερή όψη του κελύφους.

Οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει να αντιγράψουν την κόλλα ή τη διαδικασία σχηματισμού της. Το κέλυφος μπορεί να επιδιορθώσει οποιαδήποτε ρωγμή και έχει τουλάχιστον πέντε διαφορετικούς μηχανισμούς για να μην σπάει. Πράγματι, το παούα είναι ένα θαύμα μηχανικής και σχεδιασμού από μέρους του Θεού.

[Ευχαριστίες]

© Humann/​gt photo

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 23]

Top left: © K.L. Gowlett-Holmes; top right: Marcus Byrne/​Photographers Direct

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 25]

Silverdale Marine Hatchery, New Zealand