Το Καταπληκτικό Όστρακο
Προϊόν Σχεδιασμού;
Το Καταπληκτικό Όστρακο
◼ Τα κοχύλια φαίνονται εύθραυστα, αλλά συνήθως είναι δύσκολο να σπάσουν. «Μερικά έπρεπε να τα σπάσω με σφυρί για να πάρω ένα κομμάτι τους», λέει ο μηχανικός Κένεθ Βέκιο, αναπολώντας την παιδική του ηλικία. Η ανθεκτικότητα αποτελεί εξέχον χαρακτηριστικό του οστράκου των μαλακίων. a
Σκεφτείτε: Το εσώτερο στρώμα του οστράκου των μαλακίων (που ονομάζεται μάργαρο, ή αλλιώς μαργαριταρόρριζα) αποτελείται από μικροσκοπικές πλάκες. Η απόσταση μεταξύ αυτών των πλακών μετριέται σε νανόμετρα, δηλαδή δισεκατομμυριοστά του μέτρου. «Η πολυπλοκότητα την οποία παρατηρούμε στο μάργαρο σε επίπεδο νανοκλίμακας είναι εκπληκτική και πιθανώς συνιστά καθοριστικό παράγοντα για την ανθεκτικότητα του υλικού», λέει η Κριστίν Ορτίζ, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επιστήμης και Μηχανικής των Υλικών, στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ.
Ο επιστημονικός συγγραφέας Τσαρλς Πετί χαρακτηρίζει τη μεγεθυσμένη εικόνα του μαργάρου «εντυπωσιακά αρμονική», και εξηγεί: «Μια μικροσκοπική διατομή του μοιάζει με πλινθοδομή που αποτελείται από επίπεδα, εξαγωνικά πλακίδια κρυσταλλικού ανθρακικού ασβεστίου, διευθετημένα σε εύτακτες επάλληλες στρώσεις. Τα πλακίδια αυτά διατηρούν τη συνοχή τους χάρη σε μια ελαστική ουσία, πλούσια σε πρωτεΐνες, η οποία εκκρίνεται από το μαλάκιο».
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα μυστικά του οστράκου των μαλακίων έχουν ευρύ φάσμα εφαρμογών—παραδείγματος χάρη, θα μπορούσαν να κατασκευαστούν ανθεκτικότερα συστήματα θωράκισης, αμαξώματα οχημάτων και φτερά αεροπλάνων. «Η φύση χρησιμοποιεί αρχές δομικού σχεδίου σε επίπεδο νανοκλίμακας για να παραγάγει υλικά με ανώτερες μηχανικές ιδιότητες», λέει η Ορτίζ. «Από πολλές απόψεις, ο άνθρωπος δεν έχει αποκτήσει ακόμα τις ίδιες δεξιότητες στον τομέα της μηχανικής».
Ποια είναι η άποψή σας; Προήλθε άραγε τυχαία το όστρακο του μαλακίου με την εκπληκτική αντοχή του; Ή μήπως αποτελεί προϊόν σχεδιασμού;
[Υποσημείωση]
a Τα μαλάκια είναι ασπόνδυλα ζώα με μαλακό σώμα. Στα θαλάσσια μαλάκια υπάγονται, μεταξύ άλλων, οι αχιβάδες, τα μύδια, τα στρείδια, οι πίνες, τα χταπόδια και τα καλαμάρια.
[Εικόνα στη σελίδα 25]
Μεγεθυσμένη διατομή του εσώτερου στρώματος ενός οστράκου
[Ευχαριστίες]
Inset: © Eye of Science/Photo Researchers, Inc.