Ηπατίτιδα Β​—Ένας Ύπουλος Φονιάς

«Ήμουν 27 χρονών, νιόπαντρος. Φαινόμουν και ένιωθα υγιής. Δούλευα σε μια ιδιαίτερα απαιτητική εργασία ενώ παράλληλα είχα και πολλές ευθύνες στην τοπική εκκλησία των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Δεν ήξερα ότι η ηπατίτιδα Β είχε αρχίσει να καταστρέφει το συκώτι μου».​—Ντουκ Γιουν.

ΤΟ ΗΠΑΡ φιλτράρει τις τοξίνες από το αίμα και επιτελεί τουλάχιστον 500 άλλες σημαντικές λειτουργίες. Να γιατί η ηπατίτιδα​—η φλεγμονή του ήπατος—​μπορεί να κλονίσει σοβαρά την υγεία ενός ατόμου. Ηπατίτιδα είναι δυνατόν να προκληθεί από υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή από έκθεση σε τοξικές ουσίες. Συχνότερα, όμως, προκαλείται από ιούς. Οι επιστήμονες έχουν ταυτοποιήσει πέντε τέτοιους ιούς και πιστεύουν ότι υπάρχουν τουλάχιστον άλλοι τρεις.​—Βλέπε το  παρακάτω πλαίσιο.

Ο ένας και μόνο από τους πέντε ιούς​—ο ιός της ηπατίτιδας Β (HBV)​—σκοτώνει τουλάχιστον 600.000 ανθρώπους το χρόνο, σχεδόν όσους και η ελονοσία.  Πάνω από δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι​—το ένα τρίτο περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού—​έχουν μολυνθεί με τον HBV, και οι περισσότεροι ανέρρωσαν μέσα σε λίγους μήνες. Ωστόσο, σε περίπου 350 εκατομμύρια από αυτά τα άτομα, η ηπατίτιδα εξελίχθηκε σε χρόνια νόσο. Για το υπόλοιπο της ζωής τους, είτε έχουν συμπτώματα είτε όχι, θα υπάρχει η πιθανότητα να μεταδώσουν τον ιό. a

Η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, αν ξεκινήσει εγκαίρως, μπορεί να βοηθήσει μερικούς πάσχοντες από χρόνια ηπατίτιδα Β να αποφύγουν τις σοβαρές ηπατικές βλάβες. Οι περισσότεροι, όμως, δεν ξέρουν ότι έχουν μολυνθεί, διότι μόνο μια συγκεκριμένη εξέταση αίματος ανιχνεύει τον ιό. Ακόμα και οι απλές εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας ενδέχεται να βγαίνουν φυσιολογικές. Επομένως, η ηπατίτιδα Β μπορεί να είναι ένας ύπουλος φονιάς, ο οποίος χτυπάει απροειδοποίητα. Αφότου μολυνθεί ένα άτομο, είναι πιθανό να περάσουν δεκαετίες ολόκληρες προτού εκδηλωθούν εμφανή συμπτώματα. Μέχρι τότε, μπορεί να έχει παρουσιαστεί κίρρωση ή καρκίνος του ήπατος. Ο 1 στους 4 φορείς του HBV χάνει τη ζωή του από αυτές τις ασθένειες.

«Πώς Κόλλησα Ηπατίτιδα Β;»

«Τα συμπτώματα εμφανίστηκαν όταν ήμουν 30 χρονών», λέει ο Ντουκ Γιουν. «Είχα διάρροια και πήγα σε έναν γιατρό της Δυτικής ιατρικής, αλλά εκείνος αντιμετώπισε μόνο τα συμπτώματα. Έπειτα πήγα σε γιατρό της παραδοσιακής ασιατικής ιατρικής, ο οποίος μου έδωσε φάρμακα για το έντερο και το στομάχι. Κανείς από τους δύο δεν με εξέτασε για ηπατίτιδα. Επειδή η διάρροια επέμενε, ξαναπήγα στον πρώτο γιατρό. b Εκείνος με πάτησε απαλά στη δεξιά πλευρά της κοιλιάς και πόνεσα. Μια εξέταση αίματος επιβεβαίωσε την υποψία του​—είχα τον ιό της ηπατίτιδας Β. Έμεινα άναυδος! Δεν είχα κάνει ποτέ μετάγγιση αίματος, ούτε είχα έκλυτη σεξουαλική ζωή».

Όταν ο Ντουκ Γιουν έμαθε ότι είχε ηπατίτιδα, η σύζυγός του, οι γονείς του και τα αδέλφια του έκαναν και αυτοί εξέταση αίματος και διαπιστώθηκε ότι είχαν όλοι αντισώματα στον HBV. Το δικό τους ανοσοποιητικό σύστημα, όμως, είχε αποβάλει τον ιό από το σώμα τους. Είχε άραγε κάποιος από αυτούς μεταδώσει τον HBV στον Ντουκ Γιουν; Είχαν εκτεθεί όλοι στην ίδια πηγή μόλυνσης; Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά. Στο 35% περίπου των περιπτώσεων, η αιτία παραμένει αδιευκρίνιστη. Γνωρίζουμε,  όμως, ότι η ηπατίτιδα Β δεν είναι κληρονομική και δεν μεταδίδεται σχεδόν ποτέ με τη συνηθισμένη κοινωνική επαφή ή όταν κάποιος τρώει από το ίδιο πιάτο με έναν φορέα. Ο HBV μεταδίδεται όταν αίμα ή άλλα σωματικά υγρά, όπως το σπέρμα, οι κολπικές εκκρίσεις ή το σάλιο από ένα μολυσμένο άτομο, μπαίνουν στο αίμα κάποιου άλλου από μια αμυχή του δέρματος ή από τους βλεννογόνους.

Οι μεταγγίσεις μολυσμένου αίματος εξακολουθούν να μολύνουν πολλούς, ιδίως σε χώρες όπου ο έλεγχος για τον HBV είναι ελλιπής ή ανύπαρκτος. Ο HBV είναι 100 φορές πιο μολυσματικός από τον HIV, τον ιό του AIDS. Ακόμα και μια ελάχιστη ποσότητα μολυσμένου αίματος, που μπορεί λόγου χάρη να υπάρχει σε ένα ξυραφάκι, είναι δυνατόν να μεταδώσει τον HBV, ενώ μια ξεραμένη κηλίδα αίματος μπορεί να παραμείνει μολυσματική επί μία εβδομάδα και πλέον. c

Απαιτείται Ενημέρωση

«Όταν η εταιρία μου έμαθε ότι είχα ηπατίτιδα Β, με έβαλαν να δουλεύω σε ένα μικρό γραφείο μακριά από τους περισσότερους συναδέλφους μου», θυμάται ο Ντουκ Γιουν. Αυτή η μεταχείριση δεν είναι σπάνια και ίσως πηγάζει από παρανοήσεις σχετικά με το πώς εξαπλώνεται ο ιός. Ακόμα και άτομα που γενικά είναι ενημερωμένα ενδέχεται να συγχέουν την ηπατίτιδα Β με την ηπατίτιδα Α, η οποία είναι πολύ μεταδοτική αλλά λιγότερο επικίνδυνη για τη ζωή. Επιπλέον, εφόσον η ηπατίτιδα Β μπορεί να μεταδοθεί σεξουαλικά, ακόμα και πάσχοντες που ζουν ηθικά καθαρή ζωή αντιμετωπίζονται ενίοτε με καχυποψία.

Οι παρανοήσεις και η καχυποψία μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα. Για παράδειγμα, σε πολλά μέρη οι άνθρωποι περιθωριοποιούν χωρίς λόγο τους φορείς του HBV, μικρούς και μεγάλους. Οι γείτονες δεν αφήνουν τα παιδιά τους να παίζουν μαζί τους, τα σχολεία δεν τους δέχονται και οι εργοδότες δεν τους προσλαμβάνουν. Ο φόβος των διακρίσεων, με τη σειρά του, εμποδίζει τους ανθρώπους να κάνουν εξετάσεις για ηπατίτιδα Β ή να αποκαλύψουν ότι πάσχουν από αυτήν. Μερικοί προτιμούν να διακινδυνεύσουν τη μελλοντική τους υγεία καθώς και την υγεία της οικογένειάς τους παρά να πουν την αλήθεια. Κατά συνέπεια, ο φονικός κύκλος της αρρώστιας μπορεί να συνεχίζεται επί ολόκληρες γενιές.

Η Ανάπαυση Είναι Απαραίτητη

«Παρότι ο γιατρός μου συνέστησε πλήρη ανάπαυση, έπειτα από δύο μήνες ξαναπήγα στη δουλειά», αφηγείται ο Ντουκ Γιουν. «Οι εξετάσεις αίματος και οι αξονικές τομογραφίες δεν έδειχναν κίρρωση, οπότε νόμιζα ότι ήμουν καλά». Ύστερα από τρία χρόνια, η εταιρία του τον μετέθεσε σε μια μεγάλη πόλη, όπου η ζωή του έγινε πιο πιεστική. Καθώς είχε λογαριασμούς να πληρώσει και οικογένεια να συντηρήσει, συνέχισε να εργάζεται.

Μέσα σε λίγους μήνες, τα επίπεδα του ιού στο αίμα του Ντουκ Γιουν αυξήθηκαν κατακόρυφα, και άρχισε να νιώθει εξάντληση. Ο ίδιος λέει: «Αναγκάστηκα να παραιτηθώ από την εργασία μου, και τώρα μετανιώνω που δούλευα τόσο σκληρά. Αν είχα  επιβραδύνει τους ρυθμούς μου νωρίτερα, μπορεί να μην αρρώσταινα τόσο πολύ και να μην πάθαινε τέτοια βλάβη το συκώτι μου». Ο Ντουκ Γιουν πήρε ένα σημαντικό μάθημα. Έκτοτε, άρχισε να εργάζεται λιγότερο και μείωσε τα έξοδά του. Επίσης, ολόκληρη η οικογένειά του συνεργάστηκε σε αυτή την προσπάθεια, η δε σύζυγός του άρχισε μια ολιγόωρη εργασία για να συμβάλλει στην κάλυψη των αναγκών.

Η Ζωή με την Ηπατίτιδα Β

Η υγεία του Ντουκ Γιουν σταθεροποιήθηκε, αλλά η ροή του αίματος στο ήπαρ γινόταν με ολοένα και μεγαλύτερη δυσκολία, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πίεσή του. Έπειτα από 11 χρόνια, μια φλέβα στον οισοφάγο του έπαθε ρήξη. Ο Ντουκ Γιουν άρχισε να αιμορραγεί ακατάσχετα από το στόμα και χρειάστηκε να νοσηλευτεί για μία εβδομάδα. Ύστερα από τέσσερα χρόνια, έπαθε διανοητική σύγχυση. Είχε συσσωρευτεί αμμωνία στον εγκέφαλό του επειδή το ήπαρ του δεν μπορούσε πια να την αποβάλλει όλη. Εντούτοις, το πρόβλημα ξεπεράστηκε μέσα σε λίγες ημέρες με την ανάλογη αγωγή.

Ο Ντουκ Γιουν είναι τώρα 54 ετών. Αν η κατάστασή του χειροτερέψει, οι επιλογές του θα είναι περιορισμένες. Οι αντιικές αγωγές δεν μπορούν να εξαλείψουν εντελώς τον ιό και ενδέχεται να έχουν σοβαρές παρενέργειες. Η έσχατη επιλογή είναι η μεταμόσχευση ήπατος, αλλά η λίστα αναμονής είναι μεγαλύτερη από τη λίστα των δωρητών. «Είμαι σαν ωρολογιακή βόμβα», λέει ο ίδιος. «Αλλά δεν ωφελεί να στενοχωριέμαι συνέχεια για αυτό. Είμαι ακόμα ζωντανός, έχω ένα μέρος να κοιμηθώ και μια θαυμάσια οικογένεια. Μάλιστα, από ορισμένες απόψεις, η πάθησή μου μού έχει βγει σε καλό. Έχω περισσότερο χρόνο για την οικογένειά μου καθώς και για μελέτη της Αγίας Γραφής. Αυτό με καθησυχάζει όταν φοβάμαι πως θα πεθάνω πρόωρα και με βοηθάει να αποβλέπω σε μια ζωή χωρίς αρρώστιες». d

Ως έναν βαθμό, η θετική στάση του Ντουκ Γιουν έχει βοηθήσει την οικογένειά του να ζει ευτυχισμένα, ενώ ο ίδιος, η σύζυγός του και τα τρία τους παιδιά συμμετέχουν στην ολοχρόνια Χριστιανική διακονία.

[Υποσημειώσεις]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 13]

Η έγκαιρη θεραπευτική αγωγή μπορεί να αποτρέψει τη σοβαρή βλάβη

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 14]

Ο φόβος των διακρίσεων εμποδίζει πολλούς να κάνουν εξετάσεις για ηπατίτιδα Β ή να αποκαλύψουν ότι πάσχουν από αυτήν

[Πλαίσιο στη σελίδα 12, 13]

 ΤΙ ΤΥΠΟΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ ΕΙΝΑΙ;

Πέντε ιοί είναι γνωστό ότι προκαλούν ηπατίτιδα, και οι τρεις συνηθέστεροι προσδιορίζονται ως A, B και C. Ύποπτοι θεωρούνται και άλλοι ιοί. Τα συμπτώματα όλων των μορφών ηπατίτιδας μπορεί να μοιάζουν με της γρίπης. Κάποιες φορές εμφανίζεται ίκτερος, ενώ κάποιες άλλες όχι. Πολλοί ασθενείς, ιδίως παιδιά, δεν έχουν καθόλου συμπτώματα. Στην περίπτωση της ηπατίτιδας Β και της ηπατίτιδας C, το ήπαρ μπορεί να έχει ήδη υποστεί σοβαρή βλάβη όταν εμφανιστούν τα συμπτώματα.

Ο ΙΟΣ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ Α (HAV)

Ο ιός HAV υπάρχει στα κόπρανα των μολυσμένων ατόμων. Επιβιώνει στο αλμυρό και στο πόσιμο νερό καθώς και στα παγάκια. Ένα άτομο μπορεί να έρθει σε επαφή με τον ιό HAV με τους εξής τρόπους:

● Αν φάει ωμά θαλασσινά από νερό μολυσμένο με ανθρώπινα περιττώματα ή πιει μολυσμένο νερό

● Αν έχει στενή σωματική επαφή με μολυσμένο άτομο ή χρησιμοποιεί το ίδιο πιάτο, το ίδιο ποτήρι ή τα ίδια μαχαιροπίρουνα

● Αν δεν πλένει σχολαστικά τα χέρια του αφού χρησιμοποιήσει την τουαλέτα, αφού αλλάξει ένα μολυσμένο μωρό ή προτού μαγειρέψει

Ο ιός HAV προξενεί συνήθως οξεία αλλά όχι χρόνια ασθένεια. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, το σώμα αποβάλλει τον ιό μέσα σε εβδομάδες ή μήνες. Δεν έχει καθιερωθεί κάποια συγκεκριμένη θεραπεία εκτός από την ανάπαυση και τη σωστή διατροφή. Ο ασθενής πρέπει να αποφεύγει το αλκοόλ καθώς και τα φάρμακα που επιβαρύνουν το ήπαρ, όπως είναι η ακεταμινοφαίνη, ώσπου να διαπιστώσει ο γιατρός ότι το ήπαρ έχει θεραπευτεί εντελώς. Ένα άτομο που έχει περάσει ηπατίτιδα Α πιθανότατα δεν θα ξανακολλήσει, αλλά μπορεί να πάθει ηπατίτιδα άλλου τύπου. Η ηπατίτιδα Α μπορεί να προληφθεί με εμβολιασμό.

Ο ΙΟΣ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ Β (HBV)

Ο ιός HBV υπάρχει στο αίμα, στο σπέρμα και στα κολπικά υγρά των μολυσμένων ατόμων. Μεταδίδεται αν αυτά τα υγρά μπουν στο σώμα ενός ατόμου που δεν έχει ανοσία. Κάποιος μπορεί να μολυνθεί με τους εξής τρόπους:

● Κατά τη γέννηση (μετάδοση από μολυσμένη μητέρα στο μωρό της)

● Από ιατρικά και οδοντιατρικά εργαλεία, εργαλεία για τατουάζ ή για τρύπημα του σώματος που δεν έχουν αποστειρωθεί σωστά

● Από σύριγγες, ξυραφάκια, λίμες, νυχοκόπτες, οδοντόβουρτσες ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να μεταφέρει έστω και ελάχιστη ποσότητα αίματος μέσα από οποιαδήποτε αμυχή στο δέρμα

● Από σεξουαλική δραστηριότητα

Οι υγειονομικές αρχές πιστεύουν ότι ο ιός HBV δεν μεταδίδεται από τα έντομα, το βήχα, το κράτημα των χεριών, τις αγκαλιές, τα φιλιά στο μάγουλο, το θηλασμό ή όταν κάποιος χρησιμοποιεί το ίδιο πιάτο, το ίδιο ποτήρι ή τα ίδια μαχαιροπίρουνα με ένα μολυσμένο άτομο. Οι περισσότεροι ενήλικοι αναρρώνουν από την οξεία ηπατίτιδα Β και αποκτούν ανοσία. Τα μικρά παιδιά διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να αναπτύξουν χρόνια μόλυνση. Αν η χρόνια ηπατίτιδα Β δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική ανεπάρκεια και θάνατο. Η ηπατίτιδα Β μπορεί να προληφθεί με εμβολιασμό.

Ο ΙΟΣ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ C (HCV)

Ο ιός HCV μεταδίδεται σχεδόν όπως και ο ιός HBV, αλλά συνηθέστερα από ενέσεις με μολυσμένες σύριγγες. Δεν υπάρχει εμβόλιο για την ηπατίτιδα C. e

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο στη σελίδα 14]

ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΤΟΥ HBV

Παρότι ο ιός HBV πλήττει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, το 78% περίπου όσων έχουν χρόνια ηπατίτιδα Β ζουν στην Ασία και στα νησιά του Ειρηνικού. Σε μεγάλο μέρος αυτής της περιοχής, ο 1 στους 10 ανθρώπους είναι φορέας. Οι περισσότεροι εκεί μολύνονται με τον ιό από τη μητέρα τους κατά τη γέννησή τους ή στην παιδική τους ηλικία από την επαφή με το μολυσμένο αίμα άλλων παιδιών. Ένα αποτελεσματικό εμβόλιο για τα νεογνά και για άλλους που κινδυνεύουν συμβάλλει στη διακοπή αυτού του κύκλου. f Όπου γίνεται συστηματικός εμβολιασμός, η εξάπλωση της νόσου έχει μειωθεί αισθητά.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Ο Ντουκ Γιουν με τη σύζυγό του και τα τρία τους παιδιά

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 12]

© Sebastian Kaulitzki/​Alamy