Από Μικροσκοπικό Βελανίδι, Επιβλητική Βελανιδιά

● Ένα μικροσκοπικό βελανίδι, σαν μινιατούρα αβγού σε αβγοθήκη, πέφτει από το δέντρο στο έδαφος. Κάποιο βιαστικό σκιουράκι το θάβει και το ξεχνάει. Ο σπόρος φυτρώνει και με τον καιρό γίνεται μια μεγαλοπρεπής βελανιδιά, το πιο επιβλητικό από τα αυτοφυή δασικά δέντρα της Βρετανίας.

Η βελανιδιά (ή αλλιώς δρυς), η οποία κατέχει περίοπτη θέση στην ιστορία και στη μυθολογία, μπορεί να ζήσει πάνω από χίλια χρόνια και να φτάσει σε ύψος τα 40 μέτρα! Οι γέρικες βελανιδιές εντυπωσιάζουν με τους ογκώδεις κορμούς και τα απλωτά κλαδιά τους. Ενώ η Βρετανία διαθέτει δύο αυτοφυή είδη, παγκοσμίως υπάρχουν 450 περίπου ποικιλίες. Κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι ο σπόρος τους, το μικροσκοπικό βελανίδι.

Κανένα άλλο δέντρο στη Βρετανία δεν φιλοξενεί τόση ποικιλία άγριας ζωής. Στους «φιλοξενουμένους» περιλαμβάνονται και πάμπολλα είδη εντόμων. Πολλές κάμπιες τρελαίνονται για τα τρυφερά καλοκαιρινά φύλλα του. Αλλά το δέντρο ξέρει να αμύνεται. Καθώς τα φύλλα μεγαλώνουν, αναπτύσσουν τανίνες που δεν είναι διόλου ορεκτικές.

Δεν υπάρχει μέρος του δέντρου χωρίς ένοικο. Η τεράστια ποικιλία εντόμων ελκύει πλήθος από πουλιά και αράχνες. Σκαθάρια τρυπώνουν στις ρωγμές του φλοιού. Κουκουβάγιες και αποικίες νυχτερίδων φωλιάζουν στις κουφάλες του κορμού. Μικρά ζώα όπως ποντίκια, μίκρωτοι, κουνέλια, ασβοί και αλεπούδες βρίσκουν καταφύγιο στις ρίζες.

Η βελανιδιά έχει δικό της σύστημα διαχείρισης αποβλήτων. Κάθε χρόνο ένα ενήλικο δέντρο χάνει γύρω στα 250.000 φύλλα. Μύκητες και βακτήρια τα αποσυνθέτουν και ανακυκλώνουν τις θρεπτικές ουσίες, επαναφέροντάς τες στο έδαφος. Κάποιες χρονιές, ένα δέντρο μπορεί να παραγάγει ως και 50.000 βελανίδια. Τα περισσότερα συλλέγονται ή τρώγονται από πουλιά και ζώα. Ζωύφια και σκαθάρια τρέφονται από το νεκρό ξύλο, και μύκητες από το φλοιό.

Το ξύλο της βελανιδιάς είναι ιδιαίτερα γερό και ανθεκτικό. Αποτελούσε ανέκαθεν αγαπημένη επιλογή για την κατασκευή σπιτιών και εξαιρετικών επίπλων. Τα δρύινα βαρέλια είναι ιδανικά για την ωρίμανση μπίρας και την παλαίωση κρασιού. Επίσης, τα καλοφτιαγμένα δρύινα ιστιοφόρα βοήθησαν το βρετανικό ναυτικό να κυριαρχήσει επί μακρόν στις θάλασσες.

Το ξύλο της βελανιδιάς εξακολουθεί να χαίρει εκτίμησης. Αλλά και το ίδιο το δέντρο, το οποίο είναι συνυφασμένο με το βρετανικό τοπίο, θαυμάζεται δικαίως για τη χρησιμότητα και την αντοχή του. Από ένα μικροσκοπικό βελανίδι γεννιέται μια επιβλητική βελανιδιά​—ένα ακόμη θαύμα της δημιουργίας!

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Η βελανιδιά μπορεί να ζήσει πάνω από χίλια χρόνια, ενώ το ύψος της μπορεί να φτάσει τα 40 μέτρα και η περιφέρεια του κορμού της να ξεπεράσει τα 12 μέτρα

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 18]

Tree: © John Martin/​Alamy; acorn: © David Chapman/​Alamy