Τα Μικροσκοπικά Αρχοντικά της Κωνσταντινούπολης

● Σε πολλά μέρη του κόσμου βλέπει κανείς ξύλινα σπιτάκια πουλιών. Είναι ιδανικό μέρος για τα πουλιά: εκεί μπορούν να τρώνε, να βρίσκουν ζεστασιά, να φτιάχνουν τη φωλιά τους, να μεγαλώνουν τα μικρά τους και να προστατεύονται από τα αρπακτικά και από τα στοιχεία της φύσης. Στην Κωνσταντινούπολη, αυτά τα σπιτάκια είναι φτιαγμένα έτσι ώστε να μοιάζουν με κανονικά κτίρια. Μερικά θυμίζουν αρχοντικά, ενώ άλλα θυμίζουν τζαμιά ή παλάτια. * Τα λένε περιστερώνες, «αρχοντικά πουλιών», ακόμα και «παλατάκια σπουργιτιών».

Τα παλαιότερα από αυτά τα σπιτάκια χρονολογούνται τουλάχιστον από το 15ο αιώνα και αποτελούν δείγματα της οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Ξεκίνησαν ως απλές κατασκευές, αλλά από το 18ο αιώνα το στιλ τους παρέπεμπε σε μεγαλοπρεπείς, πολυτελείς κατοικίες. Μερικά είχαν δοχεία για τροφή και νερό, διαδρόμους, ακόμα και μπαλκόνια όπου τα πουλιά θα μπορούσαν να «αγναντεύουν» τη θέα. Αυτά τα σπιτάκια ήταν συνήθως τοποθετημένα στην πιο ευήλια και απάνεμη πλευρά του κτιρίου, σε ύψος όπου δεν μπορούσαν να τα φτάσουν γάτες, σκυλιά και άνθρωποι. Μερικές φορές προστίθονταν στο κτίριο, όχι μόνο για να προσφέρουν φιλοξενία στα πουλιά, αλλά και ως μέρος της συνολικής διακόσμησης. Τα συναντούμε σε τζαμιά, μεγάλα και μικρά, καθώς και σε δημόσιες κρήνες, βιβλιοθήκες, γέφυρες και σπίτια.

Δυστυχώς, πολλά από αυτά τα μικροσκοπικά αρχοντικά έχουν υποστεί φθορές από τη συνεχή τους έκθεση στα στοιχεία της φύσης, ενώ άλλα τα έχουν καταστρέψει εσκεμμένα άνθρωποι που δεν εκτιμούσαν την αξία τους. Σήμερα, αποτελούν ολοένα και πιο σπάνιο θέαμα. Ωστόσο, αν σας αρέσει η ιστορική αρχιτεκτονική και επισκεφτείτε κάποια φορά την Κωνσταντινούπολη, προσπαθήστε να εντοπίσετε αυτά τα λεπτεπίλεπτα σπιτάκια που είναι φωλιασμένα στις μαρκίζες. Μια στάση για να τα περιεργαστείτε​—τώρα που ξέρετε τι είναι—​θα ομορφύνει ακόμα περισσότερο την επίσκεψή σας στην πόλη.

[Υποσημείωση]