ΠΟΛΛΟΙ κληρικοί οι οποίοι ισχυρίζονται ότι ξέρουν την απάντηση σε αυτό το ερώτημα διδάσκουν ότι τα βάσανα αποτελούν τιμωρία από τον Θεό. Για παράδειγμα, μερικές μέρες μετά το σεισμό της Αϊτής ένας ιερέας στην πρωτεύουσα είπε στο εκκλησίασμά του ότι η καταστροφή αυτή ήταν μήνυμα από τον Θεό. Κάποιοι άλλοι είναι λιγότερο απόλυτοι. Μια Αμερικανίδα επίκουρος καθηγήτρια θρησκειολογίας λέει ότι πολλοί άνθρωποι βλέπουν το ζήτημα ως εξής: «Το γιατί προξενεί ο Θεός αυτές τις καταστροφές αποτελεί μυστήριο και δεν είναι δική μας δουλειά να το εξιχνιάσουμε. Δική μας δουλειά είναι να έχουμε πίστη».

Προξενεί όντως ο Θεός τα βάσανα των ανθρώπων; Η απάντηση της Αγίας Γραφής είναι ένα βροντερό όχι! Δεν ήταν σκοπός του Ιεχωβά Θεού να υποφέρουν οι άνθρωποι. Ωστόσο, το πρώτο ανθρώπινο ζευγάρι στασίασε ενάντια στη διακυβέρνηση του Θεού επιλέγοντας να θέσει δικούς του κανόνες για το καλό και το κακό. Έστρεψε τα νώτα στον Θεό και υπέστη τις συνέπειες. Εμείς σήμερα βιώνουμε τις επιπτώσεις της δικής τους κακής επιλογής. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν είναι ο Θεός υπαίτιος για τα βάσανα των ανθρώπων. Η Γραφή λέει: «Κανείς όταν περνάει δοκιμασία να μη λέει: “Από τον Θεό δοκιμάζομαι”. Διότι ο Θεός δεν μπορεί να δοκιμαστεί με κακά πράγματα ούτε και αυτός δοκιμάζει κανέναν». (Ιακώβου 1:13) Βάσανα μπορούν να πλήξουν τον καθένα​—ακόμη και άτομα που έχουν την εύνοια του Θεού. Εξετάστε τα ακόλουθα παραδείγματα:

• Ο προφήτης Ελισαιέ προσβλήθηκε από θανατηφόρα ασθένεια.​—2 Βασιλέων 13:14.

• Ο απόστολος Παύλος έγραψε ότι ενίοτε “πεινούσε, διψούσε, ήταν ανεπαρκώς ντυμένος, δεχόταν χτυπήματα και ήταν άστεγος”.​—1 Κορινθίους 4:11.

• Ένας άλλος Χριστιανός, ο Επαφρόδιτος, είχε αρρωστήσει και ήταν «καταθλιμμένος».​—Φιλιππησίους 2:25, 26.

Πουθενά στη Γραφή δεν αναφέρεται ότι τα όσα πέρασαν αυτοί οι τρεις άνθρωποι ήταν τιμωρία από τον Θεό για τις αμαρτίες τους. Ωστόσο, η Γραφή δεν αρκείται απλώς στο να μας πει ποιος δεν ευθύνεται για τα βάσανα των ανθρώπων. Προσδιορίζει επίσης τρεις βασικούς παράγοντες που συχνά συντελούν σε αυτά.

«Ό,τι σπέρνει ο άνθρωπος, αυτό και θα θερίσει». (Γαλάτες 6:7) Κάποιος που επιλέγει να καπνίζει, να οδηγεί επικίνδυνα ή να σπαταλάει το εισόδημά του φέρει ασφαλώς μέρος της ευθύνης για τα δεινά που ίσως προκαλέσουν οι αποφάσεις του.

Εκτός αυτού, ενίοτε υποφέρουμε επειδή κάποιοι άλλοι κάνουν ιδιοτελείς επιλογές. Στην πραγματικότητα, τα πιο ειδεχθή πράγματα που έχουν συμβεί στον κόσμο είναι πράξεις ανθρώπων​—από τις ωμότητες του ναζισμού ως την κακοποίηση παιδιών. Κάνοντας κακή χρήση της ελεύθερης βούλησής τους, μερικοί παίρνουν αποφάσεις που προξενούν δεινά στους συνανθρώπους τους.

Τον πρώτο αιώνα Κ.Χ., ένας μεγάλος πύργος στην Ιερουσαλήμ κατέρρευσε με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 18 άνθρωποι. Αναφερόμενος στα θύματα εκείνου του περιστατικού, ο Ιησούς είπε: «Μήπως νομίζετε ότι εκείνοι . . . ήταν χειρότεροι από όλους τους ανθρώπους που κατοικούν στην Ιερουσαλήμ; Σας βεβαιώνω πως όχι». (Λουκάς 13:4, 5, Μετάφραση από τα Πρωτότυπα Κείμενα) Ο Ιησούς ήξερε ότι αυτό που έπαθαν εκείνοι δεν ήταν τιμωρία από τον Θεό. Ήξερε κάτι που είχε γραφτεί στο παρελθόν στο Λόγο του Θεού: «Καιρός και απρόβλεπτη περίσταση τους βρίσκουν όλους». (Εκκλησιαστής 9:11) Πολλές τραγωδίες συμβαίνουν επειδή κάποιος βρίσκεται σε λάθος μέρος τη λάθος στιγμή ή λόγω ανθρώπινου σφάλματος. Για παράδειγμα, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι συμφορές είναι περισσότερες ή μεγαλύτερες όταν οι άνθρωποι αψηφούν τις προειδοποιήσεις και όταν τα κτίρια δεν πληρούν τις προδιαγραφές ώστε να αντέχουν σε ακραία καιρικά φαινόμενα ή σεισμούς. Σε τέτοιες περιπτώσεις, τυχαία γεγονότα επηρεάζουν περισσότερους ανθρώπους κάνοντάς τους να υποφέρουν.

Η Γραφή δηλώνει: «Ολόκληρος ο κόσμος βρίσκεται στην εξουσία του πονηρού». (Ιωάννης 12:31· 1 Ιωάννη 5:19) Αυτός ο “πονηρός” είναι ο Σατανάς ο Διάβολος, ένα ισχυρό πνευματικό πλάσμα. Η Γραφή τον αποκαλεί «άρχοντα της εξουσίας του αέρα». Αυτός ο “αέρας” είναι ο τρόπος σκέψης που επικρατεί γύρω μας. Είναι “το πνεύμα που τώρα ενεργεί στους γιους της ανυπακοής”. Ο Σατανάς χρησιμοποιεί αυτόν τον τρόπο σκέψης για να κάνει τους ανθρώπους ανυπάκουους στον Θεό. (Εφεσίους 2:2) Μερικά εγκλήματα όπως οι γενοκτονίες και η κακοποίηση παιδιών είναι τόσο τερατώδη ώστε πολλοί δυσκολεύονται να τα θεωρήσουν απλώς και μόνο έργα ανθρώπων.

Σημαίνει όμως αυτό ότι ο Θεός αδιαφορεί για τα προβλήματα που μας ταλανίζουν; Μπορεί να κάνει κάτι για να τα εξαλείψει; Και αν ναι, θα το κάνει;