Από τη Νηπιακή ως την Προεφηβική Ηλικία​—Ο Ρόλος των Γονέων

«Μέχρι τα πέντε τους χρόνια, τα παιδιά είναι προστατευμένα στη θαλπωρή του σπιτιού και είναι ευκολότερο να τους διδάξεις καλές ιδιότητες. Αλλά με το που ξεκινούν το σχολείο, βρίσκονται εκτεθειμένα σε διαφορετικά πρότυπα συμπεριφοράς και ομιλίας».​—Βάλτερ, Ιταλία.

ΚΑΘΩΣ τα παιδιά μεγαλώνουν, ο κόσμος τους διευρύνεται και εκείνα τον εξερευνούν αχόρταγα. Έρχονται σε επαφή με περισσότερους ανθρώπους​—με τα παιδάκια που παίζουν μαζί, με τους συμμαθητές τους και με την ευρύτερη οικογένειά τους. Όπως παρατηρεί και ο Βάλτερ, δεν είστε πλέον η μοναδική επιρροή στη ζωή του παιδιού σας, όπως τότε που ήταν μωρό. Να γιατί είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσετε τα χρόνια της νηπιακής ηλικίας για να του μάθετε την αξία της υπακοής και των καλών τρόπων. Είναι επίσης σημαντικό να του δείχνετε τι είναι σωστό και τι λάθος.

Όλα αυτά δεν μαθαίνονται γρήγορα ούτε ως διά μαγείας. Πιθανότατα θα χρειαστεί “να ελέγξετε, να επιτιμήσετε, να προτρέψετε, με κάθε μακροθυμία και τέχνη της διδασκαλίας”. (2 Τιμόθεο 4:2) Οι Ισραηλίτες γονείς είχαν λάβει την εξής εντολή σε σχέση με τα διατάγματα του Θεού: «Πρέπει να τα ενσταλάζεις στους γιους σου και να μιλάς για αυτά όταν κάθεσαι στο σπίτι σου και όταν περπατάς στο δρόμο και όταν ξαπλώνεις και όταν σηκώνεσαι». (Δευτερονόμιο 6:6, 7) Όπως δείχνουν αυτά τα εδάφια, είναι απολύτως απαραίτητο να διδάσκετε το παιδί σας συνεχώς.

Η ευθύνη της ανατροφής των παιδιών περιλαμβάνει αρκετές προκλήσεις. Ας εξετάσουμε μερικές.

Καιρός να Ακούει Κανείς

Η Γραφή λέει ότι, ενώ υπάρχει «καιρός να μιλάει» κανείς, υπάρχει επίσης καιρός να ακούει. (Εκκλησιαστής 3:7) Πώς μπορείτε να μάθετε το παιδί σας να προσέχει όταν του μιλάνε οι άλλοι​—μεταξύ αυτών και εσείς; Ένας τρόπος είναι να δίνετε οι ίδιοι το καλό παράδειγμα. Ακούτε εσείς προσεκτικά όταν σας μιλάνε οι άλλοι, μη εξαιρουμένων των παιδιών σας;

Η προσοχή των παιδιών αποσπάται εύκολα, και δίχως άλλο η υπομονή σας θα δοκιμαστεί στην προσπάθειά σας να επικοινωνήσετε μαζί τους. Το κάθε παιδί είναι διαφορετικό, οπότε να είστε παρατηρητικοί για να διακρίνετε ποιοι τρόποι επικοινωνίας αποδίδουν καλύτερα στην περίπτωση του δικού σας παιδιού. Για παράδειγμα, ο Ντέιβιντ από τη Βρετανία λέει: «Βάζω την κόρη μας να μου πει με δικά της λόγια αυτό που μόλις της είπα. Έτσι λοιπόν, καθώς μεγαλώνει, μαθαίνει να ακούει με περισσότερη προσοχή».

Όταν ο Ιησούς δίδασκε τους μαθητές του, τους είπε: «Να δίνετε προσοχή στο πώς ακούτε». (Λουκάς 8:18) Αν είναι ανάγκη να το κάνουν αυτό οι μεγάλοι, πόσο μάλλον τα παιδιά!

«Να Συγχωρείτε ο Ένας τον Άλλον Ανεπιφύλακτα»

Η Γραφή δηλώνει: «Να ανέχεστε ο ένας τον άλλον και να συγχωρείτε ο ένας τον άλλον ανεπιφύλακτα, αν κανείς έχει αιτία για παράπονο εναντίον  κάποιου άλλου». (Κολοσσαείς 3:13) Με την ανάλογη εκπαίδευση, τα παιδιά μπορούν να μάθουν να συγχωρούν. Πώς;

Για άλλη μια φορά, αυτό που θα μετρήσει πολύ είναι το δικό σας παράδειγμα. Τα παιδιά σας θα πρέπει να βλέπουν ότι στις σχέσεις σας με τους άλλους είστε πρόθυμοι να συγχωρείτε. Η Μαρίνα από τη Ρωσία εξηγεί πώς επιδιώκει να το κάνει αυτό: «Φροντίζουμε να δίνουμε το καλό παράδειγμα στα παιδιά μας συγχωρώντας τους άλλους, κάνοντας υποχωρήσεις και προσπαθώντας να μην είμαστε εύθικτοι. Όταν κάνω λάθος, ζητάω συγνώμη από τα παιδιά μου. Θέλω να μάθουν να συμπεριφέρονται και εκείνα έτσι».

Η ικανότητα να λύνουν διαφορές και να συγχωρούν θα τους είναι απαραίτητη όταν μεγαλώσουν. Μάθετέ τα από τώρα να νοιάζονται για τα αισθήματα των άλλων και να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τα λάθη τους. Με αυτόν τον τρόπο, τους χαρίζετε ένα πολύτιμο εφόδιο για τα χρόνια που θα έρθουν.

«Αποδειχτείτε Ευγνώμονες»

Σε αυτούς τους καιρούς που είναι «κρίσιμοι, δύσκολοι στην αντιμετώπισή τους», πολλοί άνθρωποι είναι «φίλαυτοι». (2 Τιμόθεο 3:1, 2) Τώρα που τα παιδιά σας είναι ακόμη μικρά είναι ο καιρός να τους διδάξετε την ευγνωμοσύνη. «Αποδειχτείτε ευγνώμονες», έγραψε ο απόστολος Παύλος.​—Κολοσσαείς 3:15.

Ακόμη και σε αυτή την τρυφερή ηλικία, τα παιδιά μπορούν να μάθουν να εκδηλώνουν καλούς τρόπους και να σκέφτονται τους άλλους. Πώς; Ο Δρ Κάιλ Προύετ δηλώνει στο περιοδικό Γονείς (Parents): «Ο καλύτερος τρόπος για να μάθουν τα παιδιά την ευγνωμοσύνη είναι να εκδηλώνετε εσείς οι ίδιοι άοκνα αυτή τη διάθεση στο σπίτι. Αυτό σημαίνει να μη χάνετε ευκαιρία να εκφράζετε την εκτίμησή σας για τη βοήθεια που σας προσφέρει κάποιος ή για άλλες ευγενικές χειρονομίες . . . Είναι κάτι που χρειάζεται να γίνεται ξανά και ξανά».

Ο Ρίτσαρντ, ένας πατέρας από τη Βρετανία, προσπαθεί συστηματικά να το κάνει αυτό: «Με τη γυναίκα μου δείχνουμε έμπρακτα στα παιδιά μας πώς μπορούμε να εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας σε κάποιον που κάνει κάτι καλό για εμάς, παραδείγματος χάρη στους δασκάλους ή στον παππού και στη γιαγιά. Όποτε μας καλεί μια οικογένεια για φαγητό, γράφουμε μια ευχαριστήρια κάρτα στην οποία όλα τα παιδιά υπογράφουν ή ζωγραφίζουν κάτι». Η ευγένεια και η ευγνωμοσύνη θα βοηθήσουν το παιδί σας να δημιουργήσει διαρκείς και στενές φιλίες αργότερα στη ζωή του.

“Μη Διστάζετε να Δίνετε Διαπαιδαγώγηση”

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, είναι ουσιώδες να μάθουν ότι οι πράξεις μας έχουν συνέπειες. Ακόμη και ενόσω είναι μικρά, είναι υπόλογα σε κάποια μορφή εξουσίας, όχι μόνο μέσα στο σπίτι, αλλά επίσης στο σχολείο και στην κοινωνία. Διδάξτε τα λοιπόν την εξής αρχή: Θερίζεις ό,τι σπέρνεις. (Γαλάτες 6:7) Πώς μπορείτε να το κάνετε αυτό;

Η Γραφή δηλώνει: «Μη διστάσεις να δώσεις . . . διαπαιδαγώγηση». (Παροιμίες 23:13) Αν έχετε πει σαφώς στο παιδί ότι σε περίπτωση που κάνει την τάδε κακή πράξη θα τιμωρηθεί, μη διστάσετε να κρατήσετε το λόγο σας. «Είναι πολύ σημαντικό να είμαστε συνεπείς», λέει η Νόρμα, μια μητέρα από την Αργεντινή. «Η ασυνέπεια ενθαρρύνει το παιδί να σκαρφίζεται τρόπους για να κάνει ό,τι του αρέσει».

Αν οι γονείς φροντίζουν εκ των προτέρων να έχει καταλάβει το παιδί τις συνέπειες της ανυπακοής, πιθανότατα θα προλαβαίνουν τους ατέλειωτους καβγάδες που συνήθως ξεσπούν έπειτα από μια κακή πράξη. Επίσης, μειώνονται οι πιθανότητες  να επιμείνουν τα παιδιά στο δικό τους αν γνωρίζουν τους κανόνες αλλά και τις συνέπειες, καθώς και αν έχουν βάση να πιστεύουν ότι αυτές οι συνέπειες δεν είναι διαπραγματεύσιμες.

Φυσικά, για να υπάρξει το ποθούμενο αποτέλεσμα, ο γονέας δεν θα πρέπει ποτέ να διαπαιδαγωγεί το παιδί με θυμό. Η Γραφή δηλώνει: «Κάθε μοχθηρή πικρία και θυμός και οργή και κραυγή και υβριστικά λόγια ας αφαιρεθούν από εσάς». (Εφεσίους 4:31) Η διαπαιδαγώγηση δεν θα πρέπει ποτέ να παίρνει τη μορφή βάναυσης τιμωρίας ή κακοποίησης, είτε σωματικής είτε συναισθηματικής.

Αλλά πώς να ελέγξετε τα νεύρα σας όταν το παιδί έχει εξαντλήσει την υπομονή σας; «Δεν είναι πάντα εύκολο», παραδέχεται ο Πίτερ, ένας πατέρας από τη Νέα Ζηλανδία, «αλλά το παιδί πρέπει να μάθει ότι τιμωρείται επειδή έφταιξε και όχι επειδή ο γονέας δεν μπορεί να συγκρατήσει τα νεύρα του».

Ο Πίτερ και η σύζυγός του προσπαθούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να διακρίνουν τα μακροπρόθεσμα οφέλη της διόρθωσης. Ο ίδιος λέει: «Ακόμη και όταν κάνουν κάτι εντελώς απαράδεκτο, επικεντρώνουμε τη συζήτηση στο τι είδους άτομα πρέπει να είναι και όχι στο κακό πρόσωπο που μόλις έδειξαν».

«Η Λογικότητά σας ας Γίνει Γνωστή»

Αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο θα διόρθωνε το λαό του, ο Θεός δήλωσε: «Θα χρειαστεί να σε τιμωρήσω στον κατάλληλο βαθμό». (Ιερεμίας 46:28) Θα έχετε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα αν η διόρθωση είναι δίκαιη και ανάλογη με την εκάστοτε παράβαση. «Η λογικότητά σας ας γίνει γνωστή», έγραψε ο Παύλος στους Χριστιανούς.​—Φιλιππησίους 4:5.

Το να είστε λογικοί περιλαμβάνει συν τοις άλλοις και το να διορθώνετε τα παιδιά σας με τρόπο που δεν τους στερεί την αξιοπρέπειά τους. Ο Σάντι από την Ιταλία λέει: «Ποτέ δεν μειώνω τα παιδιά μου. Προτιμώ να εντοπίζω τη ρίζα του προβλήματος και να στρέφω τις προσπάθειές μου εκεί. Δεν διαπαιδαγωγώ τα παιδιά μου μπροστά στους άλλους, ούτε καν το ένα μπροστά στο άλλο αν είναι δυνατόν. Και φυσικά δεν διακωμωδώ τα ελαττώματά τους ούτε ενώπιον άλλων ούτε κατ’ ιδίαν».

Ο Ρίτσαρντ το θεωρεί και αυτός συνετό να είναι οι γονείς λογικοί και λέει: «Η τιμωρία δεν πρέπει επ’ ουδενί να είναι αθροιστική​—δηλαδή κάθε φορά που το παιδί θα κάνει κάτι να γίνεται πιο βαριά. Αφού το διαπαιδαγωγήσετε, είναι σημαντικό να τελειώσει εκεί το θέμα και να μην του υπενθυμίζετε κάθε τρεις και λίγο τα λάθη του».

Η ανατροφή παιδιών είναι δύσκολη υπόθεση και απαιτεί θυσίες, αλλά φέρνει και πολλές χαρές. Η Γιελένα από τη Ρωσία συμφωνεί: «Επέλεξα εργασία μερικής απασχόλησης ώστε να έχω περισσότερο χρόνο για το γιο μου. Απαιτείται αγώνας και τα χρήματα που μπαίνουν στο σπίτι είναι λιγότερα. Βλέποντας όμως πόσο χαρούμενο είναι το παιδί μου και πόσο έχουμε δεθεί μεταξύ μας, μπορώ να πω ότι οι θυσίες πιάνουν τόπο».

[Εικόνα στη σελίδα 11]

Τα παιδιά μπορούν να μάθουν να σκέφτονται τους άλλους

[Εικόνα στη σελίδα 12]

Να διορθώνετε τα παιδιά σας με τρόπο που δεν τους στερεί την αξιοπρέπειά τους