ΑΠΟ πού προέρχεται η άμμος; Από πολλές πηγές. Αλλά η πηγή που περιγράφεται σε αυτό το άρθρο μπορεί να σας ξαφνιάσει. Πρόκειται για ένα ψάρι που αλέθει κοράλλια μετατρέποντάς τα σε λεπτή άμμο—το ψάρι παπαγάλος!

Το ψάρι παπαγάλος ζει σε διάφορες τροπικές θάλασσες όλης της γης. Αφού καταπιεί τα θρυμματισμένα κοράλλια, αποσπά από αυτά μικροσκοπικά ψήγματα τροφής και κατόπιν αποβάλλει ό,τι περισσεύει με τη μορφή άμμου. Για να κάνει τη δουλειά του, χρησιμοποιεί τα ισχυρά ραμφοειδή σαγόνια του και τα δυνατά πίσω δόντια του. Ορισμένα είδη μπορούν να ζήσουν μέχρι και 20 χρόνια χωρίς να φθαρούν τα δόντια τους.

Σε κάποιες περιοχές, καθώς το ψάρι παπαγάλος μασουλάει ακούραστα τα νεκρά κοράλλια, παράγει περισσότερη άμμο από όση δημιουργεί οποιαδήποτε άλλη φυσική διαδικασία. Ορισμένοι ερευνητές υπολογίζουν ότι ένα μέσο ψάρι παράγει εκατοντάδες κιλά άμμου κάθε χρόνο.

Το ψάρι παπαγάλος επιτελεί άλλη μια σημαντική εργασία. Καθώς τρώει με βουλιμία νεκρά, καλυμμένα από άλγη κοράλλια και φυτική ύλη, διατηρεί τα κοράλλια καθαρά. Συνεπώς, οι αλλόκοτες διατροφικές του συνήθειες κρατούν τον ύφαλο σε καλή κατάσταση. Όπου δεν υπάρχουν πολλά τέτοια ή άλλα φυτοφάγα ψάρια, ο ύφαλος γεμίζει ασφυκτικά από άλγη και φύκια. «Μερικοί ισχυρίζονται ότι οι σημερινοί ύφαλοι δεν θα είχαν την τωρινή τους μορφή δίχως τα φυτοφάγα ψάρια», εξηγεί το βιβλίο Η Ζωή στον Ύφαλο (Reef Life).

Έπειτα από όλη αυτή τη δραστηριότητα στη διάρκεια της ημέρας, ένας καλός νυχτερινός ύπνος είναι ό,τι πρέπει, και το ψάρι παπαγάλος πρωτοτυπεί και πάλι. Η νύχτα στον ύφαλο είναι επικίνδυνη με τόσα αρπακτικά που κυκλοφορούν ελεύθερα. Γι’ αυτό, συνήθως κοιμάται κρυμμένο κάτω από κάποια προεξοχή του υφάλου, αλλά και πάλι αυτή η κρυψώνα δεν εγγυάται τη σωτηρία του από τους πεινασμένους καρχαρίες.

Για επιπρόσθετη ασφάλεια, ορισμένα από αυτά τα ψάρια «ντύνονται» για τη νύχτα. Εκκρίνουν μια προστατευτική βλέννα που περιβάλλει το σώμα τους σαν διαφανές νυχτικό. Οι υδροβιολόγοι πιστεύουν ότι αυτό το δύσοσμο «περιτύλιγμα» τα προστατεύει από τα αρπακτικά.

Το ψάρι παπαγάλος είναι ένα από τα πιο ελκυστικά ψάρια στον ύφαλο και σε καμιά περίπτωση δεν περνάει απαρατήρητο. Τόσο τα αρσενικά όσο και τα θηλυκά συναντώνται συχνά σε μια απίστευτη γκάμα ζωηρών χρωμάτων, τα οποία αλλάζουν καθώς ενηλικιώνονται. Αλλά το καλύτερο είναι ότι το ψάρι παπαγάλος εξημερώνεται αρκετά σε περιοχές όπου δεν υπεραλιεύεται. Επομένως, είναι από τα ψάρια που μπορεί να παρατηρήσει κανείς πιο εύκολα.

Η εμπειρία που είχαν να βρεθούν δίπλα σε ένα ψάρι παπαγάλος, παρακολουθώντας το και ακούγοντάς το να μασουλάει κάποιο κοράλλι, είναι κάτι που ελάχιστοι εξερευνητές του κοραλλιογενούς υφάλου θα μπορούσαν ποτέ να ξεχάσουν. Και καθώς το ψάρι παπαγάλος επιδεικνύει τα στολίδια του, διατηρεί παράλληλα και το περιβάλλον του υγιές έτσι ώστε τα υπόλοιπα πλάσματα στον ύφαλο αλλά και εμείς οι άνθρωποι να το απολαμβάνουμε.