Σεβασμός για την Εξουσία​—Γιατί Δεν Υπάρχει;

«Η περιφρόνηση της θεσμοθετημένης εξουσίας, θρησκευτικής και κοσμικής, κοινωνικής και πολιτικής, ως παγκόσμιο φαινόμενο μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί κάποτε το εξέχον χαρακτηριστικό της τελευταίας δεκαετίας».

ΕΧΟΥΝ περάσει χρόνια από τη δεκαετία του 1960, τη δεκαετία στην οποία αναφερόταν εδώ η ιστορικός και φιλόσοφος Χάνα Άρεντ. Σήμερα, το κύμα της έλλειψης σεβασμού για την εξουσία ορθώνεται πιο δυνατό από κάθε άλλη φορά.

Λόγου χάρη, ένα πρόσφατο δημοσίευμα στην εφημερίδα Δε Τάιμς (The Times) του Λονδίνου αναφέρει: «Μερικοί γονείς αρνούνται να δεχτούν το γεγονός ότι ο δάσκαλος έχει εξουσία πάνω στο παιδί τους, και όταν αυτός προσπαθεί να το διαπαιδαγωγήσει, διαμαρτύρονται». Συχνά, όταν τα παιδιά τους διαπαιδαγωγούνται στο σχολείο, οι γονείς πηγαίνουν εκεί, όχι απλώς για να απειλήσουν τους δασκάλους, αλλά για να τους επιτεθούν.

Ένας εκπρόσωπος του Εθνικού Συλλόγου Διευθυντών Σχολείου της Βρετανίας δήλωσε τα εξής: «Οι άνθρωποι λένε “Έχω δικαιώματα”, αντί να λένε “Έχω ευθύνες”». Μερικοί γονείς, όχι μόνο δεν ενσταλάζουν στα παιδιά τους υγιή σεβασμό για την εξουσία, αλλά και δεν τους παρέχουν διόρθωση​—ούτε επιτρέπουν σε άλλους να το κάνουν αυτό. Τα παιδιά που διεκδικούν τα «δικαιώματά» τους περιφρονούν ανεμπόδιστα την εξουσία γονέων και δασκάλων, και το αποτέλεσμα είναι το αναμενόμενο​—«μια νέα γενιά η οποία δεν σέβεται καθόλου την εξουσία και έχει ελάχιστη αντίληψη για το τι είναι ορθό και τι εσφαλμένο», γράφει η αρθρογράφος Μάργκαρετ Ντρίσκολ.

Το περιοδικό Τάιμ (Time), στο άρθρο του «Χαμένη Γενιά», τόνισε την απογοήτευση που νιώθουν πολλοί νέοι στη Ρωσία, παραθέτοντας τα λόγια ενός δημοφιλούς ράπερ: «Πώς μπορεί κάποιος που γεννήθηκε σε αυτόν τον κόσμο, όπου τίποτα δεν διαρκεί πολύ και τίποτα δεν είναι δίκαιο, να έχει πίστη στην κοινωνία;» Ο κοινωνιολόγος Μικαΐλ Τοπάλοβ ταυτίστηκε πλήρως με αυτή την άποψη: «Αυτά τα παιδιά δεν είναι ανόητα. Έχουν δει τους γονείς τους να εξαπατώνται από το κράτος και τους έχουν δει να χάνουν τις οικονομίες τους και την εργασία τους. Μπορούμε να αναμένουμε από αυτά να σέβονται την εξουσία;»

Εντούτοις, θα ήταν λάθος να συμπεράνουμε ότι η δυσπιστία απέναντι στην εξουσία είναι χαρακτηριστικό της νεότερης μόνο γενιάς. Σήμερα, άνθρωποι όλων των ηλικιών αντιμετωπίζουν με δυσπιστία, ακόμη και περιφρόνηση, οποιαδήποτε μορφή εξουσίας. Μήπως αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε καμιά εξουσία; Αν ασκείται κατάλληλα, η εξουσία, η οποία ορίζεται ως «η δύναμη ή το δικαίωμα που έχει κάποιος να ελέγχει, να κρίνει ή να εμποδίζει τις ενέργειες των άλλων», μπορεί να αποτελέσει δύναμη προς το καλό. Μπορεί να είναι επωφελής και σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο. Το επόμενο άρθρο θα εξηγήσει τους λόγους.