Αφήστε τη Δύναμη της Συνήθειας να Λειτουργήσει για το Καλό Σας

ΕΙΧΕ ζήσει σε ένα προάστιο της Αθήνας 12 χρόνια. Καθημερινά επέστρεφε στο σπίτι του από την εργασία του ακολουθώντας την ίδια διαδρομή. Αργότερα, μετακόμισε σε ένα προάστιο που βρισκόταν στην άλλη άκρη της πόλης. Κάποια ημέρα, μετά την εργασία, ξεκίνησε για το σπίτι του. Μόνο όταν βρέθηκε στην παλιά του γειτονιά κατάλαβε ότι είχε πάρει λάθος δρόμο. Η δύναμη της συνήθειας τον είχε οδηγήσει στο παλιό του σπίτι!

Δεν είναι παράξενο που η δύναμη της συνήθειας αποκαλείται μερικές φορές δεύτερη φύση, μια ισχυρή επιρροή στη ζωή μας. Από αυτή την άποψη, οι συνήθειες θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με τη φωτιά. Η φωτιά μπορεί να μας προσφέρει ευπρόσδεκτο φως στο σκοτάδι και με αυτήν μπορούμε να ζεσταθούμε και να μαγειρέψουμε το φαγητό μας. Ωστόσο, η φωτιά μπορεί επίσης να γίνει ένας τρομερός εχθρός που καταστρέφει ζωές και περιουσίες. Το ίδιο ισχύει και για τις συνήθειες. Όταν καλλιεργούνται κατάλληλα, είναι πολύ ωφέλιμες. Μπορούν όμως να γίνουν και καταστροφικές.

 Στην περίπτωση του ανθρώπου που αναφέρθηκε στην αρχή, η μοναδική απώλεια την οποία του προκάλεσε η δύναμη της συνήθειας ήταν ο χρόνος που έχασε μέσα στους μποτιλιαρισμένους δρόμους της πόλης. Όταν πρόκειται για σημαντικότερα ζητήματα, οι συνήθειες μπορούν να μας ανταμείψουν με επιτυχία ή να μας οδηγήσουν στη συμφορά. Αναλογιστείτε μερικά πραγματικά παραδείγματα από την Αγία Γραφή τα οποία δείχνουν πώς μπορούν οι συνήθειες να αποτελέσουν βοήθεια ή εμπόδιο σε ό,τι αφορά την υπηρεσία μας προς τον Θεό καθώς και τη σχέση μας μαζί του.

Γραφικά Παραδείγματα Καλών και Κακών Συνηθειών

Ο Νώε, ο Ιώβ και ο Δανιήλ ευλογήθηκαν όλοι τους με μια στενή σχέση με τον Θεό. Η Γραφή τούς εγκωμιάζει «λόγω της δικαιοσύνης τους». (Ιεζεκιήλ 14:14) Είναι σημαντικό ότι η πορεία της ζωής και των τριών έδειχνε πως είχαν αναπτύξει καλές συνήθειες.

Στον Νώε ειπώθηκε να φτιάξει μια κιβωτό, ένα σκάφος μακρύτερο από γήπεδο ποδοσφαίρου και ψηλότερο από πενταώροφο κτίριο. Ένα τέτοιο τεράστιο έργο θα είχε αποθαρρύνει οποιονδήποτε ναυπηγό της αρχαιότητας. Ο Νώε και τα εφτά μέλη της οικογένειάς του κατασκεύασαν την κιβωτό χωρίς τη βοήθεια σύγχρονου εξοπλισμού. Επιπλέον, ο Νώε εξακολούθησε να κηρύττει στους συγχρόνους του. Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι φρόντιζε επίσης για τις πνευματικές καθώς και για τις υλικές ανάγκες της οικογένειάς του. (2 Πέτρου 2:5) Για να τα επιτελέσει όλα αυτά, ο Νώε πρέπει να είχε καλές συνήθειες εργασίας. Επιπρόσθετα, ο Νώε καταγράφηκε στη Βιβλική ιστορία ως άτομο που «περπάτησε με τον αληθινό Θεό. . . . Ο Νώε ενήργησε σύμφωνα με όλα όσα τον είχε διατάξει ο Ιεχωβά». (Γένεση 6:9, 22· 7:5) Εφόσον αναφέρεται ως «άψογος» στη Γραφή, πρέπει να εξακολούθησε να περπατάει με τον Θεό και μετά τον Κατακλυσμό, ακόμη και μετά το ξέσπασμα της ανταρσίας εναντίον του Ιεχωβά στη Βαβέλ. Πράγματι, ο Νώε συνέχισε να περπατάει με τον Θεό μέχρι το θάνατό του σε ηλικία 950 ετών.—Γένεση 9:29.

Οι καλές συνήθειες του Ιώβ συνέβαλαν στο να είναι «άμεμπτος και ευθύς». (Ιώβ 1:1, 8· 2:3) Ήταν σύνηθες για εκείνον να ενεργεί ως οικογενειακός ιερέας προσφέροντας θυσίες για χάρη των παιδιών του ύστερα από κάθε συμπόσιό τους, μη τυχόν και είχαν “αμαρτήσει και καταραστεί τον Θεό μέσα στην καρδιά τους. Έτσι έκανε πάντοτε ο Ιώβ”. (Ιώβ 1:5) Στην οικογένεια του Ιώβ, οι συνήθειες που περιστρέφονταν γύρω από τη λατρεία του Ιεχωβά είχαν χωρίς αμφιβολία εξέχουσα θέση.

Ο Δανιήλ υπηρέτησε τον Ιεχωβά «ακατάπαυστα» σε όλη τη μακρόχρονη ζωή του. (Δανιήλ 6:16, 20) Ποιες καλές πνευματικές συνήθειες είχε; Κατ’ αρχάς, προσευχόταν τακτικά στον Ιεχωβά. Ακόμη και όταν εκδόθηκε ένα βασιλικό διάταγμα που το απαγόρευε αυτό, «[ο Δανιήλ] τρεις φορές την ημέρα έπεφτε στα γόνατά του και προσευχόταν και πρόσφερε αίνο ενώπιον του Θεού του, όπως έκανε τακτικά». (Δανιήλ 6:10) Δεν μπορούσε να εγκαταλείψει τη συνήθεια που είχε να προσεύχεται στον Θεό, ακόμη και όταν αυτό έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή του. Αναμφίβολα, αυτή η συνήθεια ενίσχυσε τον Δανιήλ ώστε να ακολουθήσει στη ζωή του μια πορεία εξαιρετικής ακεραιότητας στον Θεό. Όπως φαίνεται, ο Δανιήλ είχε επίσης την καλή συνήθεια να μελετάει και να κάνει βαθείς στοχασμούς γύρω από τις συναρπαστικές υποσχέσεις του Θεού. (Ιερεμίας 25:11, 12· Δανιήλ 9:2) Σίγουρα, αυτές οι καλές συνήθειες τον βοήθησαν να υπομείνει ως το τέλος, τρέχοντας πιστά στον αγώνα για τη ζωή μέχρι τον τερματισμό.

Αντίθετα, στην περίπτωση της Δείνας, μια κακή συνήθεια είχε άσχημη κατάληξη για αυτήν. Η Δείνα «συνήθιζε να πηγαίνει και να βλέπει τις κόρες του τόπου», οι οποίες δεν λάτρευαν τον Ιεχωβά. (Γένεση 34:1) Αυτή η φαινομενικά αθώα συνήθεια οδήγησε στη συμφορά. Πρώτα πρώτα, την ίδια τη βίασε ο Συχέμ, ένας νεαρός που θεωρούνταν «ο πιο τιμημένος σε ολόκληρο τον οίκο του πατέρα του». Κατόπιν, η εκδικητική αντίδραση δύο αδελφών της οδήγησε στη σφαγή όλων των αρσενικών σε μια ολόκληρη πόλη. Τι τραγικό αποτέλεσμα!​—Γένεση 34:19, 25-29.

 Πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι οι δικές μας συνήθειες θα μας ωφελήσουν αντί να μας βλάψουν;

Ας Αξιοποιούμε τις Συνήθειες

«Οι συνήθειες αποτελούν πεπρωμένο», έγραψε ένας φιλόσοφος. Αλλά δεν χρειάζεται να συμβαίνει αυτό. Η Γραφή δείχνει πολύ καθαρά ότι μπορούμε να επιλέξουμε να αλλάξουμε τις κακές μας συνήθειες και να καλλιεργήσουμε καλές.

Με καλές συνήθειες, η Χριστιανική οδός ζωής γίνεται πιο αποτελεσματική και είναι ευκολότερο να παραμείνει κάποιος σε αυτήν. Ο Αλέκος, ένας Χριστιανός από την Ελλάδα, λέει: «Η συνήθεια που έχω να προσκολλώμαι σε ένα πρόγραμμα για την επιτέλεση διαφόρων εργασιών μού εξοικονομεί πολύτιμο χρόνο». Ο Θεόφιλος, ένας Χριστιανός πρεσβύτερος, αναφέρεται στον προγραμματισμό ως μια συνήθεια που τον βοηθάει να είναι αποτελεσματικός, λέγοντας: «Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι χωρίς τη συνήθεια του καλού προγραμματισμού δεν θα μπορούσα να αντεπεξέρχομαι στα Χριστιανικά μου καθήκοντα».

Ως Χριστιανοί, προτρεπόμαστε να «συνεχίσουμε να περπατάμε εύτακτα στην ίδια καθιερωμένη πορεία». (Φιλιππησίους 3:16) Μια τέτοια πορεία περιλαμβάνει την κατά συνήθεια τήρηση κάποιας καθιερωμένης διαδικασίας. Τέτοιες καλές συνήθειες μας ωφελούν επειδή δεν χρειάζεται να δαπανούμε χρόνο σκεπτόμενοι το κάθε μας βήμα​—έχουμε ήδη εδραιώσει ένα καλό πρότυπο το οποίο ακολουθούμε με τη δύναμη της συνήθειας. Οι ισχυρές συνήθειες γίνονται σχεδόν αυτόματες. Ακριβώς όπως οι συνήθειες ασφαλούς οδήγησης μπορούν να κάνουν έναν οδηγό να λάβει ζωοσωτήριες αποφάσεις ακαριαία όταν αντιμετωπίζει κινδύνους στο δρόμο, οι καλές συνήθειες μπορούν να μας βοηθήσουν να παίρνουμε γρήγορα κατάλληλες αποφάσεις καθώς βαδίζουμε στη Χριστιανική μας πορεία.

Όπως το έθεσε ο Άγγλος συγγραφέας Τζέρεμι Τέιλορ: «Οι συνήθειες είναι θυγατέρες της δράσης». Αν οι συνήθειές μας είναι καλές, μπορούμε να επιτελούμε καλά πράγματα χωρίς μεγάλη δυσκολία. Παραδείγματος χάρη, αν ως Χριστιανοί διάκονοι έχουμε τη συνήθεια να συμμετέχουμε τακτικά στο έργο κηρύγματος, είναι ευκολότερο και πιο απολαυστικό να βγαίνουμε στην υπηρεσία αγρού. Σχετικά με τους αποστόλους, διαβάζουμε ότι «κάθε ημέρα στο ναό και από σπίτι σε σπίτι συνέχισαν αδιάκοπα να διδάσκουν και να διακηρύττουν τα καλά νέα για τον Χριστό, τον Ιησού». (Πράξεις 5:42· 17:2) Από την άλλη μεριά, αν συμμετέχουμε στη διακονία μόνο περιστασιακά, μπορεί να νιώθουμε άγχος και να χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο για να βρούμε το ρυθμό μας προτού νιώσουμε αυτοπεποίθηση σε αυτή τη ζωτική Χριστιανική δραστηριότητα.

Το ίδιο αληθεύει και για άλλες πτυχές της Χριστιανικής μας καθιερωμένης πορείας. Οι καλές συνήθειες μπορούν να μας βοηθήσουν να είμαστε τακτικοί στο να “διαβάζουμε το Λόγο του Θεού ημέρα και νύχτα”. (Ιησούς του Ναυή 1:8· Ψαλμός 1:2) Κάποιος Χριστιανός έχει τη συνήθεια να διαβάζει τη Γραφή επί 20 ως 30 λεπτά προτού πάει να κοιμηθεί. Ακόμη και όταν είναι πολύ κουρασμένος, διαπιστώνει ότι, αν πέσει στο κρεβάτι χωρίς να διαβάσει, δεν μπορεί να κοιμηθεί καλά. Πρέπει να σηκωθεί και να φροντίσει για τη συγκεκριμένη πνευματική ανάγκη. Αυτή η καλή συνήθεια τον έχει επίσης βοηθήσει να διαβάζει ολόκληρη τη Γραφή μία φορά το χρόνο επί αρκετά χρόνια.

Το Υπόδειγμά μας, ο Ιησούς Χριστός, είχε τη συνήθεια να παρακολουθεί συναθροίσεις όπου εξεταζόταν η Αγία Γραφή. «Όπως συνήθιζε την ημέρα του σαββάτου, μπήκε στη συναγωγή και σηκώθηκε να διαβάσει». (Λουκάς 4:16) Στην περίπτωση του Τζο, ενός πρεσβυτέρου με μεγάλη οικογένεια ο οποίος εργάζεται πολλές ώρες, η συνήθεια έχει συμβάλει στο να δημιουργηθεί μέσα του η ανάγκη και η επιθυμία να παρακολουθεί τακτικά τις συναθροίσεις. Ο ίδιος λέει: «Αυτή η συνήθεια με βοηθάει να συνεχίζω, παρέχοντάς μου την πνευματική δύναμη που χρειάζομαι τόσο πολύ ώστε να μπορώ  να αντιμετωπίζω με επιτυχία δυσκολίες και προβλήματα».​—Εβραίους 10:24, 25.

Τέτοιες συνήθειες είναι απαραίτητες στο Χριστιανικό αγώνα για τη ζωή. Μια έκθεση από κάποια χώρα όπου ο λαός του Ιεχωβά έχει αντιμετωπίσει διωγμό ανέφερε: «Όσοι έχουν καλές πνευματικές συνήθειες και βαθιά εκτίμηση για την αλήθεια δεν δυσκολεύονται να μείνουν σταθεροί όταν έρχονται οι δοκιμασίες, αλλά εκείνοι που σε “ευνοϊκό καιρό” χάνουν συναθροίσεις, δεν είναι τακτικοί στην υπηρεσία αγρού και συμβιβάζονται σε μικρά ζητήματα συχνά υποκύπτουν κάτω από “πύρινη” δοκιμασία».​—2 Τιμόθεο 4:2.

Να Αποφεύγετε τις Κακές Συνήθειες​—Να Αξιοποιείτε τις Καλές

Έχει ειπωθεί ότι “ο άνθρωπος πρέπει να καλλιεργεί μόνο τις συνήθειες που θα ήθελε να τον κυριεύουν”. Οι κακές συνήθειες είναι πράγματι ένας καταπιεστικός κύριος. Εντούτοις, μπορεί κάποιος να τις κόψει.

Η Στέλλα είχε εθιστεί για ένα διάστημα στην παρακολούθηση τηλεόρασης. Η ίδια παραδέχεται: «Πίσω από κάθε κακή συνήθεια στην οποία έχω υποκύψει υπάρχει συνήθως μια “αθώα” αιτία». Αυτό συνέβαινε με τη συνήθεια που είχε να βλέπει πάρα πολλή τηλεόραση. Έλεγε στον εαυτό της ότι θα παρακολουθούσε απλώς για «λίγη χαλάρωση» ή για να “αλλάξει παραστάσεις”. Ωστόσο, η συνήθειά της ξέφευγε από τον έλεγχο, κρατώντας την μπροστά στην τηλεόραση ώρες ολόκληρες. «Στην καλύτερη περίπτωση, αυτή η κακή συνήθεια επιβράδυνε την πνευματική μου πρόοδο», λέει η ίδια. Με αποφασιστικές προσπάθειες, μείωσε τελικά το χρόνο που αφιέρωνε στην παρακολούθηση τηλεόρασης και έγινε πιο επιλεκτική. «Προσπαθώ πάντα να θυμάμαι γιατί θέλησα να κόψω αυτή τη συνήθεια», λέει, «και στηρίζομαι στον Ιεχωβά ώστε να διατηρώ την αποφασιστικότητά μου».

Κάποιος Χριστιανός ονόματι Χαράλαμπος αναφέρεται σε μια κακή συνήθεια που τον εμπόδιζε να κάνει πνευματική πρόοδο​—την αναβλητικότητα. «Όταν συνειδητοποίησα ότι η συνήθεια του να αναβάλλω για αργότερα μερικά πράγματα ήταν επιβλαβής, άρχισα να κάνω αλλαγές. Όταν έθετα στόχους, σχεδίαζα συγκεκριμένα και το πότε και το πώς θα άρχιζα τις προσπάθειες για την επίτευξή τους. Η τακτικότητα στην εφαρμογή των αποφάσεων και των σχεδίων μου ήταν το αντίδοτο και αποτελεί μια καλή συνήθεια μέχρι σήμερα». Πράγματι, οι καλές συνήθειες είναι το καλύτερο αντικατάστατο για τις κακές.

Τα άτομα με τα οποία συναναστρεφόμαστε μπορούν και αυτά να μας κάνουν να αναπτύξουμε συνήθειες, καλές ή κακές. Οι καλές συνήθειες είναι μεταδοτικές, όπως συμβαίνει και με τις κακές. Ακριβώς όπως «οι κακές συναναστροφές φθείρουν τις ωφέλιμες συνήθειες», έτσι και οι καλές συναναστροφές μπορούν να μας προσφέρουν παραδείγματα υγιών συνηθειών άξια προς μίμηση. (1 Κορινθίους 15:33) Το σημαντικότερο είναι ότι οι συνήθειες μπορούν να ενισχύσουν ή να εξασθενίσουν τη σχέση μας με τον Θεό. Η Στέλλα λέει: «Αν οι συνήθειές μας είναι καλές, διευκολύνουν τον αγώνα που κάνουμε για να υπηρετούμε τον Ιεχωβά. Αν είναι επιβλαβείς, δυσχεραίνουν τις προσπάθειές μας».

Υιοθετήστε καλές συνήθειες και αφήστε τες να σας κατευθύνουν. Θα αποτελέσουν ισχυρή, ωφέλιμη δύναμη στη ζωή σας.

[Εικόνα στη σελίδα 19]

Σαν τη φωτιά, οι συνήθειες μπορούν να είναι ωφέλιμες ή καταστροφικές

[Εικόνα στη σελίδα 21]

Ο Ιησούς είχε τη συνήθεια να βρίσκεται στη συναγωγή το Σάββατο για την ανάγνωση του Λόγου του Θεού

[Εικόνες στη σελίδα 22]

Οι καλές πνευματικές συνήθειες ενισχύουν τη σχέση μας με τον Θεό