Βιογραφία

Υπηρετώ με Αυτοθυσιαστικό Πνεύμα

ΑΦΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΤΟΝ ΡΕΝΤΕΛ

Η μητέρα μου πέθανε το 1927 όταν εγώ ήμουν μόνο πέντε χρονών. Εντούτοις, η πίστη της επηρέασε βαθιά τη ζωή μου. Πώς ήταν δυνατόν να γίνει κάτι τέτοιο;

Η ΜΗΤΕΡΑ μου ήταν πιστό μέλος της Εκκλησίας της Αγγλίας όταν παντρεύτηκε τον πατέρα μου, έναν επαγγελματία στρατιώτη. Αυτό έγινε πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος το 1914, η μητέρα μου διαφώνησε με τον εφημέριο επειδή αυτός χρησιμοποιούσε τον άμβωνα για να ενθαρρύνει την κατάταξη στο στρατό. Ποια ήταν η απάντηση του κληρικού; «Πήγαινε σπίτι και μην ασχολείσαι με τέτοια ζητήματα!» Αυτό δεν την ικανοποίησε.

Το 1917, στο αποκορύφωμα του πολέμου, η μητέρα μου παρακολούθησε το «Φωτόδραμα της Δημιουργίας». Πεπεισμένη ότι είχε βρει την αλήθεια, εγκατέλειψε αμέσως την εκκλησία της για να αρχίσει να συναναστρέφεται με τους Σπουδαστές της Γραφής, όπως ήταν τότε γνωστοί οι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Παρακολουθούσε τις συναθροίσεις στην εκκλησία του Γιόβιλ, την πλησιέστερη πόλη στο χωριό μας, το Γουέστ Κόκερ, στην κομητεία Σόμερσετ της Αγγλίας.

Η μητέρα μου δεν άργησε να μεταδώσει τη νεοαποκτημένη πίστη της στις τρεις αδελφές της. Κάποια ηλικιωμένα μέλη της Εκκλησίας Γιόβιλ μού έχουν αφηγηθεί πώς η μητέρα μου και η αδελφή της η Μίλι, γεμάτες ζήλο, «όργωναν» με τα ποδήλατά τους τον τεράστιο αγροτικό τομέα μας, διανέμοντας τα Βιβλικά βοηθήματα Γραφικές Μελέτες. Δυστυχώς, όμως, τους τελευταίους 18 μήνες της ζωής της, η μητέρα μου ήταν κατάκοιτη με φυματίωση, για την οποία δεν υπήρχε θεραπεία τότε.

Αυτοθυσία στην Πράξη

Η θεία Μίλι, η οποία εκείνον τον καιρό ζούσε μαζί μας, φρόντιζε τη μητέρα μου όταν αρρώστησε,  καθώς και εμένα και την εφτάχρονη αδελφή μου, την Τζόουν. Όταν πέθανε η μητέρα μου, η θεία Μίλι προσφέρθηκε αμέσως να αναλάβει τη φροντίδα μας. Ο πατέρας μου, χαρούμενος που θα ανακουφιζόταν από αυτή την ευθύνη, συμφώνησε αμέσως ότι η θεία Μίλι έπρεπε να μείνει μαζί μας μόνιμα.

Αγαπούσαμε τη θεία μας και χαιρόμασταν που θα έμενε μαζί μας. Αλλά γιατί πήρε μια τέτοια απόφαση; Πολλά χρόνια αργότερα, η θεία Μίλι μάς είπε ότι γνώριζε πως είχε την υποχρέωση να οικοδομήσει πάνω στο θεμέλιο που είχε θέσει η μητέρα μας—να διδάξει τη Γραφική αλήθεια στην Τζόουν και σε εμένα—κάτι που όπως καταλάβαινε δεν θα έκανε ποτέ ο πατέρας μας, εφόσον δεν είχε κανένα ενδιαφέρον για τη θρησκεία.

Αργότερα, μάθαμε επίσης ότι η θεία Μίλι είχε πάρει άλλη μια πολύ προσωπική απόφαση. Προκειμένου να μας φροντίζει επαρκώς, θα έμενε ανύπαντρη. Τι αυτοθυσία! Η Τζόουν και εγώ έχουμε κάθε λόγο να είμαστε βαθιά ευγνώμονες σε αυτήν. Όλα όσα μας δίδαξε η θεία Μίλι, καθώς και το έξοχο παράδειγμα που έθεσε, έχουν παραμείνει στη διάνοιά μας.

Καιρός για Αποφάσεις

Η Τζόουν και εγώ πηγαίναμε στο σχολείο της Εκκλησίας της Αγγλίας στο χωριό μας όπου η θεία Μίλι διακράτησε σταθερή στάση ενώπιον της διευθύντριας σχετικά με τη θρησκευτική μας εκπαίδευση. Όταν τα άλλα παιδιά πήγαιναν στην εκκλησία, εμείς πηγαίναμε σπίτι, και όταν ερχόταν ο εφημέριος στο σχολείο για το μάθημα των θρησκευτικών, εμείς καθόμασταν χώρια και μαθαίναμε απέξω Γραφικά εδάφια. Αυτό αποδείχτηκε ανεκτίμητο για εμένα, καθώς εκείνα τα εδάφια χαράχτηκαν ανεξίτηλα στη διάνοιά μου.

Σταμάτησα το σχολείο σε ηλικία 14 ετών προκειμένου να εργαστώ ως μαθητευόμενος για τέσσερα χρόνια σε ένα τοπικό τυροκομείο. Έμαθα επίσης να παίζω πιάνο, και η μουσική και ο χορός έγιναν τα χόμπι μου. Η Γραφική αλήθεια, αν και είχε ριζώσει στην καρδιά μου, δεν είχε αρχίσει ακόμη να με υποκινεί. Κατόπιν, μια ημέρα του Μαρτίου του 1940, κάποια ηλικιωμένη Μάρτυρας του Ιεχωβά με προσκάλεσε να τη συνοδεύσω σε μια συνέλευση στο Σουίντον, περίπου 110 χιλιόμετρα μακριά. Ο Άλμπερτ Ντ. Σρόντερ, ο διάκονος που είχε την επίβλεψη του έργου των Μαρτύρων του Ιεχωβά στη Βρετανία, εκφώνησε τη δημόσια ομιλία. Εκείνη η συνέλευση αποδείχτηκε σημείο στροφής για εμένα.

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μαινόταν. Τι θα έκανα στη ζωή μου; Αποφάσισα να επιστρέψω στην Αίθουσα Βασιλείας του Γιόβιλ. Στην πρώτη συνάθροιση που παρακολούθησα εγκαινιάστηκε το έργο δρόμου. Παρά την περιορισμένη μου γνώση, προθυμοποιήθηκα να συμμετάσχω σε αυτή τη δραστηριότητα, προς έκπληξη πολλών δήθεν φίλων μου οι οποίοι με χλεύαζαν καθώς περνούσαν δίπλα μου!

Τον Ιούνιο του 1940, βαφτίστηκα στο Μπρίστολ. Μέσα σε έναν μήνα έγινα τακτικός σκαπανέας—ολοχρόνιος κήρυκας των καλών νέων. Πόσο χάρηκα όταν, λίγο καιρό αργότερα, συμβόλισε και η αδελφή μου την αφιέρωσή της με το βάφτισμα!

Σκαπανικό σε Καιρό Πολέμου

Έναν χρόνο μετά την έναρξη του πολέμου, έλαβα τα χαρτιά μου για να καταταχθώ στο στρατό. Εφόσον είχα καταχωριστεί ως αντιρρησίας συνείδησης στο Γιόβιλ, έπρεπε να παρουσιαστώ ενώπιον ενός δικαστηρίου στο Μπρίστολ. Έκανα σκαπανικό μαζί με τον Τζον Γουίν στο Σίντερφορντ, στο Γκλόστερσερ, και κατόπιν στο Χαβερφορντγουέστ και στο Καρμάρδεν, στην Ουαλία. a Αργότερα, σε μια δίκη στο Καρμάρδεν,  καταδικάστηκα σε τρίμηνη φυλάκιση στο Σουόνσι, καθώς και σε πρόστιμο 25 λιρών (περ. 40 ευρώ)—ένα σημαντικό ποσό για εκείνες τις ημέρες. Κατόπιν, μου επέβαλαν άλλη μια τρίμηνη φυλάκιση επειδή δεν πλήρωσα το πρόστιμο.

Σε μια τρίτη ακρόαση, με ρώτησαν: «Δεν ξέρεις ότι η Γραφή λέει: “Αποδώστε αυτά που είναι του Καίσαρα στον Καίσαρα”;» «Ναι», απάντησα, «το ξέρω, θα ήθελα όμως να ολοκληρώσω το εδάφιο: “αλλά αυτά που είναι του Θεού στον Θεό”. Αυτό ακριβώς κάνω και εγώ». (Ματθαίος 22:21) Έπειτα από λίγες εβδομάδες, έλαβα μια επιστολή που έλεγε ότι απαλλασσόμουν από τις στρατιωτικές μου υποχρεώσεις.

Στις αρχές του 1945, προσκλήθηκα να γίνω μέλος της οικογένειας Μπέθελ του Λονδίνου. Τον επόμενο χειμώνα, ο Νάθαν Ο. Νορ, ο οποίος πρωτοστατούσε στην οργάνωση του παγκόσμιου έργου κηρύγματος, και ο γραμματέας του, ο Μίλτον Τζ. Χένσελ, επισκέφτηκαν το Λονδίνο. Οχτώ νεαροί αδελφοί από τη Βρετανία εγγράφηκαν στην όγδοη τάξη της Βιβλικής Σχολής Γαλαάδ της Σκοπιάς για ιεραποστολική εκπαίδευση, και εγώ ήμουν ένας από αυτούς.

Ιεραποστολικοί Διορισμοί

Στις 23 Μαΐου 1946, αποπλεύσαμε από το μικρό λιμάνι Φόουι της Κορνουάλης με ένα πλοίο τύπου Λίμπερτυ που κατασκευάστηκε την εποχή του πολέμου. Ο λιμενάρχης, ο Κάπτεν Κόλινς, ήταν Μάρτυρας του Ιεχωβά, και καθώς φεύγαμε από την αποβάθρα, φρόντισε να ηχήσει μια σειρήνα. Όπως ήταν φυσικό, όλοι μας είχαμε ανάμεικτα συναισθήματα καθώς βλέπαμε τις ακτές της Αγγλίας να χάνονται πίσω μας. Εκείνος ο διάπλους του Ατλαντικού ήταν ιδιαίτερα δύσκολος, αλλά έπειτα από 13 ημέρες φτάσαμε ασφαλείς στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η παρακολούθηση της διεθνούς Θεοκρατικής Συνέλευσης Ευφραινόμενα Έθνη στο Κλίβελαντ του Οχάιο, η οποία διήρκεσε οχτώ ημέρες, από τις 4 μέχρι τις 11 Αυγούστου 1946, ήταν μια αξιομνημόνευτη εμπειρία. Παρευρέθηκαν ογδόντα χιλιάδες εκπρόσωποι, μεταξύ αυτών και 302 από 32 άλλες χώρες. Σε εκείνη τη συνέλευση παρουσιάστηκε το περιοδικό Ξύπνα! b και επίσης τέθηκε σε κυκλοφορία ενώπιον του ενθουσιασμένου πλήθους το βοήθημα για μελέτη της Γραφής «Έστω ο Θεός Αληθής».

Αποφοιτήσαμε από τη Γαλαάδ το 1947, και ο Μπιλ Κόπσον και εγώ διοριστήκαμε στην Αίγυπτο. Προτού φύγουμε, όμως, ωφελήθηκα από την καλή εκπαίδευση που μου έδωσε στις εργασίες γραφείου ο Ρίτσαρντ Εϊμπραχάμσον από το Μπέθελ του Μπρούκλιν. Αποβιβαστήκαμε στην Αλεξάνδρεια και μέσα σε λίγο καιρό προσαρμόστηκα στον τρόπο ζωής της Μέσης Ανατολής. Ωστόσο, η εκμάθηση της αραβικής ήταν δύσκολη υπόθεση και έπρεπε να χρησιμοποιώ κάρτες μαρτυρίας σε τέσσερις γλώσσες.

Ο Μπιλ Κόπσον έμεινε εφτά χρόνια, αλλά εγώ δεν μπόρεσα να ανανεώσω τη βίζα μου μετά τον πρώτο χρόνο, και έτσι αναγκάστηκα να φύγω από τη χώρα. Καθώς αναπολώ εκείνο το έτος που δαπάνησα στην ιεραποστολική υπηρεσία βλέπω πως ήταν το πιο παραγωγικό της ζωής μου. Είχα το προνόμιο να διεξάγω 20 και πλέον Γραφικές μελέτες την εβδομάδα, και μερικά από εκείνα τα άτομα που γνώρισαν τότε την αλήθεια εξακολουθούν να αινούν δραστήρια τον Ιεχωβά. Από την Αίγυπτο, διορίστηκα στην Κύπρο.

 Κύπρος και Ισραήλ

Άρχισα να μαθαίνω μια καινούρια γλώσσα, την ελληνική, και να συνηθίζω την τοπική διάλεκτο. Λίγο καιρό αργότερα, όταν ζητήθηκε από τον Αντώνη Σιδέρη να μεταφερθεί στην Ελλάδα, εγώ διορίστηκα να επιβλέπω το έργο στην Κύπρο. Εκείνον τον καιρό το γραφείο τμήματος της Κύπρου φρόντιζε και για το έργο στο Ισραήλ και, μαζί με άλλους αδελφούς, είχα το προνόμιο να επισκέπτομαι από καιρό σε καιρό τους λίγους Μάρτυρες που βρίσκονταν εκεί.

Στο πρώτο μου ταξίδι στο Ισραήλ, διεξαγάγαμε σε ένα εστιατόριο στη Χάιφα μια μικρή συνέλευση την οποία παρακολούθησαν 50 με 60 άτομα. Χωρίζοντας τις εθνικές ομάδες, παρουσιάσαμε το πρόγραμμα της συνέλευσης σε έξι διαφορετικές γλώσσες! Σε μια άλλη περίπτωση, μπόρεσα να προβάλω στην Ιερουσαλήμ μια ταινία που είχαν παραγάγει οι Μάρτυρες του Ιεχωβά και εκφώνησα μια δημόσια ομιλία για την οποία δημοσιεύτηκαν ευνοϊκά σχόλια στην αγγλική εφημερίδα.

Εκείνον τον καιρό υπήρχαν περίπου 100 Μάρτυρες στην Κύπρο οι οποίοι έπρεπε να αγωνίζονται σκληρά για την πίστη τους. Οχλαγωγίες που υποκινούνταν από ιερείς της Ορθόδοξης Εκκλησίας διέκοπταν τις συνελεύσεις μας, και για εμένα ήταν καινούρια εμπειρία να μου πετούν πέτρες καθώς κήρυττα σε αγροτικές περιοχές. Έπρεπε να μάθω να αποχωρώ γρήγορα! Καθώς αντιμετωπίζαμε τέτοια βίαιη εναντίωση, η πίστη μας ενισχύθηκε όταν διορίστηκαν περισσότεροι ιεραπόστολοι στο νησί. Ο Ντένις και η Μέιβις Μάθιουζ μαζί με την Τζόουν Χάλεϊ και την Μπέριλ Χέιγουντ άρχισαν να συνεργάζονται μαζί μου στην Αμμόχωστο, ενώ ο Τομ και η Μαίρη Γκούλντεν καθώς και η Νίνα Κωνσταντή, Κύπρια γεννημένη στο Λονδίνο, πήγαν στη Λεμεσό. Τον ίδιο καιρό, ο Μπιλ Κόπσον διορίστηκε και αυτός στην Κύπρο, και αργότερα διορίστηκαν μαζί του ο Μπερτ και η Μπέριλ Βέισι.

Προσαρμογή στις Μεταβαλλόμενες Περιστάσεις

Στα τέλη του 1957, αρρώστησα και δεν μπορούσα να συνεχίσω στον ιεραποστολικό μου διορισμό. Με λύπη αποφάσισα ότι, για να αναρρώσω, έπρεπε να επιστρέψω στην Αγγλία, όπου συνέχισα το σκαπανικό μέχρι το 1960. Η αδελφή μου και ο σύζυγός της με φιλοξένησαν με καλοσύνη, αλλά οι περιστάσεις είχαν αλλάξει. Η Τζόουν αντιμετώπιζε όλο και περισσότερες δυσκολίες. Στη διάρκεια των 17 ετών που έλειπα, εκτός από το ότι φρόντιζε το σύζυγό της και τη νεαρή κόρη της, περιποιόταν με αγάπη τον πατέρα μας και τη θεία Μίλι, οι οποίοι τότε ήταν ηλικιωμένοι και δεν είχαν καλή υγεία. Έγινε φανερό ότι ήταν ανάγκη να ακολουθήσω το αυτοθυσιαστικό παράδειγμα της θείας μου, γι’ αυτό έμεινα με την αδελφή μου μέχρι το θάνατο της θείας και του πατέρα μου.

Θα ήταν πολύ εύκολο να βολευτώ στην Αγγλία, αλλά, έπειτα από μια σύντομη ανάπαυλα, ένιωσα την υποχρέωση να επιστρέψω στο διορισμό μου. Άλλωστε, δεν είχε δαπανήσει η οργάνωση του Ιεχωβά πολλά χρήματα για να με εκπαιδεύσει; Έτσι λοιπόν, το 1972 επέστρεψα με δικά μου έξοδα στην Κύπρο για να κάνω και πάλι σκαπανικό εκεί.

Ο Νάθαν Ο. Νορ ήρθε να διευθετήσει τη διεξαγωγή μιας συνέλευσης περιφερείας για τον επόμενο χρόνο. Όταν έμαθε ότι είχα επιστρέψει, σύστησε το διορισμό μου ως επισκόπου περιοχής σε ολόκληρο το νησί, ένα προνόμιο που είχα επί τέσσερα χρόνια. Ωστόσο, ήταν ένας διορισμός που με φόβιζε εφόσον σήμαινε ότι έπρεπε να μιλάω ελληνικά τον περισσότερο καιρό.

 Καιρός Προβλημάτων

Συγκατοικούσα με τον Παύλο Ανδρέου, έναν ντόπιο Μάρτυρα, στο χωριό Καράκουμι, ανατολικά της Κερύνειας. Το γραφείο τμήματος της Κύπρου βρισκόταν στη Λευκωσία, νότια της Κερύνειας. Στις αρχές Ιουλίου του 1974, βρισκόμουν στη Λευκωσία όταν έγινε πραξικόπημα εναντίον του Προέδρου Μακαρίου, και είδα να φλέγεται το προεδρικό μέγαρο. Όταν ήταν πια ασφαλές να ταξιδέψει κάποιος, πήγα εσπευσμένα στην περιοχή της Κερύνειας, όπου ετοιμαζόμασταν για μια συνέλευση περιοχής. Δύο ημέρες αργότερα άκουσα την πρώτη βόμβα να πέφτει στο λιμάνι και είδα τον ουρανό γεμάτο ελικόπτερα τα οποία μετέφεραν τουρκικά στρατεύματα εισβολής.

Εφόσον ήμουν Βρετανός υπήκοος, οι Τούρκοι στρατιώτες με πήγαν στα περίχωρα της Λευκωσίας, όπου με ανέκριναν στελέχη των Ηνωμένων Εθνών, οι οποίοι επικοινώνησαν με το γραφείο τμήματος. Κατόπιν είχα την τρομακτική εμπειρία να διασχίσω με τα πόδια μια περιοχή γεμάτη κομμένα τηλεφωνικά και ηλεκτρικά καλώδια για να πάω στα εγκαταλειμμένα σπίτια στην απέναντι πλευρά της νεκρής ζώνης. Πόσο χαρούμενος ήμουν που οι γραμμές της επικοινωνίας μου με τον Ιεχωβά Θεό δεν μπορούσαν να διακοπούν! Οι προσευχές μου με στήριξαν στη διάρκεια μιας από τις πιο βασανιστικές εμπειρίες της ζωής μου.

Έχασα όλα μου τα υπάρχοντα, αλλά ήμουν χαρούμενος που βρισκόμουν ασφαλής στο γραφείο τμήματος. Ωστόσο, αυτή η κατάσταση δεν διήρκεσε πολύ. Μέσα σε λίγες ημέρες, οι δυνάμεις εισβολής έθεσαν υπό τον έλεγχό τους το βόρειο ένα τρίτο του νησιού. Το Μπέθελ έπρεπε να εγκαταλειφθεί, και μετακομίσαμε στη Λεμεσό. Εκεί είχα τη χαρά να συνεργαστώ με μια επιτροπή η οποία θα φρόντιζε για τους 300 αδελφούς που είχαν επηρεαστεί από την εισβολή, πολλοί από τους οποίους είχαν χάσει τα σπίτια τους.

Και Άλλες Αλλαγές Διορισμού

Τον Ιανουάριο του 1981, το Κυβερνών Σώμα μού ζήτησε να πάω στην Ελλάδα και να γίνω μέλος της οικογένειας Μπέθελ στην Αθήνα, αλλά στα τέλη του χρόνου επέστρεψα στην Κύπρο και διορίστηκα συντονιστής της Επιτροπής του Τμήματος. Ο Ανδρέας Κοντογιώργης και η σύζυγός του Μάρω, Κύπριοι οι οποίοι είχαν σταλεί από το Λονδίνο, αποδείχτηκαν «ενισχυτική βοήθεια» για εμένα.—Κολοσσαείς 4:11.

Στο τέλος μιας επίσκεψης ζώνης από τον Θεοντόρ Τζάρας το 1984, έλαβα μια επιστολή από το Κυβερνών Σώμα η οποία απλώς έλεγε: «Όταν ολοκληρωθεί η επίσκεψη, θέλουμε να συνοδεύσεις τον αδελφό Τζάρας στην Ελλάδα». Δεν αναφερόταν κανένας λόγος, αλλά όταν φτάσαμε στην Ελλάδα, μια άλλη επιστολή από το Κυβερνών Σώμα διαβάστηκε στην Επιτροπή του Τμήματος η οποία με διόριζε συντονιστή της τοπικής Επιτροπής του Τμήματος.

Εκείνον τον καιρό, αντιμετωπίζαμε κρούσματα αποστασίας. Υπήρχαν επίσης πολλές κατηγορίες για παράνομο προσηλυτισμό. Καθημερινά, ο λαός του Ιεχωβά αντιμετώπιζε συλλήψεις και δίκες. Τι προνόμιο ήταν να γνωρίσω αδελφούς και αδελφές των οποίων η ακεραιότητα είχε αντέξει στη δοκιμή του χρόνου! Μερικές από τις υποθέσεις τους φέρθηκαν αργότερα  ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με θαυμάσια αποτελέσματα τα οποία επηρέασαν θετικά το έργο κηρύγματος στην Ελλαδα. c

Ενώ υπηρετούσα στην Ελλάδα, μπόρεσα να παρακολουθήσω αξιομνημόνευτες συνελεύσεις στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στη Ρόδο και στην Κρήτη. Εκείνα ήταν τέσσερα χαρούμενα, καρποφόρα χρόνια, αλλά με περίμενε άλλη μια αλλαγή—επιστροφή στην Κύπρο το 1988.

Κύπρος και Ξανά στην Ελλάδα

Στο διάστημα που έλειπα από την Κύπρο, οι αδελφοί είχαν αγοράσει νέες εγκαταστάσεις τμήματος στη Νήσου, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Λευκωσία, και ο Κάρεϊ Μπάρμπερ, από τα κεντρικά γραφεία των Μαρτύρων του Ιεχωβά στο Μπρούκλιν, εκφώνησε την ομιλία αφιέρωσης. Τα πράγματα είχαν ησυχάσει τώρα στο νησί και εγώ ήμουν χαρούμενος για την επιστροφή μου—αλλά αυτό δεν θα διαρκούσε για πολύ.

Το Κυβερνών Σώμα είχε εγκρίνει την οικοδόμηση ενός νέου οίκου Μπέθελ στην Ελλάδα, σε απόσταση μερικών χιλιομέτρων βόρεια της Αθήνας. Εφόσον μπορούσα να μιλάω και αγγλικά και ελληνικά, το 1990 προσκλήθηκα να επιστρέψω για να υπηρετήσω στο χώρο της οικοδόμησης του νέου Μπέθελ ως διερμηνέας για την οικογένεια των διεθνών υπηρετών που εργάζονταν εκεί. Εξακολουθώ να θυμάμαι τη χαρά που είχα καθώς βρισκόμουν τα καλοκαιριάτικα πρωινά από τις έξι στο χώρο του εργοταξίου, καλωσορίζοντας τους εκατοντάδες Έλληνες αδελφούς και αδελφές οι οποίοι προσφέρονταν εθελοντικά να εργαστούν μαζί με την οικογένεια οικοδόμησης! Οι αναμνήσεις της χαράς και του ζήλου τους θα με συνοδεύουν πάντοτε.

Ορθόδοξοι ιερείς και οι υποστηρικτές τους προσπάθησαν να μπουν στο χώρο του εργοταξίου και να διακόψουν την εργασία μας, αλλά ο Ιεχωβά άκουσε τις προσευχές μας και μας προφύλαξε. Παρέμεινα εκεί και παρακολούθησα την αφιέρωση του καινούριου οίκου Μπέθελ στις 13 Απριλίου 1991.

Βοηθώ την Αγαπητή μου Αδελφή

Τον επόμενο χρόνο επέστρεψα στην Αγγλία για διακοπές και έμεινα με την αδελφή μου και το σύζυγό της. Δυστυχώς, ενόσω βρισκόμουν εκεί, ο γαμπρός μου έπαθε δύο καρδιακές προσβολές και πέθανε. Η Τζόουν μού παρείχε άφθονη υποστήριξη τον καιρό που υπηρετούσα ως ιεραπόστολος. Σπάνια περνούσε μια εβδομάδα χωρίς να μου γράψει κάποια ενθαρρυντική επιστολή. Τι ευλογία είναι αυτού του είδους η επαφή για κάθε ιεραπόστολο! Τώρα ήταν χήρα, με κλονισμένη υγεία και χρειαζόταν υποστήριξη. Τι θα έκανα;

Η κόρη της Τζόουν, η Θέλμα, και ο σύζυγός της ήδη φρόντιζαν μια άλλη πιστή χήρα από την εκκλησία τους, μια ξαδέλφη μας η οποία βρισκόταν στα τελευταία στάδια κάποιας ανίατης αρρώστιας. Έτσι λοιπόν, έπειτα από πολλές προσευχές, αποφάσισα ότι έπρεπε να μείνω και να βοηθήσω στη φροντίδα της Τζόουν. Η προσαρμογή δεν ήταν εύκολη, αλλά έχω το προνόμιο να υπηρετώ ως πρεσβύτερος στο Πεν Μιλ, μια από τις δύο εκκλησίες του Γιόβιλ.

Αδελφοί με τους οποίους έχω υπηρετήσει στο εξωτερικό διατηρούν τακτική επικοινωνία μαζί μου μέσω τηλεφώνου και επιστολών, και είμαι πολύ ευγνώμων για αυτό. Αν εκφράσω ποτέ την επιθυμία να επιστρέψω στην Ελλάδα ή στην Κύπρο, ξέρω ότι θα έχω αμέσως τα εισιτήριά μου. Τώρα, όμως, είμαι 80 χρονών και ούτε η όρασή μου ούτε η υγεία μου είναι όπως ήταν κάποτε. Είναι απογοητευτικό που δεν μπορώ να είμαι τόσο δραστήριος όσο παλιότερα, αλλά τα χρόνια που δαπάνησα στην υπηρεσία Μπέθελ με βοήθησαν να αναπτύξω πολλές συνήθειες οι οποίες μου είναι πολύ χρήσιμες σήμερα. Λόγου χάρη, διαβάζω πάντοτε το εδάφιο της ημέρας πριν από το πρόγευμα. Έμαθα επίσης να τα πηγαίνω καλά με τους άλλους και να τους αγαπώ—το κλειδί για επιτυχημένη ιεραποστολική υπηρεσία.

Καθώς αναπολώ τα περίπου 60 υπέροχα χρόνια που δαπάνησα αινώντας τον Ιεχωβά, αναγνωρίζω ότι η ολοχρόνια διακονία αποτελεί τη μεγαλύτερη προστασία και παρέχει την καλύτερη εκπαίδευση. Με όλη μου την καρδιά μπορώ να επαναλαμβάνω τα λόγια που απηύθυνε ο Δαβίδ στον Ιεχωβά: «Αποδείχτηκες ασφαλές ύψωμα για εμένα και τόπος καταφυγής την ημέρα της στενοχώριας μου».—Ψαλμός 59:16.

[Υποσημειώσεις]

[Χάρτες στη σελίδα 24]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΕΛΛΑΔΑ

Αθήνα

ΚΥΠΡΟΣ

Λευκωσία

Κερύνεια

Αμμόχωστος

Λεμεσός

[Εικόνα στη σελίδα 21]

Η μητέρα μου το 1915

[Εικόνα στη σελίδα 22]

Στην ταράτσα του Μπέθελ στο Μπρούκλιν το 1946, εγώ (τέταρτος από αριστερά) και άλλοι αδελφοί της όγδοης τάξης της Γαλαάδ

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Με τη θεία Μίλι μετά την πρώτη μου επιστροφή στην Αγγλία