Ποιος Φταίει​—Εσείς ή τα Γονίδιά Σας;

ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ αγωνίζονται να βρουν γενετικές αιτίες για τον αλκοολισμό, την ομοφυλοφιλία, την έκλυτη διαγωγή, τη βία, για άλλη παρεκκλίνουσα συμπεριφορά, ακόμη δε και για τον ίδιο το θάνατο. Δεν θα μας ανακούφιζε αν διαπιστώναμε ότι δεν είμαστε εμείς υπεύθυνοι για τις πράξεις μας αλλά απλώς θύματα βιολογικών παραγόντων; Ως άνθρωποι τείνουμε εκ φύσεως να κατηγορούμε κάποιον άλλον ή κάτι άλλο για τα λάθη μας.

Αν φταίνε τα γονίδια, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι υπάρχει η δυνατότητα να τα αλλάξουν, εξαλείφοντας τα ανεπιθύμητα χαρακτηριστικά μέσω της γενετικής μηχανικής. Η πρόσφατη επιτυχία της χαρτογράφησης ολόκληρου του ανθρώπινου γονιδιώματος έχει δώσει νέα ώθηση σε τέτοιες φιλοδοξίες.

Αυτό το σενάριο, όμως, βασίζεται στην προϋπόθεση ότι η γενετική μας κληρονομιά είναι πράγματι ο αξιόμεμπτος ένοχος για όλα τα αμαρτήματα και τα λάθη μας. Έχουν βρει οι επιστήμονες-ντετέκτιβ επαρκή στοιχεία για να στοιχειοθετηθεί η κατηγορία κατά των γονιδίων μας; Προφανώς, η απάντηση θα επηρεάσει σοβαρά τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον εαυτό μας και το μέλλον μας. Προτού εξετάσουμε όμως τα στοιχεία, θα αποδειχτεί διαφωτιστικό να ρίξουμε μια ματιά στην προέλευση της ανθρωπότητας.

Πώς Άρχισαν Όλα

Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι με την αφήγηση για το αμάρτημα του πρώτου ανθρώπινου ζευγαριού, του Αδάμ και της Εύας, στον κήπο της Εδέμ ή τουλάχιστον έχουν ακούσει για αυτό. Μήπως εκείνοι είχαν πλαστεί με κάποιο εγγενές ελάττωμα στα γονίδια από την αρχή, κάποιο σχεδιαστικό ψεγάδι που τους δημιουργούσε προδιάθεση προς την αμαρτία και την ανυπακοή;

Ο Δημιουργός τους, ο Ιεχωβά Θεός, του οποίου όλα τα έργα είναι τέλεια, διακήρυξε ότι η κορωνίδα της επίγειας δημιουργίας του ήταν “πολύ καλή”. (Γένεση 1:31· Δευτερονόμιο 32:4) Ως περαιτέρω απόδειξη της ικανοποίησής του για το έργο του, έδωσε στο πρώτο ζευγάρι την ευλογία του και τους παρήγγειλε να είναι καρποφόροι, να γεμίσουν τη γη με ανθρώπινα πλάσματα και να αναλάβουν την επίβλεψη της επίγειας δημιουργίας του—σίγουρα δεν επρόκειτο για τις ενέργειες κάποιου που ήταν αβέβαιος για το έργο των χεριών του.​—Γένεση 1:28.

Σχετικά με τη δημιουργία του πρώτου ανθρώπινου ζευγαριού, η Γραφή μάς λέει: «Άρχισε ο Θεός να δημιουργεί τον άνθρωπο κατά την εικόνα του· κατά την εικόνα του Θεού τον δημιούργησε· αρσενικό και θηλυκό τούς δημιούργησε». (Γένεση 1:27) Αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι φτιάχτηκαν έτσι ώστε να μοιάζουν στον Θεό από σωματική άποψη, διότι «ο Θεός είναι Πνεύμα». (Ιωάννης 4:24) Απεναντίας, σημαίνει ότι τα ανθρώπινα πλάσματα ήταν προικισμένα με  θεοειδείς ιδιότητες καθώς και με την αίσθηση της ηθικής, τη συνείδηση. (Ρωμαίους 2:14, 15) Ήταν επίσης ελεύθεροι ηθικοί παράγοντες, ικανοί να αξιολογούν ένα ζήτημα και να αποφασίζουν για τις ενέργειες που θα έκαναν.

Παρ’ όλα αυτά, οι πρώτοι μας γονείς δεν έμειναν χωρίς κατευθυντήριες γραμμές. Τουναντίον, προειδοποιήθηκαν για τις συνέπειες της αδικοπραγίας. (Γένεση 2:17) Επομένως, οι αποδείξεις δείχνουν ότι, όταν ο Αδάμ αντιμετώπισε μια ηθική απόφαση, επέλεξε να κάνει αυτό που φαινόταν στον ίδιο εξυπηρετικό ή χρήσιμο στη συγκεκριμένη περίπτωση. Ακολούθησε τη σύζυγό του στην αδικοπραγία της αντί να σκεφτεί τη σχέση του με τον Δημιουργό του ή τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της πράξης του. Προσπάθησε επίσης να επιρρίψει το φταίξιμο στον Ιεχωβά, λέγοντας ότι η σύζυγος που Εκείνος του είχε δώσει τον παροδήγησε.​—Γένεση 3:6, 12· 1 Τιμόθεο 2:14.

Η αντίδραση του Θεού στο αμάρτημα του Αδάμ και της Εύας είναι αποκαλυπτική. Δεν προσπάθησε να διορθώσει κάποιο “σχεδιαστικό ψεγάδι” στα γονίδιά τους. Απεναντίας, εκτέλεσε αυτό που τους είχε πει ότι θα αποτελούσε τις συνέπειες των πράξεών τους, πράγμα που οδήγησε τελικά στο θάνατό τους. (Γένεση 3:17-19) Αυτό το αρχαίο ιστορικό ρίχνει πολύ φως στη φύση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. a

Τα Στοιχεία Πιστοποιούν ότι τα Αίτια Δεν Είναι Βιολογικά

Εδώ και πολύ καιρό, οι επιστήμονες έχουν καταπιαστεί με το τεράστιο έργο της ανεύρεσης γενετικών αιτίων και τρόπων θεραπείας για την ανθρώπινη παθολογία και συμπεριφορά. Ύστερα από δέκα χρόνια εργασίας έξι ερευνητικών ομάδων, απομονώθηκε το γονίδιο που συνδέεται με τη νόσο του Χάντινγκτον, μολονότι οι ερευνητές δεν έχουν ιδέα για το πώς προκαλείται η νόσος από το γονίδιο. Ωστόσο, αναφερόμενο σε αυτή την έρευνα, το περιοδικό Σαϊεντίφικ Αμέρικαν (Scientific American) παρέθεσε λόγια του βιολόγου του Χάρβαρντ Ίβαν Μπάλαμπαν, ο οποίος είπε ότι θα ήταν «σχεδόν απείρως δυσκολότερο να ανακαλυφτούν γονίδια για διαταραχές της συμπεριφοράς».

Στην πραγματικότητα, η έρευνα που επιχειρεί να συνδέσει συγκεκριμένα γονίδια με την ανθρώπινη συμπεριφορά έχει αποδειχτεί ανεπιτυχής. Λόγου χάρη, στο περιοδικό Η Ψυχολογία Σήμερα (Psychology Today), μια έκθεση γύρω από προσπάθειες που αποσκοπούσαν στην ανεύρεση γενετικών αιτίων για την κατάθλιψη δηλώνει: «Επιδημιολογικά στοιχεία σχετικά με τις κύριες διανοητικές παθήσεις καθιστούν σαφές ότι αυτές δεν μπορούν να δικαιολογηθούν αποκλειστικά και μόνο με γενετικά αίτια». Η έκθεση δίνει ένα παράδειγμα: «Οι Αμερικανοί που είχαν γεννηθεί πριν από το 1905 πάθαιναν κατάθλιψη σε ποσοστό 1 τοις εκατό μέχρι την ηλικία των 75 ετών. Ανάμεσα στους Αμερικανούς που γεννήθηκαν μισό αιώνα αργότερα, το 6 τοις εκατό παθαίνουν κατάθλιψη μέχρι την ηλικία των 24 ετών!» Συμπεραίνει λοιπόν ότι μόνο εξωτερικοί ή κοινωνικοί παράγοντες μπορούν να επιφέρουν  τέτοιες δραματικές αλλαγές σε τόσο λίγο χρόνο.

Τι μας λένε αυτές και πολυάριθμες άλλες μελέτες; Αν και τα γονίδια μπορεί να παίζουν κάποιον ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας, είναι σαφές ότι υπάρχουν και άλλες επιρροές. Ένας κύριος παράγοντας είναι το περιβάλλον, το οποίο έχει υποστεί ριζικές αλλαγές στη σύγχρονη εποχή. Σχετικά με αυτά στα οποία είναι εκτεθειμένοι οι σημερινοί νέοι όσον αφορά τη δημοφιλή ψυχαγωγία, το βιβλίο Τα Αγόρια θα Είναι Πάντα Αγόρια (Boys Will Be Boys) επισημαίνει ότι είναι απίθανο να αναπτύξουν τα παιδιά υγιείς ηθικές αρχές όταν «μεγαλώνουν παρακολουθώντας δεκάδες χιλιάδες ώρες τηλεοπτικών προγραμμάτων και ταινιών στα οποία άνθρωποι δέχονται επίθεση, πυροβολούνται, μαχαιρώνονται, ξεκοιλιάζονται, κατακρεουργούνται, γδέρνονται ή διαμελίζονται, όταν τα παιδιά μεγαλώνουν ακούγοντας μουσική που εξυμνεί το βιασμό, την αυτοκτονία, τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και τη μισαλλοδοξία».

Είναι φανερό ότι ο Σατανάς, «ο άρχοντας αυτού του κόσμου», έχει διαμορφώσει ένα περιβάλλον που ικανοποιεί τις πιο ευτελείς επιθυμίες του ανθρώπου. Και ποιος μπορεί να αρνηθεί την ισχυρή επίδραση που ασκεί αυτό το περιβάλλον σε όλους μας;​—Ιωάννης 12:31· Εφεσίους 6:12· Αποκάλυψη 12:9, 12.

Η Ρίζα των Δυσκολιών της Ανθρωπότητας

Όπως έχουμε ήδη δει, τα προβλήματα της ανθρωπότητας άρχισαν όταν αμάρτησε το πρώτο ανθρώπινο ζευγάρι. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Μολονότι οι γενιές των απογόνων του Αδάμ δεν ευθύνονται για το αμάρτημά του, όλοι τους γεννιούνται με την αμαρτία, την ατέλεια και το θάνατο ως κληρονομιά τους στη ζωή. Η Γραφή εξηγεί: «Γι’ αυτό, όπως μέσω ενός ανθρώπου μπήκε η αμαρτία στον κόσμο και μέσω της αμαρτίας ο θάνατος, και έτσι ο θάνατος απλώθηκε σε όλους τους ανθρώπους, επειδή όλοι είχαν αμαρτήσει».​—Ρωμαίους 5:12.

Η ατέλεια του ανθρώπου τον τοποθετεί σε σαφώς μειονεκτική θέση. Αλλά αυτό δεν τον απαλλάσσει από κάθε ηθική ευθύνη. Η Γραφή δείχνει ότι όσοι θέτουν πίστη στην προμήθεια του Ιεχωβά για ζωή και συμμορφώνουν τη ζωή τους με τους κανόνες του Θεού θα έχουν την επιδοκιμασία του. Λόγω της στοργικής του καλοσύνης, ο Ιεχωβά έκανε μια γεμάτη έλεος προμήθεια για να απολυτρώσει την ανθρωπότητα, να εξαγοράσει, σαν να λέγαμε, εκείνο που είχε χάσει ο Αδάμ. Αυτή η προμήθεια είναι η λυτρωτική θυσία του τέλειου Γιου του, του Ιησού Χριστού, ο οποίος είπε: «Ο Θεός αγάπησε τον κόσμο τόσο πολύ, ώστε έδωσε τον μονογενή του Γιο, για να μην καταστραφεί όποιος ασκεί πίστη σε αυτόν, αλλά να έχει αιώνια ζωή».​—Ιωάννης 3:16· 1 Κορινθίους 15:21, 22.

Ο απόστολος Παύλος εξέφρασε τη βαθιά του εκτίμηση για αυτή την προμήθεια, αναφωνώντας: «Ταλαίπωρος άνθρωπος που είμαι! Ποιος θα με σώσει από το σώμα που υφίσταται αυτόν το θάνατο; Ευχαριστίες ας δοθούν στον Θεό μέσω του Ιησού Χριστού του Κυρίου μας!» (Ρωμαίους 7:24, 25) Ο Παύλος γνώριζε ότι, αν ενέδιδε στην αμαρτία από αδυναμία, θα μπορούσε να ζητήσει τη συγχώρηση του Θεού με βάση τη λυτρωτική θυσία του Ιησού Χριστού. b

Όπως τον πρώτο αιώνα, σήμερα αρκετά άτομα που κάποτε ζούσαν με πολύ άσχημο τρόπο ή των οποίων η κατάσταση φαινόταν απελπιστική απέκτησαν ακριβή γνώση της Γραφικής αλήθειας, έκαναν τις αναγκαίες αλλαγές και έχουν την προοπτική να λάβουν την ευλογία του Θεού. Οι αλλαγές που έπρεπε να κάνουν δεν ήταν εύκολες, και πολλοί χρειάζεται ακόμη να παλεύουν με επιβλαβείς τάσεις. Αλλά με τη βοήθεια του Θεού, είναι σε θέση να διακρατούν ακεραιότητα και να βρίσκουν χαρά υπηρετώντας τον. (Φιλιππησίους 4:13) Εξετάστε ένα μόνο παράδειγμα κάποιου που έκανε δραστικές αλλαγές για να ευαρεστεί τον Θεό.

Μια Ενθαρρυντική Εμπειρία

«Όταν ήμουν μικρός και βρισκόμουν σε οικοτροφείο αναμείχθηκα σε ομοφυλοφιλικές πράξεις, αν και ποτέ δεν θεωρούσα τον εαυτό μου ομοφυλόφιλο. Οι γονείς μου είχαν πάρει διαζύγιο  και εγώ λαχταρούσα τη γονική στοργή που ποτέ δεν μου δόθηκε. Όταν τέλειωσα το σχολείο, κατατάχθηκα για υποχρεωτική στρατιωτική υπηρεσία. Υπήρχε μια ομάδα ομοφυλοφίλων σε έναν στρατώνα δίπλα στον δικό μου. Ζήλεψα τον τρόπο ζωής τους και έτσι άρχισα να συναναστρέφομαι μαζί τους. Ύστερα από έναν χρόνο συναναστροφής, άρχισα να θεωρώ τον εαυτό μου ομοφυλόφιλο. “Έτσι είμαι”, σκεφτόμουν “και δεν μπορώ να κάνω τίποτε για αυτό”.

»Άρχισα να μαθαίνω το χαρακτηριστικό τρόπο ομιλίας τους και να πηγαίνω σε κλαμπ για ομοφυλόφιλους, όπου τα ναρκωτικά και το αλκοόλ ήταν διαθέσιμα σε αφθονία. Μολονότι εξωτερικά όλα φαίνονταν πολύ συναρπαστικά και ευχάριστα, στην πραγματικότητα ήταν σιχαμερά. Βαθιά μέσα μου ένιωθα ότι αυτού του είδους η σχέση ήταν αφύσικη και χωρίς μέλλον.

»Σε κάποια μικρή πόλη, βρήκα τυχαία μια Αίθουσα Βασιλείας των Μαρτύρων του Ιεχωβά την ώρα που διεξαγόταν η συνάθροιση. Μπήκα μέσα και άκουσα την ομιλία, η οποία αναφερόταν στις μελλοντικές Παραδεισιακές συνθήκες. Κατόπιν γνωρίστηκα με ορισμένους Μάρτυρες και προσκλήθηκα σε μια συνέλευση. Πήγα, και αυτή ήταν μια αποκάλυψη για εμένα​—το να βλέπω ευτυχισμένες οικογένειες να αποδίδουν λατρεία μαζί. Ξεκίνησα Γραφική μελέτη με τους Μάρτυρες.

»Αν και απαιτήθηκε αγώνας από μέρους μου, άρχισα να εφαρμόζω αυτά που μάθαινα από τη Γραφή. Μπόρεσα να απαλλαχτώ από όλες τις ακάθαρτες συνήθειές μου. Αφού μελέτησα επί 14 μήνες, αφιέρωσα τη ζωή μου στον Ιεχωβά και βαφτίστηκα. Για πρώτη φορά στη ζωή μου, είχα πραγματικούς φίλους. Έχω καταφέρει να βοηθήσω άλλους να μάθουν την αλήθεια από τη Γραφή, και τώρα υπηρετώ ως διακονικός υπηρέτης στη Χριστιανική εκκλησία. Ο Ιεχωβά με έχει ευλογήσει αληθινά».

Εμείς Είμαστε Υπεύθυνοι

Το να προσπαθούμε να επιρρίψουμε το φταίξιμο για την κακή μας διαγωγή στα γονίδιά μας απλώς δεν φέρνει αποτελέσματα. Αντί να μας βοηθάει να λύνουμε ή να ξεπερνούμε τα προβλήματά μας, όπως επισημαίνει το περιοδικό Η Ψυχολογία Σήμερα, αυτό «μπορεί να μας διδάσκει μια στάση απελπισίας η οποία βρίσκεται στη ρίζα πολλών προβλημάτων μας. Αντί να περιορίζει την εμφάνιση τέτοιων προβλημάτων, φαίνεται ότι συμβάλλει στην αύξησή τους».

Είναι αλήθεια ότι πρέπει να παλεύουμε με σημαντικές αντίξοες δυνάμεις, μεταξύ αυτών και με τις δικές μας αμαρτωλές τάσεις καθώς και με τις προσπάθειες που καταβάλλει ο Σατανάς για να μας κάνει να παρεκκλίνουμε και να μην υπακούμε στον Θεό. (1 Πέτρου 5:8) Αληθεύει επίσης ότι τα γονίδιά μας μπορεί να μας επηρεάζουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Σίγουρα όμως δεν είμαστε αβοήθητοι. Οι αληθινοί Χριστιανοί έχουν ισχυρούς συμμάχους​—τον Ιεχωβά, τον Ιησού Χριστό, το άγιο πνεύμα του Θεού, το Λόγο του την Αγία Γραφή και τη Χριστιανική εκκλησία.​—1 Τιμόθεο 6:11, 12· 1 Ιωάννη 2:1.

Προτού εισέλθει το έθνος του Ισραήλ στην Υποσχεμένη Γη, ο Μωυσής υπενθύμισε στο λαό την ευθύνη που είχαν ενώπιον του Θεού, λέγοντας: «Έθεσα μπροστά σου τη ζωή και το θάνατο, την ευλογία και την κατάρα· και πρέπει να διαλέξεις τη ζωή για να παραμείνεις ζωντανός, εσύ και οι απόγονοί σου, με το να αγαπάς τον Ιεχωβά τον Θεό σου, με το να ακούς τη φωνή του και με το να προσκολλάσαι σε αυτόν». (Δευτερονόμιο 30:19, 20) Παρόμοια σήμερα, το κάθε υπεύθυνο άτομο είναι υποχρεωμένο να πάρει μια προσωπική απόφαση όσον αφορά το αν θα υπηρετεί τον Θεό και θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του. Η επιλογή είναι δική σας.​—Γαλάτες 6:7, 8.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνες στη σελίδα 9]

Είχαν ο Αδάμ και η Εύα την προδιάθεση να αμαρτήσουν λόγω κάποιου ελαττώματος στα γονίδιά τους;

[Εικόνες στη σελίδα 10]

Πρέπει το κάθε άτομο να δέχεται την ευθύνη για τις αποφάσεις του;

[Ευχαριστίες]

Χρήστης ναρκωτικών: Godo-Foto

[Εικόνα στη σελίδα 11]

Οι προσπάθειες που αποσκοπούν στην ανεύρεση γενετικών αιτίων για την ανθρώπινη συμπεριφορά έχουν αποδειχτεί ανεπιτυχείς

[Εικόνα στη σελίδα 12]

Η εφαρμογή των όσων λέει η Αγία Γραφή μπορεί να βοηθήσει τα ειλικρινή άτομα να αλλάξουν