Σπείρετε Δικαιοσύνη, Θερίστε τη Στοργική Καλοσύνη του Θεού

«ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ θα έχει κακή κατάληξη όποιος έγινε εγγυητής για κάποιον ξένο, αλλά αυτός που μισεί τη χειραψία μένει ξένοιαστος». (Παροιμίες 11:15) Με πόσο πειστικό τρόπο ενθαρρύνει αυτή η περιεκτική παροιμία το να ενεργεί κανείς υπεύθυνα! Όποιος συνυπογράφει για το δάνειο κάποιου αναξιόπιστου οφειλέτη ψάχνει για προβλήματα. Να αποφεύγετε τη χειραψία​—μια χειρονομία η οποία στον αρχαίο Ισραήλ ισοδυναμούσε με υπογραφή σε κάποια συμφωνία—​και να μένετε μακριά από οικονομικές παγίδες.

Σαφώς, εδώ εφαρμόζεται η αρχή: «Ό,τι σπέρνει ο άνθρωπος, αυτό και θα θερίσει». (Γαλάτες 6:7) «Σπείρετε με δικαιοσύνη», δήλωσε ο προφήτης Ωσηέ, «θερίστε σύμφωνα με στοργική καλοσύνη». (Ωσηέ 10:12) Ναι, σπείρετε δικαιοσύνη ενεργώντας με τον τρόπο του Θεού και θερίστε τη στοργική καλοσύνη του. Εφαρμόζοντας επανειλημμένα αυτή την αρχή, ο Βασιλιάς Σολομών του Ισραήλ ενθαρρύνει δυναμικά το σωστό τρόπο ενέργειας, την ορθή ομιλία και την κατάλληλη διάθεση. Η προσεκτική εξέταση των λόγων σοφίας που γράφει όντως θα μας παρακινήσει να σπέρνουμε με δικαιοσύνη.​—Παροιμίες 11:15-31.

Σπείρετε «Χάρη», Θερίστε «Δόξα»

«Η γυναίκα που διαθέτει χάρη απολαμβάνει δόξα», λέει ο σοφός βασιλιάς, «οι τύραννοι, όμως, απολαμβάνουν πλούτη». (Παροιμίες 11:16) Αυτό το εδάφιο σκιαγραφεί μια αντίθεση ανάμεσα στη διαρκή δόξα που μπορεί να κερδίσει μια γυναίκα η οποία διαθέτει χάρη και στα εφήμερα πλούτη που αποκτάει ο τύραννος.

Πώς μπορεί κάποιος να αποκτήσει χάρη που οδηγεί σε δόξα; «Διαφύλαξε την πρακτική σοφία και την ικανότητα σκέψης», συμβούλεψε ο Σολομών, «και θα αποδειχτούν . . . χάρη για το λαιμό σου». (Παροιμίες 3:21, 22) Επίσης, ο ψαλμωδός έκανε λόγο για τη “χάρη που εκχύνεται στα χείλη ενός βασιλιά”. (Ψαλμός 45:1, 2) Ναι, η πρακτική σοφία, η ικανότητα σκέψης και η κατάλληλη χρήση της γλώσσας συμβάλλουν στην αξία και στη χάρη ενός ατόμου. Αυτό αναμφίβολα αληθεύει και για τη φρόνιμη γυναίκα. Η Αβιγαία, η σύζυγος του ανόητου Νάβαλ, αποτελεί ένα τέτοιο παράδειγμα. Εκείνη είχε «καλή φρόνηση και ωραία διάπλαση», και ο Βασιλιάς Δαβίδ την επαίνεσε για τη «σύνεσή» της.​—1 Σαμουήλ 25:3, 33.

Μια θεοσεβής γυναίκα που έχει αληθινή χάρη σίγουρα θα λάβει δόξα. Οι άλλοι θα λένε καλά λόγια για αυτήν. Αν είναι παντρεμένη, θα κερδίσει δόξα για τον εαυτό της στα μάτια του συζύγου της. Μάλιστα, θα φέρει δόξα σε ολόκληρη την οικογένεια. Και η δόξα της δεν είναι πρόσκαιρη. «Το όνομα είναι προτιμότερο από τα άφθονα πλούτη· η εύνοια είναι καλύτερη από το ασήμι και το χρυσάφι». (Παροιμίες 22:1) Το καλό όνομα που κάνει ενώπιον του Θεού έχει μόνιμη αξία.

 Τα πράγματα διαφέρουν στην περίπτωση του τυράννου, “του ανελέητου ανθρώπου”. (Παροιμίες 11:16, Νέα Διεθνής Μετάφραση [New International Version]) Ο τύραννος κατατάσσεται ανάμεσα στους πονηρούς και στους αντιδίκους των λάτρεων του Ιεχωβά. (Ιώβ 6:23· 27:13) Ένας τέτοιος άνθρωπος “δεν θέτει τον Θεό μπροστά του”. (Ψαλμός 54:3) Καταδυναστεύοντας και εκμεταλλευόμενος ιδιοτελώς τους αθώους, μπορεί να «συσσωρεύσει ασήμι σαν το χώμα». (Ιώβ 27:16) Εντούτοις, κάποια στιγμή, πιθανόν να πλαγιάσει και να μη σηκωθεί, και κάθε μέρα κατά την οποία ανοίγει τα μάτια του μπορεί να είναι η τελευταία του. (Ιώβ 27:19) Τότε όλα τα πλούτη και τα επιτεύγματά του δεν θα έχουν καμιά αξία.​—Λουκάς 12:16-21.

Τι σημαντικό μάθημα μας διδάσκει το εδάφιο Παροιμίες 11:16! Αναφέροντάς μας περιληπτικά τι θα θερίσει η χάρη και τι η τυραννία, ο βασιλιάς του Ισραήλ μάς παροτρύνει να σπείρουμε δικαιοσύνη.

Η «Στοργική Καλοσύνη» Φέρνει Ανταμοιβές

Διδάσκοντας άλλο ένα μάθημα αναφορικά με τις ανθρώπινες σχέσεις, ο Σολομών λέει: «Ο άνθρωπος που έχει στοργική καλοσύνη φέρεται ανταμειφτικά στην ίδια του την ψυχή, αλλά ο άσπλαχνος επιφέρει εξοστρακισμό στον οργανισμό του». (Παροιμίες 11:17) «Το σημείο που τονίζει η παροιμία», λέει κάποιος λόγιος, «είναι ότι ο τρόπος συμπεριφοράς ενός ατόμου προς τους άλλους, είτε καλός είτε κακός, έχει απρόσμενες ή αναπάντεχες συνέπειες για τον ίδιο». Εξετάστε την περίπτωση μιας κοπέλας, της Λίζας. a Αν και καλοπροαίρετη, αργεί πάντοτε στα ραντεβού της. Δεν είναι ασυνήθιστο να αργεί 30 λεπτά ή και περισσότερο όταν διευθετεί να συναντήσει άλλους διαγγελείς της Βασιλείας για να πάνε στο έργο κηρύγματος. Η Λίζα δεν φέρεται ανταμειφτικά στον εαυτό της. Μπορεί, άραγε, να κατηγορήσει τους άλλους αν εκείνοι βαρεθούν να χάνουν πολύτιμο χρόνο και πάψουν να κλείνουν ραντεβού μαζί της;

Ο τελειομανής​—κάποιος που έχει υπερβολικά υψηλές απαιτήσεις από τον εαυτό του—​είναι και αυτός σκληρός με τον ίδιο του τον εαυτό. Προσπαθώντας ακατάπαυστα να πετυχαίνει πάντοτε ανέφικτους στόχους, κινδυνεύει να εξαντληθεί και να απογοητευτεί. Από την άλλη μεριά, φερόμαστε ανταμειφτικά στον εαυτό μας όταν θέτουμε ρεαλιστικούς και λογικούς στόχους. Ίσως δεν αντιλαμβανόμαστε διάφορες ιδέες τόσο γρήγορα όσο οι άλλοι. Ή πιθανόν να έχουμε περιορισμούς λόγω ασθένειας ή προχωρημένης ηλικίας. Ας μην εξοργιζόμαστε ποτέ με την πνευματική μας πρόοδο, αλλά ας συνεχίζουμε πάντοτε να εκδηλώνουμε λογικότητα καθώς αντιμετωπίζουμε τους περιορισμούς μας. Ευτυχισμένοι είμαστε όταν “κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε” σύμφωνα με τις δυνατότητές μας.​—2 Τιμόθεο 2:15· Φιλιππησίους 4:5.

Προχωρώντας σε περαιτέρω λεπτομέρειες αναφορικά με το πώς ο δίκαιος ωφελεί τον εαυτό του σε αντίθεση με το σκληρό άνθρωπο που πληγώνει τον εαυτό του, ο σοφός βασιλιάς δηλώνει: «Ο πονηρός βγάζει ψεύτικο μισθό, αλλά αυτός που σπέρνει δικαιοσύνη έχει αληθινές απολαβές. Αυτός που υποστηρίζει σταθερά τη δικαιοσύνη οδεύει προς τη ζωή, αλλά αυτός που κυνηγάει το κακό οδεύει προς το θάνατό του. Εκείνοι που έχουν στρεβλή καρδιά είναι απεχθείς στον Ιεχωβά, αλλά εκείνοι που είναι άμεμπτοι στην οδό τους του φέρνουν ευχαρίστηση. Και αν χέρι ενώνεται με χέρι, ο κακός δεν θα μείνει ατιμώρητος· αλλά οι απόγονοι των δικαίων θα διαφύγουν».​—Παροιμίες 11:18-21.

Με διάφορους τρόπους αυτά τα εδάφια τονίζουν το ίδιο βασικό σημείο: Σπείρετε δικαιοσύνη και θερίστε την ανταμοιβή της. Ο πονηρός ίσως καταφύγει στην απάτη ή στα τυχερά παιχνίδια επιδιώκοντας το εύκολο κέρδος. Εφόσον ένας τέτοιος μισθός είναι ψεύτικος, ίσως τον περιμένει απογοήτευση. Αυτός που προσφέρει έντιμα μια πλήρη μέρα εργασίας αποκομίζει αληθινές απολαβές με την έννοια ότι έχει ασφάλεια. Έχοντας την επιδοκιμασία του Θεού, ο άμεμπτος οδεύει προς τη ζωή. Αλλά σε ποια κατάσταση θα βρεθεί ένα κακό άτομο; «Και αν χέρι ενώνεται με χέρι» σχεδιάζοντας δολιότητα, ο πονηρός δεν θα γλιτώσει την τιμωρία. (Παροιμίες 2:21, 22) Τι θαυμάσια παρακίνηση για να σπέρνουμε δικαιοσύνη!

Αληθινή Ομορφιά για τον Συνετό

«Σαν χρυσό σκουλαρίκι της μύτης το οποίο βρίσκεται στο ρύγχος γουρουνιού, έτσι είναι η γυναίκα  που είναι μεν ωραία αλλά απομακρύνεται από τη σύνεση», λέει στη συνέχεια ο Σολομών. (Παροιμίες 11:22) Τα σκουλαρίκια της μύτης ήταν δημοφιλή κοσμήματα στα Βιβλικά χρόνια. Ένα χρυσό σκουλαρίκι της μύτης που το περνούσαν από τη μια πλευρά της μύτης ή από το χώρισμα ανάμεσα στα ρουθούνια ήταν κόσμημα που ξεχώριζε έντονα πάνω σε μια γυναίκα. Πόσο αταίριαστο θα ήταν ένα τέτοιο εξαιρετικό στολίδι στο ρύγχος ενός γουρουνιού! Μοιάζει με την περίπτωση του ατόμου που έχει ωραία εξωτερική εμφάνιση αλλά καθόλου «σύνεση». Ο στολισμός απλώς δεν ταιριάζει σε ένα τέτοιο άτομο, είτε είναι γυναίκα είτε άντρας. Είναι εκτός τόπου​—καθόλου ελκυστικός.

Ομολογουμένως, είναι φυσιολογικό να ενδιαφερόμαστε για το πώς φαινόμαστε στους άλλους. Αλλά γιατί να ανησυχούμε υπερβολικά ή να δυσαρεστούμαστε με το πρόσωπο ή τη σωματική μας διάπλαση; Πολλά από τα χαρακτηριστικά μας δεν μπορούμε να τα ελέγξουμε. Εξάλλου, η σωματική εμφάνιση δεν είναι το παν. Δεν αληθεύει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που συμπαθούμε και θαυμάζουμε έχουν μάλλον συνηθισμένο παρουσιαστικό; Η σωματική ελκυστικότητα δεν αποτελεί το κλειδί για την ευτυχία. Αυτό που έχει πραγματική σημασία είναι η εσωτερική ομορφιά των θεοσεβών ιδιοτήτων που αντέχουν στο χρόνο. Είθε λοιπόν να είμαστε συνετοί και να καλλιεργούμε τέτοιες ιδιότητες.

«Η Γενναιόδωρη Ψυχή θα Παχυνθεί»

«Η επιθυμία των δικαίων είναι ασφαλώς καλή», δηλώνει ο Βασιλιάς Σολομών, «η ελπίδα δε των πονηρών, σφοδρή οργή». Καταδεικνύοντας πώς γίνεται αυτό, προσθέτει: «Υπάρχει εκείνος που σκορπίζει και όμως αυξάνεται, υπάρχει και εκείνος που κρατάει από αυτό που πρέπει να δώσει αλλά το μόνο αποτέλεσμα είναι στέρηση».​—Παροιμίες 11:23, 24.

Καθώς σκορπίζουμε​—μεταδίδουμε σε άλλους—​με επιμέλεια τη γνώση του Λόγου του Θεού, αναμφίβολα διευρύνουμε τη δική μας κατανόηση για το «πλάτος και μήκος και ύψος και βάθος» της. (Εφεσίους 3:18) Από την άλλη μεριά, όποιος δεν χρησιμοποιεί τη γνώση του κινδυνεύει να χάσει και αυτήν που έχει. Ναι, «εκείνος που σπέρνει με τσιγκουνιά θα θερίσει και με τσιγκουνιά· και εκείνος που σπέρνει με αφθονία θα θερίσει και με αφθονία».​—2 Κορινθίους 9:6.

«Η γενναιόδωρη ψυχή θα παχυνθεί [θα ευημερεί]», λέει κατόπιν ο βασιλιάς, «και όποιος ποτίζει άλλους άφθονα θα ποτιστεί άφθονα και ο ίδιος». (Παροιμίες 11:25) Όταν χρησιμοποιούμε γενναιόδωρα το χρόνο και τους πόρους μας για να προωθούμε την αληθινή λατρεία, ο Ιεχωβά ευαρεστείται με εμάς. (Εβραίους 13:15, 16) Θα “ανοίξει τις πύλες των υδάτων των ουρανών και θα εκχύσει πάνω μας ευλογία ώσπου να μην υπάρχει πια έλλειψη”. (Μαλαχίας 3:10) Απλώς κοιτάξτε την πνευματική ευημερία των υπηρετών του σήμερα!

Δίνοντας ακόμη ένα παράδειγμα των αντικρουόμενων επιθυμιών του δικαίου και του πονηρού, ο Σολομών λέει: «Όποιον κρατάει τα σιτηρά ο λαός θα τον αναθεματίσει, αλλά έρχεται ευλογία στο κεφάλι εκείνου που αφήνει να τα αγοράσουν». (Παροιμίες 11:26) Το να αγοράζει κανείς αγαθά σε μεγάλες ποσότητες όταν οι τιμές είναι χαμηλές και να τα φυλάει μέχρι να ελαττωθούν τα διαθέσιμα αποθέματα και να ανεβούν οι τιμές στα ύψη μπορεί να αποφέρει κέρδη. Μολονότι ίσως υπάρξει κάποιο καλό αποτέλεσμα από τον περιορισμό της κατανάλωσης και τη διατήρηση ενός αποθέματος, οι άνθρωποι γενικά περιφρονούν το άτομο που ενεργεί έτσι λόγω της ιδιοτέλειάς του. Από την άλλη μεριά,  αυτός που αποφεύγει να κερδοσκοπήσει εκμεταλλευόμενος κάποια έκτακτη κατάσταση κερδίζει την εύνοια των ανθρώπων.

Προτρέποντάς μας να συνεχίσουμε να επιθυμούμε ό,τι είναι καλό, ή δίκαιο, ο βασιλιάς του Ισραήλ λέει: «Όποιος ψάχνει για το καλό θα επιζητεί την καλή θέληση· όσο όμως για εκείνον που αναζητάει το κακό, αυτό θα έρθει πάνω του. Όποιος εμπιστεύεται στα πλούτη του, αυτός θα πέσει· αλλά σαν φύλλωμα θα ανθούν οι δίκαιοι».​—Παροιμίες 11:27, 28.

Ο Δίκαιος Κερδίζει Ψυχές

Δείχνοντας με παραστατικό τρόπο πώς οι ανόητες ενέργειες οδηγούν σε άσχημες συνέπειες, ο Σολομών δηλώνει: «Όποιος επιφέρει εξοστρακισμό στο σπίτι του, θα αποκομίσει άνεμο». (Παροιμίες 11:29α) Η αδικοπραγία του Αχάν “τού επέφερε εξοστρακισμό”, και έτσι τόσο εκείνος όσο και τα μέλη της οικογένειάς του λιθοβολήθηκαν μέχρι θανάτου. (Ιησούς του Ναυή, κεφάλαιο 7) Σήμερα, η κεφαλή ενός Χριστιανικού σπιτικού και άλλοι από την οικογένειά του ίσως αναμειχθούν σε αδικοπραγία με αποτέλεσμα την αποκοπή τους από τη Χριστιανική εκκλησία. Αν αυτός δεν συμμορφώνεται προσωπικά με τις εντολές του Θεού και αν ανέχεται τη σοβαρή αδικοπραγία μέσα στην οικογένειά του, φέρνει εξοστρακισμό στο σπίτι του. Ο ίδιος, πιθανώς δε και άλλοι από την οικογένειά του, αποκλείονται από τη Χριστιανική συναναστροφή ως αμετανόητοι αδικοπραγούντες. (1 Κορινθίους 5:11-13) Και τι θα αποκτήσει; Μόνο άνεμο​—κάτι που δεν έχει πραγματική ουσία ή αξία.

«Ο ανόητος θα είναι υπηρέτης εκείνου που έχει σοφή καρδιά», αναφέρει στη συνέχεια το εδάφιο. (Παροιμίες 11:29β) Εφόσον το ανόητο άτομο δεν έχει πρακτική σοφία, δεν μπορεί να του εμπιστευτεί κάποιος μεγάλη ευθύνη. Επιπλέον, εξαιτίας της κακής διαχείρισης των προσωπικών του ζητημάτων ίσως αναγκαστεί με κάποιον τρόπο να υποχρεωθεί σε ένα άλλο άτομο. Ένας τέτοιος άσοφος άνθρωπος μπορεί κάλλιστα να γίνει «υπηρέτης εκείνου που έχει σοφή καρδιά». Σαφώς, λοιπόν, είναι ζωτικό να χρησιμοποιούμε καλή κρίση και πρακτική σοφία σε όλες μας τις δοσοληψίες.

«Ο καρπός του δικαίου είναι δέντρο ζωής», μας διαβεβαιώνει ο σοφός βασιλιάς, «και αυτός που κερδίζει ψυχές είναι σοφός». (Παροιμίες 11:30) Πώς συμβαίνει αυτό; Μέσω της ομιλίας και της διαγωγής του, ο δίκαιος τρέφει πνευματικά τους άλλους. Εκείνοι ενθαρρύνονται να υπηρετούν τον Ιεχωβά και μπορεί τελικά να λάβουν τη ζωή που ο Θεός καθιστά εφικτή.

“Ο Αμαρτωλός θα Αμειφθεί Ακόμη Περισσότερο”

Με πόση πειστικότητα μας υποκινούν οι προαναφερθείσες παροιμίες να σπέρνουμε δικαιοσύνη! Εφαρμόζοντας με άλλον έναν τρόπο την αρχή πως «ό,τι σπέρνει ο άνθρωπος, αυτό και θα θερίσει», ο Σολομών δηλώνει: «Ορίστε! Ο δίκαιος​—στη γη θα αμειφθεί. Πόσο μάλλον ο πονηρός και ο αμαρτωλός!»​—Παροιμίες 11:31.

Μολονότι ο δίκαιος προσπαθεί να κάνει το σωστό, μερικές φορές σφάλλει. (Εκκλησιαστής 7:20) Και για τα σφάλματά του θα «αμειφθεί» λαβαίνοντας διαπαιδαγώγηση. Τι θα λεχθεί, όμως, για τον πονηρό ο οποίος επιλέγει εσκεμμένα εσφαλμένη πορεία και δεν καταβάλλει καμιά προσπάθεια να στραφεί στο δρόμο της ευθύτητας; Δεν του αξίζει μεγαλύτερη “αμοιβή”​—μια βαριά τιμωρία; «Αν ο δίκαιος σώζεται με δυσκολία», έγραψε ο απόστολος Πέτρος, «πού θα φανεί ο ασεβής και ο αμαρτωλός;» (1 Πέτρου 4:18) Ας είμαστε, λοιπόν, αποφασισμένοι να σπέρνουμε πάντοτε με δικαιοσύνη.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 28]

Η «χάρη» έφερε «δόξα» στην Αβιγαία

[Εικόνες στη σελίδα 30]

“Ο πονηρός βγάζει ψεύτικο μισθό, ο δίκαιος έχει αληθινές απολαβές”

[Εικόνα στη σελίδα 31]

“Σπείρετε με αφθονία, θερίστε με αφθονία”