Πού Πήγαν Όλοι οι Γείτονες;

«Η σύγχρονη κοινωνία δεν αναγνωρίζει το ρόλο του γείτονα».​—Μπέντζαμιν Ντισραέλι, Άγγλος πολιτικός του 19ου αιώνα.

ΟΙ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ Κουβανοί έχουν έναν ασυνήθιστο τρόπο για να προάγουν την ευημερία: τα λεγόμενα δίκτυα της γειτονιάς, ή αλλιώς σίρκουλος δε αμπουέλος (ομάδες παππούδων). Σύμφωνα με μια έκθεση του 1997, περίπου 1 στους 5 ηλικιωμένους Κουβανούς ανήκει σε τέτοιες ομάδες, στις οποίες βρίσκουν συντροφιά, υποστήριξη και πρακτική βοήθεια για τη διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. «Οποτεδήποτε οι οικογενειακοί γιατροί της γειτονιάς χρειάζονται βοήθεια για κάποια εκστρατεία εμβολιασμού», παρατηρεί το περιοδικό Παγκόσμια Υγεία (World-Health), «μπορούν να απευθύνονται στους σίρκουλος δε αμπουέλος οι οποίοι είναι πρόθυμοι και διαθέσιμοι».

Δυστυχώς, όμως, σε πολλά μέρη του κόσμου, οι γειτονιές δεν έχουν πια τέτοιες στοργικές κοινότητες. Εξετάστε, για παράδειγμα, την τραγική περίπτωση του Βόλφγκανγκ Ντιρκς, ο οποίος ζούσε σε μια πολυκατοικία στη δυτική Ευρώπη. Πριν από μερικά χρόνια, η εφημερίδα Δε Καμπέρα Τάιμς (The Canberra Times) ανέφερε πως, μολονότι οι 17 οικογένειες που ζούσαν στην ίδια πολυκατοικία με τον Βόλφγκανγκ είχαν αντιληφθεί την απουσία του, «κανείς δεν σκέφτηκε να χτυπήσει το κουδούνι του». Όταν εμφανίστηκε τελικά ο ιδιοκτήτης, «ανακάλυψε έναν σκελετό καθισμένο μπροστά στην τηλεόραση». Πάνω στα πόδια του σκελετού υπήρχε ένα πρόγραμμα τηλεόρασης με ημερομηνία 5 Δεκεμβρίου 1993. Ο Βόλφγκανγκ ήταν νεκρός πέντε χρόνια. Τι θλιβερή κατάσταση που καταδεικνύει την έλλειψη ενδιαφέροντος και φροντίδας ανάμεσα στους γείτονες! Δεν προξενεί απορία που ένας δοκιμιογράφος δήλωσε στο Περιοδικό της Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times Magazine) ότι η γειτονιά του, όπως και πολλές άλλες, είχε γίνει μια «κοινότητα αποτελούμενη από αγνώστους». Μήπως συμβαίνει το ίδιο και στη δική σας γειτονιά;

Είναι αλήθεια ότι σε μερικές αγροτικές κοινότητες εξακολουθεί να υπάρχει το γνήσιο αίσθημα ενδιαφέροντος ανάμεσα στους γείτονες και ότι σε ορισμένες αστικές περιοχές οι άνθρωποι προσπαθούν να δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τους γείτονές τους. Ωστόσο, πολλοί κάτοικοι των πόλεων αισθάνονται απομονωμένοι και ανυπεράσπιστοι μέσα στην ίδια τους τη γειτονιά. Μαραζώνουν πίσω από τείχη ανωνυμίας. Πώς γίνεται αυτό;

Πίσω από Τείχη Ανωνυμίας

Βέβαια, οι περισσότεροι από εμάς έχουμε γείτονες. Το φως της τηλεόρασης που τρεμοπαίζει, οι σκιές που κινούνται πίσω από το  παράθυρο, τα φώτα που αναβοσβήνουν, ο ήχος των διερχόμενων αυτοκινήτων, τα βήματα που ακούγονται στους διαδρόμους, ο θόρυβος των κλειδιών όταν κλειδώνουν ή ξεκλειδώνουν πόρτες​—όλα αυτά δείχνουν ότι «υπάρχει ζωή» στη γειτονιά. Ωστόσο, κάθε γνήσιο ενδιαφέρον ανάμεσα στους γείτονες εξαφανίζεται όταν οι άνθρωποι που ζουν ο ένας κοντά στον άλλον κρύβονται πίσω από τείχη ανωνυμίας ή αγνοούν ο ένας τον άλλον εξαιτίας του φρενήρη ρυθμού της ζωής. Οι άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται ότι δεν χρειάζεται να έχουν ιδιαίτερες επαφές με τους γείτονες ούτε να είναι υπόχρεοι σε αυτούς με οποιονδήποτε τρόπο. Η αυστραλιανή εφημερίδα Χέραλντ Σαν (Herald Sun) παραδέχεται: «Οι άνθρωποι χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ανωνυμία εντός του άμεσου περιβάλλοντός τους, και ως εκ τούτου δεσμεύονται λιγότερο από τις κοινωνικές υποχρεώσεις. Τώρα είναι ευκολότερο να αγνοούνται ή να τίθενται στο περιθώριο τα άτομα που δεν είναι ελκυστικά από κοινωνική άποψη».

Αυτή η εξέλιξη δεν προξενεί έκπληξη. Μέσα σε έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι είναι «φίλαυτοι», οι γειτονιές θερίζουν τις συνέπειες του εγωκεντρικού τρόπου ζωής που ακολουθούν πολλοί. (2 Τιμόθεο 3:2) Το αποτέλεσμα είναι εκτεταμένη μοναξιά και αποξένωση. Η αποξένωση παράγει καχυποψία, ιδιαίτερα όταν η βία και το έγκλημα λυμαίνονται τη γειτονιά. Με τη σειρά της, η καχυποψία δεν αργεί να παραλύσει την ανθρώπινη συμπόνια.

Όποια κατάσταση και αν επικρατεί στη γειτονιά σας, αναμφισβήτητα θα συμφωνείτε ότι οι καλοί γείτονες αποτελούν κεφάλαιο για την κοινωνία. Επιτυγχάνονται πολλά όταν οι άνθρωποι εργάζονται προς έναν κοινό στόχο. Οι καλοί γείτονες μπορούν επίσης να αποδειχτούν ευλογία. Το επόμενο άρθρο θα δείξει πώς γίνεται αυτό.