Ζωή σε ένα Στρατόπεδο Προσφύγων

ΤΙ ΣΚΕΦΤΕΣΤΕ όταν ακούτε τη φράση «στρατόπεδο προσφύγων»; Έχετε επισκεφτεί ποτέ ένα τέτοιο στρατόπεδο; Με τι μοιάζει;

Όταν γραφόταν αυτό το άρθρο, υπήρχαν ήδη 13 στρατόπεδα προσφύγων στο δυτικό τμήμα της Τανζανίας. Εκτοπισμένοι λόγω εμφύλιων πολέμων, περίπου 500.000 πρόσφυγες από άλλες αφρικανικές χώρες λάβαιναν βοήθεια από την κυβέρνηση της Τανζανίας σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR). Πώς είναι η ζωή σε ένα τέτοιο στρατόπεδο;

Άφιξη στο Στρατόπεδο Προσφύγων

Μια έφηβη ονόματι Καντίντα εξηγεί τι συνέβη όταν η ίδια και η οικογένειά της έφτασαν εκεί πριν από μερικά χρόνια: «Μας έδωσαν δελτίο τροφίμων με αριθμό μητρώου και μας έστειλαν στο στρατόπεδο προσφύγων Νιαρουγκούσου. Εκεί μας δόθηκε αριθμός μεριδίου γης και δρόμου. Μας έδειξαν από πού να κόψουμε δέντρα και να μαζέψουμε άχυρα για να χτίσουμε το δικό μας μικρό σπίτι. Φτιάξαμε πλίθους. Η UNHCR μας έδωσε νάιλον για να βάλουμε στη στέγη. Ήταν σκληρή εργασία, αλλά ήμασταν ευτυχισμένοι όταν στήθηκε το απλό σπιτικό μας».

Το δελτίο τροφίμων χρησιμοποιείται κάθε δεύτερη Τετάρτη. «Ναι, μπαίνουμε στη σειρά μπροστά από το κυλικείο για να πάρουμε τα βασικά είδη διατροφής που διανέμει η UNHCR», συνεχίζει η Καντίντα.

Τι περιλαμβάνει το ημερήσιο διαιτολόγιο για ένα άτομο;

«Ο καθένας μας παίρνει περίπου 3 κούπες καλαμποκάλευρο, μια κούπα αρακά, 20 γραμμάρια σόγια, 2 κουταλιές της σούπας μαγειρικό λάδι και 10 γραμμάρια αλάτι. Μερικές φορές μας δίνουν και μια πλάκα σαπούνι, η οποία πρέπει να μας φτάσει για έναν ολόκληρο μήνα».

Τι θα λεχθεί για το καθαρό νερό; Υπάρχει διαθέσιμο; Μια κοπέλα ονόματι Ριζίκι λέει: «Ναι, νερό αντλείται από κοντινά ποτάμια και μέσω αγωγών καταλήγει σε τεράστιες δεξαμενές. Το επεξεργάζονται με χλώριο προτού το διοχετεύσουν στα διάφορα σημεία διάθεσης νερού στο κάθε στρατόπεδο. Εντούτοις, προσπαθούμε να το βράζουμε προτού το πιούμε για να μην αρρωσταίνουμε. Πολλές φορές είμαστε απασχολημένοι  από το πρωί μέχρι το βράδυ μαζεύοντας νερό και πλένοντας τα ρούχα μας στα σημεία διάθεσης νερού. Δικαιούμαστε μόνο ενάμιση κουβά νερό την ημέρα».

Αν διασχίσετε ένα στρατόπεδο προσφύγων, μπορεί να προσέξετε ότι υπάρχουν νηπιαγωγεία, δημοτικά και γυμνάσια. Ίσως υπάρχουν ακόμη και μερικές τάξεις για εκπαίδευση ενηλίκων στο στρατόπεδο. Ένα αστυνομικό τμήμα και ένα κυβερνητικό γραφείο μόλις έξω από το στρατόπεδο φροντίζουν ώστε να επικρατεί στο στρατόπεδο ασφάλεια και τάξη. Ίσως δείτε μια μεγάλη αγορά με πολλά μικρά καταστήματα όπου οι πρόσφυγες μπορούν να βρουν λαχανικά, φρούτα, ψάρια, πουλερικά και άλλα βασικά είδη τροφίμων. Ορισμένοι ντόπιοι έρχονται στην αγορά για να κάνουν εμπόριο. Αλλά πού βρίσκουν χρήματα οι πρόσφυγες για να αγοράζουν πράγματα; Μερικοί καλλιεργούν έναν μικρό λαχανόκηπο και πουλάνε τα προϊόντα τους στην αγορά. Άλλοι μπορεί να πουλάνε μέρος από το αλεύρι ή τον αρακά που παίρνουν ώστε να προμηθεύονται λίγο κρέας ή φρούτα. Ναι, το στρατόπεδο προσφύγων μπορεί να μοιάζει περισσότερο με μεγάλο χωριό παρά με στρατόπεδο. Είναι συνηθισμένο να βλέπει κανείς ανθρώπους στην αγορά να γελάνε και να διασκεδάζουν, όπως θα έκαναν στη χώρα τους.

Αν περάσετε από το νοσοκομείο, κάποιος γιατρός πιθανόν να σας πει ότι υπάρχουν μερικά ιατρεία στο στρατόπεδο όπου μπορούν να τύχουν φροντίδας οι λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις, ενώ τα επείγοντα και σοβαρά περιστατικά παραπέμπονται στο νοσοκομείο. Εύλογα, η μαιευτική πτέρυγα και η αίθουσα τοκετού στο νοσοκομείο αποτελούν σημαντικές μονάδες, δεδομένου ότι σε ένα στρατόπεδο 48.000 προσφύγων μπορεί  να συμβαίνουν γύρω στις 250 γεννήσεις το μήνα.

Τρέφονται Καλά από Πνευματική Άποψη

Σε όλη τη γη, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ίσως διερωτώνται για την κατάσταση των πνευματικών αδελφών τους που ζουν στα στρατόπεδα προσφύγων στην Τανζανία. Συνολικά, υπάρχουν περίπου 1.200 Μάρτυρες, οι οποίοι είναι οργανωμένοι σε 14 εκκλησίες και 3 ομίλους. Πώς τα πηγαίνουν;

Ένα από τα πρώτα πράγματα που έκαναν αυτοί οι αφοσιωμένοι Χριστιανοί όταν έφτασαν στα στρατόπεδα προσφύγων ήταν να ζητήσουν κάποιο κομμάτι γης για να χτίσουν μια Αίθουσα Βασιλείας. Αυτό θα βοηθούσε τους πρόσφυγες να γνωρίζουν πού να βρουν τους Μάρτυρες και πού να παρακολουθούν τις εβδομαδιαίες συναθροίσεις τους. Στο στρατόπεδο προσφύγων Λουγκούφου, υπάρχουν 7 εκκλησίες με συνολικά 659 δραστήριους Χριστιανούς. Στις συναθροίσεις της Κυριακής, ο συνολικός αριθμός παρόντων σε αυτές τις 7 εκκλησίες είναι συνήθως γύρω στους 1.700.

Οι Μάρτυρες σε όλα τα στρατόπεδα ωφελούνται επίσης από τις Χριστιανικές συνελεύσεις περιοχής και περιφερείας. Όταν διεξάχθηκε η πρώτη συνέλευση περιφερείας στο στρατόπεδο προσφύγων Λουγκούφου, την παρακολούθησαν 2.363 άτομα. Οι Μάρτυρες είχαν φτιάξει μια πισίνα για βάφτισμα λίγο έξω από το χώρο της συνέλευσης. Η πισίνα ήταν μια τρύπα στο έδαφος, επενδυμένη με νάιλον για να συγκρατεί το νερό. Οι αδελφοί μετέφεραν με ποδήλατα νερό από ένα ποτάμι που βρίσκεται περίπου δύο χιλιόμετρα μακριά. Σε κάθε διαδρομή έφερναν 20 λίτρα νερό, πράγμα που σήμαινε ότι έκαναν πολλές διαδρομές. Οι υποψήφιοι για βάφτισμα, ντυμένοι με σεμνά ρούχα, στάθηκαν στη σειρά για να βαφτιστούν. Συνολικά, 56 άτομα βαφτίστηκαν με πλήρη κατάδυση. Κάποιος ολοχρόνιος διάκονος που έδωσε συνέντευξη στη συνέλευση ανέφερε ότι διεξήγε Γραφικές μελέτες με 40 άτομα. Τέσσερις από τους σπουδαστές του βαφτίστηκαν σε εκείνη τη συνέλευση.

Το γραφείο τμήματος των Μαρτύρων του Ιεχωβά έχει διευθετήσει να γίνονται τακτικές επισκέψεις από περιοδεύοντες επισκόπους. Ένας από αυτούς λέει: «Οι αδελφοί μας είναι ζηλωτές στη διακονία. Έχουν μεγάλο τομέα για να κηρύττουν,  και σε μια εκκλησία ο κάθε Μάρτυρας αφιερώνει περίπου 34 ώρες το μήνα στη διακονία. Πολλοί διεξάγουν πέντε ή περισσότερες Γραφικές μελέτες με ενδιαφερομένους. Κάποια σκαπάνισσα [ολοχρόνια διάκονος] είπε ότι δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερο τομέα πουθενά αλλού. Οι άνθρωποι στα στρατόπεδα εκτιμούν τα έντυπά μας πάρα πολύ».

Πώς φτάνουν τα Γραφικά έντυπα στα στρατόπεδα προσφύγων; Το γραφείο τμήματος τα στέλνει με τρένο στην Κιγκόμα, μια πόλη στην ανατολική ακτή της λίμνης Τανγκανίκα. Εκεί αδελφοί παραλαμβάνουν τα έντυπα και φροντίζουν για τη μεταφορά τους στις εκκλησίες. Μερικές φορές νοικιάζουν ένα φορτηγάκι και διανέμουν οι ίδιοι τα έντυπα σε όλα τα στρατόπεδα προσφύγων. Αυτό παίρνει γύρω στις τρεις ή τέσσερις ημέρες καθώς κινούνται σε πολύ δύσβατους δρόμους.

Υλική Βοήθεια

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Γαλλία, στο Βέλγιο και στην Ελβετία προσφέρουν ιδιαίτερη βοήθεια φροντίζοντας για τις ανάγκες των προσφύγων σε αυτά τα στρατόπεδα. Μερικοί έχουν επισκεφτεί τα στρατόπεδα στην Τανζανία, με την άδεια του Υπουργείου Εσωτερικών και της UNHCR. Οι Μάρτυρες στην Ευρώπη έχουν συγκεντρώσει τόνους από γάλα σόγιας, ρούχα, παπούτσια, σχολικά βιβλία και σαπούνι. Αυτά τα είδη έχουν δωρηθεί για διανομή σε όλους τους πρόσφυγες, σύμφωνα με τη Γραφική αρχή: «Ενόσω έχουμε καιρό ευνοϊκό για αυτό, ας εργαζόμαστε το καλό προς όλους αλλά κυρίως προς εκείνους με τους οποίους είμαστε συγγενείς στην πίστη».—Γαλάτες 6:10.

Αυτές οι ανθρωπιστικές προσπάθειες έχουν φέρει πολύ καλά αποτελέσματα δεδομένου ότι βοηθήθηκαν πολλοί πρόσφυγες. Η Επιτροπή Κοινότητας Προσφύγων σε ένα από τα στρατόπεδα εξέφρασε την εκτίμησή της λέγοντας: «Εκ μέρους ολόκληρης της κοινότητάς μας, έχουμε την τιμή να σας ευχαριστήσουμε για την ανθρωπιστική χειρονομία που έκανε η οργάνωσή σας τρεις φορές . . . Τα ρούχα κάλυψαν τις ανάγκες 12.654 αντρών, γυναικών και παιδιών, καθώς και νεογέννητων βρεφών . . . Ο αριθμός των προσφύγων στο στρατόπεδο Μουγιοβόζι φτάνει προς το παρόν τους 37.000. Συνολικά, έλαβαν βοήθεια 12.654 άτομα, δηλαδή το 34,2 τοις εκατό των προσφύγων του στρατοπέδου».

Σε κάποιο στρατόπεδο, 12.382 πρόσφυγες έλαβαν είδη ρουχισμού, από τρία κομμάτια ο καθένας, και σε ένα άλλο στρατόπεδο παραλήφθηκαν χιλιάδες σχολικά βιβλία για να χρησιμοποιηθούν σε γυμνάσια και σε δημοτικά σχολεία, καθώς και σε παιδικούς σταθμούς. Ο επιμελητής της UNHCR σε κάποια από τις περιοχές ανέφερε: «Είμαστε πολύ ευγνώμονες για τη δωρεά που λάβαμε [η οποία κάλυψε] τις μεγάλες ανάγκες των προσφύγων στα στρατόπεδα. Η πιο πρόσφατη αποστολή που λάβαμε αποτελούνταν από 5 εμπορευματοκιβώτια με βιβλία, τα οποία οι υπηρεσίες της κοινότητάς μας έχουν διαμοιράσει στους πρόσφυγες. . . . Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ».

Ακόμη και τοπικές εφημερίδες έχουν σχολιάσει τη βοήθεια που παρασχέθηκε. Μια επικεφαλίδα στην εφημερίδα Σάντεϊ Νιους (Sunday News) της 20ής Μαΐου 2001 ανέφερε: «Έρχονται Ρούχα για τους Πρόσφυγες στην Τανζανία». Το φύλλο της 10ης Φεβρουαρίου 2002 σχολίαζε: «Η κοινότητα των προσφύγων εκτιμάει τη δωρεά επειδή μερικά παιδιά, τα οποία είχαν εγκαταλείψει το σχολείο λόγω έλλειψης ρουχισμού, τώρα παρακολουθούν τα μαθήματα τακτικά».

Στριμωγμένοι μεν, Αλλά Δεν Έχουν Μείνει Χωρίς Διέξοδο

Οι περισσότεροι πρόσφυγες χρειάζονται περίπου έναν χρόνο για να προσαρμοστούν στο νέο τρόπο ζωής στο στρατόπεδο. Ζουν απλή ζωή. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά σε αυτά τα στρατόπεδα χρησιμοποιούν μεγάλο μέρος του χρόνου τους για να μεταδίδουν στους πρόσφυγες γείτονές τους τα παρηγορητικά καλά νέα από το Λόγο του Θεού, την Αγία Γραφή. Τους μιλούν για έναν νέο κόσμο, όπου όλοι “θα σφυρηλατήσουν τα σπαθιά τους σε υνιά και τα δόρατά τους σε δρεπάνια. Δεν θα σηκώνουν σπαθί, έθνος εναντίον έθνους, ούτε θα μαθαίνουν πια τον πόλεμο”. Τότε όλοι «θα κάθονται ο καθένας κάτω από το κλήμα του και κάτω από τη συκιά του, και δεν θα υπάρχει κανείς που να τους κάνει να τρέμουν· διότι το στόμα του Ιεχωβά των στρατευμάτων το είπε». Σαφώς, με την ευλογία του Θεού αυτός θα είναι ένας κόσμος χωρίς στρατόπεδα προσφύγων.—Μιχαίας 4:3, 4· Ψαλμός 46:9.

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Σπίτια στο στρατόπεδο προσφύγων Ντούτα

[Εικόνες στη σελίδα 10]

Αίθουσα Βασιλείας στο Λουκόλε (δεξιά) Βάφτισμα στο Λουγκούφου (κάτω)

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Συνέλευση περιφερείας στο στρατόπεδο προσφύγων Λουγκούφου