Καύση Θυμιάματος—Έχει Θέση στην Αληθινή Λατρεία;

«ΣΤΟΥΣ θεούς αρέσουν τα αρώματα», συνήθιζαν να λένε οι αρχαίοι Αιγύπτιοι. Για αυτούς, η καύση θυμιάματος αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος της λατρείας τους. Πιστεύοντας ότι οι θεοί ήταν κοντά τους, οι Αιγύπτιοι έκαιγαν θυμίαμα καθημερινά στους ναούς τους και στους οικογενειακούς βωμούς τους, ακόμη και ενώ ασχολούνταν με την εργασία τους. Άλλα έθνη είχαν παρόμοια έθιμα.

Τι είναι θυμίαμα; Η λέξη μπορεί να αναφέρεται στον καπνό ή στην ουσία που καίγεται. Παρασκευάζεται από αρωματικές ρητίνες και κόμμι, όπως λιβάνι και βάλσαμο. Αυτά κονιορτοποιούνται και συχνά αναμειγνύονται με ουσίες, όπως μπαχαρικά, φλοιό δέντρου και λουλούδια, ώστε να προκύψουν καθορισμένα αρώματα για συγκεκριμένες χρήσεις.

Το θυμίαμα ήταν τόσο επιθυμητό και ως εκ τούτου πολύτιμο αγαθό στους αρχαίους καιρούς ώστε τα συστατικά του έγιναν σημαντικά εμπορεύσιμα είδη. Καραβάνια που ταξίδευαν στις εμπορικές οδούς τα μετέφεραν από μακρινές χώρες. Μπορεί να θυμάστε ότι ο Ιωσήφ, ο νεαρός γιος του Ιακώβ, πουλήθηκε σε Ισμαηλίτες εμπόρους που “έρχονταν από τη Γαλαάδ με τις καμήλες τους φορτωμένες λάβδανο και βάλσαμο και ρητινοφόρο φλοιό, τα οποία εκείνοι μετέφεραν κάτω στην Αίγυπτο”. (Γένεση 37:25) Η ζήτηση για θυμίαμα αυξήθηκε τόσο πολύ ώστε η εμπορική οδός του λιβανιού, την οποία αναμφίβολα χάραξαν οι έμποροι θυμιάματος, προλείανε το έδαφος για τα ταξίδια ανάμεσα στην Ασία και στην Ευρώπη.

Το θυμίαμα εξακολουθεί να χρησιμοποιείται σε τελετές και τελετουργίες πολλών θρησκειών σήμερα. Επιπρόσθετα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να καίνε αρωματικό θυμίαμα στο σπίτι τους απλώς και μόνο για να απολαμβάνουν την ευωδιά του. Πώς πρέπει να θεωρούν οι Χριστιανοί την καύση θυμιάματος; Την αποδέχεται ο Θεός στη λατρεία; Ας εξετάσουμε τι έχει να πει η Γραφή σχετικά με αυτό το ζήτημα.

«Κάτι που Είναι Άγιο για τον Ιεχωβά»

Για τους αρχαίους Ισραηλίτες, η καύση θυμιάματος κατείχε ιδιαίτερη θέση στα ιερατικά καθήκοντα που επιτελούνταν στη σκηνή. Η Εγκυκλοπαίδεια (Cyclopedia) των Μακ Κλίντοκ και Στρονγκ αναφέρει: «Στην πραγματικότητα, φαίνεται ότι οι Εβραίοι θεωρούσαν πως η καύση θυμιάματος αποτελούσε τόσο σπουδαία πράξη λατρείας ή ιερή προσφορά ώστε δεν διαβάζουμε να γίνεται λόγος για καμία άλλη χρήση του θυμιάματος ανάμεσά τους».

Ο Ιεχωβά Θεός όρισε τέσσερα συστατικά τα οποία έπρεπε να αναμειγνύονται και να καίγονται στη σκηνή: «Πάρε αρώματα: σταγόνες στακτής και όνυχα και αρωματικό γάλβανο και αγνό λιβάνι. Πρέπει να υπάρχει η ίδια ποσότητα από το καθένα. Και πρέπει να φτιάξεις με αυτά θυμίαμα, μείγμα μυρωδικών, έργο μυροποιού, αλατισμένο, αγνό, κάτι άγιο. Και πρέπει να κοπανίσεις λίγο από αυτό κάνοντάς το λεπτή σκόνη και να βάλεις λίγο από αυτό μπροστά στη Μαρτυρία, στη σκηνή της συνάντησης». (Έξοδος 30:34-36) Διάφοροι μελετητές υποστηρίζουν ότι οι ραβίνοι Ιουδαίοι πρόσθεσαν αργότερα και άλλα συστατικά στο θυμίαμα που χρησιμοποιούνταν στο ναό.

 Το θυμίαμα που καιγόταν στη σκηνή ήταν ιερό και χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά στη λατρεία του Θεού. Ο Ιεχωβά πρόσταξε: «Το θυμίαμα που θα φτιάξεις με αυτή τη σύσταση δεν πρέπει να το φτιάχνετε για τον εαυτό σας. Για εσάς θα παραμένει κάτι που είναι άγιο για τον Ιεχωβά. Όποιος φτιάξει κάτι όμοιο με αυτό για να απολαύσει τη μυρωδιά του θα εκκοπεί από το λαό του». (Έξοδος 30:37, 38) Πάνω σε ένα καθορισμένο θυσιαστήριο, οι ιερείς έκαιγαν θυμίαμα δύο φορές την ημέρα. (2 Χρονικών 13:11) Τη δε Ημέρα της Εξιλέωσης, ο αρχιερέας έκαιγε θυμίαμα στα Άγια των Αγίων.​—Λευιτικό 16:12, 13.

Δεν ήταν αποδεκτές στον Θεό όλες οι προσφορές θυμιάματος. Εκείνος τιμώρησε όσους δεν ήταν ιερείς και πρόσφεραν θυμίαμα με αυθάδεια σαν να ήταν ιερείς. (Αριθμοί 16:16-18, 35-40· 2 Χρονικών 26:16-20) Το θυμίαμα που πρόσφερε το Ιουδαϊκό έθνος ήταν προσβλητικό για τον Ιεχωβά όταν την ίδια στιγμή συμμετείχαν σε πράξεις ψεύτικης λατρείας και γέμιζαν τα χέρια τους με αιματοχυσία. Η υποκρισία τους έκανε τον Ιεχωβά να δηλώσει: «Θυμίαμα—μου είναι απεχθές». (Ησαΐας 1:13, 15) Οι Ισραηλίτες έφτασαν στο σημείο να παραμελήσουν τόσο πολύ τον καθορισμένο τρόπο λατρείας του Ιεχωβά ώστε έκλεισαν το ναό και έκαιγαν θυμίαμα πάνω σε άλλα θυσιαστήρια. (2 Χρονικών 28:24, 25) Χρόνια αργότερα, το άγιο θυμίαμα χρησιμοποιήθηκε ακόμη και στην εξαχρειωτική λατρεία ψεύτικων θεών. Τέτοιες συνήθειες ήταν απεχθείς στον Ιεχωβά.​—Ιεζεκιήλ 16:2, 17, 18.

Το Θυμίαμα και οι Πρώτοι Χριστιανοί

Η διαθήκη του Νόμου, καθώς και το διάταγμα περί προσφοράς αγίου θυμιάματος από τους ιερείς, τερματίστηκε όταν ο Χριστός εγκαινίασε τη νέα διαθήκη το 33 Κ.Χ. (Κολοσσαείς 2:14) Δεν αναφέρεται πουθενά ότι οι πρώτοι Χριστιανοί έκαιγαν θυμίαμα για θρησκευτικούς σκοπούς. Σχετικά με αυτό η Εγκυκλοπαίδεια των Μακ Κλίντοκ και Στρονγκ λέει: «Είναι βέβαιο ότι [οι πρώτοι Χριστιανοί] δεν χρησιμοποιούσαν θυμίαμα. Στην πραγματικότητα η χρήση του ήταν χαρακτηριστικό γνώρισμα της ειδωλολατρίας . . . Το να ρίξει κάποιος πιστός λίγους κόκκους θυμιάματος πάνω σε ένα ειδωλολατρικό θυσιαστήριο αποτελούσε πράξη λατρείας».

Οι πρώτοι Χριστιανοί αρνούνταν επίσης να κάψουν θυμίαμα για να αναγνωρίσουν τη «θειότητα» του Ρωμαίου αυτοκράτορα, ακόμη και αν αυτό μπορούσε να τους στοιχίσει την ίδια τους τη ζωή. (Λουκάς 4:8· 1 Κορινθίους 10:14, 20) Έχοντας υπόψη την ειδωλολατρική χρήση του θυμιάματος εκείνον τον καιρό, δεν είναι παράξενο που οι πρώτοι Χριστιανοί ούτε καν ασχολούνταν με το εμπόριο θυμιάματος.

Καύση Θυμιάματος Σήμερα

Πώς χρησιμοποιείται το θυμίαμα σήμερα; Σε πολλές εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου το θυμίαμα χρησιμοποιείται σε τελετές και σε λειτουργίες. Στην Ασία, πολλές οικογένειες καίνε θυμίαμα στους ναούς ή σε οικογενειακούς βωμούς προς τιμήν των θεών τους και για την προστασία των νεκρών. Στις θρησκευτικές τελετουργίες, το θυμίαμα χρησιμοποιείται ποικιλοτρόπως για τον καπνό που αναδίδει, για θεραπεία, εξαγνισμό και προστασία.

Η χρήση θυμιάματος έχει αναβιώσει πρόσφατα ακόμη και ανάμεσα σε άτομα που δεν ισχυρίζονται ότι είναι θρησκευόμενοι. Μερικοί καίνε θυμίαμα κάνοντας ασκήσεις διαλογισμού. Ένα  εγχειρίδιο συστήνει τη χρήση θυμιάματος για να φτάσει κάποιος σε «μυστικά επίπεδα» και να αποκτήσει «δυνάμεις» πέρα από το φυσικό κόσμο. Για να μπορέσει κανείς να βρει λύσεις στα προβλήματα της ζωής, το ίδιο εγχειρίδιο προτείνει επίσης τελετουργίες καύσης θυμιάματος οι οποίες περιλαμβάνουν επαφή με «υπερφυσικά όντα». Είναι αυτές οι συνήθειες κατάλληλες για Χριστιανούς;

Ο Ιεχωβά καταδικάζει απερίφραστα όσους προσπαθούν να αναμείξουν συνήθειες της ψεύτικης θρησκείας με την αγνή λατρεία. Ο απόστολος Παύλος παρέθεσε λόγια από την προφητεία του Ησαΐα και τα εφάρμοσε στους Χριστιανούς, προτρέποντάς τους να κρατιούνται μακριά από την ακάθαρτη επιρροή της ψεύτικης θρησκείας: «“Βγείτε από ανάμεσά τους και αποχωριστείτε”, λέει ο Ιεχωβά, “και πάψτε να αγγίζετε αυτό που είναι ακάθαρτο”· “και εγώ θα σας δεχτώ”». (2 Κορινθίους 6:17· Ησαΐας 52:11) Οι αληθινοί Χριστιανοί φροντίζουν να αποφεύγουν οτιδήποτε έχει σχέση με την ψεύτικη λατρεία ή τον αποκρυφισμό.​—Ιωάννης 4:24.

Μήπως το γεγονός ότι το θυμίαμα χρησιμοποιείται σε θρησκευτικές τελετές και στον πνευματισμό σημαίνει πως κάθε καύση θυμιάματος είναι εσφαλμένη; Όχι απαραίτητα. Κάποιος ίσως επιθυμεί να καίει αρωματικό θυμίαμα στο σπίτι του απλώς και μόνο για να απολαμβάνει την ευωδιά του. (Παροιμίες 27:9) Ωστόσο, για να αποφασίσει ένας Χριστιανός αν θα καίει θυμίαμα, πρέπει να εξετάσει ορισμένους παράγοντες. Μήπως θα συσχέτιζαν άλλα άτομα στο μέρος όπου ζείτε τη χρήση θυμιάματος με τις συνήθειες της ψεύτικης θρησκείας; Στην περιοχή σας, μήπως το θυμίαμα συνδέεται συχνά με πνευματιστικές τελετουργίες; Ή είναι σύνηθες να χρησιμοποιείται για μη θρησκευτικούς σκοπούς;

Αν κάποιο άτομο επιλέξει να καίει θυμίαμα, πρέπει να λάβει υπόψη του τόσο τη δική του συνείδηση όσο και τα αισθήματα των άλλων. (1 Κορινθίους 10:29) Τα λόγια του αποστόλου Παύλου προς τους Ρωμαίους βρίσκουν εφαρμογή σε αυτή την περίπτωση: «Ας επιδιώκουμε τα πράγματα που συμβάλλουν στην ειρήνη και τα πράγματα που είναι για την εποικοδόμηση του ενός από τον άλλον. Μην γκρεμίζεις το έργο του Θεού για χάρη της τροφής και μόνο. Βέβαια, τα πάντα είναι καθαρά, αλλά είναι βλαβερό για τον άνθρωπο που τρώει όταν υπάρχει αιτία για πρόσκομμα. Είναι καλό να μη φας κρέας ούτε να πιεις κρασί ούτε να κάνεις οτιδήποτε εξαιτίας του οποίου προσκόπτει ο αδελφός σου».​—Ρωμαίους 14:19-21.

Προσευχές που “Ετοιμάζονται ως Θυμίαμα”

Η προσφορά θυμιάματος μεταξύ των Ισραηλιτών αποτελούσε κατάλληλο σύμβολο των προσευχών που ακούει ο Θεός. Γι’ αυτό, ο ψαλμωδός Δαβίδ έψαλε στον Ιεχωβά: «Ας ετοιμαστεί η προσευχή μου ως θυμίαμα ενώπιόν σου».​—Ψαλμός 141:2.

Οι πιστοί Ισραηλίτες δεν θεωρούσαν την προσφορά θυμιάματος ανούσια τελετουργία. Φρόντιζαν με μεγάλη προσοχή να ετοιμάζουν και να καίνε το θυμίαμα με τον τρόπο που όριζε ο Ιεχωβά. Αντί να χρησιμοποιούν κατά γράμμα θυμίαμα, οι Χριστιανοί σήμερα αναπέμπουν προσευχές οι οποίες αντανακλούν βαθιά εκτίμηση και σεβασμό για τον ουράνιο Πατέρα μας. Όπως συνέβαινε με την ευχάριστη μυρωδιά του θυμιάματος που πρόσφεραν οι ιερείς του ναού, ο Λόγος του Θεού μάς διαβεβαιώνει: «Η προσευχή εκείνων που είναι ευθείς του φέρνει ευχαρίστηση».​—Παροιμίες 15:8.

[Εικόνες στη σελίδα 29]

Το θυμίαμα που καιγόταν στη σκηνή και στο ναό ήταν ιερό

[Εικόνα στη σελίδα 30]

Είναι σωστό να καίνε θυμίαμα οι Χριστιανοί κάνοντας ασκήσεις διαλογισμού;