Διωκόμαστε για Χάρη της Δικαιοσύνης

«Ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που έχουν υποστεί διωγμό για χάρη της δικαιοσύνης».​—ΜΑΤΘΑΙΟΣ 5:10.

1. Γιατί βρισκόταν ο Ιησούς ενώπιον του Πόντιου Πιλάτου, και τι είπε ο Ιησούς;

 «ΕΓΩ για αυτό έχω γεννηθεί και για αυτό έχω έρθει στον κόσμο, ώστε να δώσω μαρτυρία για την αλήθεια». (Ιωάννης 18:37) Όταν ο Ιησούς είπε αυτά τα λόγια, βρισκόταν ενώπιον του Πόντιου Πιλάτου, του Ρωμαίου Κυβερνήτη της Ιουδαίας. Ο Ιησούς δεν ήταν εκεί ούτε με δική του πρωτοβουλία ούτε κατόπιν πρόσκλησης του Πιλάτου. Απεναντίας, βρισκόταν εκεί επειδή οι Ιουδαίοι θρησκευτικοί ηγέτες τον κατηγόρησαν ψευδώς ότι είχε αδικοπραγήσει και ότι άξιζε το θάνατο.​—Ιωάννης 18:29-31.

2. Πώς ενήργησε ο Ιησούς, και με ποιο αποτέλεσμα;

² Ο Ιησούς γνώριζε πολύ καλά ότι ο Πιλάτος είχε εξουσία να τον απελευθερώσει ή να τον θανατώσει. (Ιωάννης 19:10) Αυτό, όμως, δεν τον εμπόδισε να μιλήσει με τόλμη στον Πιλάτο σχετικά με τη Βασιλεία. Αν και διακυβευόταν η ζωή του, ο Ιησούς άδραξε την ευκαιρία για να δώσει μαρτυρία στην ανώτατη κυβερνητική αρχή της περιοχής. Παρά τη μαρτυρία αυτή, ο Ιησούς καταδικάστηκε και εκτελέστηκε, πεθαίνοντας με μαρτυρικό θάνατο πάνω σε ξύλο βασανισμού.​—Ματθαίος 27:24-26· Μάρκος 15:15· Λουκάς 23:24, 25· Ιωάννης 19:13-16.

Τι Είδους Μάρτυρας;

3. Σε τι αναφερόταν η λέξη «μάρτυρας» στους Βιβλικούς χρόνους, αλλά ποια επιπλέον έννοια έχει σήμερα;

³ Στο άκουσμα της λέξης «μάρτυρας», μερικοί σκέφτονται ένα άτομο φανατικό, των άκρων. Εκείνους που είναι διατεθειμένοι να πεθάνουν για τις πεποιθήσεις τους, ιδιαίτερα θρησκευτικές, συχνά τους υποπτεύονται οι άλλοι ως τρομοκράτες ή τουλάχιστον ως απειλή για την κοινωνία. Εντούτοις, στους Βιβλικούς χρόνους, όπως και σήμερα, η λέξη «μάρτυρας» αναφερόταν κυρίως στο άτομο που καταθέτει τη μαρτυρία του, ίσως σε μια δικαστική ακροαματική διαδικασία, βεβαιώνοντας αυτά που πιστεύει. Μόνο αργότερα επεκτάθηκε η έννοιά της ώστε να εφαρμόζεται και σε «εκείνον που θυσιάζει τη ζωή του επειδή έδωσε μαρτυρία» ή δίνει μαρτυρία μέσω της θυσίας της ζωής του.

4. Με ποια έννοια πρωτίστως ήταν μάρτυρας ο Ιησούς;

⁴ Ο Ιησούς ήταν μάρτυρας πρωτίστως με την κύρια έννοια της λέξης. Όπως είπε ο ίδιος στον Πιλάτο, είχε έρθει για να “δώσει μαρτυρία  για την αλήθεια”. Η μαρτυρία του προκαλούσε πολύ διαφορετικές αντιδράσεις στους ανθρώπους. Μερικοί ανάμεσα στον κοινό λαό επηρεάστηκαν βαθιά από όσα άκουσαν και είδαν, γι’ αυτό και έθεσαν πίστη στον Ιησού. (Ιωάννης 2:23· 8:30) Τα πλήθη γενικά και οι θρησκευτικοί ηγέτες ειδικότερα αντιδρούσαν επίσης με έντονο—αλλά αρνητικό—τρόπο. Ο Ιησούς τόνισε στους συγγενείς του που δεν πίστευαν: «Ο κόσμος δεν έχει λόγο να μισεί εσάς, αλλά μισεί εμένα, επειδή εγώ δίνω μαρτυρία σχετικά με αυτόν ότι τα έργα του είναι πονηρά». (Ιωάννης 7:7) Επειδή έδινε μαρτυρία για την αλήθεια, ο Ιησούς επέσυρε πάνω του την οργή των ηγετών του έθνους, πράγμα που οδήγησε στο θάνατό του. Όντως, αυτός ήταν «ο πιστός και αληθινός μάρτυρας».​—Αποκάλυψη 3:14.

«Θα Είστε Αντικείμενα . . . Μίσους»

5. Στην αρχή της διακονίας του, τι είπε ο Ιησούς σχετικά με το διωγμό;

⁵ Ο Ιησούς, όχι μόνο υπέστη ο ίδιος σφοδρό διωγμό, αλλά προειδοποίησε επίσης τους ακολούθους του ότι το ίδιο θα συνέβαινε και σε εκείνους. Στην αρχή της διακονίας του, ο Ιησούς είπε σε αυτούς που άκουγαν την Επί του Όρους Ομιλία του: «Ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που έχουν υποστεί διωγμό για χάρη της δικαιοσύνης, επειδή σε αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών. Ευτυχισμένοι είστε όταν οι άνθρωποι σας ονειδίσουν και σας επιφέρουν διωγμό και με ψέματα πουν κάθε είδους πονηρό πράγμα εναντίον σας εξαιτίας μου. Να χαίρεστε και να σκιρτάτε από χαρά, επειδή η ανταμοιβή σας είναι μεγάλη στους ουρανούς».​—Ματθαίος 5:10-12.

6. Ποια προειδοποίηση έδωσε ο Ιησούς όταν απέστειλε τους 12 αποστόλους;

⁶ Αργότερα, όταν απέστειλε τους 12 αποστόλους, ο Ιησούς τούς είπε: «Να φυλάγεστε από τους ανθρώπους· διότι θα σας παραδώσουν σε τοπικά δικαστήρια και θα σας μαστιγώσουν στις συναγωγές τους. Ναι, θα σας σύρουν μπροστά σε κυβερνήτες και βασιλιάδες εξαιτίας μου για μαρτυρία σε αυτούς και στα έθνη». Αλλά οι θρησκευτικοί ηγέτες δεν θα ήταν οι μόνοι που θα δίωκαν τους μαθητές. Ο Ιησούς είπε επίσης: «Αδελφός θα παραδώσει αδελφό  στο θάνατο, και πατέρας το παιδί του, και παιδιά θα ξεσηκωθούν εναντίον γονέων και θα βάλουν να τους θανατώσουν. Και θα είστε αντικείμενα του μίσους όλων των ανθρώπων εξαιτίας του ονόματός μου· αλλά εκείνος που θα έχει υπομείνει ως το τέλος, αυτός θα σωθεί». (Ματθαίος 10:17, 18, 21, 22) Η ιστορία των Χριστιανών του πρώτου αιώνα επιβεβαιώνει αυτά τα λόγια.

Ένα Υπόμνημα Πιστής Υπομονής

7. Τι οδήγησε στο μαρτυρικό θάνατο του Στεφάνου;

⁷ Λίγο καιρό μετά το θάνατο του Ιησού, ο Στέφανος έγινε ο πρώτος Χριστιανός που πέθανε επειδή έδινε μαρτυρία για την αλήθεια. Ο Στέφανος ήταν «γεμάτος χάρη και δύναμη [και] εκτελούσε μεγάλα θαυμαστά προμηνύματα και σημεία μεταξύ του λαού». Οι θρησκευτικοί του εχθροί «δεν μπορούσαν . . . να αντισταθούν στη σοφία και στο πνεύμα με το οποίο μιλούσε». (Πράξεις 6:8, 10) Γεμάτοι ζήλια, έσυραν τον Στέφανο ενώπιον του Σάνχεδριν, του Ιουδαϊκού ανώτατου δικαστηρίου, όπου αντιμετώπισε εκείνους που τον κατηγορούσαν ψευδώς και έδωσε δυναμική μαρτυρία. Τελικά, όμως, οι εχθροί του Στεφάνου φόνευσαν αυτόν τον πιστό μάρτυρα.​—Πράξεις 7:59, 60.

8. Πώς αντέδρασαν οι μαθητές στην Ιερουσαλήμ στο διωγμό που τους έπληξε μετά το θάνατο του Στεφάνου;

⁸ Μετά το φόνο του Στεφάνου, «έγινε μεγάλος διωγμός εναντίον της εκκλησίας που ήταν στην Ιερουσαλήμ· όλοι, εκτός από τους αποστόλους, διασκορπίστηκαν μέσα στις περιοχές της Ιουδαίας και της Σαμάρειας». (Πράξεις 8:1) Τερμάτισε ο διωγμός τη Χριστιανική μαρτυρία; Τουναντίον, η αφήγηση μας λέει ότι «εκείνοι που είχαν διασκορπιστεί διάβηκαν τη χώρα διακηρύττοντας τα καλά νέα του λόγου». (Πράξεις 8:4) Πρέπει να ένιωθαν όπως ο απόστολος Πέτρος όταν είχε δηλώσει νωρίτερα: «Πρέπει να υπακούμε στον Θεό ως άρχοντα μάλλον παρά στους ανθρώπους». (Πράξεις 5:29) Παρά το διωγμό, εκείνοι οι πιστοί και θαρραλέοι μαθητές προσκολλήθηκαν στο έργο της επίδοσης μαρτυρίας για την αλήθεια, αν και γνώριζαν ότι αυτό θα οδηγούσε σε περισσότερες αντιξοότητες.​—Πράξεις 11:19-21.

9. Ποιος διωγμός συνέχισε να πλήττει τους ακολούθους του Ιησού;

⁹ Πράγματι, οι αντιξοότητες δεν σταμάτησαν. Κατ’ αρχάς, μαθαίνουμε ότι ο Σαύλος—ο άνθρωπος που είδε και επιδοκίμασε το λιθοβολισμό του Στεφάνου—«πνέοντας ακόμη απειλή και φόνο εναντίον των μαθητών του Κυρίου, πήγε στον αρχιερέα και του ζήτησε επιστολές προς τις συναγωγές στη Δαμασκό, για να φέρει δεμένους στην Ιερουσαλήμ όποιους έβρισκε να ανήκουν στην Οδό, άντρες και γυναίκες». (Πράξεις 9:1, 2) Κατόπιν, γύρω στο 44 Κ.Χ., «ο Ηρώδης ο βασιλιάς έβαλε τα χέρια του πάνω σε ορισμένους από εκείνους που ανήκαν στην εκκλησία για να τους κακομεταχειριστεί. Σκότωσε τον Ιάκωβο, τον αδελφό του Ιωάννη, με σπαθί».—Πράξεις 12:1, 2.

10. Ποιο υπόμνημα διωγμού βρίσκουμε στις Πράξεις και στην Αποκάλυψη;

¹⁰ Το υπόλοιπο βιβλίο των Πράξεων περιέχει ένα μνημειώδες υπόμνημα δοκιμασιών, φυλακίσεων και διωγμού που υπέμειναν πιστά άτομα όπως ο Παύλος, ο πρώην διώκτης που έγινε απόστολος και ο οποίος πιθανώς υπέστη μαρτυρικό θάνατο στα χέρια του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Νέρωνα γύρω στο 65 Κ.Χ. (2 Κορινθίους 11:23-27· 2 Τιμόθεο 4:6-8) Τελικά, στο βιβλίο της Αποκάλυψης, που γράφτηκε προς το τέλος του πρώτου αιώνα, βρίσκουμε τον ηλικιωμένο απόστολο Ιωάννη φυλακισμένο στην Πάτμο, ένα νησί καταδίκων, “επειδή μιλούσε για τον Θεό και έδινε μαρτυρία για τον Ιησού”. Η Αποκάλυψη περιέχει επίσης μια αναφορά στον “Αντίπα, το μάρτυρά μου τον πιστό, ο οποίος θανατώθηκε” στην Πέργαμο.​—Αποκάλυψη 1:9· 2:13.

11. Πώς επιβεβαίωσε η πορεία των πρώτων Χριστιανών τα λόγια του Ιησού σχετικά με το διωγμό;

 ¹¹ Όλα αυτά επιβεβαίωσαν τα λόγια του Ιησού προς τους μαθητές: «Αν επέφεραν διωγμό σε εμένα, και σε εσάς θα επιφέρουν διωγμό». (Ιωάννης 15:20) Οι πιστοί πρώτοι Χριστιανοί ήταν έτοιμοι να αντιμετωπίσουν την ύψιστη δοκιμασία, το θάνατο—από βασανιστήρια, από τα άγρια θηρία στα οποία τους έριχναν ή με οποιονδήποτε άλλον τρόπο—προκειμένου να επιτελέσουν την αποστολή που τους είχε αναθέσει ο Κύριος Ιησούς Χριστός: «Θα είστε μάρτυρές μου τόσο στην Ιερουσαλήμ όσο και σε όλη την Ιουδαία και τη Σαμάρεια και ως το πιο απομακρυσμένο μέρος της γης».​—Πράξεις 1:8.

12. Γιατί δεν είναι ο διωγμός των Χριστιανών απλώς ζήτημα του παρελθόντος;

¹² Αν κάποιος νομίζει ότι αυτή η σκληρή μεταχείριση των ακολούθων του Ιησού συνέβαινε μόνο στο παρελθόν, κάνει σοβαρό λάθος. Ο Παύλος, που όπως είδαμε υπέμεινε και αυτός αντιξοότητες, έγραψε: «Όλοι όσοι θέλουν να ζουν με θεοσεβή αφοσίωση σε σχέση με τον Χριστό Ιησού θα υποστούν διωγμό». (2 Τιμόθεο 3:12) Αναφορικά με το διωγμό, ο Πέτρος είπε: «Μάλιστα, σε αυτή την πορεία κληθήκατε, επειδή και ο Χριστός υπέφερε για εσάς, αφήνοντάς σας υπόδειγμα για να ακολουθήσετε τα ίχνη του πιστά». (1 Πέτρου 2:21) Μέχρι και αυτές τις «τελευταίες ημέρες» του παρόντος συστήματος πραγμάτων, ο λαός του Ιεχωβά εξακολουθεί να είναι αντικείμενο μίσους και εχθρότητας. (2 Τιμόθεο 3:1) Σε κάθε γωνιά της γης, υπό δικτατορικά καθεστώτα αλλά και σε δημοκρατικές χώρες, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν υποστεί κατά καιρούς διωγμό, τόσο ατομικά όσο και συλλογικά.

Γιατί τους Μισούν και τους Διώκουν;

13. Τι πρέπει να θυμούνται οι σύγχρονοι υπηρέτες του Ιεχωβά όσον αφορά το διωγμό;

¹³ Μολονότι οι περισσότεροι από εμάς σήμερα απολαμβάνουμε σχετική ελευθερία για να κηρύττουμε και να συναθροιζόμαστε ειρηνικά, πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη την υπενθύμιση της Γραφής ότι «το σκηνικό αυτού του κόσμου αλλάζει». (1 Κορινθίους 7:31) Τα πράγματα είναι δυνατόν να αλλάξουν τόσο γρήγορα ώστε, αν δεν είμαστε προετοιμασμένοι διανοητικά, συναισθηματικά και πνευματικά, μπορούμε εύκολα να προσκόψουμε. Τι μπορούμε να κάνουμε, λοιπόν, για να προστατευτούμε; Ένα ισχυρό αμυντικό μέσο είναι το να έχουμε ξεκάθαρο στο μυαλό μας το λόγο για τον οποίο ειρηνικοί και νομοταγείς Χριστιανοί μισούνται και διώκονται.

14. Σύμφωνα με τον Πέτρο, ποιος ήταν ο λόγος για τον οποίο διώκονταν οι Χριστιανοί;

¹⁴ Ο απόστολος Πέτρος σχολίασε το ζήτημα στην πρώτη του επιστολή, την οποία έγραψε γύρω στο 62-64 Κ.Χ., όταν οι Χριστιανοί σε ολόκληρη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία υφίσταντο δοκιμασίες και διωγμό. Σε αυτή την επιστολή είπε: «Αγαπητοί, μην παραξενεύεστε για τη φωτιά που καίει ανάμεσά σας, η οποία γίνεται σε εσάς για δοκιμασία, σαν να σας έβρισκε κάτι παράξενο». Για να εξηγήσει τι είχε κατά νου, ο Πέτρος συνέχισε: «Κανείς σας ας μην υποφέρει ως φονιάς ή κλέφτης ή κακοποιός ή ως άτομο που ανακατεύεται στις υποθέσεις των άλλων. Αν, όμως, υποφέρει ως Χριστιανός, ας μην ντρέπεται, αλλά ας δοξάζει τον Θεό με αυτό το όνομα». Ο Πέτρος τόνισε ότι υπέφεραν, όχι εξαιτίας κάποιων κακών πράξεων, αλλά επειδή ήταν Χριστιανοί. Αν είχαν ξεπέσει στο «ίδιο κατρακύλισμα της ασωτίας» όπως οι άνθρωποι γύρω τους, εκείνοι θα τους δέχονταν με ανοιχτές αγκάλες. Στην πραγματικότητα, όμως, υπέφεραν επειδή προσπαθούσαν να ζουν σύμφωνα με το ρόλο τους ως ακόλουθοι του Χριστού. Η κατάσταση είναι ίδια για τους αληθινούς Χριστιανούς σήμερα.​—1 Πέτρου 4:4, 12, 15, 16.

15. Ποια αντίθεση γίνεται φανερή στη μεταχείριση που υφίστανται οι Μάρτυρες του Ιεχωβά σήμερα;

¹⁵ Σε πολλά μέρη του κόσμου, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά επαινούνται δημόσια για την ενότητα και τη συνεργασία που επιδεικνύουν στις συνελεύσεις τους και στα οικοδομικά τους προγράμματα, για την εντιμότητα και την επιμέλειά τους, για την υποδειγματική ηθική τους διαγωγή και την οικογενειακή τους ζωή, ακόμη και για την κατάλληλη εμφάνιση και συμπεριφορά τους. a Από την άλλη μεριά, το έργο τους βρισκόταν υπό απαγόρευση ή υπό περιορισμό  σε τουλάχιστον 28 χώρες κατά τον καιρό της συγγραφής αυτού του άρθρου, και πολλοί Μάρτυρες υφίστανται σωματική κακομεταχείριση και απώλειες λόγω της πίστης τους. Γιατί υπάρχει αυτή η εμφανής αντίθεση; Και γιατί το επιτρέπει αυτό ο Θεός;

16. Ποιος είναι ο πρώτιστος λόγος για τον οποίο ο Θεός επιτρέπει να υφίσταται διωγμό ο λαός του;

¹⁶ Πρωτίστως, πρέπει να θυμόμαστε τα λόγια του εδαφίου Παροιμίες 27:11: «Γίνε σοφός, γιε μου, και κάνε την καρδιά μου να χαίρεται, για να έχω τι να απαντήσω σε εκείνον που με εμπαίζει». Ναι, αυτό συμβαίνει λόγω του πανάρχαιου ζητήματος της παγκόσμιας κυριαρχίας. Παρά τη σωρεία των μαρτυριών που έχουν παράσχει όλοι όσοι έχουν αποδείξει την ακεραιότητά τους στον Ιεχωβά ανά τους αιώνες, ο Σατανάς δεν έχει σταματήσει να εμπαίζει τον Ιεχωβά όπως έκανε στις ημέρες του δίκαιου Ιώβ. (Ιώβ 1:9-11· 2:4, 5) Αναμφίβολα, ο Σατανάς καταβάλλει μια ύστατη, ακόμη πιο λυσσαλέα προσπάθεια για να αποδείξει τον ισχυρισμό του, τώρα που η Βασιλεία του Θεού έχει εδραιωθεί και διαθέτει όσιους υπηκόους και εκπροσώπους σε όλη τη γη. Θα παραμείνουν αυτοί πιστοί στον Θεό άσχετα με τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες που μπορεί να τους πλήξουν; Αυτό είναι ένα ερώτημα στο οποίο κάθε υπηρέτης του Ιεχωβά πρέπει να απαντήσει προσωπικά.​—Αποκάλυψη 12:12, 17.

17. Τι εννοούσε ο Ιησούς με τα λόγια «αυτό θα αποτελέσει για εσάς ευκαιρία για μαρτυρία»;

¹⁷ Μιλώντας στους μαθητές του σχετικά με γεγονότα που θα συνέβαιναν στη διάρκεια «της τελικής περιόδου του συστήματος πραγμάτων», ο Ιησούς έδειξε άλλον έναν λόγο για τον οποίο ο Ιεχωβά επιτρέπει να διώκονται οι υπηρέτες του. Τους είπε: «[Θα σας σύρουν] ενώπιον βασιλιάδων και κυβερνητών εξαιτίας του ονόματός μου. Αυτό θα αποτελέσει για εσάς ευκαιρία για μαρτυρία». (Ματθαίος 24:3, 9· Λουκάς 21:12, 13) Ο ίδιος ο Ιησούς έδωσε μαρτυρία ενώπιον του Ηρώδη και του Πόντιου Πιλάτου. Και τον απόστολο Παύλο, επίσης, τον “έσυραν ενώπιον βασιλιάδων και κυβερνητών”. Υπό την κατεύθυνση του Κυρίου Ιησού Χριστού, ο Παύλος επιδίωξε να δώσει μαρτυρία στον ισχυρότερο ηγεμόνα της εποχής όταν δήλωσε: «Τον Καίσαρα επικαλούμαι!» (Πράξεις 23:11· 25:8-12) Παρόμοια και σήμερα, δύσκολες καταστάσεις συχνά έχουν οδηγήσει στο να δοθεί θαυμάσια μαρτυρία τόσο σε αξιωματούχους όσο και στο κοινό. b

18, 19. (α) Πώς θα μας ωφελήσει η αντιμετώπιση δοκιμασιών; (β) Ποια ερωτήματα θα εξεταστούν στο επόμενο άρθρο;

¹⁸ Τελικά, η αντιμετώπιση δοκιμασιών και θλίψεων μπορεί να μας ωφελήσει σε προσωπικό επίπεδο. Με ποιον τρόπο; Ο μαθητής Ιάκωβος υπενθύμισε στους συγχριστιανούς του: «Να το θεωρήσετε απόλυτη χαρά, αδελφοί μου, όταν αντιμετωπίσετε διάφορες δοκιμασίες, καθόσον γνωρίζετε ότι η δοκιμασμένη ποιότητα της πίστης σας απεργάζεται υπομονή». Ναι, ο διωγμός μπορεί να εξαγνίσει την πίστη μας και να ενισχύσει την υπομονή μας. Έτσι λοιπόν, δεν τον φοβόμαστε ούτε επιζητούμε με αντιγραφικά μέσα να τον αποφύγουμε ή να τον τερματίσουμε. Τουναντίον, δίνουμε προσοχή στη νουθεσία του Ιακώβου: «Η . . . υπομονή ας έχει το έργο της πλήρες, για να είστε πλήρεις και υγιείς από όλες τις απόψεις, χωρίς να είστε ελλιπείς σε τίποτα».​—Ιακώβου 1:2-4.

¹⁹ Παρότι ο Λόγος του Θεού μάς βοηθάει να κατανοούμε γιατί διώκονται οι πιστοί υπηρέτες του Θεού και γιατί το επιτρέπει αυτό ο Ιεχωβά, κάτι τέτοιο δεν καθιστά κατ’ ανάγκην εύκολο το να αντέξουμε το διωγμό. Τι μπορεί να μας ενισχύσει για να τον αντιμετωπίσουμε με επιτυχία; Τι μπορούμε να κάνουμε όταν υφιστάμεθα διωγμό; Θα εξετάσουμε αυτά τα σημαντικά ζητήματα στο επόμενο άρθρο.

[Υποσημειώσεις]

Μπορείτε να Εξηγήσετε;

• Με ποια έννοια πρωτίστως ήταν μάρτυρας ο Ιησούς;

• Ποια επίδραση είχε ο διωγμός στους Χριστιανούς του πρώτου αιώνα;

• Όπως εξήγησε ο Πέτρος, γιατί διώκονταν οι πρώτοι Χριστιανοί;

• Για ποιους λόγους επιτρέπει ο Ιεχωβά να διώκονται οι υπηρέτες του;

[Ερωτήσεις Μελέτης]

[Εικόνες στη σελίδα 10, 11]

Οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα υπέφεραν, όχι για κάποιες κακές πράξεις, αλλά επειδή ήταν Χριστιανοί

ΠΑΥΛΟΣ

ΙΑΚΩΒΟΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ

ΑΝΤΙΠΑΣ

ΣΤΕΦΑΝΟΣ