Πολλές Ερωτήσεις​—Λίγες Ικανοποιητικές Απαντήσεις

ΤΟ ΠΡΩΙ της Ημέρας των Αγίων Πάντων, την 1η Νοεμβρίου 1755, ένας ισχυρός σεισμός έπληξε τη Λισαβώνα τη στιγμή που οι περισσότεροι κάτοικοί της βρίσκονταν στις εκκλησίες. Χιλιάδες κτίρια κατέρρευσαν και δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν.

Λίγο καιρό μετά την τραγωδία, ο Γάλλος συγγραφέας Βολτέρος δημοσίευσε το Ποίημα για την Καταστροφή της Λισαβώνας (Poème sur le désastre de Lisbonne), στο οποίο απέρριπτε τον ισχυρισμό ότι η καταστροφή ήταν θεϊκή ανταπόδοση για τις αμαρτίες των ανθρώπων. Ισχυριζόμενος ότι τέτοιες συμφορές ήταν ακατανόητες και ανεξήγητες για τους ανθρώπους, ο Βολτέρος έγραψε:

Η φύση είναι βουβή, μάταια τη ρωτούμε·

Χρειαζόμαστε έναν Θεό που να μιλάει στην ανθρώπινη φυλή.

Βέβαια, ο Βολτέρος δεν ήταν ο πρώτος που ήγειρε ερωτήματα σχετικά με τον Θεό. Σε όλο το διάβα της ανθρώπινης ιστορίας, οι τραγωδίες και οι καταστροφές δημιουργούν ερωτήματα στις διάνοιες των ανθρώπων. Πριν από χιλιάδες χρόνια, ο πατριάρχης Ιώβ, ο οποίος τότε είχε μόλις χάσει όλα του τα παιδιά και ταλανιζόταν από μια τρομερή αρρώστια, αναρωτήθηκε: «Γιατί δίνει [ο Θεός] φως σε εκείνον που έχει προβλήματα, και ζωή στους πικραμένους στην ψυχή;» (Ιώβ 3:20) Σήμερα, πολλοί αναρωτιούνται πώς ένας καλός και στοργικός Θεός μπορεί να παραμένει φαινομενικά απαθής μπροστά σε τόσα παθήματα και αδικίες.

Αντιμέτωποι με την πραγματικότητα της πείνας, του πολέμου, των ασθενειών και του θανάτου, πολλοί απορρίπτουν εντελώς την ιδέα περί ενός Δημιουργού που ενδιαφέρεται για την ανθρωπότητα. Κάποιος αθεϊστής φιλόσοφος παρατήρησε: «Τίποτα δεν μπορεί να δικαιολογήσει τον Θεό για το ότι επιτρέπει να υποφέρει ένα παιδί, . . . εκτός, βέβαια, αν δεν υπάρχει». Φοβερές τραγωδίες, όπως το Ολοκαύτωμα στη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, δίνουν έναυσμα για παρόμοια συμπεράσματα. Προσέξτε το ακόλουθο σχόλιο κάποιου Εβραίου συγγραφέα σε ένα ενημερωτικό δελτίο: «Η απλούστερη εξήγηση αναφορικά με το Άουσβιτς είναι ότι δεν υπάρχει Θεός για να παρέμβει στις ανθρώπινες υποθέσεις». Σύμφωνα με κάποια έρευνα που διεξάχθηκε το 1997 στη Γαλλία, μια ως επί το πλείστον Καθολική χώρα, περίπου το 40 τοις εκατό των ανθρώπων αμφισβητούσαν την ύπαρξη του Θεού λόγω των γενοκτονιών, όπως αυτή που έλαβε χώρα στη Ρουάντα το 1994.

Εμπόδιο στην Πίστη;

Γιατί δεν παρεμβαίνει ο Θεός για να αποτρέψει τα κακά πράγματα; Κάποιος Καθολικός  χρονικογράφος ισχυρίζεται ότι αυτό το ερώτημα αποτελεί «σοβαρό εμπόδιο στην πίστη» για πολλούς, και ρωτάει: «Πράγματι, είναι δυνατόν να πιστεύουμε σε έναν Θεό ο οποίος παρακολουθεί ανήμπορος ενώ εκατομμύρια αθώοι άνθρωποι πεθαίνουν και πληθυσμοί ολόκληροι στον κόσμο σφαγιάζονται και ο οποίος δεν κάνει τίποτε για να το αποτρέψει αυτό;»

Κάποιο άρθρο του εκδότη στην Καθολική εφημερίδα Λα Κρουά (La Croix) σχολιάζει παρόμοια: «Είτε πρόκειται για τραγωδίες του παρελθόντος είτε για τεχνολογικά δυστυχήματα είτε για φυσικές καταστροφές είτε για οργανωμένα εγκλήματα είτε για το θάνατο κάποιου προσφιλούς, σε κάθε περίπτωση τρομαγμένα μάτια στρέφονται προς τον ουρανό. Πού είναι ο Θεός; Απαιτούν μια απάντηση. Δεν είναι ο Μέγας Αδιάφορος, ο Μέγας Απών;»

Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ εξέτασε αυτό το ζήτημα το 1984 στην αποστολική του επιστολή Σαλβίφικι Ντολόρις (Salvifici Doloris), όπου έγραψε: «Αν και η ύπαρξη του κόσμου ανοίγει τα μάτια, σαν να λέγαμε, της ανθρώπινης ψυχής για να μπορέσει αυτή να δει την ύπαρξη του Θεού, τη σοφία, τη δύναμη και τη μεγαλοσύνη του, το κακό και τα παθήματα φαίνεται να αμαυρώνουν αυτή την εικόνα, μερικές φορές ριζικά, ιδιαίτερα όταν καθημερινά συμβαίνουν τόσα άδικα παθήματα και τόσες παραβάσεις χωρίς την κατάλληλη τιμωρία».

Συμβιβάζεται η ύπαρξη ενός φιλόστοργου και παντοδύναμου Θεού, όπως αυτός παρουσιάζεται στην Αγία Γραφή, με την πληθώρα των ανθρώπινων παθημάτων; Επεμβαίνει εκείνος για να αποτρέπει προσωπικές ή ομαδικές τραγωδίες; Κάνει κάτι για εμάς σήμερα; Υπάρχει, όπως είπε ο Βολτέρος, “ένας Θεός που να μιλάει στην ανθρώπινη φυλή” για να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα; Παρακαλούμε διαβάστε το επόμενο άρθρο για να βρείτε την απάντηση.

[Εικόνες στη σελίδα 3]

Η καταστροφή της Λισαβώνας το 1755 υποκίνησε τον Βολτέρο να ισχυριστεί ότι τέτοιες συμφορές ήταν ακατανόητες για τους ανθρώπους

[Ευχαριστίες]

Βολτέρος: Από το βιβλίο Great Men and Famous Women· Λισαβώνα: J.P. Le Bas, Praça da Patriarcal depois do terramoto de 1755. Φωτογραφία: Museu da Cidade/Lisboa

[Εικόνα στη σελίδα 4]

Πολλοί αμφισβητούν την ύπαρξη του Θεού λόγω των τραγικών συνεπειών των γενοκτονιών, όπως αυτή που έλαβε χώρα στη Ρουάντα

[Ευχαριστίες]

AFP PHOTO

 [Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 2]

Εξώφυλλο, παιδιά: USHMM, ευγενής παραχώρηση από Main Commission for the Prosecution of the Crimes against the Polish Nation