Ερωτήσεις από Αναγνώστες

Δέχονται οι Μάρτυρες του Ιεχωβά κάποια μικρά κλάσματα του αίματος;

Η ακόλουθη απάντηση αποτελεί ανατύπωση από το τεύχος 15 Ιουνίου 2000.

Η θεμελιώδης απάντηση είναι ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν δέχονται αίμα. Πιστεύουμε σταθερά ότι ο νόμος του Θεού για το αίμα δεν επιδέχεται μεταρρυθμίσεις για να ταιριάζει με τις μεταβαλλόμενες απόψεις. Ωστόσο, ανακύπτουν καινούρια ζητήματα επειδή το αίμα μπορεί τώρα να υποβληθεί σε επεξεργασία με την οποία διαχωρίζονται τέσσερα κύρια συστατικά και κλάσματα αυτών των συστατικών. Για να αποφασίσει αν θα τα δεχτεί, ο Χριστιανός πρέπει να δει πέρα από ενδεχόμενα ιατρικά οφέλη και κινδύνους. Αυτό που πρέπει να τον ενδιαφέρει είναι τι λέει η Γραφή καθώς και ποια θα είναι η πιθανή επίδραση στη σχέση του με τον Παντοδύναμο Θεό.

Τα βασικά ζητήματα είναι πολύ απλά. Θα μπορέσουμε να καταλάβουμε το γιατί αν εξετάσουμε κάποιες Γραφικές, ιστορικές και ιατρικές πληροφορίες.

Ο Ιεχωβά Θεός είπε στον κοινό μας πρόγονο τον Νώε ότι το αίμα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κάτι το ιδιαίτερο. (Γένεση 9:3, 4) Αργότερα, οι νόμοι του Θεού στον Ισραήλ αντανακλούσαν την ιερότητα του αίματος: «Όσο για οποιονδήποτε άνθρωπο από τον οίκο του Ισραήλ ή κάποιον πάροικο . . . ο οποίος θα φάει οποιοδήποτε είδος αίματος, ασφαλώς θα προσηλώσω το πρόσωπό μου εναντίον της ψυχής που τρώει το αίμα». Απορρίπτοντας το νόμο του Θεού, ένας Ισραηλίτης θα μπορούσε να μολύνει τους άλλους, και γι’ αυτό ο Θεός πρόσθεσε: «Θα [τον] εκκόψω ανάμεσα από το λαό [του]». (Λευιτικό 17:10) Αργότερα, σε μια συνάντηση στην Ιερουσαλήμ, οι απόστολοι και οι πρεσβύτεροι αποφάσισαν ότι πρέπει να “απέχουμε από αίμα”. Αυτό είναι τόσο ζωτικό όσο και το να απέχουμε από σεξουαλική ανηθικότητα και ειδωλολατρία.—Πράξεις 15:28, 29.

Τι θα σήμαινε η “αποχή” εκείνον τον καιρό; Οι Χριστιανοί δεν κατανάλωναν αίμα, φρέσκο ή πηγμένο, ούτε έτρωγαν κρέας από ένα ζώο από το οποίο δεν είχε στραγγιστεί το αίμα. Θα αποκλείονταν επίσης τροφές στις οποίες είχε προστεθεί αίμα, όπως τα λουκάνικα με αίμα. Η βρώση αίματος με οποιονδήποτε από αυτούς τους τρόπους θα παραβίαζε το νόμο του Θεού.—1 Σαμουήλ 14:32, 33.

Οι περισσότεροι άνθρωποι στην αρχαιότητα δεν θα ενοχλούνταν από την κατανάλωση αίματος, όπως μπορούμε να διακρίνουμε από τα συγγράμματα του Τερτυλλιανού (δεύτερος και τρίτος αιώνας Κ.Χ.). Απαντώντας στις ψευδείς κατηγορίες ότι οι Χριστιανοί έτρωγαν αίμα, ο Τερτυλλιανός αναφέρθηκε σε φυλές οι οποίες επικύρωναν συνθήκες με το να γεύονται αίμα. Επισήμανε επίσης πως, «όταν γίνεται κάποιος αγώνας στην αρένα, [μερικοί] παίρνουν με βουλιμία το φρέσκο αίμα του ενόχου . . . ως θεραπεία για την επιληψία τους».

Εκείνες οι συνήθειες (παρότι μερικοί Ρωμαίοι τις ακολουθούσαν για λόγους υγείας) ήταν εσφαλμένες για τους Χριστιανούς: «Εμείς δεν συμπεριλαμβάνουμε ούτε το αίμα ζώων στη φυσιολογική μας διατροφή», έγραψε ο Τερτυλλιανός. Οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν τροφές που περιείχαν αίμα για να δοκιμάζουν την ακεραιότητα των πραγματικών Χριστιανών. Ο Τερτυλλιανός πρόσθεσε: «Τώρα σας ρωτώ: Πώς συμβαίνει ώστε, ενώ είστε βέβαιοι [ότι οι Χριστιανοί] θα αποστραφούν με φρίκη το αίμα ζώων, τους θεωρείτε αχόρταγους για ανθρώπινο αίμα;»

Σήμερα, λίγοι άνθρωποι θα σκέφτονταν ότι διακυβεύονται οι νόμοι του Παντοδύναμου Θεού αν κάποιος γιατρός σύστηνε να πάρουν αίμα. Παρότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά θέλουν ασφαλώς να μείνουν ζωντανοί, έχουμε δεσμευτεί να υπακούμε στο νόμο του Ιεχωβά για το αίμα. Τι σημαίνει αυτό από την άποψη της σύγχρονης ιατρικής;

Καθώς οι μεταγγίσεις ολικού αίματος έγιναν κάτι το συνηθισμένο μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά διέκριναν ότι αυτό ήταν αντίθετο με το νόμο του Θεού—και εξακολουθούμε να το πιστεύουμε. Εντούτοις, η ιατρική έχει αλλάξει με τον καιρό. Σήμερα, οι περισσότερες μεταγγίσεις δεν αφορούν ολικό αίμα αλλά ένα από τα κύρια συστατικά του: (1) ερυθρά αιμοσφαίρια· (2) λευκά αιμοσφαίρια· (3) αιμοπετάλια· (4) πλάσμα (ορός), δηλαδή το υγρό μέρος. Με βάση την κατάσταση του ασθενούς, οι γιατροί μπορεί να υποδείξουν να χρησιμοποιηθούν ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια ή πλάσμα. Η μετάγγιση αυτών των κύριων συστατικών  επιτρέπει να διαμοιράζεται σε περισσότερους ασθενείς μία μονάδα αίματος. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά υποστηρίζουν ότι η αποδοχή ολικού αίματος ή οποιουδήποτε από αυτά τα τέσσερα κύρια συστατικά παραβιάζει το νόμο του Θεού. Είναι σημαντικό ότι η τήρηση αυτής της βασισμένης στη Γραφή στάσης τούς έχει προστατέψει από πολλούς κινδύνους, περιλαμβανομένων ασθενειών όπως η ηπατίτιδα και το AIDS, οι οποίες μπορούν να μεταδοθούν με το αίμα.

Ωστόσο, εφόσον το αίμα μπορεί να υποβληθεί σε περαιτέρω επεξεργασία αυτών των κύριων συστατικών, εγείρονται ερωτήματα αναφορικά με κλάσματα που παράγονται από τα κύρια συστατικά του αίματος. Πώς χρησιμοποιούνται τέτοιου είδους κλάσματα, και τι πρέπει να εξετάσει ο Χριστιανός όταν αποφασίζει σχετικά με αυτά;

Το αίμα είναι περίπλοκο. Ακόμη και το πλάσμα—που είναι κατά 90 τοις εκατό νερό—μεταφέρει ένα πλήθος από ορμόνες, ανόργανα άλατα, ένζυμα και θρεπτικές ουσίες, στις οποίες περιλαμβάνονται μεταλλικά στοιχεία και σάκχαρα. Το πλάσμα μεταφέρει επίσης πρωτεΐνες όπως η λευκωματίνη, παράγοντες πήξης και αντισώματα για την καταπολέμηση των ασθενειών. Οι ειδικοί απομονώνουν και χρησιμοποιούν πολλές από τις πρωτεΐνες του πλάσματος. Παραδείγματος χάρη, ο παράγοντας πήξης VIII έχει χορηγηθεί σε αιμοφιλικούς, οι οποίοι αιμορραγούν εύκολα. Ή, αν κάποιος είναι εκτεθειμένος σε ορισμένες ασθένειες, οι γιατροί θα μπορούσαν να υποδείξουν ενέσεις γ-σφαιρίνης, που έχει εξαχθεί από το πλάσμα του αίματος ανθρώπων οι οποίοι είχαν ήδη ανοσία. Στην ιατρική χρησιμοποιούνται και άλλες πρωτεΐνες του πλάσματος, αλλά τα προαναφερόμενα δείχνουν πώς μπορεί ένα κύριο συστατικό του αίματος (το πλάσμα) να υποβληθεί σε επεξεργασία για να παραχθούν κλάσματα. a

Ακριβώς όπως το πλάσμα αίματος μπορεί να αποτελέσει πηγή ποικίλων κλασμάτων, έτσι και τα άλλα κύρια συστατικά (ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια) μπορούν να υποβληθούν σε επεξεργασία για να απομονωθούν μικρότερα μέρη τους. Λόγου χάρη, από τα λευκά αιμοσφαίρια μπορούν να προέλθουν ιντερφερόνες και ιντερλευκίνες, οι οποίες χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση μερικών ιογενών λοιμώξεων και μορφών καρκίνου. Τα αιμοπετάλια μπορούν να υποβληθούν σε επεξεργασία για να εξαχθεί ένας παράγοντας που συμβάλλει στη θεραπεία των τραυμάτων. Αναμένονται δε και άλλα φάρμακα που περιλαμβάνουν (τουλάχιστον στο αρχικό στάδιο) ουσίες οι οποίες εξάγονται από συστατικά του αίματος. Τέτοιες θεραπευτικές αγωγές δεν αποτελούν μεταγγίσεις αυτών των κύριων συστατικών. Συνήθως περιλαμβάνουν μέρη ή κλάσματά τους. Πρέπει οι Χριστιανοί να δέχονται αυτά τα κλάσματα στα πλαίσια κάποιας θεραπείας; Εμείς δεν μπορούμε να πούμε. Η Γραφή δεν δίνει λεπτομέρειες, και επομένως ο Χριστιανός πρέπει να πάρει τη δική του ενσυνείδητη απόφαση ενώπιον του Θεού.

Μερικοί θα αρνούνταν οτιδήποτε παράγεται από αίμα (ακόμη και κλάσματα που αποσκοπούν στην παροχή προσωρινής παθητικής ανοσίας). Με αυτόν τον τρόπο κατανοούν την εντολή του Θεού για “αποχή από αίμα”. Σκέφτονται ότι ο νόμος που έδωσε στον Ισραήλ απαιτούσε να “χύνεται στη γη” το αίμα που αφαιρούνταν από ένα ον. (Δευτερονόμιο 12:22-24) Γιατί έχει σημασία αυτό; Διότι για την παραγωγή γ-σφαιρίνης, παραγόντων πήξης βασισμένων στο αίμα και ούτω καθεξής, απαιτείται η συλλογή και η επεξεργασία αίματος. Γι’ αυτό, μερικοί Χριστιανοί απορρίπτουν τέτοια παράγωγα, ακριβώς όπως απορρίπτουν τις μεταγγίσεις ολικού αίματος ή των τεσσάρων κύριων συστατικών του. Η ειλικρινής, ενσυνείδητη στάση τους πρέπει να γίνεται σεβαστή.

Άλλοι Χριστιανοί αποφασίζουν διαφορετικά. Και αυτοί επίσης αρνούνται τις μεταγγίσεις ολικού αίματος, ερυθρών αιμοσφαιρίων, λευκών αιμοσφαιρίων, αιμοπεταλίων ή πλάσματος. Εντούτοις, ίσως επιτρέψουν σε ένα γιατρό να τους περιθάλψει χρησιμοποιώντας κάποιο κλάσμα που έχει εξαχθεί από τα κύρια συστατικά. Ακόμη και εδώ μπορεί να υπάρξουν διαφορές. Ένας Χριστιανός ίσως δέχεται μια ένεση γ-σφαιρίνης αλλά μπορεί να συμφωνεί ή να μη συμφωνεί σε μια ένεση η οποία περιέχει κάτι που έχει εξαχθεί από ερυθρά ή λευκά αιμοσφαίρια. Γενικά, όμως, τι θα μπορούσε να οδηγήσει μερικούς Χριστιανούς στο συμπέρασμα ότι θα ήταν δυνατόν να δεχτούν κλάσματα αίματος;

Η στήλη «Ερωτήσεις από Αναγνώστες» στη Σκοπιά 1 Ιουνίου 1990 επισήμανε ότι πρωτεΐνες πλάσματος (κλάσματα) μετακινούνται από το αίμα μιας εγκύου στο ξεχωριστό κυκλοφορικό σύστημα του εμβρύου της. Έτσι, η μητέρα μεταφέρει ανοσοσφαιρίνες στο παιδί της, παρέχοντάς του πολύτιμη ανοσία. Από την άλλη πλευρά, καθώς τα ερυθρά αιμοσφαίρια του βρέφους συμπληρώνουν τη φυσιολογική διάρκεια ζωής τους, το τμήμα τους που μεταφέρει οξυγόνο υποβάλλεται  σε επεξεργασία. Ένα μέρος του γίνεται χολερυθρίνη, η οποία περνάει τον πλακούντα, εισέρχεται στη μητέρα και αποβάλλεται με τις ακαθαρσίες του σώματός της. Μερικοί Χριστιανοί ίσως συμπεράνουν ότι, εφόσον κλάσματα αίματος είναι δυνατόν να περάσουν σε ένα άλλο άτομο με αυτόν το φυσικό τρόπο, θα μπορούσαν να δεχτούν κάποιο κλάσμα αίματος που έχει παραχθεί από πλάσμα αίματος ή από αιμοσφαίρια.

Μήπως το γεγονός ότι οι απόψεις και οι βασισμένες στη συνείδηση αποφάσεις μπορεί να διαφέρουν σημαίνει ότι το ζήτημα είναι ασήμαντο; Όχι. Είναι σοβαρό. Ωστόσο, υπάρχει ένα βασικό απλό στοιχείο. Η ύλη που παρατέθηκε πιο πάνω δείχνει ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αρνούνται τις μεταγγίσεις και ολικού αίματος και των κύριων συστατικών του. Η Γραφή δίνει στους Χριστιανούς την οδηγία να “απέχουν από πράγματα θυσιασμένα σε είδωλα και από αίμα και από πορνεία”. (Πράξεις 15:29) Πέρα από αυτά, σε ό,τι αφορά τα κλάσματα οποιουδήποτε από τα κύρια συστατικά, ο κάθε Χριστιανός, αφού στοχαστεί το ζήτημα προσεκτικά και με προσευχή, πρέπει να αποφασίσει για τον εαυτό του με βάση τη συνείδησή του.

Πολλοί άνθρωποι θα ήταν διατεθειμένοι να δεχτούν οποιαδήποτε θεραπευτική αγωγή φαίνεται να προσφέρει άμεσο όφελος, ακόμη και κάποια αγωγή που εγκυμονεί γνωστούς κινδύνους για την υγεία, όπως συμβαίνει με τα παράγωγα του αίματος. Ο ειλικρινής Χριστιανός προσπαθεί να έχει ευρύτερη, πιο ισορροπημένη άποψη η οποία περιλαμβάνει περισσότερα από τις φυσικές πλευρές του ζητήματος. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά εκτιμούν τις προσπάθειες για την παροχή ποιοτικής ιατρικής περίθαλψης και σταθμίζουν τη σχέση κινδύνου/οφέλους για κάθε θεραπευτική αγωγή. Ωστόσο, όταν πρόκειται για προϊόντα που παράγονται από αίμα, σταθμίζουν με προσοχή τα όσα λέει ο Θεός καθώς και την προσωπική τους σχέση με τον Ζωοδότη μας.—Ψαλμός 36:9.

Τι ευλογία είναι για ένα Χριστιανό να έχει τέτοια πεποίθηση όπως ο ψαλμωδός ο οποίος έγραψε: «Ο Ιεχωβά Θεός είναι ήλιος και ασπίδα· εύνοια και δόξα δίνει αυτός. Ο Ιεχωβά δεν θα στερήσει τίποτα καλό από εκείνους που περπατούν άψογα. Ιεχωβά . . . , ευτυχισμένος είναι ο άνθρωπος που εμπιστεύεται σε εσένα»!—Ψαλμός 84:11, 12.

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο στη σελίδα 31]

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ

Αν υπάρχει το ενδεχόμενο να υποβληθείτε σε εγχείρηση ή σε θεραπεία που θα μπορούσε να περιλαμβάνει κάποιο παράγωγο του αίματος, ρωτήστε:

Γνωρίζει όλο το ιατρικό προσωπικό που περιλαμβάνεται ότι, ως Μάρτυρας του Ιεχωβά, έχω δώσει την οδηγία να μη μου γίνουν μεταγγίσεις (ολικού αίματος, ερυθρών αιμοσφαιρίων, λευκών αιμοσφαιρίων, αιμοπεταλίων ή πλάσματος του αίματος) κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες;

Αν οποιοδήποτε φάρμακο που χορηγούν οι γιατροί ενδέχεται να έχει παρασκευαστεί από πλάσμα αίματος, ερυθρά ή λευκά αιμοσφαίρια, ή αιμοπετάλια, ρωτήστε:

Μήπως έχει παρασκευαστεί το φάρμακο από κάποιο από τα τέσσερα κύρια συστατικά του αίματος; Αν ναι, θα μπορούσατε να περιγράψετε τη σύστασή του;

Πόσο από αυτό το παρασκευασμένο από αίμα φάρμακο ενδέχεται να χορηγηθεί, και με ποιον τρόπο;

Αν η συνείδησή μου μού επιτρέψει να δεχτώ αυτό το κλάσμα, ποιοι ιατρικοί κίνδυνοι υπάρχουν;

Αν η συνείδησή μου με ωθήσει να απορρίψω αυτό το κλάσμα, ποια άλλη θεραπευτική αγωγή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί;

Αφού εξετάσω αυτό το ζήτημα περαιτέρω, πότε μπορώ να σας πληροφορήσω για την απόφασή μου;