«Να Είστε Φιλόξενοι ο Ένας Προς τον Άλλον»

Η ΦΟΙΒΗ, Χριστιανή του πρώτου αιώνα, είχε ένα πρόβλημα. Ταξίδευε από τις Κεγχρεές, που βρίσκονταν στην Ελλάδα, προς τη Ρώμη, αλλά δεν γνώριζε ομοπίστους της σε εκείνη την πόλη. (Ρωμαίους 16:1, 2) «Ο ρωμαϊκός κόσμος [εκείνων των ημερών] ήταν αχρείος και βάρβαρος», λέει ο Βιβλικός μεταφραστής Έντγκαρ Γκούντσπιντ, «και, κατά γενική ομολογία, τα πανδοχεία δεν ήταν μέρη για μια αξιοπρεπή γυναίκα, ιδιαίτερα για κάποια Χριστιανή». Πού θα έμενε, λοιπόν, η Φοίβη;

Στους Βιβλικούς χρόνους οι άνθρωποι ταξίδευαν πολύ. Ο Ιησούς Χριστός και οι μαθητές του ταξίδευαν για να κηρύξουν τα καλά νέα σε όλη την Ιουδαία και τη Γαλιλαία. Λίγο αργότερα, Χριστιανοί ιεραπόστολοι όπως ο Παύλος έφεραν το άγγελμα σε διάφορα μέρη στη λεκάνη της Μεσογείου, περιλαμβανομένης και της Ρώμης, της πρωτεύουσας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Όταν οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα ταξίδευαν, είτε εντός είτε εκτός της περιοχής της Ιουδαίας, πού έμεναν; Τι δυσκολίες αντιμετώπιζαν για να βρουν κατάλυμα; Τι μπορούμε να μάθουμε από αυτούς σχετικά με την προσφορά φιλοξενίας;

«Σήμερα Πρέπει να Μείνω στο Σπίτι Σου»

Η φιλοξενία αποτελεί από παλιά χαρακτηριστικό των αληθινών λάτρεων του Ιεχωβά. Παραδείγματος χάρη, ο Αβραάμ, ο Λωτ και η Ρεβέκκα πρόσφεραν φιλοξενία. (Γένεση 18:1-8· 19:1-3· 24:17-20) Περιγράφοντας τη στάση του απέναντι στους ξένους, ο πατριάρχης Ιώβ δήλωσε: «Κανένας πάροικος δεν διανυκτέρευε έξω· τις πόρτες μου τις είχα ανοιχτές προς το μονοπάτι».—Ιώβ 31:32.

Για να φιλοξενηθούν οι ταξιδιώτες από τους Ισραηλίτες συμπατριώτες τους, συνήθως χρειαζόταν απλώς να καθήσουν στην πλατεία μιας πόλης και να περιμένουν κάποια πρόσκληση. (Κριτές 19:15-21) Οι οικοδεσπότες συνήθιζαν να πλένουν τα πόδια των φιλοξενουμένων τους και να προσφέρουν στους επισκέπτες φαγητό και ποτό, καθώς και τροφή για τα ζώα τους. (Γένεση 18:4, 5· 19:2· 24:32, 33) Οι ταξιδιώτες που δεν ήθελαν να γίνουν βάρος στους οικοδεσπότες μετέφεραν μαζί τους τις αναγκαίες προμήθειες—ψωμί και κρασί για τους ίδιους, καθώς και άχυρο και τροφή για τα γαϊδούρια τους. Το μόνο που χρειάζονταν ήταν στέγη για τη νύχτα.

Αν και η Γραφή σπάνια διευκρινίζει πώς έβρισκε ο Ιησούς κατάλυμα όταν έκανε περιοδείες κηρύγματος, αυτός και οι μαθητές του έπρεπε να κοιμούνται κάπου. (Λουκάς 9:58) Ενώ επισκεπτόταν την Ιεριχώ, ο Ιησούς είπε έτσι απλά στον Ζακχαίο: «Σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου». Ο Ζακχαίος δέχτηκε τον φιλοξενούμενό του «με χαρά». (Λουκάς 19:5, 6) Ο Ιησούς φιλοξενούνταν συχνά από τους φίλους που είχε στη Βηθανία, δηλαδή τη Μάρθα, τη Μαρία και τον Λάζαρο. (Λουκάς 10:38· Ιωάννης 11:1, 5, 18) Επίσης φαίνεται ότι στην Καπερναούμ ο Ιησούς έμενε με τον Σίμωνα Πέτρο.—Μάρκος 1:21, 29-35.

Η εκπαίδευση που παρείχε ο Ιησούς στους 12 αποστόλους του για τη διακονία αποκαλύπτει  πολλά σχετικά με το είδος της υποδοχής που θα μπορούσαν να αναμένουν στον Ισραήλ. Ο Ιησούς τούς είπε: «Μην προμηθευτείτε χρυσάφι ή ασήμι ή χαλκό για τα πουγκιά της ζώνης σας ούτε σακίδιο τροφίμων για το ταξίδι ούτε δύο εσωτερικά ενδύματα ούτε σανδάλια ούτε μπαστούνι· διότι ο εργάτης αξίζει την τροφή του. Σε όποια πόλη ή χωριό μπείτε, ψάξτε να βρείτε ποιος μέσα σε αυτά είναι άξιος και μείνετε εκεί μέχρι να φύγετε». (Ματθαίος 10:9-11) Εκείνος ήξερε ότι τα άτομα που είχαν δίκαιη καρδιά θα καλοδέχονταν τους μαθητές του παρέχοντάς τους τροφή, στέγη και άλλα αναγκαία.

Ερχόταν, όμως, ο καιρός οπότε οι ευαγγελιστές που θα ταξίδευαν θα έπρεπε να φροντίζουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους και να καλύπτουν μόνοι τους τα έξοδά τους. Λαβαίνοντας υπόψη τη μελλοντική εχθρότητα που θα υπήρχε απέναντι στους ακολούθους του, καθώς και την επέκταση του έργου κηρύγματος σε τομείς εκτός του Ισραήλ, ο Ιησούς είπε: «Εκείνος που έχει πουγκί ας το πάρει, παρόμοια και σακίδιο τροφίμων». (Λουκάς 22:36) Για την εξάπλωση των καλών νέων, απαραίτητη προϋπόθεση θα ήταν το να ταξιδεύουν και να εξασφαλίζουν καταλύματα.

«Να Ακολουθείτε την Πορεία της Φιλοξενίας»

Το γεγονός ότι επικρατούσε σχετική ειρήνη και υπήρχε ένα μεγάλο δίκτυο επιστρωμένων δρόμων σε όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία τον πρώτο αιώνα είχε ως αποτέλεσμα μια πολυταξιδεμένη κοινωνία. * Ο αυξημένος αριθμός των ταξιδιωτών δημιουργούσε μεγάλη ζήτηση για καταλύματα. Αυτή η ζήτηση καλυπτόταν από τα πανδοχεία που βρίσκονταν κατά μήκος των κύριων λεωφόρων και απείχαν μεταξύ τους μια μέρα δρόμο. Ωστόσο, Το Βιβλίο των Πράξεων στο Ελληνορωμαϊκό του Πλαίσιο (The Book of Acts in Its Graeco-Roman Setting) δηλώνει: «Όσα γνωρίζουμε από γραπτά κείμενα για αυτούς τους χώρους παρουσιάζουν μάλλον δυσάρεστη εικόνα. Οι διαθέσιμες γραπτές και αρχαιολογικές πηγές απεικονίζουν γενικά ρημαγμένους και βρώμικους χώρους, έλλειψη ουσιαστικής επίπλωσης, κοριούς, φαγητό και ποτό χαμηλής ποιότητας, αναξιόπιστους ιδιοκτήτες και προσωπικό, ανυπόληπτους πελάτες και εν γένει χαλαρά ήθη». Είναι εύλογο ότι ένας ταξιδιώτης με ηθικές αξίες θα απέφευγε να μείνει σε τέτοια πανδοχεία όποτε ήταν αυτό δυνατόν.

Δεν προξενεί έκπληξη, λοιπόν, το γεγονός ότι οι Γραφές προτρέπουν επανειλημμένα τους Χριστιανούς να προσφέρουν φιλοξενία σε άλλους. Ο Παύλος παρότρυνε τους Χριστιανούς στη Ρώμη: «Να δίνετε στους αγίους σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Να ακολουθείτε την πορεία της φιλοξενίας». (Ρωμαίους 12:13) Ο ίδιος υπενθύμισε στους Ιουδαίους Χριστιανούς: «Μην ξεχνάτε τη φιλοξενία, γιατί μέσω αυτής μερικοί, χωρίς να το ξέρουν, φιλοξένησαν αγγέλους». (Εβραίους 13:2) Ο Πέτρος πρότρεψε τους συλλάτρεις του να “είναι φιλόξενοι ο ένας προς τον άλλον χωρίς να γογγύζουν”.—1 Πέτρου 4:9.

Υπήρχαν, όμως, καταστάσεις υπό τις οποίες η προσφορά φιλοξενίας θα ήταν ακατάλληλη. Σχετικά με όποιον «προτρέχει και δεν παραμένει στη διδασκαλία του Χριστού», ο απόστολος Ιωάννης είπε: «Να μην τον δέχεστε στα σπίτια σας ούτε να του λέτε χαιρετισμό. Διότι αυτός που του λέει χαιρετισμό είναι συμμέτοχος στα πονηρά του έργα». (2 Ιωάννη 9-11) Όσον αφορά τους αμετανόητους αμαρτωλούς, ο Παύλος έγραψε: «Να πάψετε να συναναστρέφεστε με οποιονδήποτε αποκαλείται αδελφός ο οποίος είναι πόρνος ή άπληστος ή ειδωλολάτρης ή υβριστής ή μέθυσος ή άρπαγας, μάλιστα ούτε καν να τρώτε με τέτοιον άνθρωπο».—1 Κορινθίους 5:11.

Απατεώνες και άλλοι πρέπει να είχαν προσπαθήσει να εκμεταλλευτούν την καλή διάθεση των αληθινών Χριστιανών. Μια εξωβιβλική διακήρυξη της Χριστιανικής πίστης γνωστή ως Διδαχή, ή αλλιώς Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων, η οποία χρονολογείται από το δεύτερο αιώνα Κ.Χ., συστήνει την παροχή φιλοξενίας σε έναν περιοδεύοντα κήρυκα για «μία μέρα, ή έστω δύο αν χρειάζεται». Στη συνέχεια, όταν τον ξεπροβοδίζουν, «ας μη δεχτεί αυτός τίποτα άλλο εκτός από ψωμί . . . Αν ζητήσει χρήματα, είναι ψευδοπροφήτης». Το κείμενο αυτό συνεχίζει: «Αν θέλει να μείνει μαζί σας και γνωρίζει κάποια τέχνη, ας εργαστεί για το ψωμί του. Αλλά αν δεν γνωρίζει τέχνη, φροντίστε εσείς για αυτόν σύμφωνα με την κατανόησή σας, ώστε να μη ζει κανείς ανάμεσά σας ως  αργόσχολος λόγω του ότι είναι Χριστιανός. Αν, όμως, δεν θέλει να εργαστεί, τότε εκμεταλλεύεται τον Χριστό. Να φυλάγεστε από αυτόν».

Ο απόστολος Παύλος πρόσεχε πολύ ώστε να μην προκαλεί δαπανηρή επιβάρυνση στους οικοδεσπότες του κατά τη διάρκεια της μακράς παραμονής του σε ορισμένες πόλεις. Εργαζόταν ως σκηνοποιός για να συντηρεί τον εαυτό του. (Πράξεις 18:1-3· 2 Θεσσαλονικείς 3:7-12) Για να βοηθήσουν όσους ομοπίστους τους ταξίδευαν και ήταν άξιοι, οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποιούσαν προφανώς συστατικές επιστολές, όπως τα λόγια που έγραψε ο Παύλος για τη Φοίβη. «Σας συνιστώ τη Φοίβη την αδελφή μας», έγραψε ο Παύλος, «για να την καλοδεχτείτε σε σχέση με τον Κύριο . . . και να τη βοηθήσετε σε οποιοδήποτε ζήτημα σας έχει ανάγκη».—Ρωμαίους 16:1, 2.

Οι Ευλογίες που Απορρέουν από τη Φιλοξενία

Οι Χριστιανοί ιεραπόστολοι του πρώτου αιώνα εμπιστεύονταν στον Ιεχωβά για να τους παρέχει όλα όσα χρειάζονταν. Αλλά μπορούσαν να αναμένουν ότι θα απολαύσουν τη φιλοξενία των ομοπίστων τους; Η Λυδία άνοιξε το σπίτι της στον Παύλο και σε άλλους. Ο απόστολος έμεινε με τον Ακύλα και την Πρίσκιλλα στην Κόρινθο. Ένας δεσμοφύλακας στους Φιλίππους έκανε το τραπέζι στον Παύλο και στον Σίλα. Ο Ιάσων στη Θεσσαλονίκη, ο Φίλιππος στην Καισάρεια και ο Μνάσων στο δρόμο από την Καισάρεια προς την Ιερουσαλήμ φιλοξένησαν τον Παύλο. Καθ’ οδόν προς τη Ρώμη, ο Παύλος φιλοξενήθηκε από αδελφούς στους Ποτιόλους. Πόσο ανταμειφτικές από πνευματική άποψη πρέπει να ήταν οι περιστάσεις αυτές για τους οικοδεσπότες που τον φιλοξένησαν!—Πράξεις 16:33, 34· 17:7· 18:1-3· 21:8, 16· 28:13, 14.

Ο λόγιος Φρέντρικ Φ. Μπρους παρατηρεί: «Το μοναδικό κίνητρο που είχαν αυτοί οι φίλοι και συνεργάτες, οι οικοδεσπότες και οι οικοδέσποινες, όταν πρόσφεραν απλόχερα τη βοήθειά τους ήταν η αγάπη για τον Παύλο και η αγάπη για τον Κύριο τον οποίο υπηρετούσε εκείνος. Ήξεραν ότι υπηρετώντας τον έναν υπηρετούσαν και τον άλλον». Αυτό αποτελεί θαυμάσιο κίνητρο για να είναι κανείς φιλόξενος.

Η ανάγκη για προσφορά φιλοξενίας εξακολουθεί να υφίσταται. Χιλιάδες περιοδεύοντες εκπρόσωποι των Μαρτύρων του Ιεχωβά φιλοξενούνται από ομοπίστους. Μερικοί διαγγελείς της Βασιλείας ταξιδεύουν με δικά τους έξοδα για να κηρύξουν σε μέρη όπου τα καλά νέα φτάνουν σπάνια. Μεγάλα οφέλη προκύπτουν όταν ανοίγουμε τα σπίτια μας, όσο ταπεινά και αν είναι αυτά, για να φιλοξενήσουμε τέτοια άτομα. Η εγκάρδια φιλοξενία, που μπορεί να μην περιλαμβάνει παρά ένα απλό γεύμα, προσφέρει έξοχες ευκαιρίες για «ανταλλαγή ενθάρρυνσης» και για να δείχνουμε αγάπη για τους αδελφούς μας και για τον Θεό μας. (Ρωμαίους 1:11, 12) Αυτές οι περιστάσεις είναι ιδιαίτερα ανταμειφτικές για τους οικοδεσπότες, εφόσον «υπάρχει περισσότερη ευτυχία στο να δίνει κανείς παρά στο να λαβαίνει».—Πράξεις 20:35.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Οι Χριστιανοί “ακολουθούν την πορεία της φιλοξενίας”