Η Χριστιανοσύνη Διαδίδεται Ανάμεσα στους Ιουδαίους του Πρώτου Αιώνα

ΜΙΑ σημαντική συνάθροιση έλαβε χώρα στην Ιερουσαλήμ γύρω στο 49 Κ.Χ. Αυτοί «οι οποίοι φαίνονταν ότι είναι στύλοι» της Χριστιανικής εκκλησίας του πρώτου αιώνα—ο Ιωάννης, ο Πέτρος και ο ετεροθαλής αδελφός του Ιησού, ο Ιάκωβος—ήταν εκεί. Οι άλλοι δύο που αναφέρονται ονομαστικά ως παρόντες στη συνάθροιση ήταν ο απόστολος Παύλος και ο συνεργάτης του ο Βαρνάβας. Ένα από τα θέματα προς συζήτηση ήταν το πώς θα χώριζαν τον τεράστιο τομέα για το έργο κηρύγματος. Ο Παύλος εξήγησε: «Έδωσαν σε εμένα και στον Βαρνάβα το δεξί χέρι της από κοινού συμμετοχής, για να πάμε εμείς στα έθνη, ενώ αυτοί στους περιτμημένους».—Γαλάτες 2:1, 9. a

Πώς πρέπει να εννοήσουμε αυτή τη συμφωνία; Χώρισαν άραγε τον τομέα στον οποίο έπρεπε να κηρυχτούν τα καλά νέα σε τομέα Ιουδαίων και προσηλύτων από τη μια πλευρά και Εθνικών από την άλλη; Ή μήπως η συμφωνία αφορούσε τη γεωγραφική διαίρεση του τομέα; Για να βρούμε μια πιθανή απάντηση, χρειαζόμαστε κάποιες ιστορικές πληροφορίες σχετικά με τη Διασπορά, δηλαδή τους Ιουδαίους που ζούσαν εκτός Παλαιστίνης.

Ο Ιουδαϊκός Κόσμος τον Πρώτο Αιώνα

Πόσοι ήταν οι Ιουδαίοι της Διασποράς τον πρώτο αιώνα; Πολλοί λόγιοι συμφωνούν από ό,τι φαίνεται με το έντυπο Άτλας του Ιουδαϊκού Κόσμου (Atlas of the Jewish World): «Είναι δύσκολο να καταλήξουμε σε απόλυτους αριθμούς, αλλά μια λογικοφανής εκτίμηση είναι ότι λίγο πριν από το έτος 70 υπήρχαν δυόμισι εκατομμύρια Ιουδαίοι στην Ιουδαία και πολύ περισσότεροι από τέσσερα εκατομμύρια στη ρωμαϊκή διασπορά. . . . Είναι πιθανό ότι οι Ιουδαίοι αντιπροσώπευαν περίπου το ένα δέκατο του συνολικού πληθυσμού της αυτοκρατορίας, ενώ στα μέρη όπου υπήρχε η μεγαλύτερη συγκέντρωση Ιουδαίων, στις πόλεις των ανατολικών επαρχιών, ίσως αποτελούσαν το ένα τέταρτο των κατοίκων ή και περισσότερο».

Τα κυριότερα κέντρα βρίσκονταν στη Συρία, στη Μικρά Ασία, στη Βαβυλώνα και στην Αίγυπτο, στην Ανατολή, ενώ στην Ευρώπη υπήρχαν μικρότερες κοινότητες. Μερικοί ευρέως γνωστοί πρώτοι Χριστιανοί που ήταν ιουδαϊκής καταγωγής προέρχονταν από τη Διασπορά, όπως ο Βαρνάβας από την Κύπρο, η Πρίσκα και ο Ακύλας που ήταν από τον Πόντο και κατόπιν έζησαν και στη Ρώμη, ο Απολλώς από την Αλεξάνδρεια και ο Παύλος από την Ταρσό.—Πράξεις 4:36· 18:2, 24· 22:3.

Οι κοινότητες της Διασποράς είχαν πολλούς δεσμούς με την πατρίδα τους. Ένας από αυτούς ήταν ο ετήσιος φόρος τον οποίο έστελναν στο ναό της Ιερουσαλήμ συμμετέχοντας έτσι στις δραστηριότητες και στη λατρεία που λάβαιναν χώρα στο ναό. Αναφορικά με αυτό, ο λόγιος Τζον Μπάρκλεϊ παρατηρεί: «Υπάρχουν επαρκή στοιχεία που δείχνουν ότι οι κοινότητες της Διασποράς φρόντιζαν ευσυνείδητα για τη συλλογή αυτών των χρημάτων, τα οποία συμπλήρωναν οι επιπρόσθετες δωρεές των πλουσίων».

Ένας άλλος δεσμός με την πατρίδα ήταν οι δεκάδες χιλιάδες προσκυνητές που πήγαιναν στην Ιερουσαλήμ κάθε χρόνο για τις γιορτές. Η  αφήγηση των εδαφίων Πράξεις 2:9-11 σχετικά με την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ. το δείχνει αυτό παραστατικά. Οι Ιουδαίοι προσκυνητές που ήταν παρόντες είχαν έρθει από την Παρθία, τη Μηδία, το Ελάμ, τη Μεσοποταμία, την Καππαδοκία, τον Πόντο, την Ασία, τη Φρυγία, την Παμφυλία, την Αίγυπτο, τη Λιβύη, τη Ρώμη, την Κρήτη και την Αραβία.

Η διοίκηση του ναού στην Ιερουσαλήμ επικοινωνούσε γραπτώς με τους Ιουδαίους της Διασποράς. Είναι γνωστό ότι ο Γαμαλιήλ, ο δάσκαλος του νόμου που αναφέρεται στο εδάφιο Πράξεις 5:34, έστελνε επιστολές στη Βαβυλώνα και σε άλλα μέρη του κόσμου. Όταν ο απόστολος Παύλος έφτασε στη Ρώμη ως κρατούμενος γύρω στο 59 Κ.Χ., «οι προύχοντες των Ιουδαίων» τού είπαν: «Εμείς δεν έχουμε λάβει επιστολές σχετικά με εσένα από την Ιουδαία ούτε κάποιος από τους αδελφούς που έχει έρθει ανέφερε ή είπε κάτι πονηρό για εσένα». Αυτό δείχνει ότι στέλνονταν συχνά επιστολές και αναφορές από την πατρίδα στη Ρώμη.—Πράξεις 28:17, 21.

Η Βίβλος των Ιουδαίων της Διασποράς ήταν μια μετάφραση των Εβραϊκών Γραφών στην κοινή ελληνική, γνωστή ως Μετάφραση των Εβδομήκοντα. Κάποιο σύγγραμμα σχολιάζει: «Μπορούμε εύλογα να συμπεράνουμε ότι η Ο΄ [Μετάφραση των Εβδομήκοντα] διαβαζόταν και ήταν αποδεκτή σε ολόκληρη τη διασπορά ως η Ιουδαϊκή Βίβλος της διασποράς ή “τα ιερά γράμματα”». Οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποιούσαν εκτενώς την ίδια μετάφραση στη διδασκαλία τους.

Αυτές οι συνθήκες ήταν γνωστές στα μέλη του κυβερνώντος σώματος των Χριστιανών στην Ιερουσαλήμ. Τα καλά νέα είχαν ήδη φτάσει στους Ιουδαίους της Διασποράς στη Συρία και ακόμη πιο μακριά, καθώς και σε πόλεις όπως η Δαμασκός και η Αντιόχεια. (Πράξεις 9:19, 20· 11:19· 15:23, 41· Γαλάτες 1:21) Σε εκείνη τη συνάθροιση το 49 Κ.Χ., οι παρόντες έκαναν προφανώς σχέδια για το μελλοντικό έργο. Ας εξετάσουμε τις Γραφικές αναφορές στην επέκταση που σημειώθηκε μεταξύ των Ιουδαίων και των προσηλύτων.

Τα Ταξίδια του Παύλου και οι Ιουδαίοι της Διασποράς

Ο αρχικός διορισμός του αποστόλου Παύλου ήταν «να φέρει το όνομα [του Ιησού Χριστού] στα έθνη καθώς και σε βασιλιάδες και στους γιους του Ισραήλ». b (Πράξεις 9:15) Μετά τη συνάθροιση στην Ιερουσαλήμ, ο Παύλος εξακολούθησε να προσεγγίζει τους Ιουδαίους της Διασποράς οπουδήποτε ταξίδευε. (Βλέπε πλαίσιο στη σελίδα 14.) Αυτό υποδηλώνει ότι η συμφωνία για τον τομέα ήταν πιθανότατα γεωγραφικής φύσης. Ο Παύλος και ο Βαρνάβας επέκτειναν το ιεραποστολικό τους έργο προς τα δυτικά, ενώ οι άλλοι υπηρετούσαν στην πατρίδα των Ιουδαίων και στις μεγάλες Ιουδαϊκές κοινότητες στον Ανατολικό κόσμο.

Όταν ο Παύλος και οι συνεργάτες του άρχισαν το δεύτερο ιεραποστολικό ταξίδι από την Αντιόχεια της Συρίας, τους δόθηκε η κατεύθυνση να διασχίσουν τη Μικρά Ασία προς τα δυτικά ως την Τρωάδα. Από εκεί πέρασαν απέναντι στη Μακεδονία, επειδή συμπέραναν ότι “ο Θεός τούς είχε καλέσει να διακηρύξουν τα καλά νέα στους Μακεδόνες”. Αργότερα, ιδρύθηκαν Χριστιανικές εκκλησίες και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως η Αθήνα και η Κόρινθος.—Πράξεις 15:40, 41· 16:6-10· 17:1–18:18.

Γύρω στο 56 Κ.Χ., στο τέλος του τρίτου ιεραποστολικού του ταξιδιού, ο Παύλος σχεδίαζε να πάει ακόμη πιο δυτικά και να επεκτείνει τον τομέα που του είχε ανατεθεί στη συνάθροιση της Ιερουσαλήμ. Έγραψε τα εξής: «Υπάρχει προθυμία από μέρους μου να διακηρύξω τα καλά νέα και σε εσάς εκεί στη Ρώμη», και «θα αναχωρήσω για την Ισπανία περνώντας από εσάς». (Ρωμαίους 1:15· 15:24, 28) Τι θα λεχθεί, όμως, για τις μεγάλες κοινότητες της Διασποράς στην Ανατολή;

Οι Ιουδαϊκές Κοινότητες στην Ανατολή

Τον πρώτο αιώνα Κ.Χ., τη μεγαλύτερη κοινότητα της Διασποράς την είχε η Αίγυπτος και ιδιαίτερα η πρωτεύουσά της, η Αλεξάνδρεια. Αυτό το κέντρο εμπορίου και πολιτισμού είχε ιουδαϊκό πληθυσμό ο οποίος αριθμούσε εκατοντάδες χιλιάδες και διέθετε συναγωγές διάσπαρτες σε όλη την πόλη. Ο Φίλων, Ιουδαίος της Αλεξάνδρειας, ισχυριζόταν ότι σε όλη την Αίγυπτο υπήρχαν τουλάχιστον ένα εκατομμύριο Ιουδαίοι εκείνη την εποχή. Υπολογίσιμος  αριθμός είχε εγκατασταθεί και στην κοντινή Λιβύη, στην πόλη της Κυρήνης και στις γύρω περιοχές.

Ορισμένοι Ιουδαίοι που έγιναν Χριστιανοί προέρχονταν από αυτές τις περιοχές. Διαβάζουμε για τον “Απολλώ, που καταγόταν από την Αλεξάνδρεια”, για “μερικούς άντρες από την Κύπρο και την Κυρήνη”, καθώς και για “τον Λούκιο από την Κυρήνη” ο οποίος βοηθούσε την εκκλησία στην Αντιόχεια της Συρίας. (Πράξεις 2:10· 11:19, 20· 13:1· 18:24) Κατά τα άλλα, η Γραφή σιωπά όσον αφορά το έργο των πρώτων Χριστιανών στην Αίγυπτο και στις γύρω χώρες, με εξαίρεση τη μαρτυρία που έδωσε ο Χριστιανός ευαγγελιστής Φίλιππος στον Αιθίοπα ευνούχο.—Πράξεις 8:26-39.

Η Βαβυλώνα ήταν ένα ακόμη σημαντικό κέντρο, με άλλα μικρότερα στην Παρθία, στη Μηδία και στο Ελάμ. Κάποιος ιστορικός λέει ότι «σε κάθε περιοχή στην πεδιάδα του Τίγρη και του Ευφράτη, από την Αρμενία ως τον Περσικό κόλπο, καθώς και βορειοανατολικά προς την Κασπία Θάλασσα και ανατολικά προς τη Μηδία, υπήρχαν ιουδαϊκοί πληθυσμοί». Η Εγκυκλοπαίδεια Τζουντάικα (Encyclopaedia Judaica) υπολογίζει τον αριθμό τους σε 800.000 ή περισσότερους. Ο Ιώσηπος, Ιουδαίος ιστορικός του πρώτου αιώνα, μας λέει ότι δεκάδες χιλιάδες Ιουδαίοι από τη Βαβυλώνα ταξίδευαν στην Ιερουσαλήμ για τις ετήσιες γιορτές.

Βαφτίστηκαν άραγε προσκυνητές από τη Βαβυλώνα την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ.; Δεν γνωρίζουμε, αλλά ανάμεσα σε εκείνους που άκουσαν τον απόστολο Πέτρο εκείνη την ημέρα ήταν και άτομα από τη Μεσοποταμία. (Πράξεις 2:9) Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι ο απόστολος Πέτρος ήταν στη Βαβυλώνα γύρω στο 62-64 Κ.Χ. Ενόσω βρισκόταν εκεί, έγραψε την πρώτη του επιστολή και πιθανώς και τη δεύτερη. (1 Πέτρου 5:13) Η Βαβυλώνα, η οποία διέθετε μεγάλο ιουδαϊκό πληθυσμό, προφανώς θεωρούνταν μέρος του τομέα που ανατέθηκε στον Πέτρο, στον Ιωάννη και στον Ιάκωβο στη συνάθροιση για την οποία γίνεται λόγος στην επιστολή προς τους Γαλάτες.

Η Εκκλησία της Ιερουσαλήμ και οι Ιουδαίοι της Διασποράς

Ο Ιάκωβος, που ήταν επίσης παρών στη συνάθροιση όπου συζητήθηκε το θέμα των περιοχών στις οποίες θα γινόταν το κήρυγμα, υπηρετούσε ως επίσκοπος στην εκκλησία της Ιερουσαλήμ. (Πράξεις 12:12, 17· 15:13· Γαλάτες 1:18, 19) Υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας την Πεντηκοστή  του 33 Κ.Χ. όταν χιλιάδες επισκέπτες Ιουδαίοι της Διασποράς ανταποκρίθηκαν στα καλά νέα και βαφτίστηκαν.—Πράξεις 1:14· 2:1, 41.

Εκείνη την εποχή και αργότερα δεκάδες χιλιάδες Ιουδαίοι έρχονταν για τις ετήσιες γιορτές. Η πόλη γέμιζε ασφυκτικά και οι επισκέπτες αναγκάζονταν να μένουν στα γειτονικά χωριά ή να κατασκηνώνουν. Η Εγκυκλοπαίδεια Τζουντάικα εξηγεί ότι οι προσκυνητές, εκτός του ότι συναντούσαν τους φίλους τους, πήγαιναν στο ναό για να αποδώσουν λατρεία, να προσφέρουν θυσίες και να μελετήσουν την Τορά.

Αναμφίβολα, ο Ιάκωβος και τα άλλα μέλη της εκκλησίας της Ιερουσαλήμ αξιοποιούσαν αυτές τις ευκαιρίες για να δίνουν μαρτυρία σε Ιουδαίους της Διασποράς. Ίσως οι απόστολοι το έκαναν αυτό με μεγάλη διακριτικότητα την περίοδο που «έγινε μεγάλος διωγμός εναντίον της εκκλησίας που ήταν στην Ιερουσαλήμ» ως αποτέλεσμα του θανάτου του Στεφάνου. (Πράξεις 8:1) Πριν και έπειτα από αυτό το γεγονός, όπως δείχνει η αφήγηση, ο ζήλος εκείνων των Χριστιανών για το κήρυγμα οδήγησε σε συνεχή αύξηση.—Πράξεις 5:42· 8:4· 9:31.

Τι Μπορούμε να Μάθουμε;

Ναι, οι πρώτοι Χριστιανοί κατέβαλλαν ειλικρινείς προσπάθειες για να έρθουν σε επαφή με τους Ιουδαίους οπουδήποτε ζούσαν αυτοί. Ταυτόχρονα, ο Παύλος και άλλοι προσέγγισαν τους Εθνικούς στον ευρωπαϊκό αγρό. Τήρησαν την εντολή που έδωσε ο Ιησούς στους ακολούθους του, όταν τους αποχαιρέτησε, να κάνουν μαθητές «από όλα τα έθνη».—Ματθαίος 28:19, 20.

Από το παράδειγμά τους μπορούμε να μάθουμε πόσο σημαντικό είναι να κηρύττουμε οργανωμένα προκειμένου να έχουμε την υποστήριξη του πνεύματος του Ιεχωβά. Βλέπουμε επίσης τα πλεονεκτήματα του να πλησιάζουμε ανθρώπους που έχουν σεβασμό για το Λόγο του Θεού, ειδικά σε τομείς όπου υπάρχουν λίγοι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Μήπως κάποιες περιοχές του τομέα που έχει ανατεθεί στην εκκλησία σας είναι πιο παραγωγικές από άλλες; Ίσως είναι καλό να καλύπτετε αυτές τις περιοχές πιο συχνά. Γίνονται στη γειτονιά σας εκδηλώσεις οι οποίες προσφέρονται για ειδικές προσπάθειες στην ανεπίσημη μαρτυρία και στο έργο δρόμου;

Είναι επωφελές για εμάς όχι μόνο να διαβάζουμε στη Γραφή για τους πρώτους Χριστιανούς αλλά και να εξοικειωνόμαστε με κάποιες ιστορικές και γεωγραφικές λεπτομέρειες. Ένα εργαλείο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να διευρύνουμε την κατανόησή μας είναι το ειδικό βιβλιάριο «Δείτε την Καλή Γη», το οποίο περιέχει πολλούς χάρτες και φωτογραφίες.

[Υποσημειώσεις]

[Πίνακας στη σελίδα 14]

ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΟΥΔΑΙΟΥΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ

ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΗ ΣΤΗΝ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ ΤΟ 49 Κ.Χ.

Πράξεις 9:19, 20 Δαμασκός — «στις συναγωγές άρχισε να κηρύττει»

Πράξεις 9:29 Ιερουσαλήμ — «μιλούσε . . . με τους ελληνόφωνους

Ιουδαίους»

Πράξεις 13:5 Σαλαμίνα Κύπρου — «άρχισαν να διαγγέλλουν το λόγο του Θεού στις

συναγωγές των Ιουδαίων»

Πράξεις 13:14 Αντιόχεια της Πισιδίας — «μπήκαν στη συναγωγή»

Πράξεις 14:1 Ικόνιο — «μπήκαν . . . στη συναγωγή των Ιουδαίων»

ΜΕΤΑ ΤΗ ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΗ ΣΤΗΝ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ ΤΟ 49 Κ.Χ.

Πράξεις 16:14 Φίλιπποι — «Λυδία, που . . . λάτρευε τον Θεό»

Πράξεις 17:1 Θεσσαλονίκη — «συναγωγή των Ιουδαίων»

Πράξεις 17:10 Βέροια — «συναγωγή των Ιουδαίων»

Πράξεις 17:17 Αθήνα — “συζητούσε λογικά στη συναγωγή με τους Ιουδαίους”

Πράξεις 18:4 Κόρινθος — «έκανε . . . ομιλία στη συναγωγή»

Πράξεις 18:19 Έφεσος — «μπήκε στη συναγωγή και συζήτησε

λογικά με τους Ιουδαίους»

Πράξεις 19:8 Έφεσος — «μπαίνοντας στη συναγωγή μιλούσε με

τόλμη επί τρεις μήνες»

Πράξεις 28:17 Ρώμη — «κάλεσε εκείνους που ήταν οι προύχοντες

των Ιουδαίων»

[Χάρτης στη σελίδα 15]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Εκείνοι που άκουσαν τα καλά νέα την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ. είχαν έρθει από πολλά και διάφορα μέρη

ΙΛΛΥΡΙΚΟ

ΙΤΑΛΙΑ

Ρώμη

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

ΕΛΛΑΔΑ

Αθήνα

ΚΡΗΤΗ

Κυρήνη

ΛΙΒΥΗ

ΒΙΘΥΝΙΑ

ΓΑΛΑΤΙΑ

ΑΣΙΑ

ΦΡΥΓΙΑ

ΠΑΜΦΥΛΙΑ

ΚΥΠΡΟΣ

ΑΙΓΥΠΤΟΣ

ΑΙΘΙΟΠΙΑ

ΠΟΝΤΟΣ

ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ

ΚΙΛΙΚΙΑ

ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑ

ΣΥΡΙΑ

ΣΑΜΑΡΕΙΑ

Ιερουσαλήμ

ΙΟΥΔΑΙΑ

ΜΗΔΙΑ

Βαβυλώνα

ΕΛΑΜ

ΑΡΑΒΙΑ

ΠΑΡΘΙΑ

[Θαλάσσιες Μάζες]

Μεσόγειος Θάλασσα

Μαύρη Θάλασσα

Ερυθρά Θάλασσα

Περσικός Κόλπος