«Φρόντισε Αυτό το Κλήμα»!

ΟΙ 12 κατάσκοποι περπάτησαν την Υποσχεμένη Γη από άκρη σε άκρη. Ο Μωυσής τούς είχε πει να παρατηρήσουν τους κατοίκους και να φέρουν πίσω δείγματα από τα προϊόντα της γης. Ποιο προϊόν τράβηξε ιδιαίτερα την προσοχή τους; Όχι πολύ μακριά από τη Χεβρών, βρήκαν ένα αμπέλι με τόσο μεγάλα σταφύλια ώστε χρειάστηκαν δύο κατάσκοποι για να μεταφέρουν ένα μόνο τσαμπί. Τόσο εντυπωσιακή ήταν η συγκομιδή ώστε οι κατάσκοποι ονόμασαν εκείνη τη γόνιμη περιοχή «κοιλάδα του χειμάρρου Εσχώλ» ή «Τσαμπί με Σταφύλια».—Αριθμοί 13:21-24, υποσημείωση στη ΜΝΚ.

Το 19ο αιώνα, κάποιος επισκέπτης στην Παλαιστίνη ανέφερε: «Ο Εσχώλ, ή αλλιώς κοιλάδα του Σταφυλιού, . . . εξακολουθεί να καλύπτεται από κλήματα, και τα σταφύλια είναι τα καλύτερα και τα μεγαλύτερα της Παλαιστίνης». Παρότι τα κλήματα του Εσχώλ υπερείχαν, μεγάλο μέρος της Παλαιστίνης παρήγε καλά σταφύλια κατά τους Βιβλικούς χρόνους. Αιγυπτιακά αρχεία δείχνουν ότι οι Φαραώ εισήγαν κρασί από τη Χαναάν.

«Οι βραχώδεις λοφοπλαγιές [της Παλαιστίνης] με το ελαφρύ χαλικώδες έδαφος και τον άφθονο ήλιο, τη ζέστη του καλοκαιριού και το γρήγορο αποστράγγισμα των βροχών του χειμώνα, όλα μαζί κάνουν την περιοχή μοναδική γη κλημάτων», εξηγεί το βιβλίο Η Φυσική Ιστορία της Αγίας Γραφής (The Natural History of the Bible). Ο Ησαΐας έδειξε ότι σε μερικές εκλεκτές περιοχές υπήρχαν ως και χίλια κλήματα.—Ησαΐας 7:23.

«Γη Κλημάτων»

Ο Μωυσής είπε στο έθνος του Ισραήλ ότι θα κατοικούσαν σε μια γη με «κλήματα και σύκα και ρόδια». (Δευτερονόμιο 8:8) Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια του Μπέικερ για τα Φυτά της Βίβλου (Baker Encyclopedia of Bible Plants), «τα κλήματα ήταν τόσο πολλά στην αρχαία Παλαιστίνη ώστε σπόροι σταφυλιών έχουν βρεθεί στους περισσότερους, αν όχι σε όλους, τους χώρους ανασκαφής». Τα κλήματα της Υποσχεμένης  Γης αποδείχτηκαν τόσο παραγωγικά ώστε ακόμη και το έτος 607 Π.Κ.Χ., όταν τα στρατεύματα του Ναβουχοδονόσορα ερήμωσαν τον Ιούδα, οι άνθρωποι που απέμειναν στη γη «άρχισαν να συγκεντρώνουν κρασί και καλοκαιρινούς καρπούς σε πολύ μεγάλη ποσότητα».—Ιερεμίας 40:12· 52:16.

Για να παράγουν κρασί σε ποσότητα, οι Ισραηλίτες γεωργοί έπρεπε να φροντίζουν καλά τα κλήματά τους. Το βιβλίο του Ησαΐα περιγράφει πώς κάποιος συνηθισμένος Ισραηλίτης αμπελουργός έσκαβε ένα χωράφι σε μια λοφοπλαγιά και αφαιρούσε όλες τις μεγάλες πέτρες προτού φυτέψει το «εκλεκτό κόκκινο κλήμα» του. Κατόπιν μπορεί να έχτιζε έναν πέτρινο τοίχο, χρησιμοποιώντας τις πέτρες που είχε βγάλει από το έδαφος. Αυτός ο τοίχος προστάτευε το αμπέλι του ώστε να μην ποδοπατηθεί από βοοειδή καθώς επίσης πρόσφερε κάποια προστασία από αλεπούδες, αγριόχοιρους και κλέφτες. Ο γεωργός ίσως επίσης να λάξευε ένα πατητήρι και να έχτιζε έναν μικρό πύργο ο οποίος θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως δροσερή κατοικία τον καιρό του τρύγου, οπότε τα κλήματα χρειάζονταν επιπλέον προστασία. Έπειτα από όλη αυτή την προκαταρκτική εργασία, μπορούσε να αναμένει καλό τρύγο.—Ησαΐας 5:1, 2. *

Για να διασφαλίσει καλό τρύγο, ο γεωργός κλάδευε το κλήμα τακτικά ώστε να βελτιώσει την παραγωγικότητα και σκάλιζε το χώμα για να μην υπάρχουν αγριόχορτα, βάτα και αγκάθια. Μπορεί να πότιζε το αμπέλι τους καλοκαιρινούς μήνες αν οι βροχές της άνοιξης δεν είχαν δημιουργήσει αρκετή υγρασία.—Ησαΐας 5:6· 18:5· 27:2-4.

Ο καιρός του τρύγου στο τέλος του καλοκαιριού ήταν περίοδος μεγάλης χαράς. (Ησαΐας 16:10) Τρεις ψαλμοί περιλαμβάνουν στην επιγραφή τους τη φράση «για Γιττίθ [ὑπέρ τῶν ληνῶν, Μετάφραση των Εβδομήκοντα]». (Ψαλμός 8, 81 και 84) Αυτή η ανεξακρίβωτη μουσική έκφραση ίσως υποδηλώνει ότι οι Ισραηλίτες έψαλλαν εκείνους τους ψαλμούς τον καιρό του τρύγου. Παρότι τα σταφύλια χρησίμευαν κυρίως για την παραγωγή κρασιού, οι Ισραηλίτες έτρωγαν επίσης φρέσκα σταφύλια ή τα αποξήραιναν για να γίνουν σταφίδες με τις οποίες έφτιαχναν πίτες.—2 Σαμουήλ 6:19· 1 Χρονικών 16:3.

Το Κλήμα του Ισραήλ

Η Γραφή περιγράφει αρκετές φορές το λαό του Θεού σαν κλήμα—κατάλληλο σχήμα λόγου, δεδομένης της σπουδαιότητας που είχε το κλήμα για τους Ισραηλίτες. Στον 80ό Ψαλμό, ο Ασάφ σύγκρινε το έθνος του Ισραήλ με κλήμα το οποίο είχε φυτέψει ο Ιεχωβά στη Χαναάν. Η γη καθαρίστηκε ώστε το κλήμα του Ισραήλ μπορούσε να ριζώσει και να γίνει ισχυρό. Αλλά καθώς περνούσαν τα χρόνια, οι προστατευτικοί του τοίχοι γκρεμίστηκαν. Το έθνος  δεν εμπιστευόταν πια στον Ιεχωβά, και εκείνος απέσυρε την προστασία του. Όπως ένας αγριόχοιρος λεηλατεί κάποιο αμπέλι, τα εχθρικά έθνη καταβρόχθιζαν τον πλούτο του Ισραήλ. Ο Ασάφ προσευχήθηκε να βοηθήσει ο Ιεχωβά το έθνος ώστε να αποκατασταθεί η προηγούμενη δόξα του. «Φρόντισε αυτό το κλήμα», ικέτευσε.—Ψαλμός 80:8-15.

Ο Ησαΐας παρομοίασε “τον οίκο του Ισραήλ” με αμπέλι το οποίο έβγαλε σταδιακά «αγριοστάφυλα», ή αλλιώς «χαλασμένες (σάπιες) ρώγες». (Ησαΐας 5:2, 7, υποσημείωση στη ΜΝΚ) Τα αγριοστάφυλα είναι πολύ πιο μικρά από τα καλλιεργημένα σταφύλια και έχουν πολύ λίγη σάρκα, ενώ οι σπόροι τους καταλαμβάνουν σχεδόν ολόκληρο το σταφύλι. Τα αγριοστάφυλα δεν είναι κατάλληλα ούτε για οινοποιία ούτε για φαγητό—εύστοχος συμβολισμός του αποστατικού έθνους του οποίου η καρποφορία ήταν παραβίαση του νόμου αντί για δικαιοσύνη. Αυτή η άχρηστη καρποφορία δεν οφειλόταν στον Καλλιεργητή του κλήματος. Ο Ιεχωβά είχε κάνει ό,τι μπορούσε για να καταστήσει το έθνος καρποφόρο. Ο ίδιος ρώτησε: «Τι άλλο να κάνω για το αμπέλι μου που δεν το έχω ήδη κάνει σε αυτό;»—Ησαΐας 5:4.

Εφόσον το κλήμα του Ισραήλ είχε αποδειχτεί μη παραγωγικό, ο Ιεχωβά τούς προειδοποίησε ότι θα γκρέμιζε τον προστατευτικό τοίχο που είχε χτίσει γύρω από το λαό του. Δεν θα κλάδευε πλέον το συμβολικό του κλήμα ούτε θα σκάλιζε το χώμα του. Οι ανοιξιάτικες βροχές από τις οποίες εξαρτόταν η συγκομιδή δεν θα έρχονταν, ενώ βάτα και αγριόχορτα θα κατέκλυζαν το αμπέλι.—Ησαΐας 5:5, 6.

Ο Μωυσής προφήτευσε ότι η αποστασία του Ισραήλ θα έκανε ακόμη και τα κατά γράμμα αμπέλια τους να ξεραθούν. «Αμπέλια θα φυτέψεις και θα καλλιεργήσεις, αλλά δεν θα πιεις κρασί ούτε θα μαζέψεις τίποτα, επειδή θα τα καταφάει το σκουλήκι». (Δευτερονόμιο 28:39) Το κλήμα μπορεί να ξεραθεί μέσα σε δύο μέρες αν κάποιο σκουλήκι εισχωρήσει στον κύριο κορμό και καταφάει το εσωτερικό του.—Ησαΐας 24:7.

«Το Αληθινό Κλήμα»

Όπως ο Ιεχωβά παρομοίασε τον κατά γράμμα Ισραήλ με κλήμα, έτσι και ο Ιησούς χρησιμοποίησε ένα παρόμοιο σχήμα λόγου. Κατά τη διάρκεια του Τελευταίου Δείπνου, όπως το αποκαλούν πολλοί, ο Ιησούς είπε στους μαθητές του: «Εγώ είμαι το αληθινό κλήμα και ο Πατέρας μου είναι ο καλλιεργητής». (Ιωάννης 15:1) Ο Ιησούς παρομοίασε τους μαθητές του με τα κλαδιά του κλήματος. Όπως τα κλαδιά ενός κατά γράμμα κλήματος αντλούν τη δύναμή τους από τον κύριο κορμό, έτσι και οι μαθητές του Χριστού πρέπει να παραμένουν σε ενότητα με εκείνον. «Χωρίς εμένα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα απολύτως», είπε ο Ιησούς. (Ιωάννης 15:5) Οι γεωργοί καλλιεργούν το κλήμα για τον καρπό του, και ο Ιεχωβά αναμένει από το λαό του να παράγει πνευματική καρποφορία. Αυτό φέρνει ικανοποίηση και δόξα στον Θεό, τον Καλλιεργητή του κλήματος.—Ιωάννης 15:8.

Στην περίπτωση ενός κατά γράμμα κλήματος, η παραγωγικότητα εξαρτάται από το κλάδεμα και τον καθαρισμό, και ο Ιησούς αναφέρεται και στις δύο αυτές εργασίες. Ο αμπελουργός ίσως κλαδεύει  το κλήμα δύο φορές το χρόνο ώστε να εξασφαλίσει τη μεγαλύτερη δυνατή καρποφορία. Κατά τους χειμερινούς μήνες, το κλήμα μπορεί να κλαδευτεί αρκετά. Ο καλλιεργητής αφαιρεί το μεγαλύτερο μέρος της βλάστησης του προηγούμενου έτους. Πιθανώς θα αφήσει τρία ή τέσσερα βασικά κλαδιά στον κορμό με ένα ή δύο «μάτια» στο καθένα. Αυτά τα «μάτια», τα οποία αντιστοιχούν στη βλάστηση του προηγούμενου έτους, θα γίνουν τα καρποφόρα κλαδιά το επόμενο καλοκαίρι. Τελικά, όταν ολοκληρώσει το κλάδεμα, ο αμπελουργός καίει τα κομμένα κλαδιά.

Ο Ιησούς περιγράφει αυτό το εκτενές κλάδεμα: «Αν κάποιος δεν παραμένει σε ενότητα με εμένα, ρίχνεται έξω σαν κλαδί και ξεραίνεται· και αυτά τα κλαδιά τα μαζεύουν και τα πετούν στη φωτιά και καίγονται». (Ιωάννης 15:6) Παρότι το κλήμα σε αυτό το στάδιο μπορεί να φαίνεται ότι δεν έχει κλαδιά, την άνοιξη γίνεται ένα ακόμη επιλεκτικό κλάδεμα.

«Κάθε κλαδί σε εμένα που δεν κάνει καρπό το αφαιρεί», είπε ο Ιησούς. (Ιωάννης 15:2) Εδώ ίσως αναφέρεται σε κάποιο μεταγενέστερο κλάδεμα, αφού το κλήμα θα έχει παραγάγει μια αξιόλογη ποσότητα νέας βλάστησης και τα μικρά τσαμπιά με τα σταφύλια ξεχωρίζουν ολοφάνερα. Ο αμπελουργός εξετάζει προσεκτικά κάθε νέο κλαδί για να προσδιορίσει ποια καρποφορούν και ποια είναι άκαρπα. Αν μείνουν στο κλήμα, εκείνα που δεν έχουν καρπό θα εξακολουθούν να απορροφούν θρεπτικά συστατικά και νερό από τον κορμό. Γι’ αυτό, ο καλλιεργητής κλαδεύει εκείνα τα άκαρπα κλαδιά ώστε οι θρεπτικές ουσίες του κλήματος να πηγαίνουν μόνο στα καρποφόρα κλαδιά του.

Τελικά, ο Ιησούς αναφέρεται στη διαδικασία καθαρισμού. «Το καθένα που κάνει καρπό το καθαρίζει για να κάνει περισσότερο καρπό», εξηγεί ο ίδιος. (Ιωάννης 15:2) Μόλις αφαιρεθούν τα άκαρπα κλαδιά, ο αμπελουργός εξετάζει προσεκτικά κάθε καρποφόρο κλαδί. Κοντά στη βάση του καρποφόρου κλαδιού, βρίσκει πάντα νέα μικρά βλαστάρια τα οποία χρειάζεται επίσης να αφαιρεθούν. Αν τα αφήσει να μεγαλώσουν, θα απορροφήσουν χυμό από το κλήμα ο οποίος διαφορετικά θα παρείχε ζωτική υγρασία στα σταφύλια. Παρόμοια, ίσως αφαιρεθούν μερικά από τα μεγάλα φύλλα ώστε να επιτραπεί στα καινούρια σταφύλια να δέχονται περισσότερο ηλιακό φως. Όλα αυτά είναι χρήσιμα βήματα προκειμένου τα καρποφόρα κλαδιά να παραγάγουν άφθονο καρπό.

«Να Κάνετε Πολύ Καρπό»

Τα συμβολικά κλαδιά του “αληθινού κλήματος” αντιπροσωπεύουν τους χρισμένους Χριστιανούς. Ωστόσο, τα «άλλα πρόβατα» πρέπει επίσης να αποδεικνύονται παραγωγικοί μαθητές του Χριστού. (Ιωάννης 10:16) Και αυτά μπορούν να κάνουν «πολύ καρπό» και να φέρνουν δόξα στον ουράνιο Πατέρα τους. (Ιωάννης 15:5, 8) Η παραβολή του Ιησού για το αληθινό κλήμα μάς υπενθυμίζει ότι η σωτηρία εξαρτάται από το να παραμένουμε σε ενότητα με τον Χριστό και να παράγουμε καλή πνευματική καρποφορία. Ο Ιησούς είπε: «Αν τηρήσετε τις εντολές μου, θα παραμείνετε στην αγάπη μου, όπως εγώ έχω τηρήσει τις εντολές του Πατέρα και παραμένω στην αγάπη του».—Ιωάννης 15:10.

Στις μέρες του Ζαχαρία, ο Θεός υποσχέθηκε σε ένα πιστό υπόλοιπο Ισραηλιτών ότι η γη θα απολάμβανε και πάλι “το σπόρο της ειρήνης· το κλήμα θα έδινε τους καρπούς του και η γη θα έδινε τη σοδειά της”. (Ζαχαρίας 8:12) Το κλήμα χρησιμοποιείται επίσης στην περιγραφή της ειρήνης που θα απολαμβάνει ο λαός του Θεού κατά τη Χιλιετή Βασιλεία του Χριστού. Ο Μιχαίας προφήτευσε: «Θα κάθονται ο καθένας κάτω από το κλήμα του και κάτω από τη συκιά του, και δεν θα υπάρχει κανείς που να τους κάνει να τρέμουν· διότι το στόμα του Ιεχωβά των στρατευμάτων το είπε».—Μιχαίας 4:4.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Κλήμα που ξεράθηκε πρόσφατα

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Χειμερινό κλάδεμα

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Κάψιμο πεταμένων κλαδιών