Μη Βιβλική Αναφορά στο Λαό που Ονομαζόταν Ισραήλ

ΣΤΟ μουσείο του Καΐρου στην Αίγυπτο, μια γρανιτένια στήλη μνημονεύει τις νίκες του Φαραώ Μερνεπτά. Σύμφωνα με υπολογισμούς κάποιων μελετητών, αυτός ο 13ος γιος του Ραμσή Β΄ κυβέρνησε περίπου από το 1212 ως το 1202 Π.Κ.Χ.—προς το τέλος της περιόδου των Κριτών του αρχαίου Ισραήλ. Οι τελευταίες δύο γραμμές της στήλης του Μερνεπτά αναφέρουν: «Η Χαναάν λεηλατήθηκε με κάθε είδους κακουχίες. Η Ασκαλών κατακτήθηκε, η Γεζέρ αιχμαλωτίστηκε [και] η Γιενοάμ εκμηδενίστηκε. Ο Ισραήλ ερημώθηκε, το σπέρμα του εξαφανίστηκε».

Τι σημαίνει η λέξη «Ισραήλ» σε αυτή την περίπτωση; Εδώ έχουν προστεθεί σε ιερογλυφική γραφή μερικοί χαρακτήρες που δεν προφέρονται, οι οποίοι ονομάζονται προσδιοριστικοί, για να δείξουν σε ποια κατηγορία ανήκαν οι λέξεις. Το έντυπο Η Ανάπτυξη του Αρχαίου Ισραήλ (The Rise of Ancient Israel) εξηγεί: «Στους τρεις από τους τέσσερις όρους—Ασκαλών, Γεζέρ και Γιενοάμ—έχει προστεθεί ένας προσδιοριστικός χαρακτήρας που μας λέει ότι πρόκειται για πόλεις. . . . Ωστόσο, ο προσδιοριστικός χαρακτήρας που προστέθηκε στη λέξη Ισραήλ, αφορά λαό».—Τα πλάγια γράμματα δικά μας.

Ποια είναι η σπουδαιότητα αυτού του κειμένου; Ο Χέρσελ Σανκς, εκδότης και συγγραφέας, απαντάει: «Η Στήλη του Μερνεπτά δείχνει ότι κάποιος λαός ο οποίος ονομαζόταν Ισραήλ υπήρχε το 1212 Π.Κ.Χ. καθώς και ότι ο φαραώ της Αιγύπτου, όχι μόνο τους γνώριζε, αλλά πίστευε επίσης πως άξιζε να καυχιέται για το γεγονός ότι τους νίκησε σε μάχη». Ο Γουίλιαμ Τζ. Ντίβερ, καθηγητής αρχαιολογίας της Εγγύς Ανατολής, σχολιάζει: «Η στήλη του Μερνεπτά μάς λέει κατηγορηματικά: Στη Χαναάν υπάρχει ένας λαός που αυτοαποκαλείται “Ισραήλ”, και γι’ αυτό τον αποκαλούν “Ισραήλ” οι Αιγύπτιοι—οι οποίοι στο κάτω κάτω δεν υπήρχε περίπτωση να υποστηρίξουν τη Γραφή και δεν θα μπορούσαν να επινοήσουν έναν τόσο συγκεκριμένο και μοναδικό λαό όπως ο “Ισραήλ” για να προωθήσουν τους δικούς τους προπαγανδιστικούς σκοπούς».

Στην Αγία Γραφή, η λέξη Ισραήλ αναφέρεται πρώτη φορά ως όνομα που δόθηκε στον πατριάρχη Ιακώβ. Οι απόγονοι των 12 γιων του Ιακώβ έγιναν γνωστοί ως «οι γιοι του Ισραήλ». (Γένεση 32:22-28, 32· 35:9, 10) Χρόνια αργότερα, τόσο ο προφήτης Μωυσής όσο και ο Φαραώ της Αιγύπτου χρησιμοποίησαν τη λέξη «Ισραήλ» όταν αναφέρθηκαν σε αυτούς τους απογόνους του Ιακώβ. (Έξοδος 5:1, 2) Η στήλη του Μερνεπτά είναι η αρχαιότερη γνωστή μη Βιβλική αναφορά σε έναν λαό που ονομαζόταν Ισραήλ.

[Εικόνες στη σελίδα 24]

Στήλη του Μερνεπτά

Ο συνδυασμός των τελευταίων τριών χαρακτήρων (από τα δεξιά προς τα αριστερά)—ένα ραβδί και ένας άντρας με μια γυναίκα που κάθονται—προσδιορίζουν τον Ισραήλ ως ξένο λαό

[Ευχαριστίες]

Egyptian National Museum, Cairo, Egypt/Giraudon/The Bridgeman Art Library