Αξιόπιστες Συμβουλές για την Ανατροφή Παιδιών

«ΗΜΟΥΝ 19 ετών, μακριά από όλους τους συγγενείς μου και εντελώς απροετοίμαστη», λέει η Ρουθ για την πρώτη της εγκυμοσύνη. Η ίδια ήταν μοναχοπαίδι και δεν είχε σκεφτεί πολύ το ενδεχόμενο να γίνει γονέας. Πού θα μπορούσε να στραφεί για να βρει αξιόπιστες συμβουλές;

Από την άλλη πλευρά, ο Γιαν, ο οποίος είναι τώρα πατέρας τριών ενήλικων παιδιών, θυμάται: «Είχα πολύ αυτοπεποίθηση στην αρχή. Αλλά δεν χρειάστηκε να περάσει πολύς καιρός για να συνειδητοποιήσω ότι μου έλειπε η πρακτική γνώση». Είτε οι γονείς νιώθουν εξαρχής να τα έχουν χαμένα είτε τους συμβεί αυτό στην πορεία, πού μπορούν να βρουν βοήθεια για την ανατροφή των παιδιών τους;

Σήμερα, ολοένα και περισσότερα άτομα ψάχνουν στο Ιντερνέτ. Ίσως αναρωτιέστε, όμως, πόσο αξιόπιστες μπορούν να είναι οι συμβουλές που βρίσκονται εκεί. Υπάρχει σοβαρός λόγος να είστε επιφυλακτικοί. Γνωρίζετε πραγματικά ποιοι σας δίνουν συμβουλές στο διαδίκτυο; Πόση επιτυχία είχαν με τα δικά τους παιδιά; Αναμφίβολα θέλετε να είστε προσεκτικοί όταν πρόκειται για ζητήματα που επηρεάζουν την οικογένειά σας. Μερικές φορές, όπως ανέφερε το προηγούμενο άρθρο, ακόμη και συμβουλές από ειδικούς αποδεικνύονται απογοητευτικές. Πού μπορείτε, λοιπόν, να στραφείτε;

Η ύψιστη Πηγή συμβουλών για την ανατροφή παιδιών είναι ο Ιεχωβά Θεός, ο Πρωτουργός της οικογένειας. (Εφεσίους 3:15) Αυτός είναι ο μόνος πραγματικός ειδικός. Στο Λόγο του, την Αγία Γραφή, παρέχει αξιόπιστη, πρακτική διδασκαλία που είναι στ’ αλήθεια αποτελεσματική. (Ψαλμός 32:8· Ησαΐας 48:17, 18) Ωστόσο, επαφίεται σε εμάς να την εφαρμόζουμε.

Ζητήθηκε από διάφορα ζευγάρια να αναφέρουν τι είχαν μάθει ενόσω ανέτρεφαν τα παιδιά τους ώστε να γίνουν ισορροπημένοι και θεοφοβούμενοι ενήλικοι. Όπως είπαν, η επιτυχία τους ήταν κυρίως αποτέλεσμα της εφαρμογής Γραφικών αρχών. Διαπίστωσαν ότι οι συμβουλές της Γραφής είναι τόσο αξιόπιστες σήμερα όσο ήταν όταν γράφτηκε αυτό το βιβλίο.

Να τους Αφιερώνετε Χρόνο

Όταν ρώτησαν την Κάθριν, μητέρα δύο παιδιών, ποια συμβουλή τη βοήθησε περισσότερο, εκείνη αναφέρθηκε αμέσως στο εδάφιο Δευτερονόμιο 6:7. Αυτό το εδάφιο λέει: “Πρέπει να ενσταλάζεις [τις Γραφικές αρχές] στους γιους σου και να μιλάς για αυτές όταν κάθεσαι στο σπίτι σου και όταν περπατάς στο δρόμο και όταν ξαπλώνεις και όταν σηκώνεσαι”. Η Κάθριν αντιλήφθηκε ότι, για να ακολουθήσει αυτή τη συμβουλή, θα έπρεπε να αφιερώνει χρόνο στα παιδιά της.

“Αυτό είναι πιο εύκολο να το λες παρά να το κάνεις”, μπορεί να σκεφτείτε. Δεδομένου ότι πολλές οικογένειες χρειάζονται δύο εισοδήματα για να τα βγάλουν πέρα, πώς μπορούν οι πολυάσχολοι γονείς να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στα παιδιά τους; Ο Τόρλιφ, του οποίου ο γιος έχει τώρα δική του οικογένεια, λέει ότι το κλειδί είναι η τήρηση των συμβουλών που βρίσκονται στο βιβλίο του Δευτερονομίου. Να παίρνετε τα παιδιά σας μαζί οπουδήποτε πηγαίνετε, και οι ευκαιρίες για να μιλήσετε θα έρθουν φυσιολογικά. «Ο γιος μου και εγώ κάναμε μαζί δουλειές στο σπίτι», αναφέρει ο Τόρλιφ. «Ταξιδεύαμε μαζί ως οικογένεια και τρώγαμε μαζί». Ως αποτέλεσμα, λέει ο ίδιος, «ο γιος μας ένιωθε πάντοτε ότι μπορούσε να εκφράζεται ελεύθερα».

Τι θα γίνει, όμως, αν διακοπεί η επικοινωνία και αρχίσει να επικρατεί ένταση στις συζητήσεις; Αυτό συμβαίνει μερικές φορές καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν. Και πάλι το να τους αφιερώνετε περισσότερο χρόνο μπορεί να βοηθήσει. Ο σύζυγος της Κάθριν, ο Κεν, θυμάται πως όταν η κόρη τους μπήκε στην εφηβεία, του παραπονιόταν ότι δεν την άκουγε. Αυτό είναι σύνηθες παράπονο των εφήβων. Τι θα μπορούσε να κάνει εκείνος ο πατέρας; Ο Κεν αναφέρει: «Αποφάσισα να της αφιερώνω περισσότερο χρόνο σε προσωπική βάση, συζητώντας τις σκέψεις της, τα αισθήματά  της και τις απογοητεύσεις της. Αυτό βοήθησε πραγματικά». (Παροιμίες 20:5) Ο Κεν πιστεύει, όμως, ότι ο λόγος για τον οποίο αυτή η προσέγγιση έφερε αποτέλεσμα είναι το ότι η επικοινωνία στο σπίτι τους δεν ήταν κάτι πρωτόγνωρο. «Η κόρη μου και εγώ είχαμε πάντοτε καλή σχέση», λέει ο ίδιος, «γι’ αυτό εκείνη ένιωθε ότι μπορούσε να μου μιλάει ελεύθερα».

Είναι ενδιαφέρον ότι κάποια πρόσφατη μελέτη ανέφερε πως οι έφηβοι έχουν τριπλάσιες πιθανότητες από τους γονείς τους να πουν ότι οι γονείς και τα παιδιά δεν περνούν αρκετό χρόνο μαζί. Γιατί, λοιπόν, να μην ακολουθήσετε τη συμβουλή της Γραφής; Να αφιερώνετε όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο στα παιδιά σας—σε στιγμές χαλάρωσης και όταν κάνετε δουλειές, στο σπίτι και όταν ταξιδεύετε, το πρωί όταν ξυπνάτε και το βράδυ προτού πάτε για ύπνο. Αν είναι δυνατόν, να τα παίρνετε μαζί σας οπουδήποτε πηγαίνετε. Όπως υποδηλώνει το εδάφιο Δευτερονόμιο 6:7, δεν υπάρχει υποκατάστατο του χρόνου που αφιερώνετε στα παιδιά σας.

Να τα Διδάσκετε Ορθές Αξίες

Ο Μάριο, πατέρας δύο παιδιών, συστήνει παρόμοια: «Να δίνετε στα παιδιά σας πολλή αγάπη και να τους διαβάζετε». Ωστόσο, το ζητούμενο δεν είναι απλώς και μόνο να αναπτύξετε τις διανοητικές ικανότητες των παιδιών σας. Χρειάζεται να τα διδάξετε πώς να διακρίνουν το ορθό από το εσφαλμένο. Ο Μάριο προσθέτει: «Να κάνετε Γραφική μελέτη μαζί τους».

Γι’ αυτόν το σκοπό, η Γραφή νουθετεί τους γονείς: «Μην παροξύνετε τα παιδιά σας, αλλά να τα ανατρέφετε με τη διαπαιδαγώγηση και τη νουθεσία του Ιεχωβά». (Εφεσίους 6:4) Σε πολλά σπίτια σήμερα δεν δίνεται έμφαση στην ηθική διδασκαλία. Μερικοί πιστεύουν πως όταν τα παιδιά μεγαλώσουν, θα μπορούν να αποφασίζουν μόνα τους ποιες αξίες θα αποδεχτούν. Σας φαίνεται λογικό αυτό; Όπως τα νεανικά σώματα χρειάζονται κατάλληλη διατροφή για να γίνουν δυνατά και υγιή, έτσι και οι νεανικές διάνοιες και καρδιές χρειάζονται διδασκαλία. Αν τα παιδιά σας δεν μάθουν ηθικές αξίες από εσάς στο σπίτι, πιθανώς θα υιοθετήσουν τις απόψεις των συμμαθητών τους και των δασκάλων τους ή τις απόψεις που προάγουν τα μέσα μαζικής επικοινωνίας.

Η Γραφή είναι δυνατόν να βοηθήσει τους γονείς να διδάξουν τα παιδιά τους πώς να διακρίνουν το ορθό από το εσφαλμένο. (2 Τιμόθεο 3:16, 17) Ο Τζεφ, πεπειραμένος Χριστιανός πρεσβύτερος ο οποίος έχει μεγαλώσει δύο παιδιά, συστήνει να χρησιμοποιείται η Γραφή ώστε να διδάσκονται τα παιδιά ορθές αξίες. Ο ίδιος αναφέρει: «Η χρήση της Γραφής βοηθάει τα παιδιά να αντιλαμβάνονται πώς νιώθει ο Δημιουργός για κάποιο ζήτημα, όχι απλώς η μητέρα και ο πατέρας. Αυτό που προσέξαμε είναι η μοναδική επίδραση που ασκεί η Γραφή στη διάνοια και στην καρδιά. Για να αντιμετωπίσουμε κάποια εσφαλμένη διαγωγή ή νοοτροπία, αφιερώναμε χρόνο για να βρούμε κάποιο κατάλληλο εδάφιο. Κατόπιν, αφήναμε το παιδί να διαβάσει το εδάφιο ιδιαιτέρως. Συνήθως το αποτέλεσμα ήταν να κυλάει ένα δάκρυ ή και πολλά δάκρυα στα μάγουλά του. Μέναμε κατάπληκτοι. Η Γραφή ασκούσε μεγαλύτερη επιρροή από οτιδήποτε θα σκεφτόμασταν να πούμε ή να κάνουμε εμείς».

Το εδάφιο Εβραίους 4:12 εξηγεί: «Ο λόγος του Θεού είναι ζωντανός και ασκεί δύναμη . . . και μπορεί να διακρίνει σκέψεις και προθέσεις της καρδιάς». Επομένως, το άγγελμα της Γραφής δεν είναι απλώς οι προσωπικές απόψεις ή εμπειρίες των ανθρώπων τους οποίους χρησιμοποίησε ο Θεός ως γραμματείς του. Απεναντίας, αντιπροσωπεύει τον τρόπο σκέψης του Θεού σε σχέση με ηθικά ζητήματα, κάτι που ξεχωρίζει αυτό το άγγελμα από όλες τις άλλες συμβουλές. Χρησιμοποιώντας τη Γραφή για να διδάσκετε τα παιδιά σας, τα βοηθάτε να έχουν το νου του Θεού στα διάφορα ζητήματα. Η διδασκαλία σας έχει μεγαλύτερη βαρύτητα και έχετε περισσότερες πιθανότητες να αγγίξετε την καρδιά του παιδιού σας.

Η Κάθριν, η οποία αναφέρθηκε νωρίτερα, συμφωνεί, λέγοντας: «Όσο πιο δύσκολη ήταν η κατάσταση, τόσο πιο πολύ επιζητούσαμε την καθοδηγία του Λόγου του Θεού—και αυτό ήταν αποτελεσματικό!» Μπορείτε εσείς να χρησιμοποιείτε περισσότερο τη Γραφή καθώς διδάσκετε τα παιδιά σας πώς να διακρίνουν το ορθό από το εσφαλμένο;

Να Είστε Λογικοί

Ο απόστολος Παύλος στρέφει την προσοχή σε άλλη μια σημαντική αρχή που βοηθάει στην ανατροφή παιδιών, προτρέποντας τους συγχριστιανούς του: «Η λογικότητά σας ας γίνει γνωστή σε όλους τους ανθρώπους». (Φιλιππησίους 4:5) Ασφαλώς αυτό περιλαμβάνει το να είναι η λογικότητά  μας φανερή στα παιδιά μας. Και να θυμάστε ότι η λογικότητα αντανακλά τη «σοφία που κατεβαίνει από πάνω».—Ιακώβου 3:17.

Πώς, όμως, σχετίζεται η λογικότητα με την εκπαίδευση των παιδιών μας; Αν και τους δίνουμε όλη τη βοήθεια που μπορούμε, δεν έχουμε τη δυνατότητα να ελέγχουμε κάθε τους ενέργεια. Παραδείγματος χάρη, ο Μάριο, ο οποίος αναφέρθηκε νωρίτερα, είναι Μάρτυρας του Ιεχωβά και θυμάται: «Πάντοτε κατευθύναμε τα παιδιά μας στο βάφτισμα, στην ολοχρόνια διακονία και σε άλλους πνευματικούς στόχους. Αλλά ξεκαθαρίζαμε ότι αυτό ήταν μια επιλογή που θα έκαναν μόνα τους στον κατάλληλο καιρό». Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Και τα δύο παιδιά τους υπηρετούν τώρα ως ολοχρόνιοι ευαγγελιστές.

Η Γραφή προειδοποιεί τους πατέρες στο εδάφιο Κολοσσαείς 3:21: «Μην εξοργίζετε τα παιδιά σας, για να μην αποκαρδιώνονται». Η Κάθριν θεωρεί πολύτιμο αυτό το εδάφιο. Όταν η υπομονή ενός γονέα εξαντλείται, είναι εύκολο να θυμώσει ή να γίνει απαιτητικός. Αλλά, η ίδια λέει: «Μην απαιτείτε από το παιδί σας όσα αναμένετε από τον εαυτό σας». Η Κάθριν είναι και αυτή Μάρτυρας του Ιεχωβά και προσθέτει: «Κάντε την υπηρεσία του Ιεχωβά απολαυστική».

Ο Τζεφ, ο οποίος αναφέρθηκε νωρίτερα, κάνει την εξής πρακτική παρατήρηση: «Καθώς τα παιδιά μας μεγάλωναν, κάποιος καλός φίλος μάς είπε ότι συνειδητοποίησε πόσο συχνά χρειαζόταν να λέει όχι στα αιτήματα των παιδιών του. Αυτό τα απογοήτευε, κάνοντάς τα να νιώθουν καταπιεσμένα. Για να αποφύγουμε κάτι τέτοιο, μας συνέστησε να αναζητούμε τρόπους για να λέμε ναι.

»Διαπιστώσαμε ότι αυτή ήταν μια καλή συμβουλή», λέει ο Τζεφ. «Αναζητούσαμε, λοιπόν, ευκαιρίες ώστε να κάνουν τα παιδιά μας πράγματα μαζί με άλλους υπό περιστάσεις τις οποίες εγκρίναμε. Γι’ αυτό, τα πλησιάζαμε και τους λέγαμε: “Ξέρατε ότι ο τάδε θα κάνει αυτό ή εκείνο; Δεν πάτε και εσείς;” Ή αν τα παιδιά μάς ζητούσαν να τα πάμε κάπου, πιέζαμε τον εαυτό μας να πάει ακόμη και αν ήμασταν κουρασμένοι. Το κάναμε αυτό απλώς για να μην πούμε όχι». Αυτή είναι η ουσία της λογικότητας—να είναι κάποιος δίκαιος, στοχαστικός και υποχωρητικός χωρίς να συμβιβάζει τις Γραφικές αρχές.

Επωφεληθείτε από Αξιόπιστες Συμβουλές

Τα περισσότερα από αυτά τα αντρόγυνα έχουν τώρα εγγόνια. Χαίρονται καθώς βλέπουν αυτές τις ίδιες Γραφικές αρχές να βοηθούν τα παιδιά τους να πετυχαίνουν ως γονείς. Μπορείτε εσείς να ωφεληθείτε από τις συμβουλές της Γραφής;

Όταν η Ρουθ, η οποία αναφέρθηκε στην αρχή, έγινε μητέρα, η ίδια και ο σύζυγός της ένιωθαν ολομόναχοι μερικές φορές. Αλλά δεν ήταν μόνοι. Είχαν τις υπέρτερες συμβουλές του Λόγου του Θεού, της Αγίας Γραφής. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν παραγάγει πολλά εξαιρετικά βοηθήματα για μελέτη της Γραφής τα οποία μπορούν να βοηθήσουν τους γονείς. Σε αυτά συγκαταλέγονται τα βιβλία Μάθε από τον Μεγάλο Δάσκαλο, Οι Νεαροί Ρωτούν—Αποτελεσματικές Απαντήσεις, Ο Μεγαλύτερος Άνθρωπος που Έζησε Ποτέ και Το Βιβλίο μου με τις Βιβλικές Ιστορίες. Ο Τόρλιφ, ο σύζυγος της Ρουθ, λέει: «Σήμερα υπάρχει πλούτος Γραφικών συμβουλών στα χέρια των γονέων. Μόνο αν επωφεληθούν από αυτές μπορούν να βοηθηθούν ώστε να τα βγάλουν πέρα σε όλους τους τομείς της ζωής καθώς το παιδί μεγαλώνει».

 [Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 5]

Τι Λένε οι ΕΙΔΙΚΟΙ . . . Τι Λέει η ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ

Για την Εκδήλωση Στοργής:

Στο βιβλίο Ψυχολογική Αγωγή του Νηπίου και του Παιδιού (The Psychological Care of Infant and Child, 1928), ο Δρ Τζον Μπρόουντας Γουότσον πρότρεψε τους γονείς: «Ποτέ να μην αγκαλιάζετε και να μη φιλάτε» τα παιδιά σας. «Ποτέ μην τα αφήνετε να κάθονται στα γόνατά σας». Πιο πρόσφατα, όμως, οι Δρ Βέρα Λέιν και Ντόροθι Μολινό επισήμαναν στο περιοδικό Τα Παιδιά Μας (Our Children, Μάρτιος 1999): «Η έρευνα δείχνει ότι τα μικρά παιδιά που στερούνται τη σωματική επαφή και τις εκδηλώσεις στοργής συνήθως δεν ευημερούν».

Από την άλλη πλευρά, το εδάφιο Ησαΐας 66:12 αναφέρει ότι ο Θεός εκδηλώνει την αγάπη του για το λαό του μέσω εκφράσεων γονικής αγάπης. Παρόμοια, όταν οι μαθητές του Ιησού προσπάθησαν να εμποδίσουν τους ανθρώπους να φέρνουν μικρά παιδιά στον Ιησού, εκείνος τους διόρθωσε λέγοντας: «Αφήστε τα παιδάκια να έρχονται σε εμένα· μην προσπαθείτε να τα σταματήσετε». Κατόπιν «πήρε τα παιδιά στην αγκαλιά του και άρχισε να τα ευλογεί».—Μάρκος 10:14, 16.

Για τη Διδασκαλία Κατάλληλων Αξιών:

Σε κάποιο άρθρο στο Περιοδικό της Νιου Γιορκ Τάιμς (New York Times Magazine) το 1969, ο Δρ Μπρούνο Μπέτελχαϊμ τόνισε ότι το παιδί έχει το «δικαίωμα να σχηματίζει τις δικές του ενδόμυχες απόψεις, επηρεασμένο όχι από το αυταρχικό [κήρυγμα] των [γονέων του], αλλά μόνο από τη δική του άμεση πείρα στη ζωή». Ωστόσο, σχεδόν 30 χρόνια αργότερα, ο Δρ Ρόμπερτ Κόουλς, συγγραφέας του βιβλίου Η Ηθική Νοημοσύνη των Παιδιών (The Moral Intelligence of Children, 1997) αναγνώρισε: «Τα παιδιά χρειάζονται πάρα πολύ ένα αίσθημα σκοπού και κατεύθυνσης στη ζωή, ένα σύνολο αξιών» τις οποίες θα επιδοκιμάζουν οι γονείς τους και άλλοι ενήλικοι.

Το εδάφιο Παροιμίες 22:6 προτρέπει τους γονείς: «Εκπαίδευσε το αγόρι σύμφωνα με την οδό που είναι κατάλληλη για αυτό· ακόμη και όταν γεράσει δεν θα απομακρυνθεί από αυτήν». Η εβραϊκή λέξη που αποδίδεται “εκπαιδεύω” σημαίνει επίσης «διδάσκω τα στοιχειώδη» και υποδηλώνει εδώ την έναρξη της αρχικής διδασκαλίας που λαβαίνει το βρέφος. Οι γονείς παροτρύνονται, λοιπόν, να αρχίσουν να διδάσκουν στα παιδιά τους κατάλληλες αξίες από τη βρεφική ηλικία. (2 Τιμόθεο 3:14, 15) Όσα μαθαίνουν στη διάρκεια εκείνων των ετών της διάπλασής τους είναι πιθανό να τα θυμούνται.

Για τη Διαπαιδαγώγηση:

Ο Δρ Τζέιμς Ντόμπσον έγραψε στο βιβλίο του Το Ισχυρογνώμον Παιδί (The Strong-Willed Child, 1978): «Η σωματική τιμωρία στα χέρια ενός στοργικού γονέα αποτελεί εργαλείο διδασκαλίας μέσω του οποίου αποτρέπεται η επιβλαβής συμπεριφορά». Από την άλλη πλευρά, σε κάποιο άρθρο που βασίστηκε στην έβδομη έκδοση του δημοφιλούς βιβλίου Φροντίδα για το Βρέφος και το Παιδί (Baby and Child Care, 1998), ο Δρ Μπέντζαμιν Σποκ είπε: «Το ξύλο διδάσκει τα παιδιά ότι το μεγαλύτερο, ισχυρότερο άτομο έχει τη δύναμη να κάνει ό,τι θέλει, είτε έχει είτε δεν έχει δίκιο».

Σχετικά με τη διαπαιδαγώγηση, η Γραφή αναφέρει: «Το ραβδί και ο έλεγχος δίνουν σοφία». (Παροιμίες 29:15) Εντούτοις, δεν χρειάζονται όλα τα παιδιά σωματική τιμωρία. Το εδάφιο Παροιμίες 17:10 μας λέει: «Βαθύτερα επιδρά η επίπληξη σε ένα άτομο με κατανόηση παρά το να χτυπήσεις τον άφρονα εκατό φορές».

[Εικόνα]

Να χρησιμοποιείτε τη Γραφή για να αγγίζετε την καρδιά

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Οι σοφοί γονείς οργανώνουν αναψυχή για τα παιδιά τους