Κύρια Σημεία από το Βιβλίο του Εκκλησιαστή
Ο Λόγος του Ιεχωβά Είναι Ζωντανός
Κύρια Σημεία από το Βιβλίο του Εκκλησιαστή
«ΑΝΘΡΩΠΟΣ γεννημένος από γυναίκα είναι λιγόχρονος και χορτασμένος ταραχή», παρατήρησε ο πατριάρχης Ιώβ. (Ιώβ 14:1) Πόσο ζωτικό είναι να μη σπαταλούμε τη σύντομη ζωή μας σε μέριμνες και προσπάθειες που δεν έχουν αξία! Ποιες επιδιώξεις πρέπει να απορροφούν το χρόνο μας, την ενεργητικότητά μας και τους πόρους μας; Ποιες πρέπει να αποφεύγουμε; Τα λόγια σοφίας που είναι καταγραμμένα στο Γραφικό βιβλίο του Εκκλησιαστή δίνουν ωφέλιμες συμβουλές σε σχέση με αυτό. Το άγγελμα που μεταφέρουν «μπορεί να διακρίνει σκέψεις και προθέσεις της καρδιάς» και να μας βοηθήσει να διάγουμε μια ζωή γεμάτη νόημα.—Εβραίους 4:12.
Το βιβλίο του Εκκλησιαστή, το οποίο γράφτηκε από έναν άντρα ξακουστό για τη σοφία του, τον Βασιλιά Σολομώντα του αρχαίου Ισραήλ, περιέχει πρακτικές συμβουλές σχετικά με το τι είναι αληθινά αξιόλογο στη ζωή και τι στερείται αξίας. Εφόσον ο Σολομών αναφέρεται σε μερικά από τα οικοδομικά έργα που είχε αναλάβει, πρέπει να έγραψε το βιβλίο του Εκκλησιαστή μετά την ολοκλήρωση εκείνων των έργων και προτού ο ίδιος παρεκκλίνει από την αληθινή λατρεία. (Νεεμίας 13:26) Το γεγονός αυτό τοποθετεί τη συγγραφή του πριν από το 1.000 Π.Κ.Χ., προς το τέλος της 40χρονης βασιλείας του Σολομώντα.
ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΑΤΑΙΟΤΗΤΑ;
«Τα πάντα είναι ματαιότητα!», λέει ο συναθροιστής, και ρωτάει: «Ποιο όφελος αποκομίζει ο άνθρωπος από όλη τη σκληρή εργασία που κάνει καθώς εργάζεται σκληρά κάτω από τον ήλιο;» (Εκκλησιαστής 1:2, 3) Οι εκφράσεις «ματαιότητα» και «κάτω από τον ήλιο» εμφανίζονται επανειλημμένα στο βιβλίο του Εκκλησιαστή. Η εβραϊκή λέξη που αποδίδεται «ματαιότητα» σημαίνει στην κυριολεξία «πνοή» ή «ατμός» και υποδηλώνει έλλειψη ουσίας, μονιμότητας ή διαρκούς αξίας. Η έκφραση «κάτω από τον ήλιο» σημαίνει «σε αυτή τη γη» ή «σε αυτόν τον κόσμο». Επομένως, τα πάντα—δηλαδή όλες οι ανθρώπινες προσπάθειες που αγνοούν το θέλημα του Θεού—είναι ματαιότητα.
«Φύλαγε τα πόδια σου όποτε πηγαίνεις στον οίκο του αληθινού Θεού», λέει ο Σολομών, «και να πλησιάζεις για να ακούς». (Εκκλησιαστής 5:1) Η συμμετοχή στην αληθινή λατρεία του Ιεχωβά Θεού δεν είναι ματαιότητα. Μάλιστα, το να δίνουμε προσοχή στη σχέση μας με αυτόν αποτελεί το βασικότερο παράγοντα που συντελεί σε μια ζωή γεμάτη νόημα.
Απαντήσεις σε Γραφικά Ερωτήματα:
1:4-10—Από ποια άποψη είναι “κουραστικοί” οι φυσικοί κύκλοι; Ο συναθροιστής αναφέρει μόνο τρεις από τις βασικές λειτουργίες που καθιστούν δυνατή τη ζωή στη γη και αφορούν τον ήλιο, τον άνεμο και τον κύκλο του νερού. Στην πραγματικότητα, οι φυσικοί κύκλοι είναι πολλοί και ιδιαίτερα περίπλοκοι. Κάποιος μπορεί να αφιερώσει μια ζωή μελετώντας τους και παρ’ όλα αυτά να μην τους κατανοεί πλήρως. Αυτό μπορεί να είναι πράγματι “κουραστικό”. Είναι επίσης απογοητευτικό να συγκρίνουμε το δικό μας σύντομο μήκος ζωής με την ατέρμονη επανάληψη αυτών των κύκλων. Ακόμη και οι προσπάθειες για νέες ανακαλύψεις είναι κουραστικές. Εξάλλου, οι νέες εφευρέσεις δεν είναι τίποτα παραπάνω από εφαρμογή των αρχών που ο αληθινός Θεός έχει θεσπίσει και έχει ήδη χρησιμοποιήσει στη δημιουργία.
2:1, 2—Γιατί λέγεται ότι το γέλιο είναι «παραλογισμός»; Το γέλιο ίσως μας βοηθάει να ξεχνάμε προς στιγμήν τις στενοχώριες μας και η διασκέδαση μπορεί να μας κάνει να παίρνουμε τα προβλήματά μας στα ελαφρά. Εντούτοις, το γέλιο δεν εξαφανίζει τις δυσκολίες μας. Γι’ αυτό, η επιδίωξη ευτυχίας μέσω του γέλιου λέγεται ότι είναι «παραλογισμός».
3:11—Ποια είναι αυτά που ο Θεός έκανε «ωραία, το καθένα στον καιρό του»; Μερικά από τα πράγματα που ο Ιεχωβά Θεός έκανε «ωραία», δηλαδή ορθά και ωφέλιμα, στον κατάλληλο καιρό είναι η δημιουργία του Αδάμ και της Εύας, η διαθήκη του ουράνιου τόξου, η διαθήκη με τον Αβραάμ, η Δαβιδική διαθήκη, η έλευση του Μεσσία και η ενθρόνιση του Ιησού Χριστού ως Βασιλιά της Βασιλείας του Θεού. Ωστόσο, υπάρχει και κάτι άλλο που ο Ιεχωβά θα κάνει “ωραίο” στο εγγύς μέλλον. Μπορούμε να είμαστε πεπεισμένοι ότι ο δίκαιος νέος κόσμος θα γίνει πραγματικότητα στον κατάλληλο καιρό.—2 Πέτρου 3:13.
3:15β—Πώς «ο αληθινός Θεός ζητάει αυτό που καταδιώκεται»; Η φράση «αυτό που καταδιώκεται» ίσως αναφέρεται σε ό,τι σκοπεύει να κάνει ο Θεός. Αν και οι επαναλαμβανόμενοι κύκλοι της γέννησης και του θανάτου καθώς και του πολέμου και της ειρήνης ίσως κάνουν τον άνθρωπο να νιώθει ανίσχυρος και να σκέφτεται ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται, ο αληθινός Θεός μπορεί να ζητάει και να επιτελεί όλα όσα θέλει. (Εκκλησιαστής 3:1-10, 15α) «Αυτό που καταδιώκεται» ίσως αναφέρεται επίσης στους δίκαιους, οι οποίοι καταδιώκονται συχνά από τους πονηρούς. Σε αυτή την περίπτωση, ο Ιεχωβά ζητάει τα δίκαια άτομα ώστε «να δείξει την ισχύ του» υπέρ εκείνων.—2 Χρονικών 16:9.
5:9—Πώς “έχουν όφελος από τη γη όλοι τους”; Όλοι οι κάτοικοι της γης βασίζονται στο «όφελος από τη γη»—σε ό,τι παράγει η γη. Ο βασιλιάς δεν αποτελεί εξαίρεση. Για να λάβει τα προϊόντα του αγρού του, ο βασιλιάς πρέπει να υπηρετείται από τη σκληρή εργασία των υπηρετών του οι οποίοι καλλιεργούν τη γη.
Μαθήματα για Εμάς:
1:15. Είναι μάταιο να δαπανάμε χρόνο και ενεργητικότητα προσπαθώντας να διορθώσουμε την καταδυνάστευση και την αδικία που βλέπουμε σήμερα. Μόνο η Βασιλεία του Θεού μπορεί να εξαλείψει την πονηρία.—Δανιήλ 2:44.
2:4-11. Δημιουργικές δραστηριότητες, όπως η αρχιτεκτονική, η κηπουρική και η μουσική, καθώς και η πολυτελής διαβίωση είναι «κυνήγι του ανέμου» επειδή ούτε δίνουν πραγματικό νόημα στη ζωή ούτε φέρνουν διαρκή ευτυχία.
2:12-16. Η σοφία πλεονεκτεί σε σχέση με την παραφροσύνη στο ότι μπορεί να συμβάλλει στην επίλυση ορισμένων προβλημάτων. Όσον αφορά το θάνατο, όμως, η ανθρώπινη σοφία δεν έχει κανένα πλεονέκτημα. Ακόμη και αν κάποιος απέκτησε ίσως φήμη επειδή είχε τέτοια σοφία, αυτός σύντομα ξεχνιέται.
2:24· 3:12, 13, 22. Το να απολαμβάνουμε τους καρπούς του κόπου μας δεν είναι εσφαλμένο.
2:26. Η θεϊκή σοφία, η οποία φέρνει χαρά, δίνεται στον “άνθρωπο που είναι αγαθός ενώπιον του Ιεχωβά”. Είναι αδύνατον να αποκτήσει κάποιος αυτή τη σοφία χωρίς να έχει καλή σχέση με τον Θεό.
3:16, 17. Δεν είναι ρεαλιστικό να αναμένουμε δικαιοσύνη σε κάθε περίπτωση. Αντί να ανησυχούμε για το τι συμβαίνει στον κόσμο σήμερα, πρέπει να περιμένουμε να τακτοποιήσει ο Ιεχωβά τα ζητήματα.
4:4. Η σκληρή εργασία που γίνεται επιδέξια μπορεί να φέρει ικανοποίηση. Ωστόσο, το να εργαζόμαστε σκληρά απλώς για να επισκιάσουμε άλλους προωθεί τον ανταγωνισμό και είναι δυνατόν να δημιουργήσει αισθήματα έχθρας και ζήλιας. Η σκληρή μας εργασία στη Χριστιανική διακονία πρέπει να πηγάζει από σωστά κίνητρα.
4:7-12. Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι πιο σημαντικές από τα υλικά αποκτήματα και δεν πρέπει να θυσιάζονται για την επιδίωξη πλούτου.
4:13. Η θέση και η ηλικία δεν κερδίζουν πάντοτε το σεβασμό. Όσοι βρίσκονται σε υπεύθυνες θέσεις πρέπει να ενεργούν σοφά.
4:15, 16. «Το παιδί, που είναι δεύτερο»—ο διάδοχος του βασιλιά—ίσως έχει στην αρχή την υποστήριξη “όλου του λαού που είναι ενώπιόν του” αλλά “δεν θα χαίρονται για αυτόν μετά”. Πράγματι, η δημοτικότητα είναι συνήθως βραχύβια.
5:2. Οι προσευχές μας πρέπει να είναι στοχαστικές και ευλαβικές, όχι φλύαρες.
5:3-7. Αν κάποιος είναι υπερβολικά απορροφημένος από τις υλικές μέριμνες μπορεί να ονειροπολεί την ημέρα για ιδιοτελή συμφέροντα. Μπορεί επίσης να ανησυχεί και να πλάθει όνειρα τη νύχτα, με αποτέλεσμα να μην κοιμάται καλά. Τα πολλά λόγια είναι δυνατόν να κάνουν κάποιο άτομο να φαίνεται ανόητο στους άλλους και να κάνει μια βιαστική ευχή ενώπιον του Θεού. “Ο φόβος του αληθινού Θεού” μάς εμποδίζει να κάνουμε είτε το ένα είτε το άλλο.
6:1-9. Τι ωφελούν τα πλούτη, η δόξα, η μακροζωία, ακόμη δε και μια μεγάλη οικογένεια αν οι περιστάσεις μάς εμποδίζουν να απολαύσουμε αυτά τα πράγματα; Επίσης «καλύτερα να βλέπει κανείς με τα μάτια», δηλαδή να αντιμετωπίζει την πραγματικότητα, παρά «να περιπλανιέται η ψυχή», δηλαδή, να αγωνίζεται να ικανοποιήσει επιθυμίες που είναι αδύνατον να ικανοποιηθούν. Ο καλύτερος τρόπος ζωής, λοιπόν, είναι να είμαστε ικανοποιημένοι «έχοντας διατροφή, ενδύματα και στέγη» ενόσω απολαμβάνουμε ωφέλιμα πράγματα στη ζωή και επικεντρώνουμε την προσοχή μας στη διατήρηση στενής σχέσης με τον Ιεχωβά.—1 Τιμόθεο 6:8.
ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΟΦΟ
Πώς μπορούμε να διαφυλάξουμε το καλό μας όνομα, δηλαδή τη φήμη μας; Ποια πρέπει να είναι η στάση μας απέναντι στους ανθρώπινους άρχοντες και στις αδικίες που ίσως βλέπουμε; Εφόσον οι νεκροί δεν γνωρίζουν τίποτα, πώς πρέπει να χρησιμοποιούμε τη ζωή μας τώρα; Με ποιον τρόπο μπορούν οι νεαροί να χρησιμοποιούν το χρόνο και την ενεργητικότητά τους σοφά; Οι συνετές συμβουλές του συναθροιστή για αυτά και για άλλα ζητήματα έχουν καταγραφεί προς όφελός μας στα κεφάλαια 7 ως 12 του βιβλίου του Εκκλησιαστή.
Απαντήσεις σε Γραφικά Ερωτήματα:
7:19—Πώς είναι η σοφία ισχυρότερη από «δέκα άντρες με εξουσία»; Όταν ο αριθμός δέκα χρησιμοποιείται μεταφορικά στη Γραφή, συμβολίζει πληρότητα. Ο Σολομών λέει ότι η προστατευτική αξία της σοφίας είναι μεγαλύτερη από έναν πλήρη αριθμό πολεμιστών που φρουρούν μια πόλη.
10:2—Τι σημαίνει το ότι η καρδιά κάποιου είναι «στο δεξί του χέρι» ή «στο αριστερό του χέρι»; Εφόσον το δεξί χέρι υποδηλώνει συνήθως τη θέση εύνοιας, το ότι η καρδιά ενός ατόμου είναι στο δεξί του χέρι σημαίνει ότι τον υποκινεί να κάνει το καλό. Ωστόσο, αν η καρδιά του υποκινεί κάποιο άτομο να ακολουθεί εσφαλμένη πορεία, τότε λέγεται ότι αυτή είναι στο αριστερό του χέρι.
10:15—Πώς «η σκληρή εργασία των αφρόνων τούς κάνει να αποκάμουν»; Αν κάποιος δεν έχει καλή κρίση, η σκληρή του εργασία δεν παράγει τίποτα πραγματικά αξιόλογο. Ο ίδιος δεν αποκομίζει ικανοποίηση από αυτήν. Μια τέτοια επίπονη προσπάθεια τον κάνει μόνο να αποκάμει.
11:7, 8—Ποια είναι η σημασία της δήλωσης: «Το φως, επίσης, είναι γλυκό, και είναι καλό για τα μάτια να βλέπουν τον ήλιο»; Το φως και ο ήλιος είναι για την απόλαυση των ζωντανών. Ο Σολομών δηλώνει εδώ ότι είναι καλό να είμαστε ζωντανοί και ότι πρέπει να έχουμε «χαρά» πριν οι ημέρες του σκοταδιού, ή αλλιώς των γηρατειών, αφαιρέσουν τη ζωτικότητά μας.
11:10—Γιατί είναι «η νεότητα και η άνοιξη της ζωής» ματαιότητα; Αν δεν χρησιμοποιούνται κατάλληλα, είναι ματαιότητα επειδή, όπως ο ατμός, οι ημέρες του νεανικού σφρίγους χάνονται γρήγορα.
Μαθήματα για Εμάς:
7:6. Το γέλιο σε ακατάλληλη στιγμή είναι τόσο ενοχλητικό και ανώφελο όπως η φασαρία που κάνουν τα αγκάθια τα οποία καίγονται κάτω από το τσουκάλι. Είναι καλό να φυλαγόμαστε από αυτό.
7:21, 22. Δεν πρέπει να ανησυχούμε υπερβολικά για το τι λένε οι άλλοι.
8:2, 3· 10:4. Όταν μας επικρίνει ή μας διορθώνει κάποιος προϊστάμενος ή εργοδότης, είναι σοφό να παραμένουμε ήρεμοι. Αυτό είναι καλύτερο από το να “βιαστούμε να φύγουμε από μπροστά του”, δηλαδή να παραιτηθούμε βιαστικά.
8:8· 9:5-10, 12. Η ζωή μας μπορεί να τερματιστεί τόσο αναπάντεχα όπως όταν τα ψάρια πιάνονται σε δίχτυ ή τα πουλιά σε παγίδα. Επιπλέον, κανείς δεν μπορεί να συγκρατήσει τη δύναμη της ζωής κατά το θάνατο, ούτε μπορεί κάποιος να απαλλαχτεί από τον πόλεμο που διεξάγει ο θάνατος ενάντια στην ανθρωπότητα. Γι’ αυτό, δεν πρέπει να σπαταλούμε άσκοπα το χρόνο μας. Ο Ιεχωβά θέλει να εκτιμούμε τη ζωή και να την απολαμβάνουμε με σωστό τρόπο. Για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να βάζουμε την υπηρεσία του Ιεχωβά στην πρώτη θέση στη ζωή μας.
8:16, 17. Δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την πλήρη έκταση όλων όσων έχει κάνει και έχει επιτρέψει ο Θεός να συμβούν στην ανθρωπότητα, ακόμη και αν χάσουμε τον ύπνο μας για αυτό. Η ανησυχία για όλες τις αδικίες που έχουν διαπραχθεί απλώς και μόνο μας στερεί τη χαρά της ζωής.
9:16-18. Η σοφία πρέπει να θεωρείται πολύτιμη ακόμη και όταν γενικά υπάρχει έλλειψη εκτίμησης για αυτήν. Τα ήρεμα λόγια του σοφού ατόμου προτιμούνται από τις δυνατές φωνές του άφρονα.
10:1. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στα λόγια και στις πράξεις μας. Μία και μόνο αστοχία, όπως ένα ξέσπασμα θυμού, η κατάχρηση αλκοόλ σε μία περίπτωση ή κάποιο περιστατικό που περιλαμβάνει σεξουαλικά ακάθαρτη συμπεριφορά αρκεί για να καταστρέψει την καλή φήμη ενός αξιοσέβαστου ατόμου.
10:5-11. Δεν πρέπει να φθονούμε κάποιο ανίκανο άτομο που κατέχει υψηλό αξίωμα. Η ανικανότητα για την εκτέλεση ακόμη και μιας απλής εργασίας μπορεί να έχει κακές συνέπειες. Αντίθετα, η καλλιέργεια της ικανότητας να «χρησιμοποιεί κάποιος σοφία για να πετύχει» αποτελεί πλεονέκτημα. Πόσο σπουδαίο είναι να γινόμαστε ικανοί στο έργο κηρύγματος της Βασιλείας και μαθήτευσης!
11:1, 2. Πρέπει να δείχνουμε ολόκαρδη γενναιοδωρία. Η γενναιοδωρία παράγει γενναιοδωρία.—Λουκάς 6:38.
11:3-6. Οι αβεβαιότητες της ζωής δεν πρέπει να μας κάνουν αναποφάσιστους.
11:9· 12:1-7. Οι νεαροί είναι υπόλογοι στον Ιεχωβά. Γι’ αυτό, πρέπει να χρησιμοποιούν το χρόνο τους και την ενεργητικότητά τους στην υπηρεσία του Θεού προτού τα γηρατειά αφαιρέσουν το σφρίγος τους.
ΑΣ ΜΑΣ ΚΑΘΟΔΗΓΟΥΝ «ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΣΟΦΩΝ»
Πώς πρέπει να βλέπουμε τα «ευχάριστα λόγια» που ζήτησε να βρει και να γράψει ο συναθροιστής; Σε αντίθεση με τα «πολλά βιβλία» της ανθρώπινης σοφίας, «τα λόγια των σοφών είναι σαν βούκεντρα, και σαν μπηγμένα καρφιά είναι αυτοί που εντρυφούν σε συλλογές προτάσεων· δόθηκαν από έναν ποιμένα». (Εκκλησιαστής 12:10-12) Τα λόγια της σοφίας που δίνει ο “ένας ποιμένας”, ο Ιεχωβά, έχουν σταθεροποιητική επίδραση στη ζωή μας.
Η εφαρμογή των σοφών συμβουλών που βρίσκονται στο βιβλίο του Εκκλησιαστή θα μας βοηθήσει πραγματικά να διάγουμε μια γεμάτη νόημα και ευτυχισμένη ζωή. Επιπλέον, μας δίνεται η διαβεβαίωση: «Για εκείνους που φοβούνται τον αληθινό Θεό τα πράγματα θα εξελιχθούν καλά». Ας είμαστε, λοιπόν, σταθεροί στην απόφασή μας “να φοβόμαστε τον αληθινό Θεό και να τηρούμε τις εντολές του”.—Εκκλησιαστής 8:12· 12:13.
[Εικόνα στη σελίδα 15]
Ένα από τα ωραιότερα έργα των χεριών του Θεού θα γίνει πραγματικότητα στον κατάλληλο καιρό
[Εικόνα στη σελίδα 16]
Τα δώρα του Θεού περιλαμβάνουν την τροφή, το ποτό και το να απολαμβάνουμε το καλό για όλη τη σκληρή εργασία μας