Το Μοναδικό Ηλιακό μας Σύστημα—Πώς Ήρθε σε Ύπαρξη

ΕΝΑΣ συνδυασμός πολλών παραγόντων καθιστά μοναδική τη θέση μας στο σύμπαν. Το ηλιακό μας σύστημα βρίσκεται ανάμεσα σε δύο από τους σπειροειδείς βραχίονες του γαλαξία μας σε μια περιοχή με σχετικά λίγα άστρα. Σχεδόν όλα τα άστρα που μπορούμε να δούμε τη νύχτα βρίσκονται τόσο μακριά μας ώστε παραμένουν απλές κουκκίδες φωτός ακόμα και όταν παρατηρούνται μέσα από τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια. Έτσι θα έπρεπε να έχουν τα πράγματα;

Αν το ηλιακό μας σύστημα ήταν κοντά στο κέντρο του γαλαξία μας, θα νιώθαμε τις επιβλαβείς συνέπειες του γεγονότος ότι θα βρισκόμασταν ανάμεσα σε μια πυκνή συγκέντρωση άστρων. Η τροχιά της γης, λόγου χάρη, πιθανώς θα διαταρασσόταν, και αυτό θα επηρέαζε δραματικά την ανθρώπινη ζωή. Όπως έχουν τα πράγματα, το ηλιακό σύστημα φαίνεται πως βρίσκεται στην ιδανική θέση μέσα στο γαλαξία προκειμένου να αποφεύγει αυτόν και άλλους κινδύνους, μεταξύ των οποίων είναι η υπερθέρμανση κατά τη διέλευση μέσα από νέφη αερίων καθώς και η έκθεση σε εκρήξεις άστρων και σε άλλες πηγές θανατηφόρας ακτινοβολίας.

Ο ήλιος είναι ιδανικός τύπος άστρου για τις ανάγκες μας. Εκπέμπει σταθερή θερμότητα, είναι μακρόβιος και δεν είναι ούτε πολύ μεγάλος ούτε πολύ ζεστός. Η συντριπτική πλειονότητα των άστρων του γαλαξία μας είναι πολύ μικρότερα από τον ήλιο μας και δεν παρέχουν ούτε το κατάλληλο είδος φωτός ούτε την κατάλληλη ποσότητα θερμότητας για τη διατήρηση της ζωής σε έναν πλανήτη όπως η γη. Επιπλέον, τα περισσότερα άστρα συνδέονται μέσω της βαρύτητας με ένα ή περισσότερα άλλα άστρα και περιστρέφονται το ένα γύρω από το άλλο. Αντίθετα, ο ήλιος μας είναι ανεξάρτητος. Το ηλιακό μας σύστημα πιθανότατα δεν θα παρέμενε σταθερό αν είχαμε να αντιμετωπίσουμε τη βαρυτική δύναμη δύο ή περισσότερων ήλιων.

Ένας άλλος παράγοντας που καθιστά μοναδικό το ηλιακό μας σύστημα είναι η θέση των γιγάντιων εξωτερικών πλανητών που έχουν σχεδόν κυκλικές τροχιές και των οποίων η βαρύτητα δεν συνιστά απειλή για τους εσωτερικούς γήινους πλανήτες. a Αντιθέτως, οι εξωτερικοί πλανήτες παρέχουν προστασία απορροφώντας και εκτρέποντας επικίνδυνα αντικείμενα. «Αστεροειδείς και κομήτες μάς χτυπούν αλλά όχι σε υπερβολικό βαθμό, χάρη στην παρουσία γιγάντιων αέριων πλανητών, όπως είναι ο Δίας, πέρα από εμάς», εξηγούν οι επιστήμονες Πίτερ Ντ. Γουόρντ και Ντόναλντ Μπράουνλι στο βιβλίο τους Η Σπάνια Γη—Γιατί η Πολύπλοκη Ζωή Είναι Ασυνήθιστη στο Σύμπαν (Rare Earth—Why Complex Life Is Uncommon in the Universe). Έχουν ανακαλυφτεί και άλλα ηλιακά συστήματα με γιγάντιους πλανήτες. Αλλά οι περισσότεροι από αυτούς τους γίγαντες έχουν τροχιές που θα έθεταν σε κίνδυνο έναν μικρότερο πλανήτη όπως η γη.

Ο Ρόλος της Σελήνης

Από τους αρχαίους χρόνους, ο δορυφόρος μας, η σελήνη, γέμιζε τους ανθρώπους με θαυμασμό. Έχει εμπνεύσει ποιητές και μουσικούς. Για παράδειγμα, ένας αρχαίος Εβραίος ποιητής περιγράφει τη σελήνη ως “εδραιωμένη στον αιώνα και πιστό μάρτυρα στους αιθέρες”.—Ψαλμός 89:37.

Ένας σημαντικός τρόπος με τον οποίο η σελήνη επηρεάζει τη ζωή πάνω στη γη είναι με τη βαρυτική της έλξη η οποία προκαλεί την άμπωτη και την πλημμυρίδα της παλίρροιας. Οι παλιρροϊκές κινήσεις πιστεύεται πως παίζουν θεμελιώδη  ρόλο για τα ωκεάνια ρεύματα τα οποία με τη σειρά τους είναι ζωτικής σημασίας για τις καιρικές συνθήκες.

Ένας άλλος βασικός σκοπός τον οποίο εξυπηρετεί η σελήνη είναι το ότι η βαρυτική της δύναμη διατηρεί σταθερό τον άξονα της γης σε σχέση με το επίπεδο της τροχιάς της γης γύρω από τον ήλιο. Σύμφωνα με το επιστημονικό περιοδικό Φύση (Nature), αν δεν υπήρχε η σελήνη, η κλίση του άξονα της γης θα κυμαινόταν επί μακρές χρονικές περιόδους από «σχεδόν 0 [μοίρες] ως 85 [μοίρες]». Φανταστείτε να μην είχε καθόλου κλίση ο άξονας της γης! Θα χάναμε την ευχάριστη εναλλαγή των εποχών και θα υποφέραμε από έλλειψη βροχής. Η κλίση της γης αποτρέπει επίσης τις πολύ ακραίες θερμοκρασίες που θα καθιστούσαν αδύνατη την επιβίωσή μας. «Οφείλουμε την παρούσα κλιματολογική μας σταθερότητα σε ένα εξαιρετικό γεγονός: την παρουσία της Σελήνης», συμπεραίνει ο αστρονόμος Ζακ Λασκάρ. Για να επιτελεί η σελήνη μας το σταθεροποιητικό της ρόλο, είναι μεγάλη—αναλογικά μεγαλύτερη από τους δορυφόρους των γιγάντιων πλανητών.

Άλλη μία λειτουργία του φυσικού δορυφόρου της γης, όπως παρατήρησε ο συγγραφέας του αρχαίου Γραφικού βιβλίου της Γένεσης, είναι ότι η σελήνη χρησιμεύει ως φως για τη νύχτα.—Γένεση 1:16.

Τύχη ή Σκοπός;

Πώς μπορεί να εξηγηθεί η συνύπαρξη πολλαπλών παραγόντων που καθιστούν τη ζωή στη γη όχι μόνο δυνατή αλλά και απολαυστική; Όπως φαίνεται, υπάρχουν μόνο δύο εκδοχές. Η πρώτη είναι ότι όλες αυτές οι πραγματικότητες αποτελούν συμπτωματικό προϊόν άσκοπης τύχης. Η δεύτερη είναι ότι πίσω από αυτήν υπάρχει κάποιος σκοπός που έχει τεθεί από μια νοήμονα διάνοια.

Πριν από χιλιάδες χρόνια, οι Άγιες Γραφές ανέφεραν ότι το σύμπαν μας επινοήθηκε και κατασκευάστηκε από έναν Δημιουργό—τον Παντοδύναμο Θεό. Αν αληθεύει κάτι τέτοιο, αυτό σημαίνει ότι οι συνθήκες που επικρατούν στο ηλιακό μας σύστημα είναι προϊόν, όχι τύχης, αλλά προμελετημένου σχεδίου. Ο Δημιουργός μάς άφησε μια έκθεση, σαν να λέγαμε, γύρω από τις ενέργειες που έκανε προκειμένου να καταστήσει δυνατή τη ζωή στη γη. Μπορεί να εκπλαγείτε μαθαίνοντας ότι, αν και αυτή η έκθεση έχει ηλικία περίπου 3.500 ετών, τα γεγονότα της ιστορίας του σύμπαντος που περιγράφονται σε αυτήν αντιστοιχούν βασικά με τα όσα συνέβησαν κατά την άποψη των επιστημόνων. Αυτή η έκθεση περιέχεται στο Γραφικό βιβλίο της Γένεσης. Εξετάστε τι αναφέρει.

Η Αφήγηση της Γένεσης Περί Δημιουργίας

«Στην αρχή ο Θεός δημιούργησε τους ουρανούς και τη γη». (Γένεση 1:1) Τα εναρκτήρια λόγια της Γραφής αναφέρονται στη δημιουργία του ηλιακού μας συστήματος, περιλαμβανομένου του πλανήτη μας, καθώς και των άστρων που υπάρχουν στους δισεκατομμύρια γαλαξίες οι οποίοι αποτελούν το σύμπαν μας. Σύμφωνα με τη Γραφή, η επιφάνεια της γης ήταν κάποτε «άμορφη και έρημη». Δεν υπήρχαν ήπειροι ούτε παραγωγική γη. Αλλά τα επόμενα λόγια επισημαίνουν αυτό που, κατά τους επιστήμονες, αποτελεί την  πιο σημαντική προϋπόθεση για να μπορεί ένας πλανήτης να συντηρήσει τη ζωή—την αφθονία νερού. Το πνεύμα του Θεού «περιφερόταν πάνω από την επιφάνεια των νερών».—Γένεση 1:2.

Για να παραμένουν σε υγρή μορφή τα επιφανειακά νερά, ένας πλανήτης πρέπει να βρίσκεται σε κατάλληλη απόσταση από τον ήλιο του. «Ο Άρης είναι πολύ κρύος, η Αφροδίτη είναι πολύ ζεστή, η Γη είναι ιδανική», εξηγεί ο πλανητικός επιστήμονας Άντριου Ίνγκερσολ. Παρόμοια, για να αναπτυχθεί η βλάστηση, χρειάζεται αρκετό φως. Και το αξιοσημείωτο είναι πως, σύμφωνα με την αφήγηση της Γραφής, στη διάρκεια μιας αρχικής δημιουργικής περιόδου, ο Θεός έκανε το φως του ήλιου να διαπεράσει τα σκοτεινά σύννεφα των υδρατμών οι οποίοι περιέβαλλαν τη θάλασσα όπως το «σπάργανο» που τυλίγει ένα μωρό.—Ιώβ 38:4, 9· Γένεση 1:3-5.

Στα επόμενα εδάφια της Γένεσης, διαβάζουμε ότι ο Δημιουργός έφτιαξε «ένα εκπέτασμα», όπως το αποκαλεί η Γραφή. (Γένεση 1:6-8) Αυτό το εκπέτασμα είναι γεμάτο με αέρια τα οποία συνιστούν την ατμόσφαιρα της γης.

Στη συνέχεια, η Γραφή εξηγεί ότι ο Θεός μετέβαλε την άμορφη επιφάνεια της γης φτιάχνοντας την ξηρά. (Γένεση 1:9, 10) Προφανώς έκανε το φλοιό της γης να καμφθεί και να μετακινηθεί. Ως αποτέλεσμα, πιθανώς σχηματίστηκαν βαθιές τάφροι και αναδύθηκαν οι ήπειροι από τον ωκεανό.—Ψαλμός 104:6-8.

Σε απροσδιόριστο χρόνο κατά το παρελθόν της γης, ο Θεός δημιούργησε τα μικροσκοπικά φύκια στους ωκεανούς. Χρησιμοποιώντας ενέργεια από τον ήλιο, εκείνοι οι αυτοαναπαραγόμενοι μονοκύτταροι οργανισμοί άρχισαν να μετατρέπουν το διοξείδιο του άνθρακα σε τροφή απελευθερώνοντας συγχρόνως οξυγόνο στην ατμόσφαιρα. Αυτή η θαυμαστή διεργασία επιταχύνθηκε στη διάρκεια μιας τρίτης δημιουργικής περιόδου με τη δημιουργία βλάστησης που τελικά κάλυψε τη γη. Ως αποτέλεσμα, η ποσότητα οξυγόνου στην ατμόσφαιρα αυξήθηκε, πράγμα που θα καθιστούσε δυνατό για τον άνθρωπο και τα ζώα να συντηρούνται στη ζωή μέσω της αναπνοής.—Γένεση 1:11, 12.

Προκειμένου να γίνει η γη παραγωγική, ο Δημιουργός έφερε σε ύπαρξη μια ποικιλία μικροοργανισμών για να ζουν στο έδαφος. (Ιερεμίας 51:15) Αυτά τα μικροσκοπικά πλάσματα διασπούν τη νεκρή ύλη, ανακυκλώνοντας τα στοιχεία που χρησιμοποιούν τα φυτά για να αναπτυχθούν. Ειδικοί τύποι βακτηρίων του εδάφους δεσμεύουν άζωτο από τον αέρα και καθιστούν διαθέσιμο αυτό το ζωτικό στοιχείο στα φυτά ώστε να μπορούν εκείνα να αναπτυχθούν. Το εκπληκτικό είναι ότι μια μέτρια χούφτα εύφορου εδάφους μπορεί να περιέχει έξι δισεκατομμύρια μικροοργανισμούς!

Τα εδάφια Γένεση 1:14-19 περιγράφουν το σχηματισμό του ήλιου, της σελήνης και των άστρων στη διάρκεια μιας τέταρτης δημιουργικής περιόδου. Εκ πρώτης όψεως, αυτό μπορεί να φαίνεται πως αντιφάσκει με τη Γραφική εξήγηση που προαναφέρθηκε. Να θυμάστε, όμως, ότι ο Μωυσής, ο συγγραφέας της Γένεσης, έγραψε την αφήγηση της δημιουργίας από τη σκοπιά ενός επίγειου παρατηρητή, αν υπήρχε κάποιος. Προφανώς, ο ήλιος, η σελήνη και τα άστρα έγιναν ορατά μέσα από την ατμόσφαιρα της γης εκείνη την περίοδο.

Σύμφωνα με την αφήγηση της Γένεσης, τα θαλάσσια πλάσματα εμφανίστηκαν στη διάρκεια μιας πέμπτης δημιουργικής περιόδου, ενώ τα χερσαία ζώα και ο άνθρωπος σε μια έκτη.—Γένεση 1:20-31.

 Η Γη Δημιουργήθηκε για να την Απολαμβάνουμε

Δεν σας δίνεται η εντύπωση ότι η ζωή πάνω στη γη, η οποία εμφανίστηκε έτσι όπως περιγράφεται στην αφήγηση της Γένεσης, δημιουργήθηκε για να την απολαμβάνουμε; Συνέβη ποτέ να ξυπνήσετε κάποια ηλιόλουστη μέρα, να αναπνεύσετε το δροσερό αέρα και να νιώσετε χαρούμενοι που είστε ζωντανοί; Ίσως κάνατε μια βόλτα σε έναν κήπο και απολαύσατε την ομορφιά και το άρωμα των λουλουδιών. Ή ίσως περπατήσατε σε κάποιον δεντρόκηπο και μαζέψατε μερικά νόστιμα φρούτα. Τέτοιες απολαύσεις θα ήταν αδύνατες αν δεν υπήρχαν: (1) το άφθονο νερό της γης, (2) η σωστή ποσότητα θερμότητας και φωτός από τον ήλιο, (3) η ατμόσφαιρά μας, με τη σωστή αναλογία αερίων, και (4) η εύφορη γη.

Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά—που δεν υπάρχουν στον Άρη, στην Αφροδίτη και στους υπόλοιπους γειτονικούς μας πλανήτες—δεν είναι προϊόν τυφλής τύχης. Συνδυάστηκαν με ακρίβεια έτσι ώστε να κάνουν απολαυστική τη ζωή στη γη. Όπως θα δείξει το επόμενο άρθρο, η Αγία Γραφή λέει επίσης ότι ο Δημιουργός σχεδίασε τον όμορφο πλανήτη μας έτσι ώστε να παραμείνει για πάντα.

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο στη σελίδα 6]

«Αν μου ζητούσαν ως γεωλόγο να εξηγήσω με συντομία σε έναν απλό, ποιμενικό λαό, όπως ήταν οι φυλές στις οποίες απευθυνόταν το Βιβλίο της Γένεσης, τις σύγχρονες απόψεις μας για την προέλευση της γης και την ανάπτυξη της ζωής πάνω σε αυτήν, το καλύτερο που θα μπορούσα να κάνω θα ήταν να ακολουθήσω με ακρίβεια μεγάλο μέρος της γλώσσας του πρώτου κεφαλαίου της Γένεσης».—Γεωλόγος Γουάλας Πρατ.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 7]

ΙΔΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

Αν ο ήλιος βρισκόταν σε άλλη θέση στο γαλαξία μας, δεν θα βλέπαμε τόσο καθαρά τα άστρα. «Το Ηλιακό μας Σύστημα», εξηγεί το βιβλίο Ο Προνομιούχος Πλανήτης (The Privileged Planet), «βρίσκεται . . . μακριά από τις περιοχές όπου υπάρχει σκόνη και υπερβολικό φως, πράγμα που επιτρέπει να έχουμε άριστη συνολική εικόνα τόσο των κοντινών άστρων όσο και του μακρινού σύμπαντος».

Επιπλέον, το μέγεθος και η απόσταση της σελήνης από τη γη είναι ιδανικές προκειμένου να καλύπτει η σελήνη τον ήλιο στη διάρκεια μιας ηλιακής έκλειψης. Αυτά τα σπάνια φαινόμενα που προκαλούν δέος επιτρέπουν στους αστρονόμους να μελετούν τον ήλιο. Τέτοιες μελέτες τούς έχουν δώσει τη δυνατότητα να ανακαλύψουν πολλά μυστικά σχετικά με τη λάμψη των άστρων.

[Εικόνα στη σελίδα 5]

Η μάζα της σελήνης είναι αρκετά μεγάλη ώστε να διατηρεί σταθερή την κλίση του άξονα της γης

[Εικόνες στη σελίδα 7]

Τι καθιστά δυνατή τη ζωή στη γη; Το άφθονο νερό της, η σωστή ποσότητα φωτός και θερμότητας, η ατμόσφαιρα και η εύφορη γη

[Ευχαριστίες]

Globe: Based on NASA Photo; wheat: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.