Νίκη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

ΣΤΙΣ 11 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2007, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο Στρασβούργο της Γαλλίας εξέδωσε μια ομόφωνη απόφαση υπέρ των Μαρτύρων του Ιεχωβά στη Ρωσία για υπόθεσή τους κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Η απόφαση υποστήριξε την ελευθερία θρησκείας των Μαρτύρων του Ιεχωβά και το δικαίωμά τους για δίκαιη δίκη. Ας εξετάσουμε πώς ξεκίνησε αυτή η υπόθεση.

Μια εκκλησία των Μαρτύρων του Ιεχωβά στην πόλη Τσελιάμπινσκ της Ρωσίας αποτελείται κυρίως από κουφά άτομα. Αυτοί διεξήγαν τις συναθροίσεις τους σε έναν χώρο που νοίκιαζαν από κάποια επαγγελματική σχολή. Την Κυριακή 16 Απριλίου 2000, η συνάθροισή τους διακόπηκε από την πρόεδρο, ή αλλιώς Επίτροπο, της τοπικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθώς και από δύο ανώτερους αξιωματικούς της αστυνομίας και έναν άντρα με πολιτικά. Εξαιτίας προκατάληψης, ιδιαίτερα από μέρους της Επιτρόπου, η σύναξη διακόπηκε με βάση τις χαλκευμένες κατηγορίες περί διεξαγωγής συναθροίσεων χωρίς νόμιμη βάση. Την 1η Μαΐου 2000, τερματίστηκε η εκμίσθωση της αίθουσας.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά υπέβαλαν καταγγελία ενώπιον του εισαγγελέα του Τσελιάμπινσκ, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Το Ρωσικό Σύνταγμα και η Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών εγγυώνται την ελευθερία θρησκείας και την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι. Γι’ αυτό, κατατέθηκε αγωγή στο πρωτοδικείο, ενώ στη συνέχεια έγινε προσφυγή σε κάποιο περιφερειακό δικαστήριο. Νωρίτερα, στις 30 Ιουλίου 1999, το ανώτατο δικαστήριο είχε αποφανθεί σε κάποια άλλη υπόθεση ότι «σύμφωνα με το Ρωσικό Νόμο περί ελευθερίας συνείδησης και θρησκευτικών σωματείων, η φράση “ανεμπόδιστα” σημαίνει ότι δεν απαιτείται άδεια ή έγκριση από τις αρχές για τη διεξαγωγή θρησκευτικών τελετών σε χώρους που παρέχονται [γι’ αυτόν το σκοπό]». (Οι αγκύλες δικές τους.) Παρότι υπήρχε αυτό το προηγούμενο, η αγωγή στο πρωτοδικείο αλλά και η προσφυγή στο περιφερειακό δικαστήριο απορρίφθηκαν.

Στις 17 Δεκεμβρίου 2001, η υπόθεση φέρθηκε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η ακροαματική διαδικασία έλαβε χώρα στις 9 Σεπτεμβρίου 2004. Ακολουθούν αποσπάσματα από την τελική απόφαση που εξέδωσε το Δικαστήριο:

«Το Δικαστήριο κρίνει ότι υπήρξε παραβίαση του δικαιώματος των αιτούντων για ελευθερία θρησκείας εφόσον, στις 16 Απριλίου 2000, οι κρατικοί αξιωματούχοι προκάλεσαν τον πρόωρο τερματισμό της θρησκευτικής τους συγκέντρωσης».

«Είναι καταφανές ότι δεν υπήρχε νομική βάση για τη διακοπή μιας θρησκευτικής εκδήλωσης που διεξαγόταν σε χώρο ο οποίος είχε νοικιαστεί νόμιμα γι’ αυτόν το σκοπό».

«[Το Δικαστήριο] λαμβάνει υπόψη την πάγια νομολογία του Ρωσικού Ανώτατου Δικαστηρίου σύμφωνα με την οποία δεν απαιτείται προηγούμενη εξουσιοδότηση από τις αρχές, ή ειδοποίηση αυτών, για τη διεξαγωγή θρησκευτικών συγκεντρώσεων».

«Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του Άρθρου 9 [ελευθερία θρησκείας] της Σύμβασης εξαιτίας της διακοπής της θρησκευτικής συνάθροισης των αιτούντων στις 16 Απριλίου 2000 από την Επίτροπο και τους βοηθούς της».

«Το Δικαστήριο κρίνει ότι τα τοπικά δικαστήρια δεν εκπλήρωσαν το καθήκον που είχαν . . . να καταδείξουν ότι η ακρόαση των διαδίκων έγινε δίκαια και ισότιμα. Υπήρξε παραβίαση του Άρθρου 6 [δικαίωμα για δίκαιη δίκη] της Σύμβασης».

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι ευγνώμονες στον Θεό για το ότι τους έδωσε μια νίκη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. (Ψαλμός 98:1) Πόσο εκτεταμένη επίδραση θα ασκήσει η απόφαση του Δικαστηρίου; Ο Τζόζεφ Κ. Γκρεμπόσκι, πρόεδρος του Ινστιτούτου Θρησκείας και Δημόσιας Πολιτικής, δηλώνει: «Αυτή είναι άλλη μια ιδιαίτερα σημαντική απόφαση που επηρεάζει την ελευθερία θρησκείας σε όλη την Ευρώπη, εφόσον η απόφαση θα έχει αντίκτυπο στα θρησκευτικά δικαιώματα σε όλα τα κράτη που υπάγονται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου».