«Τα Πλοία της Κιττίμ» Αρμενίζουν στις Θάλασσες

ΣΤΗΝ ανατολική Μεσόγειο έχουν λάβει χώρα πολλές ναυμαχίες. Προσπαθήστε να οραματιστείτε μια τέτοια αναμέτρηση πέντε αιώνες πριν από τον Χριστό. Ένα ιδιαίτερα ευέλικτο πλοίο, μια τριήρης, πλέει ολοταχώς. Περίπου 170 κωπηλάτες σε τρεις σειρές κωπηλατούν με τους δυνατούς τους μυς τεντωμένους, γλιστρώντας μπρος πίσω πάνω στα δερμάτινα μαξιλαράκια που έχουν δεμένα στα οπίσθιά τους.

Με ταχύτητα εφτά ως εννιά κόμβων, το πλοίο σκίζει τα κύματα κατευθυνόμενο προς ένα εχθρικό σκάφος. Το απειλούμενο πλοίο προσπαθεί να ξεφύγει. Την κρίσιμη στιγμή γέρνει και η πλευρά του μένει εκτεθειμένη. Το καλυμμένο με μπρούντζο έμβολο της τριήρους τρυπάει το λεπτό κύτος του άλλου πλοίου. Ο θόρυβος που κάνουν οι σανίδες καθώς σπάνε και ο ήχος του θαλασσινού νερού που εισβάλλει μέσα από το ρήγμα τρομοκρατούν τους κωπηλάτες του εχθρού. Πάνω στην τριήρη, μια μικρή ομάδα βαριά οπλισμένων πολεμιστών τρέχουν στον κεντρικό διάδρομο για να εφορμήσουν στο χτυπημένο σκάφος. Ναι, μερικά αρχαία πλοία ήταν πράγματι τρομερά!

Οι μελετητές της Γραφής ενδιαφέρονται ζωηρά για τις αναφορές στην «Κιττίμ» και στα «πλοία της Κιττίμ», ορισμένες από τις οποίες είναι προφητικές. (Αριθμοί 24:24· Δανιήλ 11:30· Ησαΐας 23:1) Πού ακριβώς ήταν η Κιττίμ; Τι γνωρίζουμε για τα πλοία της; Και γιατί πρέπει να σας ενδιαφέρουν οι απαντήσεις;

Ο Ιουδαίος ιστορικός Ιώσηπος ανέφερε την Κιττίμ με το όνομα «Χέθιμος», συσχετίζοντάς την με το νησί της Κύπρου. Η πόλη Κίτιο, στο νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού, είναι άλλο ένα στοιχείο που συνδέει την Κιττίμ με την Κύπρο. Η  γεωγραφική θέση της Κύπρου στο σταυροδρόμι των αρχαίων εμπορικών οδών ήταν ιδανική, διότι το νησί ωφελούνταν από την εγγύτητά του με τα ναυτιλιακά κέντρα της ανατολικής Μεσογείου. Καθώς η γεωπολιτική της κατάσταση την ανάγκαζε να παίρνει θέση ανάμεσα στα εμπόλεμα έθνη, η Κύπρος γινόταν επίσης είτε ισχυρός σύμμαχος είτε ενοχλητικό εμπόδιο.

Οι Κύπριοι και η Θάλασσα

Αρχαιολογικά ευρήματα προερχόμενα από υποβρύχιες ανασκαφές και τάφους, καθώς και αρχαίες επιγραφές και απεικονίσεις πάνω σε αγγεία, μας βοηθούν να οραματιστούμε πώς ήταν τα πλοία από την Κύπρο. Οι πρώτοι κάτοικοι της Κύπρου ήταν επιδέξιοι ναυπηγοί. Το νησί τους είχε πυκνά δάση, ενώ απάνεμοι όρμοι δημιουργούσαν φυσικά λιμάνια. Τα δέντρα τα έκοβαν όχι μόνο για τη ναυπήγηση πλοίων αλλά και για χρήση στην τήξη του χαλκού—ενός φυσικού πόρου που έκανε την Κύπρο πασίγνωστη στον αρχαίο κόσμο.

Το ακμάζον εξαγωγικό εμπόριο της Κύπρου δεν διέφυγε την προσοχή των Φοινίκων, οι οποίοι ίδρυαν αποικίες κατά μήκος των εμπορικών τους οδών. Ένας τέτοιος οικισμός ήταν το Κίτιο στην Κύπρο.—Ησαΐας 23:10-12.

Μετά την πτώση της Τύρου, μερικοί κάτοικοί της προφανώς κατέφυγαν στην Κιττίμ. Οι Φοίνικες άποικοι με τη ναυτιλιακή τους πείρα είναι πιθανό ότι πρόσφεραν πολλά στη ναυπηγική τεχνολογία των Κυπρίων. Η στρατηγική θέση του Κιτίου παρείχε επίσης άριστη προστασία στα φοινικικά πλοία.

Ανθηρό Διεθνές Εμπόριο

Η εμπορική δραστηριότητα στην ανατολική Μεσόγειο εκείνη την περίοδο της αρχαιότητας ήταν πολύπλευρη. Πολύτιμα είδη από την Κύπρο μεταφέρονταν με πλοία στην Κρήτη, στη Σαρδηνία και στη Σικελία καθώς και στα νησιά του Αιγαίου. Κιούπια και δοχεία από την Κύπρο έχουν ανακαλυφτεί σε αυτά τα μέρη, ενώ υπέροχα μυκηναϊκά αγγεία έχουν βρεθεί σε μεγάλες ποσότητες στην Κύπρο. Κατόπιν ανάλυσης ράβδων χαλκού που ανακαλύφτηκαν στη Σαρδηνία, κάποιοι μελετητές πιστεύουν ότι αυτές προήλθαν από την Κύπρο.

Το 1982 ανακαλύφτηκε κοντά στις νότιες ακτές της Τουρκίας ένα ναυάγιο που χρονολογείται από τα τέλη του 14ου αιώνα Π.Κ.Χ. Οι υποβρύχιες ανασκαφές έφεραν στο φως έναν θησαυρό αποτελούμενο από διάφορα είδη—ράβδους  χαλκού προερχόμενες, όπως πιστεύεται, από την Κύπρο, ήλεκτρο, χαναανιτικά αγγεία, έβενο, ελεφαντόδοντο, μια συλλογή από χρυσά και ασημένια χαναανιτικά κοσμήματα και σκαραβαίους, καθώς και άλλα αντικείμενα από την Αίγυπτο. Με βάση τις αναλύσεις του πηλού των αγγείων, μερικές πηγές προσδιορίζουν το πλοίο ως κυπριακής προέλευσης.

Είναι ενδιαφέρον ότι, περίπου την εποχή κατά την οποία υπολογίζεται πως συνέβη αυτό το ναυάγιο, ο Βαλαάμ έκανε λόγο για πλοία από την Κιττίμ στα «παροιμιώδη του λόγια». (Αριθμοί 24:15, 24) Προφανώς, τα κυπριακά πλοία είχαν γίνει πολύ γνωστά στη Μέση Ανατολή. Πώς ήταν αυτά τα πλοία;

Εμπορικά Πλοία

Πολλά πήλινα ομοιώματα πλοίων έχουν ανακαλυφτεί σε ταφικούς θαλάμους στην αρχαία πόλη της Αμαθούντας στην Κύπρο. Αυτά παρέχουν πολύτιμες ενδείξεις όσον αφορά τα διάφορα είδη κυπριακών σκαφών, και μερικά εκτίθενται σε μουσεία.

Τα ομοιώματα αυτά δείχνουν ότι τα πρώτα πλοία χρησιμοποιούνταν προφανώς για εμπόριο σε καιρό ειρήνης. Τα μικρότερα σκάφη ήταν συνήθως επανδρωμένα με 20 κωπηλάτες. Τα φαρδιά, βαθιά αμπάρια τους ήταν σχεδιασμένα για να μεταφέρουν αγαθά και επιβάτες σε σύντομα ταξίδια κατά μήκος των ακτών της Κύπρου. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος αναφέρει ότι οι Κύπριοι σχεδίασαν ένα μικρό, ελαφρύ πλοίο με κουπιά το οποίο μπορούσε να μεταφέρει μέχρι και 90 τόνους φορτίο.

Έπειτα υπήρχαν τα μεγαλύτερα εμπορικά πλοία σαν αυτό που βρέθηκε κοντά στις ακτές της Τουρκίας. Μερικά είχαν τη δυνατότητα να μεταφέρουν μέχρι και 450 τόνους φορτίο στις ανοιχτές θάλασσες. Τα μεγάλα πλοία θα μπορούσαν να διαθέτουν έως και 50 κωπηλάτες, 25 σε κάθε πλευρά, ενώ είχαν μήκος 30 μέτρα και κατάρτι ύψους 10 και πλέον μέτρων.

Τα Πολεμικά Πλοία της «Κιττίμ» στη Βιβλική Προφητεία

Υπό την κατεύθυνση του πνεύματος του Ιεχωβά έγινε η εξαγγελία: «Θα έρθουν πλοία από την ακτή της Κιττίμ, και θα ταλαιπωρήσουν την Ασσυρία». (Αριθμοί 24:2, 24) Επαληθεύτηκε αυτή η πρόρρηση; Πώς θα εμπλέκονταν πλοία  από την Κύπρο στην εκπλήρωσή της; Εκείνα τα «πλοία από την ακτή της Κιττίμ» δεν ήταν ειρηνικά εμπορικά σκάφη που αρμένιζαν στη Μεσόγειο Θάλασσα. Ήταν πολεμικά πλοία που έφερναν ταλαιπωρίες.

Καθώς οι ανάγκες του πολέμου άλλαζαν, τα βασικά σχέδια προσαρμόζονταν ώστε τα σκάφη να γίνονται ταχύτερα και δυνατότερα. Τα παλαιότερα κυπριακά πολεμικά πλοία πιθανώς απεικονίζονται σε μια ζωγραφική αναπαράσταση που ανακαλύφτηκε στην Αμαθούντα. Αυτή παρουσιάζει ένα μακρύ, στενό πλοίο με την πρύμνη κυρτή προς τα πάνω και προς τα μέσα, παρόμοιο με φοινικικό πολεμικό πλοίο. Έχει έμβολο και κυκλικές ασπίδες σε κάθε πλευρά κοντά στην πρύμνη και προς την πλώρη.

Τον όγδοο αιώνα Π.Κ.Χ. εμφανίστηκαν στην Ελλάδα οι πρώτες διήρεις (πλοία με δύο σειρές κουπιά). Αυτά τα πλοία είχαν μήκος περίπου 24 μέτρα και πλάτος γύρω στα 3 μέτρα. Αρχικά, τα πλοία χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά πολεμιστών, ενώ η μάχη αυτή καθαυτή γινόταν στη στεριά. Σύντομα διαπιστώθηκε ότι ήταν καλύτερο να προστεθεί μια τρίτη σειρά κουπιών, ενώ στην πλώρη τοποθετήθηκε ένα έμβολο καλυμμένο με μπρούντζο. Το νέο πλοίο έγινε γνωστό ως τριήρης, όπως αναφέρθηκε στην αρχή του άρθρου. Αυτό το είδος πλοίου διακρίθηκε στη ναυμαχία της Σαλαμίνας (480 Π.Κ.Χ.) όταν οι Έλληνες νίκησαν το περσικό ναυτικό.

Αργότερα, ο Μέγας Αλέξανδρος, στα πλαίσια του αγώνα του για κυριαρχία, κινητοποίησε τον αποτελούμενο από τριήρεις στόλο του προς τα ανατολικά. Αυτά τα πλοία ήταν σχεδιασμένα για μάχη, όχι για μακρινά ταξίδια στην ανοιχτή θάλασσα, εφόσον είχαν περιορισμένο χώρο για προμήθειες. Ως εκ τούτου, απαιτούνταν συχνές στάσεις στα νησιά του Αιγαίου για ανεφοδιασμό και επισκευές. Στόχος του Αλεξάνδρου ήταν να καταστρέψει τον περσικό στόλο. Για να τα καταφέρει, όμως, έπρεπε πρώτα να κατακτήσει το απόρθητο νησιωτικό φρούριο της Τύρου. Κατευθυνόμενος προς τα εκεί θα έκανε στάση στην Κύπρο.

Οι Κύπριοι υποστήριξαν τον Μέγα Αλέξανδρο κατά την πολιορκία της Τύρου (332 Π.Κ.Χ.), προσφέροντας έναν στόλο 120 πλοίων. Τρεις βασιλιάδες της Κύπρου ήταν επικεφαλής στόλων στο πλευρό του Αλεξάνδρου. Συμμετείχαν στην πολιορκία της Τύρου η οποία διήρκεσε εφτά μήνες. Η Τύρος έπεσε, και οι Βιβλικές προφητείες εκπληρώθηκαν. (Ιεζεκιήλ 26:3, 4· Ζαχαρίας 9:3, 4) Για να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του, ο Αλέξανδρος παραχώρησε ειδική εξουσία στους Κύπριους βασιλιάδες.

Αξιοσημείωτη Εκπλήρωση

Ο Στράβων, ιστορικός του πρώτου αιώνα, αφηγείται ότι ο Αλέξανδρος παρήγγειλε πλοία από την Κύπρο και τη Φοινίκη για την εκστρατεία του στην Αραβία. Αυτά τα πλοία ήταν ελαφριά και αποσυναρμολογούνταν εύκολα, και έτσι έφτασαν στη Θάψακο (Θιψά) της βόρειας Συρίας μέσα σε εφτά μόνο ημέρες. (1 Βασιλέων 4:24) Από εκεί μπόρεσαν να ταξιδέψουν μέσω του ποταμού μέχρι τη Βαβυλώνα.

Ως αποτέλεσμα, μια φαινομενικά ασήμαντη δήλωση στη Γραφή είχε αξιοσημείωτη εκπλήρωση περίπου δέκα αιώνες αργότερα! Σε αρμονία με τα λόγια του εδαφίου Αριθμοί 24:24, η στρατιωτική μηχανή του Μεγάλου Αλεξάνδρου προχώρησε ακάθεκτη από τη Μακεδονία προς τα ανατολικά και κατέκτησε τη γη της Ασσυρίας, νικώντας τελικά την ισχυρή Μηδοπερσική Αυτοκρατορία.

Ακόμα και οι λιγοστές πληροφορίες που έχουμε για «τα πλοία της Κιττίμ» δείχνουν πέραν πάσης αμφιβολίας πώς εκπληρώθηκε με εντυπωσιακό τρόπο μια Βιβλική προφητεία. Αυτού του είδους η ιστορική μαρτυρία ενισχύει την πεποίθησή μας ότι μπορούμε να εμπιστευόμαστε τις προρρήσεις που βρίσκονται στην Αγία Γραφή. Πολλές από αυτές τις προφητείες αφορούν το ίδιο μας το μέλλον, και έτσι είναι καλό να τις παίρνουμε στα σοβαρά.

[Χάρτης στη σελίδα 16, 17]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΙΤΑΛΙΑ

Σαρδηνία

Σικελία

Αιγαίο Πέλαγος

ΕΛΛΑΔΑ

Κρήτη

ΛΙΒΥΗ

ΤΟΥΡΚΙΑ

ΚΥΠΡΟΣ

Κίτιο

Τύρος

ΑΙΓΥΠΤΟΣ

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Ομοίωμα ελληνικού πολεμικού πλοίου, τριήρης

[Ευχαριστίες]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Ομοίωμα αρχαίου φοινικικού πολεμικού πλοίου, διήρης

[Ευχαριστίες]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Αγγείο που απεικονίζει κυπριακό πλοίο

[Ευχαριστίες]

Published by permission of the Director of Antiquities and the Cyprus Museum

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Αρχαία φορτηγά πλοία, σαν αυτά που αναφέρονται στο εδάφιο Ησαΐας 60:9