Ας Επηρεάζουν τη Στάση σας τα Λόγια του Ιησού

«Αυτός τον οποίο απέστειλε ο Θεός λέει τα λόγια του Θεού».​—ΙΩΑΝ. 3:34.

1, 2. Με τι μπορούν να παρομοιαστούν τα λόγια του Ιησού στην Επί του Όρους Ομιλία, και γιατί μπορούμε να πούμε ότι αυτή βασιζόταν στα «λόγια του Θεού»;

ΕΝΑ από τα μεγαλύτερα γνωστά κατεργασμένα διαμάντια σήμερα είναι το Αστέρι της Αφρικής, βάρους 530 καρατίων. Πρόκειται για ένα αληθινά πολύτιμο πετράδι! Εξαιρετικά πιο πολύτιμα, όμως, είναι τα πνευματικά πετράδια που βρίσκονται στην Επί του Όρους Ομιλία του Ιησού. Διόλου παράξενο, αφού Πηγή των λόγων του Χριστού είναι ο Ιεχωβά! Αναφερόμενη στον Ιησού, η Γραφή λέει: «Αυτός τον οποίο απέστειλε ο Θεός λέει τα λόγια του Θεού».​—Ιωάν. 3:34-36.

² Παρότι η Επί του Όρους Ομιλία μπορεί να εκφωνήθηκε μέσα σε λιγότερο από μισή ώρα, περιείχε 21 παραθέσεις από οχτώ βιβλία των Εβραϊκών Γραφών. Επομένως, βασιζόταν στερεά στα «λόγια του Θεού». Ας δούμε τώρα πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε μερικά από τα πολλά ανεκτίμητα λόγια που βρίσκονται σε αυτή την αριστοτεχνική ομιλία του αγαπημένου Γιου του Θεού.

«Πρώτα Κάνε Ειρήνη με τον Αδελφό Σου»

3. Αφού προειδοποίησε τους μαθητές του σχετικά με τα αποτελέσματα της οργής, ποια συμβουλή έδωσε ο Ιησούς;

³ Ως Χριστιανοί, είμαστε ευτυχισμένοι και ειρηνοποιοί επειδή έχουμε το άγιο πνεύμα του Θεού, και ο καρπός αυτού του πνεύματος περιλαμβάνει τη χαρά και την ειρήνη. (Γαλ. 5:22, 23) Ο Ιησούς δεν ήθελε να χάσουν οι μαθητές του την ειρήνη και την ευτυχία τους, γι’ αυτό τους προειδοποίησε για τα θανατηφόρα αποτελέσματα της παρατεταμένης οργής. (Διαβάστε Ματθαίος 5:21, 22.) Κατόπιν δήλωσε: «Αν, λοιπόν, φέρνεις το δώρο σου στο θυσιαστήριο και  εκεί θυμηθείς ότι ο αδελφός σου έχει κάτι εναντίον σου, άφησε το δώρο σου εκεί, μπροστά στο θυσιαστήριο, και φύγε· πρώτα κάνε ειρήνη με τον αδελφό σου και κατόπιν, αφού γυρίσεις, πρόσφερε το δώρο σου».​—Ματθ. 5:23, 24.

4, 5. (α) Σε ποιο «δώρο» αναφερόταν η δήλωση του Ιησού που έχει καταγραφεί στα εδάφια Ματθαίος 5:23, 24; (β) Πόσο σημαντικό είναι να κάνουμε ειρήνη με έναν προσβεβλημένο αδελφό;

⁴ Το «δώρο» που ανέφερε ο Ιησούς ήταν οποιαδήποτε προσφορά έφερνε κάποιος στο ναό στην Ιερουσαλήμ. Για παράδειγμα, οι θυσίες ζώων ήταν σημαντικές επειδή αποτελούσαν τότε μέρος της λατρείας που απέδιδε στον Ιεχωβά ο λαός του. Ωστόσο, ο Ιησούς τόνισε κάτι σημαντικότερο​—το να κάνει κάποιος ειρήνη με έναν προσβεβλημένο αδελφό προτού προσφέρει δώρο στον Θεό.

⁵ Η έκφραση “κάνω ειρήνη” σημαίνει “επιτυγχάνω συμφιλίωση”. Ποιο δίδαγμα μπορούμε, λοιπόν, να πάρουμε από αυτά τα λόγια του Ιησού; Ασφαλώς ότι η συμπεριφορά μας προς τους άλλους επηρεάζει άμεσα τη σχέση μας με τον Ιεχωβά. (1 Ιωάν. 4:20) Πράγματι, οι προσφορές που γίνονταν στον Θεό στους αρχαίους καιρούς δεν είχαν νόημα αν εκείνος που τις έκανε δεν συμπεριφερόταν σωστά στους συνανθρώπους του.​—Διαβάστε Μιχαίας 6:6-8.

Η Ταπεινοφροσύνη Παίζει Σημαντικό Ρόλο

6, 7. Γιατί χρειάζεται ταπεινοφροσύνη όταν προσπαθούμε να αποκαταστήσουμε τις ειρηνικές σχέσεις με έναν αδελφό που έχουμε προσβάλει;

⁶ Το να κάνουμε ειρήνη με έναν προσβεβλημένο αδελφό πιθανότατα θα δοκιμάσει την ταπεινοφροσύνη μας. Οι ταπεινοί άνθρωποι δεν λογομαχούν ούτε φιλονικούν με τους ομοπίστους τους προσπαθώντας να κατοχυρώσουν υποτιθέμενα δικαιώματα. Αυτό θα δημιουργούσε μια νοσηρή κατάσταση​—παρόμοια με εκείνη που υπήρχε μεταξύ των Χριστιανών στην αρχαία Κόρινθο. Αναφορικά με εκείνη την κατάσταση, ο απόστολος Παύλος διατύπωσε την εξής αφυπνιστική σκέψη: «Σημαίνει ολοσχερή ήττα για εσάς το ότι έχετε δίκες ο ένας με τον άλλον. Γιατί δεν αφήνετε να σας αδικούν μάλλον; Γιατί δεν αφήνετε να σας αποστερούν μάλλον;»​—1 Κορ. 6:7.

⁷ Ο Ιησούς δεν είπε ότι πρέπει να πάμε στον αδελφό μας απλώς για να τον πείσουμε ότι εμείς έχουμε δίκιο και αυτός άδικο. Στόχος μας πρέπει να είναι να αποκαταστήσουμε τις ειρηνικές σχέσεις. Για να κάνουμε ειρήνη, πρέπει να μιλήσουμε με ειλικρίνεια για το πώς νιώθουμε. Χρειάζεται επίσης να αναγνωρίσουμε ότι τα αισθήματα του άλλου ατόμου έχουν πληγωθεί. Και αν έχουμε σφάλει, πρέπει οπωσδήποτε να ζητήσουμε ταπεινά συγνώμη.

“Αν το Δεξί σου Μάτι σε Σκανδαλίζει”

8. Αναφέρετε την ουσία των λόγων του Ιησού που έχουν καταγραφεί στα εδάφια Ματθαίος 5:29, 30.

⁸ Στην Επί του Όρους Ομιλία του, ο Ιησούς έδωσε σοφές συμβουλές σχετικά με την ηθική. Ήξερε ότι τα ατελή μέλη του σώματός μας μπορούν να ασκήσουν επικίνδυνη επιρροή πάνω μας. Γι’ αυτό, ο Ιησούς είπε: «Αν, λοιπόν, το δεξί σου μάτι σε σκανδαλίζει, βγάλε το και πέταξέ το μακριά σου. Διότι είναι πιο ωφέλιμο για εσένα να χαθεί  ένα από τα μέλη σου παρά να ριχτεί όλο το σώμα σου στη Γέεννα. Επίσης, αν το δεξί σου χέρι σε σκανδαλίζει, κόψε το και πέταξέ το μακριά σου. Διότι είναι πιο ωφέλιμο για εσένα να χαθεί ένα από τα μέλη σου παρά να καταλήξει όλο το σώμα σου στη Γέεννα».​—Ματθ. 5:29, 30.

9. Πώς μπορεί να μας “σκανδαλίσει” το «μάτι» ή το «χέρι» μας;

⁹ Το «μάτι» για το οποίο μίλησε ο Ιησούς αντιπροσωπεύει τη δύναμη ή την ικανότητα να προσηλώνουμε την προσοχή μας σε κάτι, και το «χέρι» σχετίζεται με όσα κάνουμε με τα χέρια μας. Αν δεν είμαστε προσεκτικοί, αυτά τα μέλη του σώματος μπορεί να μας “σκανδαλίσουν”, με αποτέλεσμα να προσκόψουμε και να πάψουμε να “περπατάμε με τον Θεό”. (Γέν. 5:22· 6:9) Όταν, λοιπόν, μπαίνουμε στον πειρασμό να παρακούσουμε τον Ιεχωβά, χρειάζεται να λαβαίνουμε δραστικά μέτρα, βγάζοντας το μάτι ή κόβοντας το χέρι με μεταφορική έννοια.

10, 11. Τι μπορεί να μας βοηθήσει να αποφύγουμε τη σεξουαλική ανηθικότητα;

¹⁰ Πώς μπορούμε να μην αφήνουμε τα μάτια μας να επικεντρώνονται σε ανήθικα πράγματα; «Διαθήκη σύναψα με τα μάτια μου», είπε ο θεοφοβούμενος Ιώβ. «Πώς, λοιπόν, να δώσω προσοχή σε παρθένα;» (Ιώβ 31:1) Ο Ιώβ ήταν ένας παντρεμένος άνθρωπος, αποφασισμένος να μην παραβιάσει τους ηθικούς νόμους του Θεού. Αυτή πρέπει να είναι και η δική μας στάση, είτε είμαστε παντρεμένοι είτε όχι. Για να αποφύγουμε τη σεξουαλική ανηθικότητα, χρειάζεται να καθοδηγούμαστε από το άγιο πνεύμα του Θεού, το οποίο παράγει εγκράτεια σε αυτούς που αγαπούν τον Θεό.​—Γαλ. 5:22-25.

¹¹ Για να αποφύγουμε τη σεξουαλική ανηθικότητα, καλά θα κάνουμε να αναρωτηθούμε: “Μήπως επιτρέπω στα μάτια μου να μου διεγείρουν την επιθυμία για ανήθικη ύλη που βρίσκεται εύκολα σε βιβλία, στην τηλεόραση ή στο Ιντερνέτ;” Ας θυμόμαστε επίσης τα εξής λόγια του μαθητή Ιακώβου: «Ο καθένας δοκιμάζεται με το να ελκύεται και να δελεάζεται από την ίδια του την επιθυμία. Έπειτα η επιθυμία, αφού συλλάβει, γεννάει την αμαρτία· και η αμαρτία, αφού επιτελεστεί, γεννάει το θάνατο». (Ιακ. 1:14, 15) Στην ουσία, αν οποιοδήποτε άτομο που είναι αφιερωμένο στον Θεό «εξακολουθεί να κοιτάζει» με ανήθικα κίνητρα κάποιο άτομο του αντίθετου φύλου, χρειάζεται να κάνει δραστικές αλλαγές, ανάλογες με το να βγάλει το μάτι και να το πετάξει μακριά.​—Διαβάστε Ματθαίος 5:27, 28.

12. Ποια συμβουλή του Παύλου μπορεί να μας βοηθήσει στον αγώνα κατά των ανήθικων επιθυμιών;

¹² Εφόσον η εσφαλμένη χρήση των χεριών μας μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές παραβιάσεις των ηθικών κανόνων του Ιεχωβά, πρέπει να είμαστε σταθερά αποφασισμένοι να παραμένουμε ηθικά καθαροί. Επομένως, πρέπει να δίνουμε προσοχή στη συμβουλή του Παύλου: «Νεκρώστε . . . τα μέλη του σώματός σας τα οποία είναι πάνω στη γη όσον αφορά την πορνεία, την ακαθαρσία, τη σεξουαλική όρεξη, τη βλαβερή επιθυμία και την πλεονεξία, η οποία είναι ειδωλολατρία». (Κολ. 3:5) Η λέξη «νεκρώστε» τονίζει τα δραστικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν στον αγώνα κατά των ανήθικων σαρκικών επιθυμιών.

13, 14. Γιατί είναι ζωτικό να αποφεύγουμε τις ανήθικες σκέψεις και πράξεις;

¹³ Για να σώσει τη ζωή του, ένα άτομο πιθανότατα θα δεχτεί το χειρουργικό ακρωτηριασμό ενός άκρου. Το να “πετάξουμε” με μεταφορική έννοια το μάτι και το χέρι είναι ζωτικό προκειμένου να αποφύγουμε τις ανήθικες σκέψεις και πράξεις που μπορούν να μας στοιχίσουν την πνευματική μας ζωή. Το να παραμένουμε διανοητικά, ηθικά και πνευματικά καθαροί είναι ο μόνος τρόπος για να αποφύγουμε την αιώνια καταστροφή η οποία συμβολίζεται από τη Γέεννα.

¹⁴ Λόγω της κληρονομημένης αμαρτίας και ατέλειας, η διατήρηση ηθικής καθαρότητας απαιτεί προσπάθεια. «Γρονθοκοπώ το σώμα μου και το οδηγώ ως δούλο», είπε ο Παύλος, «μήπως, αφού κηρύξω σε άλλους, γίνω εγώ ο ίδιος αποδοκιμασμένος κατά κάποιον τρόπο». (1 Κορ. 9:27) Ας είμαστε, λοιπόν, αποφασισμένοι να εφαρμόζουμε τις συμβουλές του Ιησού σχετικά με την ηθική και ας μην επιτρέπουμε ποτέ στον εαυτό μας να ενεργεί με τρόπους που δείχνουν έλλειψη ευγνωμοσύνης για τη λυτρωτική του θυσία.​—Ματθ. 20:28· Εβρ. 6:4-6.

 «Να Δίνετε»

15, 16. (α) Πώς έθεσε ο Ιησούς παράδειγμα όσον αφορά τη γενναιοδωρία; (β) Τι σημαίνουν τα λόγια του Ιησού που είναι καταγραμμένα στο εδάφιο Λουκάς 6:38;

¹⁵ Τα λόγια του Ιησού και το ανυπέρβλητο παράδειγμά του προάγουν το γενναιόδωρο πνεύμα. Ο ίδιος εκδήλωσε μεγάλη γενναιοδωρία ερχόμενος στη γη για να ωφεληθούν οι ατελείς άνθρωποι. (Διαβάστε 2 Κορινθίους 8:9.) Ο Ιησούς εγκατέλειψε πρόθυμα την ουράνια δόξα για να γίνει άνθρωπος και να δώσει τη ζωή του για αμαρτωλούς ανθρώπους, μερικοί εκ των οποίων θα αποκτούσαν πλούτη στον ουρανό ως συγκληρονόμοι του στη Βασιλεία. (Ρωμ. 8:16, 17) Και ο Ιησούς ασφαλώς προήγαγε τη γενναιοδωρία όταν είπε:

¹⁶ «Να δίνετε και οι άνθρωποι θα σας δώσουν. Θα ρίξουν στον κόρφο σας μέτρο καλό, συμπιεσμένο, κουνημένο καλά, που θα ξεχειλίζει. Διότι με το μέτρο με το οποίο μετράτε θα μετρήσουν σε εσάς, σε ανταπόδοση». (Λουκ. 6:38) Η φράση «θα ρίξουν στον κόρφο σας» αναφέρεται στη συνήθεια που είχαν μερικοί πωλητές να γεμίζουν την πτύχωση του πάνω μέρους του φαρδιού ενδύματος ενός αγοραστή, το οποίο δενόταν με ζωνάρι και σχημάτιζε έναν μικρό σάκο για τη μεταφορά αντικειμένων. Η αυθόρμητη γενναιοδωρία μας μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να λάβουμε οι ίδιοι καλό μέτρο σε ανταπόδοση, ίσως όταν θα έχουμε ανάγκη.​—Εκκλ. 11:2.

17. Πώς έθεσε ο Ιεχωβά το πρώτιστο παράδειγμα όσον αφορά τη γενναιοδωρία, και το να δίνουμε ποια πράγματα μπορεί να μας φέρει χαρά;

¹⁷ Ο Ιεχωβά αγαπάει και ανταμείβει εκείνους που δίνουν με χαρά. Ο ίδιος έθεσε το πρώτιστο παράδειγμα δίνοντας τον μονογενή του Γιο «για να μην καταστραφεί όποιος ασκεί πίστη σε αυτόν, αλλά να έχει αιώνια ζωή». (Ιωάν. 3:16) Ο Παύλος έγραψε: «Εκείνος που σπέρνει με αφθονία θα θερίσει και με αφθονία. Ο καθένας ας ενεργήσει ακριβώς όπως έχει αποφασίσει στην καρδιά του, όχι απρόθυμα ή αναγκαστικά, γιατί ο Θεός αγαπάει το χαρωπό δότη». (2 Κορ. 9:6, 7) Το να δίνουμε από το χρόνο, την ενεργητικότητα και τους υλικούς μας πόρους για την προώθηση της αληθινής λατρείας θα μας φέρει εξάπαντος χαρά και πλούσιες ανταμοιβές.​—Διαβάστε Παροιμίες 19:17· Λουκάς 16:9.

«Μη Σαλπίσεις Μπροστά Σου»

18. Υπό ποιες περιστάσεις δεν θα έχουμε «καμιά ανταμοιβή» από τον ουράνιο Πατέρα μας;

¹⁸ «Προσέχετε καλά να μην πράττετε τη δικαιοσύνη σας μπροστά στους ανθρώπους για να σας παρατηρούν· διαφορετικά δεν θα έχετε καμιά ανταμοιβή από τον Πατέρα σας που είναι στους ουρανούς». (Ματθ. 6:1) Με τη λέξη «δικαιοσύνη», ο Ιησούς εννοούσε τη διαγωγή που εναρμονίζεται με το θεϊκό θέλημα. Δεν εννοούσε ότι τα θεοσεβή έργα δεν πρέπει να γίνονται ποτέ δημοσίως, διότι ο ίδιος είχε πει στους μαθητές του ότι έπρεπε να «λάμψει το φως [τους] μπροστά στους ανθρώπους». (Ματθ. 5:14-16) Αλλά δεν θα έχουμε «καμιά ανταμοιβή» από τον ουράνιο Πατέρα μας αν κάνουμε κάποια πράγματα “για  να μας παρατηρούν” και να μας θαυμάζουν, σαν να είμαστε ηθοποιοί που παίζουν έναν ρόλο στη σκηνή του θεάτρου. Αν έχουμε τέτοια κίνητρα, δεν θα απολαμβάνουμε στενή σχέση με τον Θεό ούτε θα απολαύσουμε τις αιώνιες ευλογίες της Βασιλείας.

19, 20. (α) Τι εννοούσε ο Ιησούς όταν είπε να μη “σαλπίζουμε” όταν κάνουμε «δώρα ελέους»; (β) Με ποια έννοια δεν πρέπει να γνωρίζει το αριστερό μας χέρι τι κάνει το δεξί;

¹⁹ Αν έχουμε σωστή στάση, θα ακολουθούμε τη νουθεσία του Ιησού: «Επομένως, όταν κάνεις δώρα ελέους μη σαλπίσεις μπροστά σου, όπως κάνουν οι υποκριτές στις συναγωγές και στους δρόμους για να δοξαστούν από τους ανθρώπους. Αληθινά σας λέω: Αυτοί έχουν την ανταμοιβή τους στο πλήρες». (Ματθ. 6:2) Τα «δώρα ελέους» ήταν δωρεές που δίνονταν προς υποστήριξη των απόρων. (Διαβάστε Ησαΐας 58:6, 7.) Ο Ιησούς και οι απόστολοί του είχαν κοινό ταμείο το οποίο χρησιμοποιούσαν για να βοηθούν τους φτωχούς. (Ιωάν. 12:5-8· 13:29) Εφόσον δεν ακούγονταν στην κυριολεξία σαλπίσματα πριν από τις ελεημοσύνες, ο Ιησούς προφανώς χρησιμοποίησε μια υπερβολή όταν είπε ότι δεν πρέπει να “σαλπίζουμε” μπροστά μας όταν κάνουμε «δώρα ελέους». Δεν πρέπει να δημοσιοποιούμε το γεγονός ότι δίνουμε, όπως έκαναν οι Ιουδαίοι Φαρισαίοι. Ο Ιησούς τούς αποκάλεσε υποκριτές επειδή διαφήμιζαν τις φιλανθρωπικές τους δωρεές «στις συναγωγές και στους δρόμους». Εκείνοι οι υποκριτές είχαν «την ανταμοιβή τους στο πλήρες». Οι επευφημίες των ανθρώπων και ίσως ένα μπροστινό κάθισμα δίπλα σε επιφανείς ραβίνους στη συναγωγή θα ήταν όλη και όλη η ανταμοιβή που θα λάβαιναν, διότι ο Ιεχωβά δεν θα τους έδινε τίποτα. (Ματθ. 23:6) Πώς, όμως, έπρεπε να ενεργούν οι μαθητές του Χριστού; Ο Ιησούς είπε σε εκείνους​—και σε εμάς:

²⁰ «Αλλά όταν εσύ κάνεις δώρα ελέους, ας μη γνωρίζει το αριστερό σου χέρι τι κάνει το δεξί σου, για να είναι τα δώρα του ελέους σου στα κρυφά· τότε ο Πατέρας σου, ο οποίος βλέπει στα κρυφά, θα σου ανταποδώσει». (Ματθ. 6:3, 4) Τα χέρια μας συνήθως εργάζονται μαζί. Συνεπώς, το να μη γνωρίζει το αριστερό χέρι τι κάνει το δεξί σημαίνει ότι δεν πρέπει να διαφημίζουμε τις φιλανθρωπικές μας πράξεις, ούτε καν σε αυτούς που είναι τόσο κοντά μας όσο το αριστερό μας χέρι με το δεξί.

21. Τι σημαίνει μεταξύ άλλων η ανταπόδοση από Εκείνον που «βλέπει στα κρυφά»;

²¹ Αν δεν καυχιόμαστε για τη φιλανθρωπία μας, τα «δώρα ελέους» που κάνουμε θα είναι στα κρυφά. Τότε ο Πατέρας μας, «ο οποίος βλέπει στα κρυφά», θα μας ανταποδώσει. Έχοντας την κατοικία του στους ουρανούς, ο ουράνιος Πατέρας μας παραμένει «στα κρυφά», δηλαδή αόρατος στα ανθρώπινα μάτια. (Ιωάν. 1:18) Η ανταπόδοση από εκείνον που «βλέπει στα κρυφά» σημαίνει μεταξύ άλλων ότι ο Ιεχωβά μάς επιτρέπει να έχουμε στενή σχέση μαζί του, συγχωρεί τις αμαρτίες μας και θα μας χορηγήσει αιώνια ζωή. (Παρ. 3:32· Ιωάν. 17:3· Εφεσ. 1:7) Αυτό είναι πολύ καλύτερο από το να λαβαίνουμε έπαινο από τους ανθρώπους!

Πολύτιμα Λόγια που Πρέπει να Εκτιμούμε

22, 23. Γιατί πρέπει να θεωρούμε πολύτιμα τα λόγια του Ιησού;

²² Η Επί του Όρους Ομιλία είναι ασφαλώς γεμάτη πνευματικά πετράδια με πολλές όμορφες έδρες. Αναμφισβήτητα, περιέχει ανεκτίμητα λόγια που μπορούν να μας φέρουν χαρά ακόμα και σε αυτόν τον ταραγμένο κόσμο. Ναι, θα είμαστε ευτυχισμένοι αν θεωρούμε πολύτιμα τα λόγια του Ιησού και τους επιτρέπουμε να επηρεάζουν τη στάση μας και τον τρόπο ζωής μας.

²³ Όλοι όσοι “ακούν” και “εκτελούν” αυτά που δίδαξε ο Ιησούς θα ευλογηθούν. (Διαβάστε Ματθαίος 7:24, 25.) Ας είμαστε, λοιπόν, αποφασισμένοι να συμμορφωνόμαστε με τις συμβουλές του Ιησού. Στο τελικό άρθρο αυτής της σειράς θα εξεταστούν και άλλα λόγια που είπε ο Ιησούς στην Επί του Όρους Ομιλία.

Πώς θα Απαντούσατε;

• Γιατί είναι σημαντικό να κάνουμε ειρήνη με έναν προσβεβλημένο αδελφό;

• Πώς μπορούμε να μη σκανδαλιστούμε από το “δεξί μας μάτι”;

• Ποια πρέπει να είναι η στάση μας όσον αφορά το να δίνουμε;

[Ερωτήσεις Μελέτης]

[Εικόνα στη σελίδα 11]

Πόσο καλό είναι να “κάνουμε ειρήνη” με έναν προσβεβλημένο ομόπιστο!

[Εικόνες στη σελίδα 12, 13]

Ο Ιεχωβά ευλογεί εκείνους που δίνουν με χαρά