Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετάβαση στον πίνακα περιεχομένων

Πώς τα Λόγια του Ιησού Προάγουν την Ευτυχία

Πώς τα Λόγια του Ιησού Προάγουν την Ευτυχία

Πώς τα Λόγια του Ιησού Προάγουν την Ευτυχία

«[Ο Ιησούς] ανέβηκε στο βουνό· και . . . ήρθαν σε αυτόν οι μαθητές του· και . . . άρχισε να τους διδάσκει».​—ΜΑΤΘ. 5:1, 2.

1, 2. (α) Υπό ποιες συνθήκες εκφώνησε ο Ιησούς την Επί του Όρους Ομιλία του; (β) Πώς άρχισε ο Ιησούς τη διάλεξή του;

ΕΙΝΑΙ το έτος 31 Κ.Χ. Ο Ιησούς διακόπτει για λίγο την περιοδεία κηρύγματός του στη Γαλιλαία για να γιορτάσει το Πάσχα στην Ιερουσαλήμ. (Ιωάν. 5:1) Όταν επιστρέφει στη Γαλιλαία, προσεύχεται όλη νύχτα για την καθοδηγία του Θεού προκειμένου να επιλέξει 12 αποστόλους. Την επόμενη ημέρα, συγκεντρώνεται ένα πλήθος και ο Ιησούς θεραπεύει τους αρρώστους. Παρουσία των μαθητών του και άλλων, κάθεται σε μια βουνοπλαγιά και αρχίζει να διδάσκει.​—Ματθ. 4:23–5:2· Λουκ. 6:12-19.

2 Ο Ιησούς αρχίζει τη διάλεξή του​—την Επί του Όρους Ομιλία—​δείχνοντας ότι η ευτυχία είναι αποτέλεσμα της καλής σχέσης που έχει κάποιος με τον Θεό. (Διαβάστε Ματθαίος 5:1-12.) Η ευτυχία είναι “μια κατάσταση ευδαιμονίας που κυμαίνεται από την ικανοποίηση ως την έντονη χαρά”. Οι εννιά μακαρισμοί που ανέφερε ο Ιησούς τονίζουν γιατί είναι ευτυχισμένοι οι Χριστιανοί, και τα λόγια αυτά είναι εξίσου ωφέλιμα σήμερα όσο ήταν πριν από 2.000 περίπου χρόνια. Ας τα εξετάσουμε τώρα με τη σειρά.

«Εκείνοι που Έχουν Συναίσθηση της Πνευματικής τους Ανάγκης»

3. Τι σημαίνει το να έχουμε συναίσθηση της πνευματικής μας ανάγκης;

3 «Ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που έχουν συναίσθηση της πνευματικής τους ανάγκης, επειδή σε αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών». (Ματθ. 5:3) «Εκείνοι που έχουν συναίσθηση της πνευματικής τους ανάγκης» αντιλαμβάνονται ότι είναι πνευματικά ενδεείς και χρειάζονται το έλεος του Θεού.

4, 5. (α) Γιατί είναι ευτυχισμένοι εκείνοι που έχουν συναίσθηση της πνευματικής τους ανάγκης; (β) Πώς μπορεί να ικανοποιηθεί η πνευματική μας ανάγκη;

4 Εκείνοι που έχουν συναίσθηση της πνευματικής τους ανάγκης είναι ευτυχισμένοι «επειδή σε αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών». Το γεγονός ότι δέχτηκαν τον Ιησού ως τον Μεσσία πρόσφερε στους πρώτους μαθητές του τη δυνατότητα να κυβερνήσουν μαζί του στην ουράνια Βασιλεία του Θεού. (Λουκ. 22:28-30) Είτε ελπίζουμε εμείς προσωπικά να γίνουμε συγκληρονόμοι με τον Χριστό στον ουρανό είτε αποβλέπουμε σε αιώνια ζωή σε έναν επίγειο παράδεισο υπό τη διακυβέρνηση της Βασιλείας, μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι αν έχουμε αληθινά συναίσθηση της πνευματικής μας ανάγκης και αν αντιλαμβανόμαστε πλήρως ότι εξαρτόμαστε από τον Θεό.

5 Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι συναίσθηση της πνευματικής τους ανάγκης, διότι πολλοί στερούνται πίστης και δεν εκτιμούν τα ιερά πράγματα. (2 Θεσ. 3:1, 2· Εβρ. 12:16) Ορισμένοι τρόποι με τους οποίους ικανοποιούμε την πνευματική μας ανάγκη είναι η επιμελής μελέτη της Γραφής, η γεμάτη ζήλο δράση στο έργο μαθήτευσης και η τακτική παρακολούθηση των Χριστιανικών συναθροίσεων.​—Ματθ. 28:19, 20· Εβρ. 10:23-25.

Πενθούντες που Είναι «Ευτυχισμένοι»

6. Ποιοι είναι «εκείνοι που πενθούν», και γιατί είναι «ευτυχισμένοι»;

6 «Ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που πενθούν, επειδή αυτοί θα παρηγορηθούν». (Ματθ. 5:4) «Εκείνοι που πενθούν» είναι το ίδιο είδος ανθρώπων με “εκείνους που έχουν συναίσθηση της πνευματικής τους ανάγκης”. Δεν πενθούν με την έννοια ότι παραπονιούνται για την κατάστασή τους στη ζωή. Το πένθος τους αποτελεί θλίψη για την αμαρτωλή τους κατάσταση καθώς και για τις συνθήκες που επικρατούν λόγω της ανθρώπινης ατέλειας. Γιατί είναι «ευτυχισμένοι» αυτοί οι πενθούντες; Επειδή ασκούν πίστη στον Θεό και στον Χριστό και παρηγορούνται έχοντας καλή σχέση με τον Ιεχωβά.​—Ιωάν. 3:36.

7. Πώς πρέπει να νιώθουμε για τον κόσμο του Σατανά;

7 Πενθούμε εμείς προσωπικά εξαιτίας της αδικίας που οργιάζει στον κόσμο του Σατανά; Πώς νιώθουμε στ’ αλήθεια για τα όσα έχει να προσφέρει αυτός ο κόσμος; Ο απόστολος Ιωάννης έγραψε: «Το καθετί στον κόσμο​—η επιθυμία της σάρκας και η επιθυμία των ματιών και η αλαζονική επίδειξη των μέσων διαβίωσης κάποιου—​δεν προέρχεται από τον Πατέρα». (1 Ιωάν. 2:16) Αλλά τι γίνεται αν συναισθανόμαστε ότι η δική μας πνευματικότητα διαβρώνεται από «το πνεύμα του κόσμου», την υποκινούσα δύναμη που κυριαρχεί στην αποξενωμένη από τον Θεό ανθρώπινη κοινωνία; Τότε ας προσευχόμαστε ένθερμα, ας μελετούμε το Λόγο του Θεού και ας ζητάμε τη βοήθεια των πρεσβυτέρων. Καθώς πλησιάζουμε περισσότερο τον Ιεχωβά, θα “βρούμε παρηγοριά”, ό,τι και αν είναι αυτό που μας στενοχωρεί.​—1 Κορ. 2:12· Ψαλμ. 119:52· Ιακ. 5:14, 15.

Πόσο Ευτυχισμένοι Είναι «οι Πράοι»!

8, 9. Τι σημαίνει το να είμαστε πράοι, και γιατί είναι ευτυχισμένοι οι πράοι;

8 «Ευτυχισμένοι είναι οι πράοι, επειδή αυτοί θα κληρονομήσουν τη γη». (Ματθ. 5:5) Ο όρος «πραότητα» δεν υποδηλώνει αδυναμία ούτε υποκριτική ηπιότητα. (1 Τιμ. 6:11) Αν είμαστε πράοι, θα εκδηλώνουμε αυτή την ιδιότητα κάνοντας το θέλημα του Ιεχωβά και αποδεχόμενοι την καθοδηγία του. Η πραότητα θα είναι επίσης έκδηλη στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε στους ομοπίστους μας και σε άλλους. Αυτού του είδους η πραότητα βρίσκεται σε αρμονία με τη συμβουλή του αποστόλου Παύλου.​—Διαβάστε Ρωμαίους 12:17-19.

9 Γιατί είναι ευτυχισμένοι οι πράοι; Επειδή «θα κληρονομήσουν τη γη», είπε ο πράος Ιησούς. Αυτός είναι ο κυριότερος Κληρονόμος της γης. (Ψαλμ. 2:8· Ματθ. 11:29· Εβρ. 2:8, 9) Ωστόσο, κάποιοι πράοι «συγκληρονόμοι . . . με τον Χριστό» κληρονομούν από κοινού τη γη μαζί του. (Ρωμ. 8:16, 17) Στην επίγεια επικράτεια της Βασιλείας του Ιησού, πολλοί άλλοι πράοι θα απολαύσουν αιώνια ζωή.​—Ψαλμ. 37:10, 11.

10. Πώς μπορεί η έλλειψη πραότητας να επηρεάσει τα προνόμια υπηρεσίας μας και τη σχέση μας με τους άλλους;

10 Όπως ο Ιησούς, έτσι και εμείς πρέπει να είμαστε πράοι. Αλλά τι γίνεται αν έχουμε τη φήμη ατόμου με εριστικό πνεύμα; Μια τέτοια επιθετική και εχθρική διάθεση μπορεί να κάνει τους άλλους να μας αποφεύγουν. Αν είμαστε αδελφοί που επιθυμούν να έχουν ευθύνες στην εκκλησία, αυτό το χαρακτηριστικό μάς καθιστά ακατάλληλους. (1 Τιμ. 3:1, 3) Ο Παύλος είπε στον Τίτο να υπενθυμίζει στους Χριστιανούς στην Κρήτη «να μην είναι εριστικοί, να είναι λογικοί, δείχνοντας κάθε πραότητα προς όλους τους ανθρώπους». (Τίτο 3:1, 2) Τι ευλογία είναι για τους άλλους αυτού του είδους η πραότητα!

Πεινούν για τη «Δικαιοσύνη»

11-13. (α) Τι σημαίνει το να πεινάμε και να διψάμε για τη δικαιοσύνη; (β) Πώς “χορταίνουν” εκείνοι που πεινούν και διψούν για τη δικαιοσύνη;

11 «Ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που πεινούν και διψούν για τη δικαιοσύνη, επειδή αυτοί θα χορταστούν». (Ματθ. 5:6) Η «δικαιοσύνη» την οποία είχε κατά νου ο Ιησούς είναι η ιδιότητα του να κάνει κάποιος το σωστό εναρμονιζόμενος με το θέλημα και τις εντολές του Θεού. Ο ψαλμωδός είπε ότι “συντριβόταν από τη λαχτάρα” για τις δίκαιες δικαστικές αποφάσεις του Θεού. (Ψαλμ. 119:20) Θεωρούμε εμείς τη δικαιοσύνη τόσο πολύτιμη ώστε να πεινάμε και να διψάμε για αυτήν;

12 Ο Ιησούς είπε ότι εκείνοι που θα πεινούσαν και θα διψούσαν για τη δικαιοσύνη θα ήταν ευτυχισμένοι επειδή επρόκειτο να «χορταστούν», δηλαδή να ικανοποιηθούν πλήρως. Αυτό κατέστη δυνατό μετά την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ., διότι το άγιο πνεύμα του Ιεχωβά άρχισε τότε να “δίνει στον κόσμο πειστικές αποδείξεις σχετικά με . . . τη δικαιοσύνη”. (Ιωάν. 16:8) Μέσω του αγίου πνεύματος, ο Θεός ενέπνευσε κάποιους ανθρώπους να συντάξουν τις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, οι οποίες είναι πολύ ωφέλιμες «για διαπαιδαγώγηση στη δικαιοσύνη». (2 Τιμ. 3:16) Το πνεύμα του Θεού μάς δίνει επίσης τη δυνατότητα να “ντυθούμε τη νέα προσωπικότητα που δημιουργήθηκε σύμφωνα με το θέλημα του Θεού με αληθινή δικαιοσύνη”. (Εφεσ. 4:24) Δεν είναι παρηγορητικό να γνωρίζουμε ότι εκείνοι που ζητούν μετανοημένοι τη συγχώρηση των αμαρτιών τους με βάση τη λυτρωτική θυσία του Ιησού μπορούν να αποκτήσουν δίκαιη υπόσταση ενώπιον του Θεού;​—Διαβάστε Ρωμαίους 3:23, 24.

13 Αν έχουμε επίγεια ελπίδα, η πείνα και η δίψα μας για τη δικαιοσύνη θα ικανοποιηθούν πλήρως όταν θα απολαμβάνουμε αιώνια ζωή υπό δίκαιες συνθήκες στη γη. Στο μεταξύ, ας είμαστε αποφασισμένοι να ζούμε σε αρμονία με τους κανόνες του Ιεχωβά. Ο Ιησούς είπε: «Εξακολουθήστε . . . να επιζητείτε πρώτα τη βασιλεία και τη δικαιοσύνη του [Θεού]». (Ματθ. 6:33) Αν το κάνουμε αυτό, θα χορτάσουμε από θεάρεστο έργο και αληθινή ευτυχία.​—1 Κορ. 15:58.

Γιατί Είναι Ευτυχισμένοι «οι Ελεήμονες»

14, 15. Πώς μπορούμε να δείχνουμε έλεος, και γιατί είναι ευτυχισμένοι «οι ελεήμονες»;

14 «Ευτυχισμένοι είναι οι ελεήμονες, επειδή σε αυτούς θα δειχτεί έλεος». (Ματθ. 5:7) «Οι ελεήμονες» υποκινούνται από συμπόνια και ευσπλαχνία για τους άλλους. Ο Ιησούς ανακούφισε θαυματουργικά πολλούς δεινοπαθούντες επειδή τους σπλαχνίστηκε. (Ματθ. 14:14) Οι άνθρωποι εκδηλώνουν έλεος όταν κρίνουν ότι θα συγχωρήσουν εκείνους που κάνουν κάποια παράβαση σε βάρος τους, όπως ο Ιεχωβά συγχωρεί με έλεος τους μετανοημένους. (Έξοδ. 34:6, 7· Ψαλμ. 103:10) Μπορούμε να δείχνουμε έλεος με αυτόν τον τρόπο καθώς και με καλοσυνάτα λόγια και έργα που ανακουφίζουν όσους βρίσκονται σε μειονεκτική θέση. Ένας θαυμάσιος τρόπος να δείχνουμε έλεος είναι το να μεταδίδουμε Γραφικές αλήθειες στους άλλους. Νιώθοντας ευσπλαχνία για ένα πλήθος, ο Ιησούς «άρχισε να τους διδάσκει πολλά πράγματα».​—Μάρκ. 6:34.

15 Έχουμε λόγους να συμφωνούμε με τη δήλωση του Ιησού: «Ευτυχισμένοι είναι οι ελεήμονες, επειδή σε αυτούς θα δειχτεί έλεος». Αν συμπεριφερόμαστε στους άλλους με έλεος, πιθανώς εκείνοι θα ανταποκριθούν ανάλογα. Μπορεί να διαπιστώσουμε ότι το έλεος που έχουμε δείξει στους άλλους θα θριαμβεύσει επί οποιασδήποτε δυσμενούς κρίσης την οποία θα μπορούσε διαφορετικά να εκφέρει ο Θεός εναντίον μας όταν φερθούμε σε κρίση. (Ιακ. 2:13) Η συγχώρηση των αμαρτιών και η αιώνια ζωή είναι μόνο για τους ελεήμονες.​—Ματθ. 6:15.

Γιατί Είναι Ευτυχισμένοι «οι Αγνοί στην Καρδιά»

16. Τι σημαίνει το να είμαστε «αγνοί στην καρδιά», και πώς “βλέπουν τον Θεό” εκείνοι που έχουν αυτή την ιδιότητα;

16 «Ευτυχισμένοι είναι οι αγνοί στην καρδιά, επειδή αυτοί θα δουν τον Θεό». (Ματθ. 5:8) Αν είμαστε «αγνοί στην καρδιά», η αγνότητα θα είναι έκδηλη στις προτιμήσεις μας, στις επιθυμίες μας και στα κίνητρά μας. Θα δείχνουμε «αγάπη από καθαρή καρδιά». (1 Τιμ. 1:5) Αν είμαστε εσωτερικά καθαροί, θα “δούμε τον Θεό”. Αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι θα δούμε τον Ιεχωβά κυριολεκτικά, διότι “κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να δει [τον Θεό] και να ζήσει”. (Έξοδ. 33:20) Εφόσον, όμως, ο Ιησούς αντανακλούσε τέλεια την προσωπικότητα του Θεού, μπορούσε να πει: «Αυτός που έχει δει εμένα έχει δει και τον Πατέρα». (Ιωάν. 14:7-9) Ως λάτρεις του Ιεχωβά στη γη, μπορούμε να “δούμε τον Θεό” παρατηρώντας πώς ενεργεί εκείνος για λογαριασμό μας. (Ιώβ 42:5) Οι χρισμένοι Χριστιανοί βλέπουν τελικά τον Θεό με την κυριολεκτική έννοια όταν ανασταίνονται σε πνευματική ζωή και όντως βλέπουν τον ουράνιο Πατέρα τους.​—1 Ιωάν. 3:2.

17. Αν είμαστε αγνοί στην καρδιά, πώς θα επιδρά αυτό πάνω μας;

17 Επειδή η αγνή καρδιά είναι ηθικά και πνευματικά καθαρή, δεν εντρυφά σε πράγματα που είναι ακάθαρτα στα μάτια του Ιεχωβά. (1 Χρον. 28:9· Ησ. 52:11) Αν είμαστε αγνοί στην καρδιά, τα όσα λέμε και κάνουμε θα έχουν τη σφραγίδα της αγνότητας και δεν θα υπάρχει ίχνος υποκρισίας όσον αφορά την υπηρεσία μας προς τον Ιεχωβά.

«Οι Ειρηνοποιοί» Γίνονται Γιοι του Θεού

18, 19. Πώς συμπεριφέρονται «οι ειρηνοποιοί»;

18 «Ευτυχισμένοι είναι οι ειρηνοποιοί, επειδή αυτοί θα αποκληθούν “γιοι του Θεού”». (Ματθ. 5:9) «Οι ειρηνοποιοί» προσδιορίζονται με βάση τα όσα κάνουν και τα όσα δεν κάνουν. Αν είμαστε το είδος των ανθρώπων που είχε κατά νου ο Ιησούς, είμαστε ειρηνοποιοί και “δεν αποδίδουμε κακό αντί κακού” σε κανέναν. Αντίθετα, “πάντοτε επιδιώκουμε το καλό προς τους άλλους”.​—1 Θεσ. 5:15.

19 Για να συγκαταλεγόμαστε στους ειρηνοποιούς, πρέπει να προάγουμε ενεργά την ειρήνη. Οι ειρηνοποιοί δεν κάνουν τίποτα το οποίο «χωρίζει εκείνους που έχουν οικειότητα μεταξύ τους». (Παρ. 16:28) Όντας ειρηνοποιοί, εμείς κάνουμε θετικά βήματα για να “επιδιώκουμε ειρήνη με όλους τους ανθρώπους”.​—Εβρ. 12:14.

20. Ποιοι είναι τώρα «γιοι του Θεού», και ποιοι άλλοι θα γίνουν εν τέλει παιδιά του Θεού;

20 Οι ειρηνοποιοί είναι ευτυχισμένοι επειδή «αυτοί θα αποκληθούν “γιοι του Θεού”». Οι πιστοί χρισμένοι Χριστιανοί έχουν υιοθετηθεί από τον Ιεχωβά και είναι «γιοι του Θεού». Έχουν ήδη στενή σχέση με τον Ιεχωβά ως παιδιά του επειδή ασκούν πίστη στον Χριστό και λατρεύουν ολόκαρδα “τον Θεό της αγάπης και της ειρήνης”. (2 Κορ. 13:11· Ιωάν. 1:12) Τι θα λεχθεί για τα ειρηνικά «άλλα πρόβατα» του Ιησού; Ο Ιησούς θα είναι «Αιώνιος Πατέρας» για αυτούς στη διάρκεια της Χιλιετούς Βασιλείας του, αλλά στο τέλος της θα υποταχθεί στον Ιεχωβά και αυτοί θα γίνουν παιδιά του Θεού με πλήρη έννοια.​—Ιωάν. 10:16· Ησ. 9:6· Ρωμ. 8:21· 1 Κορ. 15:27, 28.

21. Πώς θα ενεργούμε αν «ζούμε σύμφωνα με το πνεύμα»;

21 Αν «ζούμε σύμφωνα με το πνεύμα», η ειρηνική διάθεση θα είναι μία από τις ευδιάκριτες ιδιότητές μας. Δεν θα “προκαλούμε σε ανταγωνισμό ο ένας τον άλλον”. (Γαλ. 5:22-26) Αντίθετα, θα επιδιώκουμε να είμαστε «ειρηνικοί με όλους τους ανθρώπους».​—Ρωμ. 12:18.

Ευτυχισμένοι αν και Διωκόμενοι!

22-24. (α) Πού οφείλεται η ευτυχία εκείνων που διώκονται για χάρη της δικαιοσύνης; (β) Τι θα εξετάσουμε στα επόμενα δύο άρθρα μελέτης;

22 «Ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που έχουν υποστεί διωγμό για χάρη της δικαιοσύνης, επειδή σε αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών». (Ματθ. 5:10) Αναλύοντας αυτή τη δήλωση, ο Ιησούς πρόσθεσε: «Ευτυχισμένοι είστε όταν οι άνθρωποι σας ονειδίσουν και σας επιφέρουν διωγμό και με ψέματα πουν κάθε είδους πονηρό πράγμα εναντίον σας εξαιτίας μου. Να χαίρεστε και να σκιρτάτε από χαρά, επειδή η ανταμοιβή σας είναι μεγάλη στους ουρανούς· διότι με αυτόν τον τρόπο δίωξαν τους προφήτες πριν από εσάς».​Ματθ. 5:11, 12.

23 Όπως συνέβη με τους αρχαίους προφήτες του Θεού, έτσι και οι Χριστιανοί αναμένουν ότι οι άνθρωποι θα τους ονειδίζουν, θα τους διώκουν και θα λένε ψέματα εναντίον τους​—όλα αυτά «για χάρη της δικαιοσύνης». Υπομένοντας, όμως, πιστά τέτοιες δοκιμασίες, έχουμε την ικανοποίηση ότι ευαρεστούμε και τιμούμε τον Ιεχωβά. (1 Πέτρ. 2:19-21) Το γεγονός ότι υποφέρουμε δεν μπορεί να ελαττώσει την ευχαρίστηση που μας φέρνει η υπηρεσία του Ιεχωβά τώρα ή στο μέλλον. Δεν μπορεί να μειώσει ούτε την ευτυχία της συγκυβέρνησης με τον Χριστό στην ουράνια Βασιλεία ούτε τη χαρά τού να λάβει κάποιος αιώνια ζωή ως ένας από τους επίγειους υπηκόους αυτής της κυβέρνησης. Αυτές οι ευλογίες αποτελούν απόδειξη της εύνοιας, της αγαθότητας και της γενναιοδωρίας του Θεού.

24 Μπορούμε να μάθουμε πολλά ακόμα από την Επί του Όρους Ομιλία. Διάφορα διδάγματα εξετάζονται στα επόμενα δύο άρθρα μελέτης. Ας δούμε πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτά τα λόγια του Ιησού Χριστού.

Πώς θα Απαντούσατε;

• Γιατί είναι ευτυχισμένοι «εκείνοι που έχουν συναίσθηση της πνευματικής τους ανάγκης»;

• Πού οφείλεται η ευτυχία “των πράων”;

• Γιατί είναι οι Χριστιανοί ευτυχισμένοι παρότι διώκονται;

• Ποιος μακαρισμός του Ιησού σάς εντυπωσιάζει ιδιαίτερα;

[Ερωτήσεις Μελέτης]

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Οι εννιά μακαρισμοί που τόνισε ο Ιησούς είναι εξίσου ωφέλιμοι σήμερα όσο ήταν και τότε

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Ένας θαυμάσιος τρόπος να δείχνουμε έλεος είναι το να μεταδίδουμε Γραφικές αλήθειες στους άλλους