Μάρκος​—«Χρήσιμος για τη Διακονία»

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ της Αντιόχειας είχε αντιμετωπίσει κάποια προβλήματα, αλλά η διαφωνία ανάμεσα στους αποστόλους Παύλο και Βαρνάβα ήταν διαφορετικής φύσης. Αυτοί σχεδίαζαν κάποιο ιεραποστολικό ταξίδι, όταν όμως ήρθε η ώρα να αποφασίσουν ποιον θα έπαιρναν μαζί τους στο ταξίδι, συνέβη «έντονο ξέσπασμα θυμού» ανάμεσά τους. (Πράξ. 15:39) Οι δύο άντρες χώρισαν και έφυγαν προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Η διένεξή τους αφορούσε έναν τρίτο ιεραπόστολο​—τον Μάρκο.

Ποιος ήταν ο Μάρκος; Τι ήταν αυτό που έκανε δύο αποστόλους να λογομαχήσουν για χάρη του; Γιατί είχαν τόσο ισχυρές απόψεις; Άλλαξαν ποτέ εκείνες οι απόψεις; Και τι μπορείτε να μάθετε εσείς από την ιστορία του Μάρκου;

Στην Ιερουσαλήμ, την Ιδιαίτερη Πατρίδα Του

Ο Μάρκος, ο οποίος προερχόταν προφανώς από πλούσια Ιουδαϊκή οικογένεια, μεγάλωσε στην Ιερουσαλήμ. Η πρώτη συγκεκριμένη πληροφορία που μαθαίνουμε για αυτόν συνδέεται με την ιστορία της πρώτης Χριστιανικής εκκλησίας. Γύρω στο 44 Κ.Χ., όταν ο άγγελος  του Ιεχωβά απελευθέρωσε θαυματουργικά τον απόστολο Πέτρο από τη φυλακή όπου τον είχε βάλει ο Ηρώδης Αγρίππας Α΄, ο Πέτρος πήγε «στο σπίτι της Μαρίας, της μητέρας του Ιωάννη ο οποίος επονομαζόταν Μάρκος, όπου αρκετοί ήταν συναθροισμένοι και προσεύχονταν».​—Πράξ. 12:1-12. a

Φαίνεται, λοιπόν, ότι η εκκλησία της Ιερουσαλήμ χρησιμοποιούσε το σπίτι της μητέρας του Μάρκου για τη διεξαγωγή συναθροίσεων. Το γεγονός ότι «αρκετοί» συναθροίζονταν εκεί υποδηλώνει ότι το σπίτι ήταν μεγάλο. Η Μαρία είχε μια υπηρέτρια, τη Ρόδη, η οποία πήγε να ανοίξει όταν ο Πέτρος χτύπησε «την πόρτα της εισόδου». Αυτές οι λεπτομέρειες υποδηλώνουν ότι η Μαρία ήταν εύπορη γυναίκα. Και το σπίτι αναφέρεται ως δικό της, όχι του συζύγου της, άρα λοιπόν ήταν ίσως χήρα και ο Μάρκος ήταν ακόμη αρκετά νέος.​—Πράξ. 12:13.

Ο Μάρκος ήταν πιθανότατα ανάμεσα σε εκείνους που είχαν συγκεντρωθεί για να προσευχηθούν. Πρέπει να γνώριζε καλά τους μαθητές του Ιησού καθώς και άλλους που είχαν παρευρεθεί σε διάφορα γεγονότα της διακονίας του Ιησού. Μάλιστα, ο Μάρκος μπορεί να ήταν ο ελαφρά ντυμένος νεαρός που αποπειράθηκε να ακολουθήσει τον Ιησού όταν Τον συνέλαβαν αλλά τράπηκε σε φυγή όταν προσπάθησαν να τον πιάσουν.​—Μάρκ. 14:51, 52.

Προνόμια στην Εκκλησία

Η συναναστροφή με ώριμους Χριστιανούς αναμφίβολα επηρέασε θετικά τον Μάρκο, ο οποίος αναπτύχθηκε πνευματικά και προσέλκυσε την προσοχή των υπεύθυνων αδελφών. Γύρω στο 46 Κ.Χ., όταν ο Παύλος και ο Βαρνάβας μετέφεραν «διακονία βοήθειας» από την Αντιόχεια στην Ιερουσαλήμ για να ανακουφίσουν τους αδελφούς από την πείνα, έδειξαν ενδιαφέρον για τον Μάρκο. Επιστρέφοντας στην Αντιόχεια, ο Παύλος και ο Βαρνάβας τον πήραν μαζί τους.​—Πράξ. 11:27-30· 12:25.

Ο απλός αναγνώστης ίσως υποθέσει ότι δεν υπήρχε κάποιος ιδιαίτερος δεσμός​—πέραν του πνευματικού—​ανάμεσα σε αυτούς τους τρεις, ότι ο Παύλος και ο Βαρνάβας επέλεξαν τον Μάρκο μόνο με βάση τις ικανότητές του. Αλλά μία από τις επιστολές του Παύλου αποκαλύπτει ότι ο Μάρκος ήταν εξάδελφος του Βαρνάβα. (Κολ. 4:10) Αυτό ίσως βοηθάει να εξηγηθούν μετέπειτα γεγονότα που περιλαμβάνουν τον Μάρκο.

Έπειτα από έναν περίπου χρόνο, το άγιο πνεύμα έδωσε την οδηγία να αναλάβουν ο Παύλος και ο Βαρνάβας έναν ιεραποστολικό διορισμό. Ξεκίνησαν από την Αντιόχεια για την Κύπρο. Ο Ιωάννης Μάρκος τούς συνόδευσε “ως υπηρέτης”. (Πράξ. 13:2-5) Ίσως ο Μάρκος είχε την ευθύνη να φροντίζει για διάφορες πρακτικές ανάγκες στη διάρκεια του ταξιδιού ώστε οι απόστολοι να είναι αφοσιωμένοι στα πνευματικά ζητήματα.

Ο Παύλος, ο Βαρνάβας και ο Μάρκος διέσχισαν την Κύπρο, κηρύττοντας καθ’ οδόν, και στη συνέχεια κατευθύνθηκαν προς τη Μικρά Ασία. Εκεί, ο Ιωάννης Μάρκος πήρε μια απόφαση που απογοήτευσε τον Παύλο. Η αφήγηση λέει πως, όταν οι τρεις τους έφτασαν στην Πέργη, «ο Ιωάννης . . . αποσύρθηκε από αυτούς και επέστρεψε στην Ιερουσαλήμ». (Πράξ. 13:13) Ο λόγος για τον οποίο το έκανε αυτό δεν αναφέρεται.

Δύο χρόνια αργότερα, ο Παύλος, ο Βαρνάβας  και ο Μάρκος βρίσκονταν και πάλι στην Αντιόχεια. Οι δύο απόστολοι συζητούσαν το ενδεχόμενο να κάνουν ένα δεύτερο ιεραποστολικό ταξίδι για να εποικοδομήσουν τα άτομα στα οποία είχαν κηρύξει κατά το πρώτο ταξίδι. Ο Βαρνάβας ήθελε να πάρουν μαζί τους τον εξάδελφό του, αλλά ο Παύλος δεν ήθελε να ακούσει κουβέντα, επειδή ο Μάρκος τούς είχε εγκαταλείψει στο παρελθόν. Αυτό ήταν που προκάλεσε το επεισόδιο το οποίο περιγράφεται στην εισαγωγή. Ο Βαρνάβας πήρε τον Μάρκο και πήγαν να κηρύξουν στην πατρίδα του την Κύπρο, ενώ ο Παύλος κατευθύνθηκε προς τη Συρία. (Πράξ. 15:36-41) Είναι σαφές ότι ο Παύλος και ο Βαρνάβας είχαν διαφορετική άποψη για εκείνη την απόφαση του Μάρκου.

Συμφιλίωση

Αναμφίβολα, όλη αυτή η κατάσταση στενοχώρησε τον Μάρκο. Ωστόσο, παρέμεινε πιστός διάκονος. Περίπου 11 ή 12 χρόνια έπειτα από αυτό το περιστατικό με τον Παύλο, ο Μάρκος επανεμφανίζεται στην ιστορία της πρώτης Χριστιανοσύνης. Πού; Εκεί που ίσως δεν θα περιμένατε να τον βρείτε​—μαζί με τον Παύλο!

Το 60-61 Κ.Χ., ενώ ο Παύλος ήταν φυλακισμένος στη Ρώμη, έστειλε ορισμένες επιστολές που τώρα αποτελούν μέρος των Αγίων Γραφών. Στην επιστολή προς τους Κολοσσαείς έγραψε: «Ο Αρίσταρχος ο συνδεσμώτης μου σας στέλνει τους χαιρετισμούς του, καθώς και ο Μάρκος, ο εξάδελφος του Βαρνάβα, (σχετικά με τον οποίο λάβατε εντολές να τον καλοδεχτείτε αν έρθει σε εσάς) . . . Μόνο αυτοί είναι συνεργάτες μου για τη βασιλεία του Θεού, και αυτοί έχουν γίνει ενισχυτική βοήθεια για εμένα».​—Κολ. 4:10, 11.

Τι ριζική αλλαγή! Από εκεί που ο Παύλος ήταν τόσο δυσαρεστημένος με τον Μάρκο, τώρα τον θεωρούσε και πάλι πολύτιμο συνεργάτη. Προφανώς, ο Παύλος είχε ενημερώσει τους Κολοσσαείς για μια πιθανή επίσκεψη του Μάρκου. Αν πραγματοποιούνταν αυτή η επίσκεψη, ο Μάρκος θα ενεργούσε ως εκπρόσωπος του Παύλου.

Μήπως ο Παύλος είχε κρίνει πολύ αυστηρά τον Μάρκο πριν από χρόνια; Μήπως, από την άλλη μεριά, ο Μάρκος ωφελήθηκε από τη διαπαιδαγώγηση που ίσως χρειαζόταν; Ή μήπως ίσχυαν και τα δύο; Ό,τι και αν είχε συμβεί, η συμφιλίωσή τους πιστοποιεί την ωριμότητα και του Παύλου και του Μάρκου. Άφησαν πίσω τα παλιά και συνεργάστηκαν ξανά μαζί. Τι εξαιρετικό παράδειγμα για οποιονδήποτε έχει διαφορά απόψεων με κάποιον συγχριστιανό του!

Ο Ταξιδευτής Μάρκος

Καθώς διαβάζετε για τα διάφορα ταξίδια που έκανε ο Μάρκος, αντιλαμβάνεστε ότι ταξίδεψε πολύ. Προερχόταν από την Ιερουσαλήμ, πήγε στην Αντιόχεια και από εκεί απέπλευσε για την Κύπρο και την Πέργη. Αργότερα πήγε στη Ρώμη. Από εκεί ο Παύλος ήθελε να τον στείλει στις Κολοσσές. Αλλά τα ταξίδια του δεν τελειώνουν εδώ!

Ο απόστολος Πέτρος έγραψε την πρώτη του επιστολή γύρω στο 62 με 64 Κ.Χ. Εκεί ανέφερε: «Αυτή που είναι στη Βαβυλώνα . . . σας στέλνει τους χαιρετισμούς της καθώς και ο Μάρκος ο γιος μου». (1 Πέτρ. 5:13) Έτσι λοιπόν, ο Μάρκος ταξίδεψε στη Βαβυλώνα για να υπηρετήσει στο πλευρό του αποστόλου ο οποίος πριν από χρόνια παρακολουθούσε Χριστιανικές συναθροίσεις στο σπίτι της μητέρας του.

Όταν ο Παύλος, κατά τη διάρκεια της δεύτερης φυλάκισής του στη Ρώμη γύρω στο 65 Κ.Χ., έγραψε για να καλέσει τον Τιμόθεο από την Έφεσο, πρόσθεσε: «Πάρε τον Μάρκο και φέρε τον μαζί σου». (2 Τιμ. 4:11) Συνεπώς, ο Μάρκος ήταν στην Έφεσο τότε. Και αναμφίβολα ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση που του απηύθυνε ο Παύλος  να επιστρέψει στη Ρώμη μαζί με τον Τιμόθεο. Οι μετακινήσεις δεν ήταν εύκολες εκείνη την εποχή, αλλά ο Μάρκος έκανε πρόθυμα αυτά τα ταξίδια.

Άλλο ένα Σπουδαίο Προνόμιο

Ένα σπουδαίο προνόμιο που απόλαυσε ο Μάρκος ήταν ότι ο Ιεχωβά τον ενέπνευσε να γράψει ένα από τα Ευαγγέλια. Παρ’ όλο που το δεύτερο Ευαγγέλιο δεν κατονομάζει πουθενά το συγγραφέα του, οι αρχαιότερες παραδόσεις το αποδίδουν στον Μάρκο και υποστηρίζουν ότι η πηγή του ήταν ο Πέτρος. Στην πραγματικότητα, ο Πέτρος ήταν μάρτυρας σχεδόν όλων όσων κατέγραψε ο Μάρκος.

Αναλυτές του Ευαγγελίου του Μάρκου πιστεύουν ότι το έγραψε για Εθνικούς αναγνώστες. Ο Μάρκος παρείχε υποβοηθητικές εξηγήσεις για Ιουδαϊκές συνήθειες. (Μάρκ. 7:3· 14:12· 15:42) Μεταφράζει αραμαϊκούς όρους που ειδάλλως θα μπορούσαν να μην είχαν κατανοηθεί από ένα μη Ιουδαϊκό ακροατήριο. (Μάρκ. 3:17· 5:41· 7:11, 34· 15:22, 34) Χρησιμοποιεί πολλούς λατινικούς όρους, ενώ εξηγεί ακόμη και κοινές ελληνικές λέξεις χρησιμοποιώντας λατινικές. Προσδιορίζει την αξία ιουδαϊκών νομισμάτων σε ρωμαϊκά χρήματα. (Μάρκ. 12:42, υποσ. στη ΜΝΚ) Όλα αυτά φαίνεται να εναρμονίζονται με τη μακραίωνη παράδοση που υποστηρίζει ότι ο Μάρκος έγραψε το Ευαγγέλιό του στη Ρώμη.

«Μου Είναι Χρήσιμος για τη Διακονία»

Η συγγραφή του Ευαγγελίου του δεν ήταν βέβαια το μόνο πράγμα που έκανε ο Μάρκος στη Ρώμη. Θυμηθείτε τι είπε ο Παύλος στον Τιμόθεο: «Πάρε τον Μάρκο και φέρε τον μαζί σου». Για ποιο λόγο; «Γιατί μου είναι χρήσιμος για τη διακονία».​—2 Τιμ. 4:11.

Αυτή η αναφορά στον Μάρκο​—χρονολογικά η τελευταία στις Γραφές—​αποκαλύπτει πολλά για εκείνον. Στη θεοκρατική του πορεία, ο Μάρκος πουθενά δεν εμφανίζεται ως απόστολος, ηγέτης ή προφήτης. Ήταν διάκονος, δηλαδή κάποιος που υπηρετούσε τους άλλους. Και εκείνη τη στιγμή, λίγο πριν από το θάνατο του Παύλου, ο απόστολος σίγουρα θα μπορούσε να ωφεληθεί από τη βοήθεια του Μάρκου.

Όλες αυτές οι διάσπαρτες πληροφορίες που έχουμε στη διάθεσή μας για τον Μάρκο συνθέτουν την εικόνα ενός ανθρώπου που είχε ζήλο για την προώθηση των καλών νέων σε διάφορα μέρη του παγκόσμιου αγρού, ενός ανθρώπου που χαιρόταν να υπηρετεί τους άλλους. Πράγματι, τι ευλογητά προνόμια απόλαυσε ο Μάρκος επειδή δεν παραιτήθηκε!

Όπως ο Μάρκος, έτσι και εμείς που υπηρετούμε τον Θεό σήμερα είμαστε αποφασισμένοι να κηρύττουμε τα καλά νέα της Βασιλείας. Κάποιοι από εμάς έχουν τη δυνατότητα, σαν τον Μάρκο, να μετακομίσουν σε άλλες περιοχές, ακόμη και στο εξωτερικό, για να προωθήσουν τα καλά νέα εκεί. Αν και οι περισσότεροι από εμάς ίσως δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι τέτοιο, όλοι μας μπορούμε να μιμούμαστε τον Μάρκο με έναν άλλον σημαντικό τρόπο. Όπως εκείνος έκανε θυσίες για να διακονεί τους Χριστιανούς αδελφούς του, έτσι και εμείς είμαστε πρόθυμοι να καταβάλλουμε προσπάθειες για να βοηθούμε τους ομοπίστους μας με πρακτικούς τρόπους ώστε να επιτελούν την υπηρεσία τους στον Θεό. Καθώς το κάνουμε αυτό, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι θα λαβαίνουμε την ευλογία του Ιεχωβά.​—Παρ. 3:27· 10:22· Γαλ. 6:2.

[Υποσημείωση]

[Χάρτης/​Εικόνα στη σελίδα 8, 9]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Μερικές Πόλεις που Επισκέφτηκε ο Μάρκος

Ρώμη

Έφεσος

Κολοσσές

Πέργη

Αντιόχεια (της Συρίας)

Κύπρος

ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ

Ιερουσαλήμ

Βαβυλώνα