Ιεχωβά​—«Ο Θεός που Δίνει Ειρήνη»

«Είθε ο Θεός που δίνει ειρήνη να είναι μαζί με όλους σας».​—ΡΩΜ. 15:33.

1, 2. Ποια τεταμένη κατάσταση περιγράφεται στα κεφάλαια 32 και 33 της Γένεσης, και ποια ήταν η έκβαση;

 ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ κοντά στη Φανουήλ, μια τοποθεσία στην περιοχή της κοιλάδας του χειμάρρου Ιαβόκ, στην ανατολική πλευρά του ποταμού Ιορδάνη. Ο Ησαύ έχει ακούσει ότι ο δίδυμος αδελφός του, ο Ιακώβ, επιστρέφει στον τόπο του. Αν και έχουν περάσει 20 χρόνια από τότε που ο Ησαύ πούλησε τα δικαιώματα του πρωτοτόκου στον αδελφό του, ο Ιακώβ φοβάται ότι ο Ησαύ τρέφει ακόμη μνησικακία εναντίον του και ότι θέλει να τον σκοτώσει. Συνοδευόμενος από 400 άντρες, ο Ησαύ κατευθύνεται προς τον αδελφό του με τον οποίο έχει ψυχρανθεί. Εκείνος, αναμένοντας εχθρική υποδοχή από τον Ησαύ, του στέλνει ως δώρο το ένα κοπάδι μετά το άλλο​—συνολικά, πάνω από 550 κατοικίδια ζώα. Κάθε φορά που οι υπηρέτες του Ιακώβ παραδίδουν ένα κοπάδι, λένε στον Ησαύ ότι είναι δώρο από τον αδελφό του.

² Τελικά φτάνει η μεγάλη στιγμή! Καθώς ο Ιακώβ περπατάει με θάρρος προς το μέρος του Ησαύ, πέφτει και τον προσκυνάει​—όχι μία, αλλά εφτά φορές. Βέβαια, ο Ιακώβ έχει ήδη κάνει το πιο σημαντικό πράγμα που περνάει από το χέρι του για να μαλακώσει την καρδιά του αδελφού του. Έχει προσευχηθεί στον Ιεχωβά ζητώντας του να τον ελευθερώσει από το χέρι του Ησαύ. Εισακούει ο Ιεχωβά αυτή την προσευχή; Ναι. «Ο Ησαύ έτρεξε να τον συναντήσει», μας λέει η Γραφή, «και άρχισε να τον αγκαλιάζει και να πέφτει στο λαιμό του και να τον φιλάει».​—Γέν. 32:11-20· 33:1-4.

3. Τι μαθαίνουμε από την αφήγηση για τον Ιακώβ και τον Ησαύ;

³ Η αφήγηση για τον Ιακώβ και τον Ησαύ δείχνει ότι πρέπει να καταβάλλουμε ένθερμες και ουσιαστικές προσπάθειες για να τακτοποιούμε τα ζητήματα όταν ανακύπτουν προβλήματα που θα μπορούσαν να απειλήσουν  την ειρήνη μας μέσα στη Χριστιανική εκκλησία. Ο Ιακώβ επιδίωξε την ειρήνη με τον Ησαύ, αλλά όχι επειδή είχε σφάλει εναντίον του αδελφού του και του όφειλε μια συγνώμη. Ο Ησαύ ήταν εκείνος που είχε καταφρονήσει τα πρωτοτόκιά του και τα είχε πουλήσει στον Ιακώβ για ένα πιάτο φαγητό. (Γέν. 25:31-34· Εβρ. 12:16) Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο ο Ιακώβ προσέγγισε τον Ησαύ καταδεικνύει μέχρι πού πρέπει να είμαστε διατεθειμένοι να φτάσουμε για να διατηρήσουμε την ειρήνη με τους Χριστιανούς αδελφούς μας. Δείχνει επίσης ότι ο αληθινός Θεός ευλογεί τις προσπάθειες που κάνουμε με προσευχή για την επίτευξη της ειρήνης. Η Αγία Γραφή περιέχει πολλά άλλα παραδείγματα που μας διδάσκουν να είμαστε ειρηνοποιοί.

Ένα Ανυπέρβλητο Παράδειγμα που μας Υποκινεί

4. Ποια προμήθεια έκανε ο Θεός για να σώσει την ανθρωπότητα από την αμαρτία και το θάνατο;

⁴ Το υπέρτατο παράδειγμα ειρηνοποιού είναι ο Ιεχωβά​—«ο Θεός που δίνει ειρήνη». (Ρωμ. 15:33) Σκεφτείτε μέχρι πού έφτασε ο Ιεχωβά για να μας δώσει τη δυνατότητα να έχουμε ειρηνική σχέση μαζί του. Ως αμαρτωλοί απόγονοι του Αδάμ και της Εύας, είμαστε άξιοι “του μισθού που πληρώνει η αμαρτία”. (Ρωμ. 6:23) Εντούτοις, ωθούμενος από τη μεγάλη αγάπη του, ο Ιεχωβά έκανε διευθετήσεις για τη σωτηρία μας στέλνοντας τον αγαπητό του Γιο από τον ουρανό για να γεννηθεί ως τέλειος άνθρωπος. Και ο Γιος υπάκουσε πρόθυμα. Επέτρεψε στους εχθρούς του Θεού να τον θανατώσουν. (Ιωάν. 10:17, 18) Ο αληθινός Θεός ανέστησε τον αγαπητό του Γιο, ο οποίος στη συνέχεια παρουσίασε στον Πατέρα την αξία του χυμένου αίματός του ως λύτρο για να σωθούν οι μετανοημένοι αμαρτωλοί από τον αιώνιο θάνατο.​—Διαβάστε Εβραίους 9:14, 24.

5, 6. Πώς επηρεάζει το χυμένο αίμα του Ιησού την τραυματισμένη σχέση ανάμεσα στον Θεό και στην αμαρτωλή ανθρωπότητα;

⁵ Πώς επηρεάζει η προμήθεια της λυτρωτικής θυσίας του Γιου του Θεού την τραυματισμένη σχέση ανάμεσα στον Θεό και στην αμαρτωλή ανθρωπότητα; «Η τιμωρία που αποσκοπούσε στην ειρήνη μας ήταν πάνω του», αναφέρει το εδάφιο Ησαΐας 53:5, «και λόγω των πληγών του γιατρευτήκαμε». Αντί να θεωρούνται εχθροί του Θεού, οι υπάκουοι άνθρωποι μπορούν τώρα να απολαμβάνουν ειρηνική σχέση μαζί του. «Μέσω [του Ιησού] έχουμε την απελευθέρωση με λύτρο διαμέσου του αίματός του, ναι, τη συγχώρηση των παραπτωμάτων μας».​—Εφεσ. 1:7.

⁶ Η Γραφή δηλώνει: «Ο Θεός θεώρησε καλό να κατοικεί [στον Χριστό] όλη η πληρότητα». Αυτό συμβαίνει επειδή ο Χριστός είναι το σημαντικότερο πρόσωπο στην εκπλήρωση του σκοπού του Θεού. Και ποιος είναι ο σκοπός του Ιεχωβά; «Να συμφιλιώσει πάλι με τον εαυτό του όλα τα άλλα πράγματα κάνοντας ειρήνη μέσω του [χυμένου] αίματος» του Ιησού Χριστού. «Όλα τα άλλα πράγματα» τα οποία ο Θεός οδηγεί κατ’ αυτόν τον τρόπο σε ειρηνική σχέση μαζί του είναι «τα πράγματα που βρίσκονται στους ουρανούς» και «τα πράγματα που βρίσκονται πάνω στη γη». Ποια είναι αυτά;​—Διαβάστε Κολοσσαείς 1:19, 20.

7. Ποια είναι «τα πράγματα που βρίσκονται στους ουρανούς» και «τα πράγματα που βρίσκονται πάνω στη γη», τα οποία οδηγούνται σε ειρηνική σχέση με τον Θεό;

⁷ Χάρη στην προμήθεια του λύτρου, οι χρισμένοι Χριστιανοί, που “έχουν ανακηρυχτεί δίκαιοι” ως γιοι του Θεού, είναι σε θέση να “απολαμβάνουν ειρήνη με τον Θεό”. (Διαβάστε Ρωμαίους 5:1) Αυτοί αναφέρονται ως «τα πράγματα που βρίσκονται στους ουρανούς» επειδή έχουν ουράνια ελπίδα και «θα κυβερνήσουν τη γη ως βασιλιάδες», υπηρετώντας παράλληλα ως ιερείς του Θεού. (Αποκ. 5:10) Από την άλλη μεριά, «τα πράγματα που βρίσκονται πάνω στη γη» αναφέρονται στους μετανοημένους ανθρώπους, οι οποίοι θα αποκτήσουν τελικά αιώνια ζωή στη γη.​—Ψαλμ. 37:29.

8. Πώς επηρεάζεστε εσείς καθώς σκέφτεστε μέχρι πού έφτασε ο Ιεχωβά για να δώσει στο ανθρώπινο γένος τη δυνατότητα να έχει ειρήνη μαζί του;

⁸ Ο Παύλος, εκφράζοντας την εγκάρδια ευγνωμοσύνη του για αυτή την προμήθεια του Ιεχωβά, έγραψε στους χρισμένους Χριστιανούς της Εφέσου: «Ο Θεός, που είναι πλούσιος σε έλεος, . . . μας ζωοποίησε μαζί με τον Χριστό, όταν μάλιστα ήμασταν νεκροί στα παραπτώματα​—με παρ’ αξία καλοσύνη έχετε σωθεί».  (Εφεσ. 2:4, 5) Είτε έχουμε ουράνια ελπίδα είτε επίγεια, είμαστε βαθιά υπόχρεοι στον Θεό για το έλεος και την παρ’ αξία καλοσύνη του. Η καρδιά μας ξεχειλίζει από ευγνωμοσύνη καθώς σκεφτόμαστε μέχρι πού έφτασε ο Ιεχωβά για να δώσει στο ανθρώπινο γένος τη δυνατότητα να απολαμβάνει ειρήνη μαζί του. Αναλογιζόμενοι με εκτίμηση το παράδειγμα του Θεού, δεν πρέπει άραγε να υποκινούμαστε να είμαστε ειρηνοποιοί όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με καταστάσεις που απειλούν την ειρήνη και την ενότητα της εκκλησίας;

Τι Μαθαίνουμε από τη Στάση του Αβραάμ και του Ισαάκ

9, 10. Πώς αποδείχτηκε ο Αβραάμ ειρηνοποιός στη σχέση του με τον Λωτ όταν δημιουργήθηκε ένταση ανάμεσα στους βοσκούς τους;

⁹ Η Γραφή λέει για τον πατριάρχη Αβραάμ: «“Ο Αβραάμ έθεσε πίστη στον Ιεχωβά και του υπολογίστηκε ως δικαιοσύνη”, και αποκλήθηκε “φίλος του Ιεχωβά”». (Ιακ. 2:23) Η πίστη του Αβραάμ έγινε ολοφάνερη από τη φιλειρηνική στάση του. Για παράδειγμα, όταν τα κοπάδια του Αβραάμ αυξήθηκαν, δημιουργήθηκε ένταση ανάμεσα στους βοσκούς του και στους βοσκούς του Λωτ, του ανιψιού του. (Γέν. 12:5· 13:7) Η προφανής λύση ήταν να χωρίσουν ο Αβραάμ και ο Λωτ. Πώς θα χειριζόταν ο Αβραάμ αυτό το λεπτό ζήτημα; Αντί να επικαλεστεί την ηλικία του και την υπόστασή του ενώπιον του Θεού για να πει στον ανιψιό του τι να κάνει, ο Αβραάμ αποδείχτηκε γνήσιος ειρηνοποιός.

¹⁰ «Σε παρακαλώ, ας μην υπάρχει φιλονικία ανάμεσα σε εμένα και σε εσένα, και ανάμεσα στους βοσκούς μου και στους βοσκούς σου», είπε ο Αβραάμ στον ανιψιό του, «γιατί είμαστε αδελφοί». Και ο πατριάρχης συνέχισε: «Δεν είναι όλος ο τόπος στη διάθεσή σου; Σε παρακαλώ, χωρίσου από εμένα. Αν εσύ πας αριστερά, τότε εγώ θα πάω δεξιά· αλλά αν εσύ πας δεξιά, τότε εγώ θα πάω αριστερά». Ο Λωτ διάλεξε την πιο εύφορη γη, αλλά ο Αβραάμ δεν κράτησε μνησικακία εναντίον του. (Γέν. 13:8-11) Μεταγενέστερα, όταν ο Λωτ αιχμαλωτίστηκε από στρατεύματα εισβολέων, ο Αβραάμ δεν δίστασε να σώσει τον ανιψιό του.​—Γέν. 14:14-16.

11. Πώς επιδίωξε ο Αβραάμ την ειρήνη με τους Φιλισταίους γείτονές του;

¹¹ Σκεφτείτε επίσης πώς επιδίωξε ο Αβραάμ την ειρήνη με τους Φιλισταίους γείτονές του στη γη Χαναάν. Οι Φιλισταίοι είχαν «αρπάξει με τη βία» ένα πηγάδι το οποίο είχαν σκάψει οι υπηρέτες του Αβραάμ στη Βηρ-σαβεέ. Πώς θα αντιδρούσε τώρα ο Αβραάμ, αυτός που είχε διασώσει τον ανιψιό του νικώντας τους τέσσερις βασιλιάδες οι οποίοι τον είχαν αιχμαλωτίσει; Αντί να αντεπιτεθεί και να πάρει ξανά στην κατοχή του το πηγάδι του, ο Αβραάμ προτίμησε να αποσιωπήσει το ζήτημα. Αργότερα, ο Φιλισταίος βασιλιάς επισκέφτηκε τον Αβραάμ για να συνάψει διαθήκη ειρήνης μαζί του. Ο Αβραάμ δεν έθιξε το ζήτημα του κλεμμένου πηγαδιού παρά μόνο αφού ορκίστηκε στον Φιλισταίο βασιλιά ότι θα έδειχνε καλοσύνη στα παιδιά του. Έκπληκτος από αυτό που άκουσε, ο βασιλιάς επέστρεψε το πηγάδι στον Αβραάμ. Ο δε Αβραάμ συνέχισε να ζει ειρηνικά ως πάροικος σε εκείνη τη γη.​—Γέν. 21:22-31, 34.

12, 13. (α) Πώς μιμήθηκε ο Ισαάκ το παράδειγμα του πατέρα του; (β) Πώς ευλόγησε ο Ιεχωβά τη φιλειρηνική στάση του Ισαάκ;

¹² Ο γιος του Αβραάμ, ο Ισαάκ, μιμήθηκε τη φιλειρηνική στάση του πατέρα του. Αυτό φαίνεται καθαρά από τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρθηκε στους Φιλισταίους. Επειδή υπήρχε πείνα στη χώρα, ο Ισαάκ και το σπιτικό του έφυγαν από τη Βηρ-λαχαΐ-ροΐ, η οποία βρισκόταν στην άνυδρη περιοχή της Νεγκέμπ, και πήγαν βόρεια σε μια πιο εύφορη γη που ανήκε στους Φιλισταίους, στα Γέραρα. Εκεί ο Ιεχωβά ευλόγησε τον Ισαάκ με πλούσιες σοδειές και αύξησε τα κοπάδια του. Αλλά οι Φιλισταίοι άρχισαν να τον φθονούν. Επειδή δεν ήθελαν να ευημερήσει ο Ισαάκ όπως ο πατέρας του, οι Φιλισταίοι έφραξαν τα πηγάδια που είχαν σκάψει στην περιοχή οι υπηρέτες του Αβραάμ. Τελικά, ο Φιλισταίος βασιλιάς είπε στον Ισαάκ να “φύγει από τα μέρη τους”. Όντας φιλειρηνικός, ο Ισαάκ συγκατένευσε.​—Γέν. 24:62· 26:1, 12-17.

¹³ Αφού ο Ισαάκ μετέφερε τον καταυλισμό του πιο πέρα, οι ποιμένες του έσκαψαν ένα άλλο πηγάδι. Αλλά οι Φιλισταίοι ποιμένες ισχυρίστηκαν ότι το νερό ήταν δικό τους. Όπως ο πατέρας του ο Αβραάμ, έτσι και ο Ισαάκ δεν  έδωσε μάχη για ένα πηγάδι. Αντίθετα, έβαλε τους άντρες του να σκάψουν άλλο πηγάδι. Οι Φιλισταίοι ισχυρίστηκαν ότι και εκείνο ήταν δικό τους. Χάριν της ειρήνης, ο Ισαάκ μετέφερε το μεγάλο καταυλισμό του ακόμη πιο μακριά, σε άλλη τοποθεσία. Εκεί οι υπηρέτες του έσκαψαν ένα πηγάδι το οποίο ο Ισαάκ ονόμασε Ρεχωβώθ. Αργότερα, μετακινήθηκε στην πιο εύφορη περιοχή της Βηρ-σαβεέ, όπου ο Ιεχωβά τον ευλόγησε και του είπε: «Μη φοβάσαι, επειδή είμαι μαζί σου, και θα σε ευλογήσω και θα πληθύνω το σπέρμα σου λόγω του Αβραάμ του υπηρέτη μου».​—Γέν. 26:17-25.

14. Πώς αποδείχτηκε ο Ισαάκ ειρηνοποιός όταν ο Φιλισταίος βασιλιάς πήγε να συνάψει διαθήκη ειρήνης μαζί του;

¹⁴ Ασφαλώς, ο Ισαάκ ήταν ικανός να δώσει μάχη για το δικαίωμά του να χρησιμοποιεί όλα τα πηγάδια που είχαν σκάψει οι υπηρέτες του. Αυτό άλλωστε φάνηκε και από το γεγονός ότι αργότερα ο Φιλισταίος βασιλιάς και οι αξιωματούχοι του ήρθαν να τον επισκεφτούν στη Βηρ-σαβεέ για να συνάψουν διαθήκη ειρήνης μαζί του, λέγοντας: «Είδαμε πέρα από κάθε αμφιβολία ότι ο Ιεχωβά είναι μαζί σου». Παρ’ όλα αυτά, χάριν της ειρήνης, ο Ισαάκ είχε προτιμήσει να μετακινηθεί ξανά και ξανά, παρά να δώσει μάχη. Και αυτή τη φορά επίσης, ο Ισαάκ αποδείχτηκε ειρηνοποιός. Το ιστορικό υπόμνημα αναφέρει: «Έκανε συμπόσιο για [τους επισκέπτες του] και έφαγαν και ήπιαν. Το επόμενο πρωί σηκώθηκαν νωρίς και έκαναν ένορκες δηλώσεις ο ένας στον άλλον. Έπειτα ο Ισαάκ τούς εξαπέστειλε . . . με ειρήνη».​—Γέν. 26:26-31.

Τι Μαθαίνουμε από τον Αγαπημένο Γιο του Ιακώβ

15. Γιατί δεν μπορούσαν τα αδέλφια του Ιωσήφ να του μιλούν ειρηνικά;

¹⁵ Ο γιος του Ισαάκ, ο Ιακώβ, έγινε «άμεμπτος άνθρωπος» όταν μεγάλωσε. (Γέν. 25:27) Όπως αναφέρθηκε στην αρχή του άρθρου, επιδίωξε την ειρήνη με τον αδελφό του, τον Ησαύ. Αναμφίβολα, ο Ιακώβ είχε ωφεληθεί από το ειρηνικό παράδειγμα του πατέρα του, του Ισαάκ. Τι θα λεχθεί για τους γιους του Ιακώβ; Από τους 12 γιους του, αυτός αγαπούσε περισσότερο τον Ιωσήφ. Ο Ιωσήφ ήταν υπάκουος γιος, γεμάτος σεβασμό, και ενδιαφερόταν πολύ για τα συμφέροντα του πατέρα του. (Γέν. 37:2, 14) Ωστόσο, τα μεγαλύτερα αδέλφια του Ιωσήφ τον ζήλευαν τόσο πολύ ώστε δεν μπορούσαν να του μιλούν ειρηνικά. Δείχνοντας σκληρότητα, τον πούλησαν ως δούλο και ξεγέλασαν τον πατέρα τους κάνοντάς τον να πιστέψει ότι ένα άγριο θηρίο είχε σκοτώσει τον Ιωσήφ.​—Γέν. 37:4, 28, 31-33.

16, 17. Πώς απέδειξε ο Ιωσήφ τη φιλειρηνική του στάση απέναντι στα αδέλφια του;

¹⁶ Ο Ιεχωβά αποδείχτηκε ότι ήταν με τον Ιωσήφ. Με τον καιρό, ο Ιωσήφ έγινε πρωθυπουργός της Αιγύπτου​—δεύτερος σε εξουσία μετά τον Φαραώ. Όταν μια μεγάλη πείνα έφερε τα αδέλφια του στην Αίγυπτο, ούτε καν τον αναγνώρισαν έτσι όπως ήταν ντυμένος με την επίσημη αιγυπτιακή ενδυμασία του. (Γέν. 42:5-7) Πόσο εύκολο θα ήταν για τον Ιωσήφ να ανταποδώσει στα αδέλφια του τη σκληρότητα με την οποία φέρθηκαν στον ίδιο και στον πατέρα τους! Αντί όμως να ζητήσει εκδίκηση, ο Ιωσήφ προσπάθησε να κάνει ειρήνη μαζί τους. Όταν φάνηκε καθαρά ότι τα αδέλφια του είχαν μετανιώσει, τους αποκάλυψε την ταυτότητά του, λέγοντας: «Μη λυπάστε και μην είστε θυμωμένοι με τον εαυτό σας επειδή με πουλήσατε εδώ· επειδή για διατήρηση της ζωής με έστειλε ο Θεός πριν από εσάς». Κατόπιν, φίλησε όλους τους αδελφούς του και έκλαψε πάνω τους.​—Γέν. 45:1, 5, 15.

¹⁷ Μετά το θάνατο του πατέρα τους, του Ιακώβ, τα αδέλφια του Ιωσήφ σκέφτηκαν ότι μπορεί να τους εκδικούνταν. Καθώς του εξέφραζαν τους φόβους τους, ο Ιωσήφ «ξέσπασε σε κλάματα» και αποκρίθηκε: «Μη φοβάστε. Εγώ θα συνεχίσω να εφοδιάζω εσάς και τα μικρά παιδιά σας με τροφή». Ο φιλειρηνικός Ιωσήφ «τους παρηγόρησε και τους μίλησε καθησυχαστικά».​—Γέν. 50:15-21.

«Γράφτηκαν για τη Διδασκαλία Μας»

18, 19. (α) Πώς ωφεληθήκατε από τα παραδείγματα των ειρηνοποιών που εξετάστηκαν σε αυτό το άρθρο; (β) Τι θα εξετάσουμε στο επόμενο άρθρο;

¹⁸ «Όλα όσα γράφτηκαν παλιότερα γράφτηκαν για τη διδασκαλία μας», έγραψε ο Παύλος,  «ώστε, μέσω της υπομονής μας και μέσω της παρηγοριάς από τις Γραφές, να έχουμε ελπίδα». (Ρωμ. 15:4) Πώς ωφεληθήκαμε από την εξέταση, όχι μόνο του ανυπέρβλητου παραδείγματος που έχει θέσει ο Ιεχωβά, αλλά και των Γραφικών αφηγήσεων για τον Αβραάμ, τον Ισαάκ, τον Ιακώβ και τον Ιωσήφ;

¹⁹ Όταν αναλογιζόμαστε με εκτίμηση όσα έκανε ο Ιεχωβά για να αποκαταστήσει την τραυματισμένη σχέση ανάμεσα στον ίδιο και στην αμαρτωλή ανθρωπότητα, δεν υποκινούμαστε να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να επιδιώκουμε την ειρήνη με τους άλλους; Τα παραδείγματα του Αβραάμ, του Ισαάκ, του Ιακώβ και του Ιωσήφ δείχνουν ότι οι γονείς μπορούν να ασκούν καλή επιρροή στα παιδιά τους. Επιπλέον, αυτές οι αφηγήσεις δείχνουν ότι ο Ιεχωβά ευλογεί τις προσπάθειες εκείνων που επιδιώκουν την ειρήνη. Δεν είναι καθόλου παράξενο που ο Παύλος χαρακτηρίζει τον Ιεχωβά ως “τον Θεό που δίνει ειρήνη”! (Διαβάστε Ρωμαίους 15:33· 16:20) Το επόμενο άρθρο θα εξετάσει γιατί ο Παύλος τόνισε ότι χρειάζεται να επιδιώκουμε την ειρήνη και πώς μπορούμε να είμαστε ειρηνοποιοί.

Τι Μάθατε;

• Με ποιον τρόπο επιδίωξε ο Ιακώβ την ειρήνη όταν επρόκειτο να συναντήσει τον Ησαύ;

• Πώς σας έχουν επηρεάσει αυτά που έκανε ο Ιεχωβά για να δώσει στο ανθρώπινο γένος τη δυνατότητα να έχει ειρήνη μαζί του;

• Τι έχετε μάθει από τα παραδείγματα των ειρηνοποιών που εξετάσαμε​—του Αβραάμ, του Ισαάκ, του Ιακώβ και του Ιωσήφ;

[Ερωτήσεις Μελέτης]

[Εικόνες στη σελίδα 23]

Ποιο ήταν το πιο σημαντικό βήμα που έκανε ο Ιακώβ για να πετύχει την ειρήνη με τον Ησαύ;