ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ στο Κουίνσλαντ της Αυστραλίας το 1955. Λίγο αργότερα, η μητέρα μου, η Εστέλ, άρχισε να μελετάει τη Γραφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Βαφτίστηκε την επόμενη χρονιά, ενώ ο πατέρας μου, ο Ρον, γνώρισε την αλήθεια 13 χρόνια αργότερα. Εγώ βαφτίστηκα σε μια μικρή πόλη στην ενδοχώρα του Κουίνσλαντ το 1968.

Από μικρός, αγαπούσα το διάβασμα και με γοήτευε ο κόσμος της γλώσσας. Όταν κάναμε ταξίδια με το αυτοκίνητο, οι γονείς μου πρέπει να ένιωθαν κάποια απογοήτευση βλέποντάς με να κάθομαι στο πίσω κάθισμα και να διαβάζω βιβλία αντί να απολαμβάνω το τοπίο. Ωστόσο, η αγάπη μου για το διάβασμα με βοήθησε στο σχολείο. Στο γυμνάσιο του Γκλενόρκι, στη νησιωτική πολιτεία της Τασμανίας, κέρδισα αρκετά βραβεία για τις σχολικές μου επιδόσεις.

Έπειτα, όμως, ήρθε η στιγμή να πάρω μια μεγάλη απόφαση. Θα δεχόμουν την υποτροφία που μου προσφέρθηκε για το πανεπιστήμιο; Αν και αγαπούσα πολύ τα βιβλία και τη μάθηση, είμαι ευγνώμων στη μητέρα μου που με βοήθησε να αναπτύξω μια πιο δυνατή αγάπη—αγάπη για τον Ιεχωβά. (1 Κορ. 3:18, 19) Έτσι λοιπόν, με τη σύμφωνη γνώμη των γονέων μου, άφησα το σχολείο και άρχισα το σκαπανικό τον Ιανουάριο του 1971 στην ηλικία των 15 ετών, έχοντας ολοκληρώσει τη βασική σχολική εκπαίδευση.

 Τα επόμενα οχτώ χρόνια, είχα το προνόμιο να κάνω σκαπανικό στην Τασμανία. Εκείνο το διάστημα, παντρεύτηκα ένα όμορφο κορίτσι από την Τασμανία, την Τζένι Άλκοκ, και για τέσσερα χρόνια υπηρετήσαμε μαζί ως ειδικοί σκαπανείς σε απομονωμένες περιοχές στο Σμίθτον και στο Κουίνσταουν.

Το 1978 πήγαμε για πρώτη φορά στο εξωτερικό ώστε να παρακολουθήσουμε μια διεθνή συνέλευση στο Πορτ Μόρεσμπι, στην Παπούα-Νέα Γουινέα. Θυμάμαι ακόμα έναν ιεραπόστολο που έκανε ομιλία στη γλώσσα χίρι μότου. Παρ’ όλο που δεν καταλάβαινα λέξη από όσα έλεγε, η ομιλία του με υποκίνησε να γίνω ιεραπόστολος, να μάθω ξένες γλώσσες και να κάνω και εγώ τέτοιες ομιλίες. Επιτέλους, είχα βρει έναν τρόπο να συνδυάσω την αγάπη μου για τον Ιεχωβά με την αγάπη μου για τη γλώσσα.

Προς μεγάλη μας έκπληξη, όταν επιστρέψαμε στην Αυστραλία, λάβαμε την πρόσκληση να υπηρετήσουμε ως ιεραπόστολοι στο νησί Φουναφούτι το οποίο βρίσκεται στο Τουβαλού, μια ομάδα νησιών που προηγουμένως αποκαλούνταν Νησιά Έλις. Φτάσαμε στον νέο διορισμό μας τον Ιανουάριο του 1979. Τότε, υπήρχαν μόνο τρεις βαφτισμένοι ευαγγελιζόμενοι σε όλο το Τουβαλού.

Δεν ήταν εύκολο να μάθουμε τη γλώσσα τούβαλου. Το μόνο διαθέσιμο βιβλίο ήταν η «Καινή Διαθήκη». Δεν υπήρχαν λεξικά ούτε μαθήματα για την εκμάθηση της γλώσσας, και έτσι προσπαθούσαμε να μαθαίνουμε 10 με 20 λέξεις κάθε μέρα. Σύντομα, όμως, συνειδητοποιήσαμε ότι δεν καταλαβαίναμε τη σωστή έννοια των περισσότερων λέξεων. Αντί να λέμε στους ανθρώπους ότι η μαντεία είναι εσφαλμένη, στην πραγματικότητα τους λέγαμε να μη χρησιμοποιούν ζυγαριές και μπαστούνια! Ωστόσο, έπρεπε να μάθουμε οπωσδήποτε τη γλώσσα ώστε να μπορούμε να διεξάγουμε τις πολλές Γραφικές μελέτες που είχαμε αρχίσει. Συνεχίσαμε λοιπόν την προσπάθεια. Χρόνια αργότερα, ένα από τα άτομα με τα οποία είχαμε μελετήσει τότε μας είπε: «Χαιρόμαστε τόσο πολύ που τώρα μπορείτε και μιλάτε τη γλώσσα μας. Στην αρχή δεν είχαμε ιδέα για το τι θέλατε να μας πείτε!»

Από την άλλη, συνέβη κάτι που αποδείχτηκε ό,τι έπρεπε για να μάθουμε τη γλώσσα. Εφόσον δεν υπήρχαν σπίτια για να νοικιάσουμε, μείναμε τελικά σε μια οικογένεια Μαρτύρων στο κεντρικό χωριό. Έτσι λοιπόν, θέλοντας και μη, μιλούσαμε συνέχεια τη γλώσσα, και εξοικειωθήκαμε καλά με τη ζωή των ντόπιων. Πέρασαν χρόνια χωρίς να μιλήσουμε καθόλου αγγλικά, και έτσι η τούβαλου έγινε η κύρια γλώσσα μας.

Σύντομα, πολλοί άρχισαν να δείχνουν ενδιαφέρον για την αλήθεια. Αλλά τι θα μελετούσαμε μαζί τους; Δεν είχαμε ούτε ένα έντυπο στη γλώσσα τους. Πώς θα έκαναν προσωπική μελέτη; Όταν θα άρχιζαν να  έρχονται στις συναθροίσεις, τι ύμνους θα έψαλλαν, τι έντυπα θα χρησιμοποιούσαν και πώς θα προετοιμάζονταν; Πώς θα μπορούσαν να προοδεύσουν και να βαφτιστούν; Αυτοί οι ταπεινοί άνθρωποι χρειάζονταν πνευματική τροφή στη δική τους γλώσσα! (1 Κορ. 14:9) Αναρωτιόμασταν: “Θα μεταφραστούν ποτέ έντυπα στην τούβαλου, την οποία δεν μιλούν ούτε 15.000 άνθρωποι;” Ο Ιεχωβά απάντησε σε αυτές τις ερωτήσεις, αποδεικνύοντάς μας δύο πράγματα: (1) θέλει να διακηρυχτεί ο Λόγος του “στα μακρινά νησιά” και (2) θέλει να βρουν καταφύγιο στο όνομά του εκείνοι που θεωρούνται από τον κόσμο “ταπεινοί και ασήμαντοι”.—Ιερ. 31:10· Σοφ. 3:12.

Το 1980, το γραφείο τμήματος μας διόρισε να εργαστούμε ως μεταφραστές—εργασία για την οποία νιώθαμε εντελώς ανεπαρκείς. (1 Κορ. 1:28, 29) Αρχικά, αγοράσαμε από μια κρατική υπηρεσία έναν παλιό πολύγραφο, στον οποίο τυπώναμε έντυπα για τις συναθροίσεις μας. Μεταφράσαμε επίσης το βιβλίο Η Αλήθεια που Οδηγεί στην Αιώνιο Ζωή στην τούβαλου και το τυπώσαμε σε εκείνο το μηχάνημα. Ακόμα θυμάμαι την έντονη μυρωδιά του μελανιού και την προσπάθεια που κάναμε για να τυπώσουμε όλα αυτά τα έντυπα με το χέρι μέσα στην αποπνικτική τροπική ζέστη. Εκείνες τις μέρες, δεν είχαμε ηλεκτρικό ρεύμα!

Η μετάφραση στην τούβαλου αποτελούσε πρόκληση καθώς οι πηγές στις οποίες μπορούσαμε να ανατρέξουμε για βοήθεια ήταν ελάχιστες. Εντούτοις, μερικές φορές η βοήθεια ερχόταν από εκεί που δεν το περιμέναμε. Ένα πρωί χτύπησα κατά λάθος την πόρτα κάποιου που εναντιωνόταν στην αλήθεια. Αυτός ο ηλικιωμένος κύριος, που παλιά ήταν δάσκαλος, έσπευσε να μου υπενθυμίσει ότι δεν επιθυμούσε να τον επισκεπτόμαστε. Κατόπιν είπε: «Θα ήθελα μόνο να αναφέρω κάτι. Στις μεταφράσεις σας, χρησιμοποιείτε υπερβολικά την παθητική φωνή. Αυτό δεν συνηθίζεται τόσο πολύ στην τούβαλου». Το συζήτησα και με άλλους, και είχε δίκιο. Έτσι λοιπόν, κάναμε τις αναγκαίες προσαρμογές. Ωστόσο, με εντυπωσίασε το ότι ο Ιεχωβά μάς είχε βοηθήσει μέσω ενός εναντιουμένου που προφανώς διάβαζε τα έντυπά μας!

Το πρώτο έντυπο που τυπώθηκε στην τούβαλου και διανεμήθηκε στο κοινό ήταν η πρόσκληση για  την Ανάμνηση. Ακολούθησε το φυλλάδιο Νέα της Βασιλείας Αρ. 30, το οποίο κυκλοφόρησε ταυτόχρονα με την αγγλική. Πόσο χαιρόμασταν που μπορούσαμε να δώσουμε στους ανθρώπους κάτι στη δική τους γλώσσα! Με τον καιρό, έγιναν διαθέσιμα στην τούβαλου κάποια ειδικά βιβλιάρια, ακόμα και μερικά βιβλία. Το 1983 το γραφείο τμήματος της Αυστραλίας άρχισε να τυπώνει μια τριμηνιαία, 24σέλιδη έκδοση της Σκοπιάς, κάτι που σήμαινε ότι μπορούσαμε να μελετάμε κάθε εβδομάδα γύρω στις εφτά παραγράφους. Ποια ήταν η ανταπόκριση των ανθρώπων; Δεδομένου ότι οι κάτοικοι του Τουβαλού αγαπούν το διάβασμα, τα έντυπά μας έγιναν πολύ δημοφιλή. Κάθε φορά που κυκλοφορούσε ένα νέο έντυπο, γινόταν ανακοίνωση στο δελτίο ειδήσεων του κρατικού ραδιοφωνικού σταθμού, και μερικές φορές μάλιστα ήταν το θέμα της ημέρας! *

Στην αρχή, η μετάφραση γινόταν με χαρτί και μολύβι. Αργότερα, δακτυλογραφούσαμε τα χειρόγραφα ξανά και ξανά προτού τα στείλουμε για εκτύπωση στο γραφείο τμήματος της Αυστραλίας. Κάποιο διάστημα, το γραφείο τμήματος διόρισε δύο αδελφές να εισάγουν κάθε κείμενο στο κομπιούτερ, αν και δεν καταλάβαιναν τη γλώσσα. Κατόπιν σύγκριναν τις διαφορές ανάμεσα στο κείμενο της μιας και στο κείμενο της άλλης με τη βοήθεια του κομπιούτερ, και έτσι τα λάθη μειώθηκαν πάρα πολύ. Οι στοιχειοθετημένες σελίδες επέστρεφαν μέσω ταχυδρομείου ώστε να τις ελέγξουμε και να τις στείλουμε πάλι στο γραφείο τμήματος για εκτύπωση.

Πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα από τότε! Τώρα οι μεταφραστικές ομάδες εισάγουν το κείμενο απευθείας στο κομπιούτερ. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το διορθωμένο κείμενο στοιχειοθετείται τοπικά και κατόπιν στέλνεται στα εκτυπωτικά γραφεία τμήματος μέσω Ίντερνετ. Δεν κάνουμε πια αγώνα δρόμου για να προλάβουμε να στείλουμε το μεταφρασμένο κείμενο με το ταχυδρομείο.

Καθώς τα χρόνια περνούσαν, η Τζένι και εγώ λάβαμε διορισμούς σε διάφορα μέρη του Ειρηνικού. Το 1985 διοριστήκαμε στο γραφείο τμήματος των νησιών Σαμόα. Εκεί, εκτός από τη μετάφραση που συνεχίζαμε να κάνουμε στην τούβαλου, υποστηρίζαμε το έργο της μετάφρασης στις γλώσσες σαμόαν, τόνγκαν και τοκελαουάν. * Κατόπιν, το 1996, λάβαμε έναν παρόμοιο διορισμό για το γραφείο τμήματος των Φίτζι, όπου παρείχαμε υποστήριξη στο μεταφραστικό έργο που γινόταν στις γλώσσες φίτζι, κιριμπάτι, ναούρου, ροτουμάν και τούβαλου.

Ποτέ δεν παύει να με εντυπωσιάζει ο ζήλος εκείνων που μεταφράζουν τα έντυπά μας. Το έργο τους συχνά είναι επίπονο και εξαντλητικό. Ωστόσο, αυτοί οι πιστοί αδελφοί και αδελφές προσπαθούν να αντανακλούν την επιθυμία που έχει ο Ιεχωβά να κηρυχτούν τα καλά νέα σε «κάθε έθνος και φυλή και γλώσσα και λαό». (Αποκ. 14:6) Για παράδειγμα, όταν γίνονταν διευθετήσεις για τη μετάφραση της πρώτης Σκοπιάς στη γλώσσα τόνγκαν, συναντήθηκα με όλους τους πρεσβυτέρους των νησιών Τόνγκα και τους ρώτησα ποιος θα μπορούσε να εκπαιδευτεί ως μεταφραστής. Κάποιος από αυτούς, που είχε μια καλή δουλειά ως μηχανικός, προθυμοποιήθηκε να παραιτηθεί την επόμενη μέρα και να αρχίσει αμέσως να εκπαιδεύεται ως μεταφραστής. Αυτό ήταν ιδιαίτερα συγκινητικό, επειδή ήταν οικογενειάρχης και δεν είχε άλλη πηγή εισοδήματος. Αλλά ο Ιεχωβά φρόντισε  εκείνον και την οικογένειά του, και έτσι παρέμεινε στο έργο της μετάφρασης πολλά χρόνια.

Τέτοιοι αφοσιωμένοι μεταφραστές αντανακλούν την άποψη των μελών του Κυβερνώντος Σώματος, που ενδιαφέρονται βαθιά για τις πνευματικές ανάγκες των μικρότερων γλωσσικών ομάδων. Για παράδειγμα, κάποια στιγμή εγέρθηκε το ερώτημα αν άξιζε τον κόπο να γίνεται τόσο μεγάλη προσπάθεια προκειμένου να παράγονται έντυπα στην τούβαλου. Η απάντηση του Κυβερνώντος Σώματος ήταν πολύ ενθαρρυντική για εμένα: «Δεν βλέπουμε κανέναν απολύτως λόγο για να σταματήσει η μετάφραση στην τούβαλου. Αν και ο συγκεκριμένος αγρός ίσως είναι μικρός σε σύγκριση με άλλες γλωσσικές ομάδες, οι άνθρωποι πρέπει παρ’ όλα αυτά να ακούσουν τα καλά νέα στη δική τους γλώσσα».

Το 2003, η Τζένι και εγώ μεταφερθήκαμε από το Μεταφραστικό Τμήμα του γραφείου τμήματος των Φίτζι στις Μεταφραστικές Υπηρεσίες στο Πάτερσον της Νέας Υόρκης. Ήταν σαν να ονειρευόμασταν! Γίναμε μέλη μιας ομάδας που παρέχει υποστήριξη για τη μετάφραση των εντύπων μας και σε άλλες γλώσσες. Τα επόμενα δύο περίπου χρόνια, είχαμε το προνόμιο να επισκεφτούμε διάφορες χώρες για να βοηθήσουμε στην εκπαίδευση των μεταφραστικών ομάδων.

Θα ήθελα τώρα να επιστρέψω σε εκείνη την παρουσίαση που ανέφερα στον πρόλογο. Το έτος 2000, το Κυβερνών Σώμα διέκρινε ότι υπήρχε ανάγκη να ενισχύσει τις μεταφραστικές ομάδες παγκόσμια. Μέχρι τότε, οι περισσότεροι μεταφραστές είχαν ελάχιστη εκπαίδευση. Έπειτα από εκείνη την παρουσίαση που κάναμε στην Επιτροπή Συγγραφής, το Κυβερνών Σώμα ενέκρινε ένα παγκόσμιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για όλους τους μεταφραστές. Το πρόγραμμα αυτό περιλάμβανε εκπαίδευση στην κατανόηση της αγγλικής, σε τεχνικές μετάφρασης και στη μετάφραση με τη μέθοδο της ομαδικής εργασίας.

Ποιο ήταν το αποτέλεσμα όλης αυτής της έμφασης που δόθηκε στη μετάφραση; Πρώτα από όλα, βελτιώθηκε η ποιότητά της. Σημειώθηκε επίσης τεράστια αύξηση στον αριθμό των γλωσσών στις οποίες εκδίδουμε τώρα τα έντυπά μας. Όταν φτάσαμε στον πρώτο ιεραποστολικό μας διορισμό το 1979, η Σκοπιά ήταν διαθέσιμη μόνο σε 82 γλώσσες. Στις περισσότερες από αυτές, κυκλοφορούσε αρκετούς μήνες μετά την αγγλική έκδοση. Σήμερα όμως, Η Σκοπιά διανέμεται σε πάνω από 240 γλώσσες, οι περισσότερες από τις οποίες κυκλοφορούν ταυτόχρονα με την αγγλική. Η πνευματική τροφή είναι τώρα διαθέσιμη με τον έναν ή τον άλλον τρόπο σε 700 και πλέον γλώσσες. Πριν από μερικά χρόνια, αυτό μας φάνταζε σαν όνειρο.

Το 2004 το Κυβερνών Σώμα πήρε άλλη μια βαρυσήμαντη απόφαση—να επισπεύσει τη μετάφραση της Γραφής. Λίγους μήνες αργότερα, η μετάφραση της Γραφής εντάχθηκε στο κανονικό πρόγραμμα εργασίας των μεταφραστικών ομάδων, και έτσι άνοιξε ο δρόμος για να γίνει διαθέσιμη η Μετάφραση Νέου Κόσμου σε πολύ περισσότερες γλώσσες. Το 2014, αυτή η Γραφή είχε κυκλοφορήσει ολόκληρη ή εν μέρει σε 128 γλώσσες—ανάμεσά τους και σε αρκετές γλώσσες του Νότιου Ειρηνικού.

 Μια από τις ωραιότερες στιγμές στη ζωή μου ήταν όταν μου δόθηκε ο διορισμός να παρευρεθώ σε μια συνέλευση στο Τουβαλού το 2011. Επί μήνες, όλη η χώρα μαστιζόταν από μεγάλη ξηρασία και υπήρχε σοβαρή πιθανότητα να ακυρωθεί η συνέλευση. Ωστόσο, το βράδυ που φτάσαμε εκεί, άνοιξαν οι ουρανοί και ξέσπασε μια τροπική νεροποντή, και έτσι η συνέλευση διεξάχθηκε κανονικά! Είχα το ανεκτίμητο προνόμιο να παρουσιάσω τη Μετάφραση Νέου Κόσμου των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών στην τούβαλου—τη μικρότερη γλωσσική ομάδα που πήρε ποτέ αυτό το υπέροχο δώρο. Στο τέλος της συνέλευσης, ξέσπασε και άλλη νεροποντή. Το πρόγραμμα, λοιπόν, ολοκληρώθηκε με καταρράκτες ευλογιών—πνευματικούς και κυριολεκτικούς!

Δυστυχώς, η Τζένι, η πιστή μου σύντροφος που στάθηκε στο πλευρό μου πάνω από 35 χρόνια, δεν ζούσε πια ώστε να δει αυτό το αξιομνημόνευτο γεγονός. Έπειτα από 10 χρόνια μάχης με τον καρκίνο του μαστού, υπέκυψε το 2009. Όταν αναστηθεί, αναμφίβολα θα νιώσει απερίγραπτη χαρά μόλις μάθει τα νέα για την κυκλοφορία της Γραφής στην τούβαλου.

Στο μεταξύ, ο Ιεχωβά με ευλόγησε με μια άλλη όμορφη σύντροφο, τη Λορέινι Σικιβόου. Η Λορέινι είχε συνεργαστεί με την Τζένι στο Μπέθελ των νησιών Φίτζι, όπου υπηρετούσε ως μεταφράστρια στη γλώσσα φίτζι. Έτσι λοιπόν, έχω και πάλι μια πιστή σύζυγο, με την οποία υπηρετούμε μαζί τον Ιεχωβά και μοιραζόμαστε την αγάπη μας για τη γλώσσα!

Αναπολώντας τα χρόνια που πέρασαν, η καρδιά μου συγκινείται βαθιά όταν παρατηρώ πώς ο στοργικός ουράνιος Πατέρας μας, ο Ιεχωβά, συνεχίζει να φροντίζει για τις ανάγκες των διαφόρων γλωσσικών ομάδων, μικρών και μεγάλων. (Ψαλμ. 49:1-3) Έχω δει την αγάπη του να καθρεφτίζεται στα χαρούμενα πρόσωπα των ανθρώπων όταν αντικρίζουν για πρώτη φορά τα έντυπά μας στη γλώσσα τους ή όταν ψάλλουν αίνους προς τον Ιεχωβά στη γλώσσα της καρδιάς τους. (Πράξ. 2:8, 11) Στα αφτιά μου ηχούν ακόμα τα λόγια του Σαούλο Τιάσι, ενός ηλικιωμένου αδελφού από το Τουβαλού. Αφού έψαλε έναν ύμνο της Βασιλείας για πρώτη φορά στη γλώσσα του, είπε: «Νομίζω πως πρέπει να πεις στο Κυβερνών Σώμα ότι αυτοί οι ύμνοι ακούγονται καλύτερα στην τούβαλου παρά στα αγγλικά».

Τον Σεπτέμβριο του 2005, μου δόθηκε το αναπάντεχο προνόμιο να υπηρετώ ως μέλος του Κυβερνώντος Σώματος των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Αν και δεν μπορώ να υπηρετώ πια ως μεταφραστής, ευχαριστώ τον Ιεχωβά που μου επιτρέπει να συνεχίζω να έχω ενεργό ρόλο στην υποστήριξη του παγκόσμιου μεταφραστικού έργου. Πόση χαρά νιώθω βλέποντας ότι ο Ιεχωβά φροντίζει για τις πνευματικές ανάγκες όλων όσων ανήκουν στον λαό του—ακόμα και εκείνων που ζουν σε απομονωμένα νησιά στη μέση του Ειρηνικού Ωκεανού! Ναι, όπως λέει ο ψαλμωδός, «ο Ιεχωβά έχει γίνει βασιλιάς! Ας ευφραίνεται η γη. Ας χαίρονται τα πολλά νησιά».—Ψαλμ. 97:1.