1, 2. (α) Ποιες ανησυχίες έχουν μερικοί γονείς όταν τα παιδιά τους μπαίνουν στην εφηβεία; (β) Με ποιους τρόπους μπορούν οι Χριστιανοί νεαροί να προοδεύουν κατά τη διάρκεια της εφηβείας;

ΛΙΓΕΣ χαρές μπορούν να συγκριθούν με τη χαρά που νιώθουν οι Χριστιανοί γονείς όταν βλέπουν το παιδί τους να βαφτίζεται. «Ήμασταν απίστευτα συγκινημένοι. Νιώθαμε, φυσικά, ευγνώμονες που τα παιδιά μας ήθελαν να υπηρετούν τον Ιεχωβά», λέει η Μπερενίσι, της οποίας τα τέσσερα παιδιά βαφτίστηκαν προτού κλείσουν τα 14. «Αλλά», προσθέτει, «γνωρίζαμε επίσης ότι στην εφηβεία θα αντιμετώπιζαν πολλές προκλήσεις». Αν το παιδί σας πλησιάζει ή έχει μπει στην εφηβεία, μπορεί να συμμερίζεστε την ανησυχία της Μπερενίσι.

² Κάποιος ειδικός στην ανάπτυξη των παιδιών, αν και αναγνωρίζει ότι η εφηβεία μπορεί να αποτελεί πρόκληση τόσο για τους γονείς όσο και για τους εφήβους, δηλώνει: «Η εφηβεία δεν είναι περίοδος για “τρέλες” ή “ανωριμότητες”. Είναι μια σημαντική περίοδος έντονων συναισθημάτων, κοινωνικοποίησης και δημιουργικότητας». Στη διάρκεια της εφηβείας, τα παιδιά σας μπορούν να αναπτύξουν πιο ουσιαστική φιλία με τον Ιεχωβά, να βάλουν και να πετύχουν στόχους στη διακονία, και να αναλάβουν περισσότερες πρωτοβουλίες καθώς κάνουν την αφιέρωσή τους και ζουν σε αρμονία με αυτήν. Μπορεί να διαπιστώσουν ότι η εφηβεία είναι  μια ανταμειφτική περίοδος πνευματικής ανάπτυξης, κάτι που ίσχυε και για τον Ιησού όταν ήταν νεαρός. (Διαβάστε Λουκάς 2:52) Ποιον ρόλο παίζετε εσείς οι γονείς σε αυτά τα κρίσιμα χρόνια; Σκεφτείτε πώς εκδήλωσε ο Ιησούς αγάπη, ταπεινοφροσύνη και ενόραση αφού έγινε ενήλικος. Πώς μπορούν αυτές οι ιδιότητες να σας βοηθήσουν να εκπαιδεύσετε το εφηβικής ηλικίας παιδί σας να υπηρετεί τον Ιεχωβά;

3. Γιατί μπορούσε ο Ιησούς να αποκαλεί τους αποστόλους του φίλους του;

³ Ο Ιησούς ήταν στοργικός και πιστός φίλος. (Διαβάστε Ιωάννης 15:15) Στους Βιβλικούς χρόνους, ο κύριος συνήθως δεν μιλούσε στους δούλους του για τις ενδόμυχες σκέψεις και τα αισθήματά του. Ωστόσο, ο Ιησούς αποδείχτηκε τόσο κύριος όσο και φίλος για τους πιστούς αποστόλους του. Περνούσε χρόνο μαζί τους, τους μιλούσε για τα αισθήματά του και τους άκουγε προσεκτικά όταν του άνοιγαν την καρδιά τους. (Μάρκ. 6:30-32) Αυτή η στοργική επικοινωνία δημιούργησε μια θερμή σχέση ανάμεσα στον Ιησού και στους αποστόλους του και τους προετοίμασε για μελλοντικές ευθύνες στην υπηρεσία του Θεού.

4. Πώς μπορείτε να είστε φίλος με το παιδί σας ενώ διατηρείτε τη γονική σας εξουσία; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.)

⁴ «Αν και εμείς οι γονείς δεν μπορούμε να γίνουμε συνομήλικοι των παιδιών μας», λέει ο Μάικλ, πατέρας δυο παιδιών, «μπορούμε να γίνουμε φίλοι τους». Οι φίλοι περνούν χρόνο μαζί. Εξετάστε με προσευχή αν μπορείτε να προσαρμόσετε την εργασία σας ή άλλες επιδιώξεις για να περνάτε περισσότερο χρόνο με τα παιδιά σας. Οι φίλοι έχουν επίσης κοινά ενδιαφέροντα. Γι’ αυτό, προσπαθήστε να απολαμβάνετε ό,τι απολαμβάνει το εφηβικής ηλικίας παιδί σας—την αγαπημένη του μουσική, ταινίες ή αθλήματα. Η Ιλάρια, από την Ιταλία, λέει: «Οι γονείς μου άρχισαν να ενδιαφέρονται για τη μουσική που άκουγα. Ο μπαμπάς μου, μάλιστα, έγινε ο καλύτερός μου φίλος, και ένιωθα άνετα να του μιλάω ακόμα και για λεπτά ζητήματα». Όταν είστε φίλος των παιδιών σας και τα βοηθάτε να έχουν «στενή σχέση με τον Ιεχωβά», δεν αποποιείστε την εξουσία σας ως γονέας. (Ψαλμ. 25:14) Αντιθέτως, δείχνετε ότι τα αγαπάτε και τα σέβεστε, και γίνεστε πιο προσιτός. Εκείνα με τη σειρά τους είναι πιο πιθανό ότι θα σας μιλούν για τις ανησυχίες τους.

5. Πώς βοήθησε ο Ιησούς τους μαθητές του να γευτούν τη χαρά που φέρνει η πολυάσχολη ζωή στην υπηρεσία του Ιεχωβά;

⁵ Ο Ιησούς ήθελε να γευτούν οι αγαπημένοι του μαθητές και φίλοι τη χαρά που φέρνει η πολυάσχολη ζωή στην υπηρεσία του Ιεχωβά. Γι’ αυτό, επιθυμούσε να συμμετέχουν με ζήλο σε πνευματικές δραστηριότητες. Μάλιστα, ήθελε να είναι δοσμένοι στο έργο μαθήτευσης! Και τους διαβεβαίωσε στοργικά ότι θα τους βοηθούσε να πετύχουν.—Ματθ. 28:19, 20.

6, 7. Γιατί δείχνουν αγάπη οι γονείς όταν καθιερώνουν και διατηρούν ένα πνευματικό πρόγραμμα για τα παιδιά τους;

⁶ Εσείς θέλετε να παραμείνουν τα εφηβικής ηλικίας παιδιά σας πνευματικά υγιή. Και ο Θεός θέλει να τα ανατρέφετε «με τη διαπαιδαγώγηση και τη νουθεσία του Ιεχωβά». (Εφεσ. 6:4) Έτσι λοιπόν, χρησιμοποιήστε τη θεόδοτη θέση ευθύνης σας ώστε να καθιερώσετε και να διατηρήσετε ένα πνευματικό πρόγραμμα. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα: Επιμένετε να λάβουν τα παιδιά σας σχολική εκπαίδευση επειδή είναι σημαντικό να μορφωθούν και ελπίζετε να τους ενσταλάξετε αγάπη για τη μάθηση. Παρόμοια, οι στοργικοί γονείς επιμένουν να ωφελούνται τα παιδιά τους από «τη νουθεσία του Ιεχωβά» στις συναθροίσεις και μέσω άλλων πνευματικών προγραμμάτων. Επειδή η θεϊκή εκπαίδευση είναι ζωτική, προσπαθείτε να ενσταλάξετε στα παιδιά σας αγάπη για τα πνευματικά πράγματα και εκτίμηση για τη σοφία. (Παρ. 24:14) Όπως ο Ιησούς βοηθούσε τους μαθητές του, έτσι και  εσείς επιδιώκετε να βοηθάτε τα παιδιά σας να πετύχουν στη διακονία κάνοντάς τα να αγαπήσουν τη διδασκαλία του Λόγου του Θεού και βοηθώντας τα να τηρούν ένα καλό πρόγραμμα στην υπηρεσία αγρού.

⁷ Πώς μπορεί το τακτικό πνευματικό πρόγραμμα να βοηθήσει τα εφηβικής ηλικίας παιδιά; Η Έριν, που ζει στη Νότια Αφρική, παραδέχεται: «Εμείς τα παιδιά πολλές φορές γκρινιάζαμε και παραπονιόμασταν για τη Γραφική μελέτη, τις συναθροίσεις και την υπηρεσία αγρού. Μερικές φορές κάναμε κάτι για να διαταράξουμε την οικογενειακή μας μελέτη και να τη γλιτώσουμε. Αλλά οι γονείς μας δεν υποχωρούσαν». Και προσθέτει: «Αυτή η εκπαίδευση με βοήθησε να αναπτύξω επιμονή. Τώρα, αν κάτι διαταράξει το πνευματικό μου πρόγραμμα, θέλω πολύ να επιστρέψω σε αυτό όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Δεν νομίζω ότι θα ένιωθα έτσι αν οι γονείς μας δεν τηρούσαν σταθερά το πνευματικό μας πρόγραμμα. Αν υποχωρούσαν, πιστεύω ότι τώρα θα μου ήταν πολύ πιο εύκολο να χάνω συναθροίσεις ή άλλες πνευματικές δραστηριότητες».

8. (α) Πώς αναγνώριζε ο Ιησούς τους περιορισμούς του; (β) Πώς επηρέασε η ταπεινοφροσύνη του Ιησού τους μαθητές του;

⁸ Αν και ο Ιησούς ήταν τέλειος, αναγνώριζε ταπεινά ότι είχε περιορισμούς και ότι στηριζόταν στον Ιεχωβά. (Διαβάστε Ιωάννης 5:19) Μήπως η ταπεινοφροσύνη του έκανε τους μαθητές του να τον σέβονται λιγότερο; Κάθε άλλο. Στην πραγματικότητα, όσο περισσότερο στηριζόταν στον Ιεχωβά, τόσο περισσότερο τον εμπιστεύονταν. Αργότερα, μιμήθηκαν την ταπεινοφροσύνη του Ιησού.—Πράξ. 3:12, 13, 16.

9. Όταν ζητάτε ταπεινά συγνώμη και αναγνωρίζετε τους περιορισμούς σας, πώς μπορεί να επηρεαστούν τα παιδιά σας;

⁹ Εμείς έχουμε πολλούς περιορισμούς και, ανόμοια με τον Ιησού, είμαστε ατελείς και κάνουμε λάθη. Να αναγνωρίζετε ταπεινά τους περιορισμούς σας και να παραδέχεστε τα λάθη σας. (1 Ιωάν. 1:8) Άλλωστε, ποιον σέβεστε πιο πολύ; Ένα αφεντικό που παραδέχεται τα λάθη του ή κάποιον που δεν ζητάει συγνώμη; Όταν το εφηβικής ηλικίας παιδί σας σάς ακούει να ζητάτε συγνώμη για τα λάθη σας, πιθανότατα θα σας σέβεται περισσότερο. Ίσως μάλιστα μάθει να παραδέχεται και εκείνο τα δικά του. «Παραδεχόμασταν τα λάθη μας, και έτσι τα παιδιά μας μάς ανοίγονταν όταν είχαν κάποιο πρόβλημα», λέει η Ρόζμαρι, μητέρα τριών ενήλικων παιδιών. «Αντιλαμβανόμασταν τους περιορισμούς μας και γι’ αυτό διδάξαμε στα παιδιά μας πού μπορούν να βρίσκουν τις καλύτερες λύσεις στα προβλήματά τους. Όταν χρειάζονταν βοήθεια, τα κατευθύναμε πάντα στα Γραφικά μας έντυπα, και προσευχόμασταν μαζί τους».

10. Πώς έδειχνε ταπεινοφροσύνη ο Ιησούς όταν έδινε εντολές στους ακολούθους του;

¹⁰ Ο Ιησούς είχε την εξουσία να δίνει εντολές στους ακολούθους του. Με ταπεινοφροσύνη, όμως, ανέφερε συχνά τους λόγους για τους οποίους έδινε μια εντολή. Για παράδειγμα, δεν τους είπε απλώς να επιζητούν πρώτα τη Βασιλεία και τη δικαιοσύνη του Θεού αλλά συνέχισε: «Και όλα αυτά τα άλλα πράγματα θα σας προστεθούν». Αφού είπε: «Μην κρίνετε», ο Ιησούς εξήγησε τον λόγο: «Για να μην κριθείτε· διότι με όποια κρίση κρίνετε θα κριθείτε».—Ματθ. 6:31–7:2.

11. Όταν είναι κατάλληλο, γιατί είναι σοφό να εξηγείτε τους λόγους που βρίσκονται πίσω από έναν κανόνα ή μια απόφαση;

¹¹ Όταν είναι κατάλληλο, να εξηγείτε τους λόγους που βρίσκονται πίσω από έναν κανόνα ή μια απόφασή σας. Αν το εφηβικής ηλικίας παιδί σας κατανοεί τον τρόπο σκέψης σας γύρω από ένα ζήτημα, είναι πιο πιθανό ότι θα σας υπακούει πρόθυμα. «Όταν αναφέρετε τους λόγους, τα παιδιά σας θα σας εμπιστεύονται επειδή θα βλέπουν ότι οι αποφάσεις σας δεν είναι αυθαίρετες ή παρορμητικές αλλά λογικές», λέει ο Μπάρι, ο οποίος μεγάλωσε τέσσερα παιδιά. Ο έφηβος ωριμάζει επίσης και γίνεται ενήλικος με τη δική του  «δύναμη της λογικής». (Ρωμ. 12:1) Ο Μπάρι εξηγεί: «Οι έφηβοι χρειάζεται να μάθουν να παίρνουν συνετές αποφάσεις που βασίζονται στη λογική και όχι στο συναίσθημα». (Ψαλμ. 119:34) Όταν αναφέρετε ταπεινά τους λόγους για τους οποίους πήρατε μια απόφαση, το παιδί σας νιώθει πως αναγνωρίζετε ότι προοδεύει προς την ωριμότητα, και μαθαίνει να παίρνει τις δικές του αποφάσεις με τη «δύναμη της λογικής» του.

12. Πώς χρησιμοποίησε ενόραση ο Ιησούς για να βοηθήσει τον Πέτρο;

¹² Ο Ιησούς έδειχνε ενόραση και καταλάβαινε πού χρειάζονταν βοήθεια οι μαθητές του. Για παράδειγμα, ο απόστολος Πέτρος είχε καλή πρόθεση όταν παρότρυνε τον Ιησού να είναι καλός με τον εαυτό του ώστε να μην τον σκοτώσουν. Ο Ιησούς, όμως, ήξερε ότι το σχόλιό του φανέρωνε εσφαλμένο τρόπο σκέψης. Για να βοηθήσει αυτόν και τους άλλους αποστόλους, έδωσε ξεκάθαρη συμβουλή, ανέφερε τις συνέπειες της φυγόπονης στάσης και τόνισε τις ευλογίες του αυτοθυσιαστικού πνεύματος. (Ματθ. 16:21-27) Ο Πέτρος έμαθε αυτό το μάθημα.—1 Πέτρ. 2:20, 21.

13, 14. (α) Τι μπορεί να δείχνει ότι η πίστη του παιδιού σας κλονίζεται; (β) Πώς μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ενόραση για να καταλάβετε και να βοηθήσετε πραγματικά τον γιο ή την κόρη σας;

¹³ Να προσεύχεστε στον Ιεχωβά για ενόραση προκειμένου να καταλαβαίνετε πού χρειάζεται βοήθεια το εφηβικής ηλικίας παιδί σας. (Ψαλμ. 32:8) Για παράδειγμα, τι θα μπορούσε να δείχνει ότι η πίστη του κλονίζεται; Ίσως έχει χάσει τη χαρά του, μιλάει επικριτικά για τους αδελφούς ή έχει γίνει μυστικοπαθές. Μη βιαστείτε να συμπεράνετε ότι αυτά είναι σημάδια διπλής ζωής και ότι έχει διαπράξει σοβαρή αμαρτία. * Από την άλλη, μην αγνοείτε αυτά τα σημάδια ούτε να παίρνετε αψήφιστα το ότι έχει κλειστεί στον εαυτό του, θεωρώντας το μια απλή περαστική φάση.

¹⁴ Σαν τον Ιησού, να κάνετε ερωτήσεις με καλοσύνη και σεβασμό. Όπως ακριβώς αν τραβήξετε πολύ γρήγορα έναν κουβά νερό από ένα πηγάδι θα χύσετε κάποια ποσότητα, αν φερθείτε πολύ πιεστικά στο παιδί σας ίσως σπαταλήσετε μια πολύτιμη ευκαιρία να μάθετε τις σκέψεις και τις προθέσεις του. (Διαβάστε Παροιμίες 20:5) Η Ιλάρια,  που αναφέρθηκε νωρίτερα, λέει: «Στην εφηβεία μου, ένιωθα διχασμένη επειδή από τη μία ήθελα να μείνω στην αλήθεια και από την άλλη να περνάω περισσότερο χρόνο με τους συμμαθητές μου. Αυτή η εσωτερική πάλη επηρέασε τη διάθεσή μου, και οι γονείς μου το πρόσεξαν. Ένα βράδυ, ανέφεραν απλώς ότι είχαν παρατηρήσει πως ήμουν λίγο πεσμένη, και με ρώτησαν ποιο ήταν το πρόβλημα. Έβαλα τα κλάματα, τους εξήγησα την κατάσταση και ζήτησα βοήθεια. Με αγκάλιασαν, μου είπαν ότι με καταλάβαιναν και υποσχέθηκαν να με βοηθήσουν». Οι γονείς της Ιλάρια ανέλαβαν αμέσως δράση για να τη βοηθήσουν να αποκτήσει νέες και καλύτερες φιλίες μέσα στην εκκλησία.

15. Εξηγήστε πώς έδειχνε ενόραση ο Ιησούς στις σχέσεις του με τους άλλους.

¹⁵ Ο Ιησούς έδειχνε επίσης ενόραση διακρίνοντας πού χρειάζονταν βοήθεια οι μαθητές του και πού τα πήγαιναν καλά. Λόγου χάρη, όταν ο Ναθαναήλ άκουσε ότι ο Ιησούς καταγόταν από τη Ναζαρέτ, είπε: «Μπορεί να βγει κάτι καλό από τη Ναζαρέτ;» (Ιωάν. 1:46) Με βάση αυτό το σχόλιο, πώς μπορεί να χαρακτηρίζατε εσείς τον Ναθαναήλ; Επικριτικό; Προκατειλημμένο; Άπιστο; Ο Ιησούς άσκησε ενόραση και αναζήτησε το καλό που υπήρχε μέσα του. Είπε για αυτόν: «Είναι πράγματι Ισραηλίτης, στον οποίο δεν υπάρχει δόλος». (Ιωάν. 1:47) Ο Ιησούς μπορούσε να διαβάζει καρδιές και χρησιμοποιούσε αυτή την ικανότητα για να αναζητάει το καλό που υπήρχε μέσα στους άλλους.

16. Πώς μπορείτε να βοηθήσετε το εφηβικής ηλικίας παιδί σας να καλλιεργεί καλές ιδιότητες;

¹⁶ Εσείς δεν μπορείτε να διαβάζετε καρδιές, αλλά με τη βοήθεια του Θεού μπορείτε να ασκείτε ενόραση. Θα χρησιμοποιήσετε αυτή την ικανότητα για να αναζητήσετε το καλό που υπάρχει μέσα στο παιδί σας; Κανείς δεν θέλει να τον χαρακτηρίζουν «ταραξία». Με τις σκέψεις ή με τα λόγια σας, ποτέ μη χαρακτηρίσετε τον γιο ή την κόρη σας στασιαστικό ή προβληματικό παιδί. Ακόμα και αν εξακολουθεί να παλεύει με κάποια πράγματα, να του λέτε ότι βλέπετε τις δυνατότητές του και την ολόκαρδη επιθυμία του να κάνει το σωστό. Να παρατηρείτε οποιοδήποτε σημάδι ανάπτυξης και προόδου, και να επαινείτε το παιδί σας για αυτό. Να το βοηθάτε να καλλιεργεί τις καλές του ιδιότητες αναθέτοντάς του περισσότερες ευθύνες όταν είναι δυνατόν. Ο Ιησούς το έκανε αυτό με τους μαθητές του. Περίπου ενάμιση χρόνο αφότου συνάντησε τον Ναθαναήλ (που λεγόταν επίσης Βαρθολομαίος), ο Ιησούς τον επέλεξε για να γίνει απόστολος, και ο Ναθαναήλ αποδείχτηκε ζηλωτής Χριστιανός. (Λουκ. 6:13, 14· Πράξ. 1:13, 14) Ο έπαινος και η ενθάρρυνσή σας θα βοηθήσουν το παιδί σας να νιώθει ότι είναι, όχι κάποιος που ποτέ δεν τα καταφέρνει αρκετά καλά, αλλά ένας ικανός Χριστιανός τον οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσει ο Ιεχωβά.

17, 18. Ποιο αποτέλεσμα μπορούν να έχουν οι επίμονες προσπάθειες που κάνετε για να βοηθήσετε τα παιδιά σας;

¹⁷ Καθώς ανατρέφετε τα παιδιά σας, ίσως μερικές φορές αισθάνεστε όπως ο απόστολος Παύλος, ο οποίος έγινε πνευματικός πατέρας για πολλούς. Εκείνος ένιωθε «θλίψη και οδύνη καρδιάς» λόγω “της αγάπης” που είχε για τα πνευματικά του παιδιά στην Κόρινθο. (2 Κορ. 2:4· 1 Κορ. 4:15) Ο Βίκτορ, που μεγάλωσε δυο γιους και μια κόρη, λέει: «Τα χρόνια της εφηβείας δεν ήταν εύκολα. Οι όμορφες στιγμές, όμως, ήταν πολύ περισσότερες από τις δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε. Με τη βοήθεια του Ιεχωβά, ήμασταν πολύ καλοί φίλοι με τα παιδιά μας».

¹⁸ Συνεχίστε να εργάζεστε ακούραστα για να εκπαιδεύσετε τα παιδιά σας να υπηρετούν τον Ιεχωβά. Καθώς τους δείχνετε πόσο πολύ τα αγαπάτε, είθε να γευτείτε την απερίγραπτη χαρά να τα δείτε να έρχονται στην αλήθεια και να παραμένουν ανάμεσα στα πνευματικά παιδιά που «περπατούν στην αλήθεια».—3 Ιωάν. 4.