Η Ακμή και η Παρακμή “των Πλοίων της Θαρσείς”

«Τα πλοία της Θαρσείς διέσχιζαν τις θάλασσες για το εμπόριό σου».​—ΙΕΖΕΚΙΗΛ 27:25, Η ΒΙΒΛΟΣ ΤΗΣ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ (THE JERUSALEM BIBLE)

ΤΑ ΠΛΟΙΑ της Θαρσείς βοήθησαν τον Βασιλιά Σολομώντα να γίνει πλούσιος. Οι ναυπηγοί τους επηρέασαν την εξέλιξη του ελληνικού και του λατινικού αλφαβήτου. Ίδρυσαν επίσης μια πόλη, τη Βύβλο, από την οποία πήρε το όνομά του το επιφανέστερο βιβλίο που κυκλοφόρησε ποτέ.

Ποιοι ναυπηγούσαν και κυβερνούσαν στη θάλασσα τα πλοία της Θαρσείς; Από πού πήραν το όνομά τους αυτά τα πλοία; Και πώς πιστοποιούν την ακρίβεια της Αγίας Γραφής τα γεγονότα που αφορούν αυτούς τους ανθρώπους και τα πλοία τους;

Κυρίαρχοι της Μεσογείου

Τα σκάφη που έγιναν γνωστά ως πλοία της Θαρσείς τα ναυπηγούσαν οι Φοίνικες. Αυτοί είχαν γίνει ήδη δεινοί ναυτικοί περίπου χίλια χρόνια πριν από την εποχή του Χριστού. Πατρίδα τους ήταν μια στενή παράκτια λωρίδα γης που  αντιστοιχούσε περίπου στο σημερινό Λίβανο. Άλλα έθνη κατείχαν τα εδάφη στα βόρεια, στα ανατολικά και στα νότια. Στα δυτικά απλωνόταν η απέραντη Μεσόγειος Θάλασσα. Για να αποκτήσουν πλούτο, οι Φοίνικες στράφηκαν σε αυτή τη θάλασσα.

Οι Φοίνικες ναυτικοί δημιούργησαν σταδιακά έναν ακμάζοντα εμπορικό στόλο. Καθώς τα κέρδη μεγάλωναν και η τεχνολογία εξελισσόταν, κατασκεύασαν μεγαλύτερα πλοία που μπορούσαν να χρησιμοποιούνται για πιο μακρινά ταξίδια. Αφού έφτασαν στην Κύπρο, στη Σαρδηνία και στις Βαλεαρίδες Νήσους, οι Φοίνικες ακολούθησαν την ακτογραμμή της Βόρειας Αφρικής προς τα δυτικά μέχρι που κατέπλευσαν στην Ισπανία. (Βλέπε το συνοδευτικό χάρτη.)

Οι Φοίνικες ναυπηγοί έφτιαχναν καράβια μήκους 30 περίπου μέτρων. Εκείνα τα ποντοπόρα σκάφη ονομάστηκαν προφανώς «πλοία της Θαρσείς» επειδή μπορούσαν να διανύσουν τα 4.000 χιλιόμετρα από τη Φοινίκη ως τη νότια Ισπανία, την πιθανή τοποθεσία της Θαρσείς. *

Οι Φοίνικες ίσως δεν είχαν σκοπό τους να κυβερνήσουν τον κόσμο, αλλά μονάχα να βγάλουν χρήματα από αυτόν. Πέτυχαν εκείνο που ήθελαν ιδρύοντας εμπορικούς σταθμούς. Ως έμποροι, βέβαια, έγιναν οι κυρίαρχοι της Μεσογείου.

Πέρα από τη Μεσόγειο

Στην αναζήτησή τους για κέρδος, οι Φοίνικες εξερευνητές αποτόλμησαν να βγουν στον Ατλαντικό Ωκεανό. Τα πλοία τους συνέχισαν να παραπλέουν τη νότια ακτή της Ισπανίας μέχρι που έφτασαν σε κάποια περιοχή η οποία ονομαζόταν Ταρτησσός. Γύρω στο 1100 Π.Κ.Χ., ίδρυσαν μια πόλη την οποία ονόμασαν Γκαντίρ. Αυτό το λιμάνι της Ισπανίας, γνωστό τώρα ως Κάδιξ, έγινε μία από τις πρώτες μεγάλες πόλεις της Δυτικής Ευρώπης.

Οι Φοίνικες εμπορεύονταν αλάτι, κρασί, παστά ψάρια, κεδρόξυλο, πευκόξυλο, μεταλλικά αντικείμενα, γυαλί, κεντήματα, εκλεκτό λινό και υφάσματα βαμμένα με την περίφημη πορφύρα της Τύρου. Τι πλούτο είχε να προσφέρει η Ισπανία σε αντάλλαγμα;

Η νότια Ισπανία αποδείχτηκε η πλουσιότερη πηγή της Μεσογείου σε ασήμι και άλλα πολύτιμα  μέταλλα. Σχετικά με την Τύρο, το κύριο λιμάνι των Φοινίκων, ο προφήτης Ιεζεκιήλ είπε: «Έκανες εμπόριο στην Ισπανία και έπαιρνες ασήμι, σίδερο, κασσίτερο και μόλυβδο σε αντικαταβολή για τα άφθονα αγαθά σου».​—Ιεζεκιήλ 27:12, Σημερινή Αγγλική Μετάφραση (Today’s English Version).

Οι Φοίνικες ανακάλυψαν ένα φαινομενικά ανεξάντλητο απόθεμα αυτών των ορυκτών κοντά στον ποταμό Γκουανταλκιβίρ, σε μικρή απόσταση από το Κάδιξ. Τα ίδια ορυκτά εξακολουθούν να εξορύσσονται από εκείνη την περιοχή, η οποία τώρα ονομάζεται Ριοτίντο. Αυτά τα ορυχεία αποφέρουν υψηλής ποιότητας μεταλλεύματα εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια περίπου.

Με τη θαλάσσια αρτηρία Ισπανίας-Φοινίκης καλά εδραιωμένη, οι Φοίνικες είχαν το μονοπώλιο στο ισπανικό ασήμι. Το ασήμι εισέρρεε στη Φοινίκη, ακόμη δε και στον γειτονικό Ισραήλ. Ο Βασιλιάς Σολομών του Ισραήλ συνεταιρίστηκε με τον Βασιλιά Χιράμ της Φοινίκης. Ως αποτέλεσμα, στις ημέρες του Σολομώντα το ασήμι θεωρούνταν «τελείως μηδαμινό».​—1 Βασιλέων 10:21. *

Οι Φοίνικες έγιναν επιτυχημένοι έμποροι, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις υπήρξαν αμείλικτοι. Έχει αναφερθεί ότι μερικές φορές παρέσυραν τους ανθρώπους να ανεβούν στα πλοία τους με το πρόσχημα ότι θα τους έδειχναν την πραμάτεια τους, αλλά τελικά τους έπαιρναν δούλους. Αργότερα, στράφηκαν ακόμη και εναντίον των πρώην εμπορικών συνεταίρων τους, των Ισραηλιτών, και τους πουλούσαν ως δούλους. Γι’ αυτό, οι Εβραίοι προφήτες προέβλεψαν την καταστροφή της φοινικικής πόλης της Τύρου. Αυτές οι προφητείες εκπληρώθηκαν τελικά από τον Μέγα Αλέξανδρο το 332 Π.Κ.Χ. (Ιωήλ 3:6· Αμώς 1:9, 10) Η εν λόγω καταστροφή σήμανε το τέλος της εποχής των Φοινίκων.

Η Κληρονομιά των Φοινίκων

Όπως όλοι οι καλοί επιχειρηματίες, έτσι και οι Φοίνικες έμποροι έκαναν τις συμφωνίες τους γραπτώς. Χρησιμοποιούσαν ένα αλφάβητο που έμοιαζε πολύ με το αρχαίο εβραϊκό. Και άλλα έθνη διέκριναν τα πλεονεκτήματα του φοινικικού αλφαβήτου. Με κάποιες τροποποιήσεις, αυτό αποτέλεσε τη βάση για το ελληνικό αλφάβητο, από το οποίο προήλθε στη συνέχεια το λατινικό αλφάβητο, ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα αλφάβητα σήμερα.

Επιπρόσθετα, η σημαντική φοινικική πόλη της Βύβλου έγινε κέντρο διανομής παπύρου, που ήταν ο πρόδρομος του σύγχρονου χαρτιού. Η χρήση του παπύρου στη γραφή οδήγησε στην εμφάνιση των βιβλίων. Μάλιστα η Αγία Γραφή, το πιο ευρέως διαδεδομένο βιβλίο στον κόσμο, αποκαλείται επίσης «Βίβλος», λέξη που προέρχεται από το όνομα Βύβλος. Πράγματι, το ιστορικό υπόμνημα των Φοινίκων και των πλοίων τους ενισχύει την πεποίθηση ότι η Αγία Γραφή είναι απόλυτα τεκμηριωμένη.

[Υποσημειώσεις]

[Χάρτης στη σελίδα 27]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΦΟΙΝΙΚΙΚΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΟΔΟΙ

ΙΣΠΑΝΙΑ

ΤΑΡΤΗΣΣΟΣ

Ποταμός Γκουανταλκιβίρ

Γκαντίρ

Κορσική

Βαλεαρίδες Νήσοι

Σαρδηνία

Σικελία

Κρήτη

Κύπρος

Βύβλος

Τύρος

ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ

Εσιών-γεβέρ

Ερυθρά Θάλασσα

ΑΦΡΙΚΗ

[Εικόνα στη σελίδα 27]

Νόμισμα που απεικονίζει φοινικικό πλοίο, τρίτος με τέταρτος αιώνας Π.Κ.Χ.

[Εικόνα στη σελίδα 27]

Ερείπια φοινικικού οικισμού στο Κάδιξ της Ισπανίας

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 26]

Museo Naval, Madrid

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 27]

Coin: Museo Arqueológico Municipal. Puerto de Sta. María, Cádiz; remains: Yacimiento Arqueológico de Doña Blanca, Pto. de Sta. María, Cádiz, España