Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετάβαση στον πίνακα περιεχομένων

Ενήργησε με Φρόνηση

Ενήργησε με Φρόνηση

Να Μιμείστε την Πίστη Τους

Ενήργησε με Φρόνηση

Η ΑΒΙΓΑΙΑ είδε τον πανικό να καθρεφτίζεται στα μάτια του νεαρού. Ήταν τρομοκρατημένος​—και με το δίκιο του. Τους απειλούσε θανάσιμος κίνδυνος. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή, περίπου 400 πολεμιστές βρίσκονταν καθ’ οδόν, αποφασισμένοι να σφαγιάσουν κάθε άρρενα στο σπιτικό του Νάβαλ, συζύγου της Αβιγαίας. Γιατί;

Όλα ξεκίνησαν από τον Νάβαλ. Είχε φερθεί βάναυσα και θρασύτατα, ως συνήθως. Αυτή τη φορά, όμως, είχε προσβάλει το λάθος άνθρωπο​—τον αγαπητό διοικητή μιας ομάδας όσιων και καλά εκπαιδευμένων πολεμιστών. Τώρα, ένας από τους νεαρούς που εργάζονταν για τον Νάβαλ, ίσως ως ποιμένας, πήγε στην Αβιγαία, με την ελπίδα ότι εκείνη θα επινοούσε ένα σχέδιο για να τους σώσει. Αλλά τι μπορούσε να κάνει μια γυναίκα μόνη της εναντίον ενός στρατού;

Πρώτα από όλα, ας μάθουμε λίγα πράγματα ακόμη για αυτή την αξιόλογη γυναίκα. Ποια ήταν η Αβιγαία; Πώς προέκυψε αυτή η κρίσιμη κατάσταση; Και τι μπορούμε να μάθουμε εμείς από το παράδειγμα πίστης που έθεσε;

«Είχε Καλή Φρόνηση και Ωραία Διάπλαση»

Η Αβιγαία και ο Νάβαλ δεν ήταν ταιριαστό ζευγάρι. Ο Νάβαλ διάλεξε μια πρώτης τάξης γυναίκα, ενώ η Αβιγαία βρέθηκε παντρεμένη με έναν ελεεινό άντρα. Βέβαια, ο άνθρωπος αυτός είχε οικονομική άνεση. Ο ίδιος, λοιπόν, θεωρούσε τον εαυτό του πολύ σπουδαίο, αλλά τι γνώμη είχαν για αυτόν οι άλλοι; Δύσκολα βρίσκει κανείς κάποιον Βιβλικό χαρακτήρα που να περιγράφεται με πιο περιφρονητικά λόγια. Το ίδιο του το όνομα σημαίνει «Ασύνετος». Ήταν άραγε αυτό το όνομα που του έδωσαν οι γονείς του όταν γεννήθηκε ή ήταν ένα υποτιμητικό παρατσούκλι που του κόλλησαν κάποιοι αργότερα; Όπως και να έχει, εκείνος δικαιολόγησε το όνομά του. Ο Νάβαλ ήταν «σκληρός και κακός στις πράξεις του». Επειδή ήταν βάναυσος και μέθυσος, οι άνθρωποι γενικά τον φοβούνταν και τον αντιπαθούσαν.​—1 Σαμουήλ 25:2, 3, 17, 21, 25.

Η Αβιγαία ήταν εντελώς διαφορετική. Το όνομά της σημαίνει «Ο Πατέρας μου Έχει Ευφρανθεί». Πολλοί πατέρες καμαρώνουν όταν έχουν μια όμορφη κόρη, αλλά ο σοφός πατέρας χαίρεται πολύ περισσότερο όταν διακρίνει ότι το παιδί του έχει εσωτερική ομορφιά. Πολύ συχνά, οι άνθρωποι που είναι προικισμένοι με εξωτερική ομορφιά δεν βλέπουν την ανάγκη να αναπτύξουν ιδιότητες όπως η φρόνηση, η σοφία, το θάρρος ή η πίστη. Αυτό δεν ίσχυε, όμως, για την Αβιγαία. Η Αγία Γραφή λέει ότι «είχε καλή φρόνηση και ωραία διάπλαση».​—1 Σαμουήλ 25:3.

Ορισμένοι σήμερα ίσως αναρωτηθούν πώς μια τόσο έξυπνη κοπέλα παντρεύτηκε έναν τόσο άχρηστο άνθρωπο. Θυμηθείτε ότι πολλοί γάμοι στους Βιβλικούς χρόνους ήταν διευθετημένοι. Ακόμη και αν δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο, η συγκατάθεση των γονέων είχε και πάλι μεγάλη σημασία. Μήπως οι γονείς της Αβιγαίας επιδοκίμασαν, ή ίσως και διευθέτησαν, αυτόν το γάμο επειδή εντυπωσιάστηκαν από τον πλούτο και την εξοχότητα του Νάβαλ; Μήπως αναγκάστηκαν να ενεργήσουν έτσι επειδή ήταν φτωχοί; Ούτως ή άλλως, τα χρήματα του Νάβαλ δεν τον καθιστούσαν κατάλληλο σύζυγο.

Οι σοφοί γονείς διδάσκουν προσεκτικά τα παιδιά τους να θεωρούν αξιότιμο το γάμο. Δεν τα εξωθούν να παντρεύονται για τα χρήματα ούτε τα πιέζουν να αρχίσουν να βγαίνουν ραντεβού ενώ δεν είναι ακόμη σε ηλικία να αναλάβουν ρόλους και ευθύνες ενηλίκου. (1 Κορινθίους 7:36) Ωστόσο, τώρα πια δεν ωφελούσε να σκέφτεται η Αβιγαία αυτά τα πράγματα. Όποιος και αν ήταν ο λόγος, είχε παντρευτεί τον Νάβαλ και ήταν αποφασισμένη να κάνει το καλύτερο υπό αυτές τις δύσκολες συνθήκες.

«Τους Επέπληξε με Φωνές»

Ο Νάβαλ μόλις είχε κάνει την κατάσταση χειρότερη από ποτέ για την Αβιγαία. Ο άνθρωπος τον οποίο πρόσβαλε δεν ήταν άλλος από τον Δαβίδ. Αυτός ήταν ο πιστός υπηρέτης του Ιεχωβά τον οποίο είχε χρίσει ο προφήτης Σαμουήλ, αποκαλύπτοντας ότι ο Θεός είχε επιλέξει τον Δαβίδ ως διάδοχο του Σαούλ στο θρόνο. (1 Σαμουήλ 16:1, 2, 11-13) Ο Δαβίδ, έχοντας τραπεί σε φυγή για να γλιτώσει από τον Βασιλιά Σαούλ που τον ζήλευε και ήθελε να τον δολοφονήσει, κατοικούσε στην έρημο μαζί με τους 600 όσιους πολεμιστές του.

Ο Νάβαλ ζούσε στη Μαών αλλά εργαζόταν στην κοντινή Κάρμηλο, όπου πιθανότατα είχε και εκτάσεις γης. * Αυτές οι πόλεις ήταν κοντά σε ορεινά λιβάδια κατάλληλα για τη βόσκηση προβάτων​—και ο Νάβαλ είχε 3.000 πρόβατα. Ολόγυρα, όμως, η γη ήταν χέρσα. Στα νότια εκτεινόταν η αχανής έρημος Φαράν. Στα ανατολικά, ο δρόμος για την Αλμυρή Θάλασσα περνούσε μέσα από άγονες ερημιές γεμάτες χαράδρες και σπηλιές. Σε αυτές τις περιοχές αγωνίζονταν να επιβιώσουν ο Δαβίδ και οι άντρες του, αναμφίβολα κυνηγώντας ζώα για την τροφή τους και υπομένοντας πολλές ταλαιπωρίες. Συναντούσαν συχνά τους νεαρούς που εργάζονταν ως ποιμένες για τον πλούσιο Νάβαλ.

Πώς φέρονταν στους ποιμένες εκείνοι οι σκληραγωγημένοι στρατιώτες; Θα μπορούσαν εύκολα να αρπάζουν κανένα πρόβατο πότε πότε, αλλά δεν έκαναν τίποτα τέτοιο. Αντίθετα, ήταν σαν προστατευτικό τείχος γύρω από τα ποίμνια και τους υπηρέτες του Νάβαλ. (1 Σαμουήλ 25:15, 16) Τα πρόβατα και οι ποιμένες αντιμετώπιζαν πολλούς κινδύνους. Τα αρπακτικά αφθονούσαν τότε. Και, καθώς τα νότια σύνορα του Ισραήλ ήταν κοντά, σημειώνονταν συχνά επιθέσεις από ξένους ληστές και κλέφτες που δρούσαν κατά ομάδες. *

Η εξεύρεση τροφής για όλους αυτούς τους άντρες στην έρημο πρέπει να ήταν πολύ δύσκολο εγχείρημα. Μια μέρα, λοιπόν, ο Δαβίδ έστειλε δέκα αγγελιοφόρους στον Νάβαλ ζητώντας βοήθεια. Ο Δαβίδ διάλεξε σοφά τη στιγμή που το έκανε αυτό. Ήταν η εορταστική περίοδος της κουράς των προβάτων, όταν συνηθίζονταν οι γενναιόδωρες προσφορές και τα συμπόσια. Ο Δαβίδ διάλεξε επίσης προσεκτικά τα λόγια του χρησιμοποιώντας ευγενικές εκφράσεις και τρόπους προσφώνησης. Αποκάλεσε, μάλιστα, τον εαυτό του “ο γιος σου ο Δαβίδ”, αναγνωρίζοντας ίσως με σεβασμό ότι ο Νάβαλ ήταν μεγαλύτερος σε ηλικία. Πώς αντέδρασε ο Νάβαλ;​—1 Σαμουήλ 25:5-8.

Έγινε έξαλλος! «Τους επέπληξε με φωνές», είπε ο νεαρός που αναφέρθηκε στην αρχή, περιγράφοντας τη σκηνή στην Αβιγαία. Ο τσιγκούνης Νάβαλ αντέδρασε μεμψίμοιρα για το πολύτιμο ψωμί του, το νερό του και τα σφαχτά του. Χλεύασε τον Δαβίδ χαρακτηρίζοντάς τον ασήμαντο πρόσωπο και τον σύγκρινε με υπηρέτη που είχε δραπετεύσει. Η άποψη του Νάβαλ μπορεί να έμοιαζε με την άποψη του Σαούλ ο οποίος μισούσε τον Δαβίδ. Κανείς από αυτούς τους δύο δεν είχε την άποψη του Ιεχωβά. Ο Θεός αγαπούσε τον Δαβίδ και τον έβλεπε, όχι ως στασιαστικό δούλο, αλλά ως το μελλοντικό βασιλιά του Ισραήλ.​—1 Σαμουήλ 25:10, 11, 14.

Όταν οι απεσταλμένοι του Δαβίδ τού ανέφεραν τι είχε συμβεί, εκείνος έγινε έξω φρενών. «Ζωστείτε ο καθένας το σπαθί του!» διέταξε. Ο Δαβίδ οπλίστηκε και πήρε μαζί του 400 άντρες του για να επιτεθεί. Ορκίστηκε να εξαλείψει κάθε άρρενα στο σπιτικό του Νάβαλ. (1 Σαμουήλ 25:12, 13, 21, 22) Ο θυμός του Δαβίδ ήταν εύλογος, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τον εκδήλωσε ήταν εσφαλμένος. Η Γραφή αναφέρει: «Η οργή του ανθρώπου δεν απεργάζεται τη δικαιοσύνη του Θεού». (Ιακώβου 1:20) Πώς, όμως, θα έσωζε η Αβιγαία το σπιτικό της;

«Ευλογημένη να Είναι η Σύνεσή Σου»

Από μια άποψη, έχουμε δει κιόλας την Αβιγαία να κάνει το πρώτο βήμα για να διορθώσει αυτό το φρικτό λάθος. Ανόμοια με το σύζυγό της, τον Νάβαλ, ήταν πρόθυμη να ακούει. Ο νεαρός υπηρέτης είπε για τον Νάβαλ: «Αυτός είναι τόσο άχρηστος άνθρωπος ώστε δεν μπορεί να του μιλήσει κανείς». * (1 Σαμουήλ 25:17) Κατά τραγικό τρόπο, η μεγάλη ιδέα που είχε ο Νάβαλ για τον εαυτό του τον καθιστούσε απρόθυμο να ακούει. Τέτοια αλαζονεία είναι πολύ συνηθισμένη και σήμερα. Αλλά ο νεαρός ήξερε ότι η Αβιγαία ήταν διαφορετική, γι’ αυτό άλλωστε πλησίασε εκείνη για να την ενημερώσει σχετικά με το πρόβλημα.

Χωρίς καθυστέρηση, η Αβιγαία έβαλε το μυαλό της να δουλέψει και ανέλαβε δράση. «Ευθύς η Αβιγαία έσπευσε», όπως διαβάζουμε. Σε αυτή την αφήγηση, βρίσκουμε το ρήμα «σπεύδω» να χρησιμοποιείται τέσσερις φορές σε σχέση με αυτή τη γυναίκα. Η Αβιγαία ετοίμασε ένα πλούσιο δώρο για τον Δαβίδ και τους άντρες του. Το δώρο αυτό περιλάμβανε ψωμιά, κρασί, πρόβατα, ψημένα σιτηρά, σταφιδόπιτες και συκόπιτες. Είναι σαφές ότι η Αβιγαία ήξερε καλά τι αγαθά είχε στη διάθεσή της και έκανε σωστή διαχείριση του νοικοκυριού της, όπως η άξια σύζυγος που περιγράφτηκε μεταγενέστερα στο βιβλίο των Παροιμιών. (Παροιμίες 31:10-31) Έστειλε πρώτα τις προμήθειες με μερικούς υπηρέτες της και εκείνη ακολούθησε στη συνέχεια μόνη. «Στο σύζυγό της τον Νάβαλ, όμως, δεν είπε τίποτα», όπως αναφέρεται.​—1 Σαμουήλ 25:18, 19.

Μήπως αυτό σημαίνει ότι η Αβιγαία στασίασε εναντίον της δικαιωματικής ηγεσίας του συζύγου της; Και βέβαια όχι. Ο Νάβαλ είχε ενεργήσει με πονηρία εναντίον ενός χρισμένου υπηρέτη του Ιεχωβά, πράξη που πιθανότατα θα κατέληγε στο θάνατο πολλών αθώων μελών του σπιτικού του Νάβαλ. Αν η Αβιγαία δεν αναλάμβανε δράση, μήπως θα γινόταν συνένοχη με το σύζυγό της; Σε κάθε περίπτωση, όφειλε να θέσει την υποταγή της στον Θεό της πάνω από την υποταγή στο σύζυγό της.

Προτού περάσει πολλή ώρα, η Αβιγαία συναντήθηκε με τον Δαβίδ και τους άντρες του. Και πάλι έσπευσε, αυτή τη φορά να κατεβεί από το γαϊδούρι της και να ταπεινωθεί μπροστά στον Δαβίδ. (1 Σαμουήλ 25:20, 23) Κατόπιν, του άνοιξε διάπλατα την καρδιά της, απευθύνοντάς του εκτενείς και θερμές ικεσίες για έλεος υπέρ του συζύγου της και του σπιτικού της. Γιατί έπιασαν τόπο τα λόγια της;

Πήρε πάνω της την ευθύνη για το πρόβλημα και ζήτησε από τον Δαβίδ να συγχωρήσει εκείνη προσωπικά. Παραδέχτηκε ότι ο σύζυγός της ήταν όντως τόσο ασύνετος όσο υποδήλωνε το όνομά του, αφήνοντας ίσως να εννοηθεί ότι θα ήταν υποτιμητικό για τον Δαβίδ να τιμωρήσει έναν τέτοιον άνθρωπο. Εξέφρασε την εμπιστοσύνη της στον Δαβίδ ως τον εκπρόσωπο του Ιεχωβά, αναγνωρίζοντας ότι αυτός διεξήγε «τους πολέμους του Ιεχωβά». Έδειξε επίσης ότι ήξερε την υπόσχεση του Ιεχωβά σχετικά με τον Δαβίδ και τη βασιλεία, διότι είπε: «Ο Ιεχωβά . . . ασφαλώς θα σε διορίσει ηγέτη του Ισραήλ». Επιπλέον, παρότρυνε τον Δαβίδ να μην κάνει κάτι που θα μπορούσε να του επιφέρει ενοχή αίματος ή να αποτελέσει “αιτία να κλονιστεί” εκείνος​—εννοώντας προφανώς ότι θα τον ενοχλούσε η συνείδησή του. (1 Σαμουήλ 25:24-31) Τι καλοσυνάτα, συγκινητικά λόγια!

Και πώς ανταποκρίθηκε ο Δαβίδ; Δέχτηκε τα όσα είχε φέρει η Αβιγαία και είπε: «Ευλογημένος να είναι ο Ιεχωβά, ο Θεός του Ισραήλ, ο οποίος σε έστειλε την ημέρα αυτή να με συναντήσεις! Και ευλογημένη να είναι η σύνεσή σου, και ευλογημένη να είσαι εσύ, η οποία με εμπόδισες την ημέρα αυτή να αναμειχθώ σε ενοχή αίματος». Ο Δαβίδ την επαίνεσε για το ότι έδειξε θάρρος σπεύδοντας να τον συναντήσει και παραδέχτηκε ότι τον είχε εμποδίσει να γίνει ένοχος αίματος. «Ανέβα με ειρήνη στο σπίτι σου», της είπε, και πρόσθεσε ταπεινά: «Εγώ άκουσα τη φωνή σου».​—1 Σαμουήλ 25:32-35.

«Να η Δούλη Σου»

Όταν χωρίστηκαν, η Αβιγαία δεν μπορούσε να βγάλει από το μυαλό της εκείνη τη συνάντηση. Ούτε ήταν δυνατόν να μην αντιληφθεί την αντίθεση ανάμεσα στον πιστό, ευγενικό Δαβίδ και στον άξεστο άνθρωπο με τον οποίο ήταν παντρεμένη. Αλλά δεν ενέμεινε σε τέτοιου είδους σκέψεις, διότι διαβάζουμε: «Αργότερα η Αβιγαία πήγε στον Νάβαλ». Ναι, επέστρεψε στο σύζυγό της πιο αποφασισμένη από ποτέ να εκπληρώσει το ρόλο της συζύγου όσο καλύτερα μπορούσε. Δεν γινόταν να μην του μιλήσει για το δώρο που είχε κάνει στον Δαβίδ και στους άντρες του. Ο Νάβαλ είχε δικαίωμα να ξέρει. Δεν γινόταν επίσης να μην του μιλήσει για τον κίνδυνο που είχε αποτραπεί​—προτού το μάθει από άλλους και ντροπιαστεί ακόμη περισσότερο. Αλλά δεν ήταν δυνατόν να του μιλήσει τώρα, επειδή συμποσίαζε σαν βασιλιάς και ήταν τελείως μεθυσμένος.​—1 Σαμουήλ 25:36.

Εκδηλώνοντας και πάλι θάρρος και φρόνηση, η Αβιγαία περίμενε μέχρι το επόμενο πρωί όταν αυτός θα είχε συνέλθει από τη μέθη. Ναι μεν θα ήταν όσο νηφάλιος έπρεπε για να καταλάβει τι θα του έλεγε, από την άλλη, όμως, υπήρχε και μεγαλύτερος κίνδυνος να ξεσπάσει πάνω της. Παρ’ όλα αυτά, εκείνη πλησίασε και του είπε τα καθέκαστα. Χωρίς αμφιβολία, περίμενε ότι θα γινόταν πυρ και μανία, ίσως μάλιστα και να αντιδρούσε βίαια. Αντί για αυτό, εκείνος καθόταν εκεί, ακίνητος.​—1 Σαμουήλ 25:37.

Τι του συνέβη; «Η καρδιά του νεκρώθηκε μέσα του και ο ίδιος έγινε σαν πέτρα». Ίσως έπαθε κάποιου είδους εγκεφαλικό. Ωστόσο, το νήμα της ζωής του κόπηκε έπειτα από δέκα ημέρες​—και όχι κατ’ ανάγκην από παθολογικά αίτια. «Ο Ιεχωβά πάταξε τον Νάβαλ και πέθανε». (1 Σαμουήλ 25:38) Με αυτή τη δίκαιη εκτέλεση, τερματίστηκε ο πραγματικά εφιαλτικός γάμος της Αβιγαίας. Μολονότι ο Ιεχωβά δεν παρεμβαίνει θαυματουργικά θανατώνοντας ανθρώπους σήμερα, αυτή η αφήγηση υπενθυμίζει εύστοχα ότι δεν διαφεύγει την προσοχή του καμία περίπτωση ενδοοικογενειακής τυραννίας ή κακομεταχείρισης. Στο δικό του καιρό, αποδίδει πάντοτε δικαιοσύνη.

Εκτός του ότι απαλλάχτηκε από έναν κακό γάμο, η Αβιγαία ευλογήθηκε αργότερα και με άλλον τρόπο. Όταν ο Δαβίδ πληροφορήθηκε το θάνατο του Νάβαλ, έστειλε αγγελιοφόρους να της κάνει πρόταση γάμου. «Να η δούλη σου», απάντησε εκείνη, «ας είναι υπηρέτρια για να πλένει τα πόδια των υπηρετών του κυρίου μου». Είναι φανερό ότι η προοπτική τού να γίνει σύζυγος του Δαβίδ δεν την άλλαξε. Προσφέρθηκε μάλιστα να γίνει υπηρέτρια των υπηρετών του! Κατόπιν, διαβάζουμε και πάλι ότι έσπευσε​—αυτή τη φορά να ετοιμαστεί για να πάει στον Δαβίδ.​—1 Σαμουήλ 25:39-42.

Η ιστορία δεν τελειώνει όπως στα παραμύθια. Η ζωή της Αβιγαίας με τον Δαβίδ δεν θα ήταν πάντοτε εύκολη. Ο Δαβίδ ήταν ήδη παντρεμένος με την Αχινοάμ, και ασφαλώς η πολυγαμία συνεπαγόταν ιδιαίτερες δυσκολίες για τις πιστές γυναίκες τότε. * Επίσης, ο Δαβίδ δεν ήταν ακόμη βασιλιάς. Στην πορεία θα έπρεπε να ξεπεράσει εμπόδια και αντιξοότητες προτού υπηρετήσει τον Ιεχωβά με αυτή την ιδιότητα. Αλλά καθώς η Αβιγαία βοηθούσε και στήριζε τον Δαβίδ στο δρόμο της ζωής, γεννώντας του τελικά έναν γιο, διαπίστωσε ότι είχε έναν σύζυγο που τη θεωρούσε πολύτιμη και την προστάτευε. Σε κάποια περίπτωση, μάλιστα, την ελευθέρωσε από απαγωγείς! (1 Σαμουήλ 30:1-19) Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο Δαβίδ μιμήθηκε τον Ιεχωβά Θεό, ο οποίος αγαπάει και θεωρεί πολύτιμες τις γυναίκες που εκδηλώνουν φρόνηση, θάρρος και πίστη.

[Υποσημειώσεις]

^ παρ. 13 Η πόλη αυτή, που ήταν στο νότο, στις παρυφές της ερήμου Φαράν, δεν είχε σχέση με το φημισμένο Όρος Κάρμηλος, που βρισκόταν στο μακρινό βορρά.

^ παρ. 14 Ο Δαβίδ πιθανώς θεωρούσε ότι, προστατεύοντας τους ντόπιους γαιοκτήμονες και τα ποίμνιά τους, πρόσφερε υπηρεσία στον Ιεχωβά Θεό. Εκείνες τις ημέρες, ήταν σκοπός του Ιεχωβά να κατοικούν σε αυτή τη γη οι απόγονοι του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ. Επομένως, η προστασία της από τους ξένους εισβολείς και τις ληστρικές ομάδες αποτελούσε μορφή ιερής υπηρεσίας.

^ παρ. 19 Η φράση που χρησιμοποίησε ο νεαρός σημαίνει κατά κυριολεξία «γιος του βελίαλ (της αναξιότητας)». Άλλες Βιβλικές αποδόσεις αυτής της πρότασης περιλαμβάνουν μια περιγραφή του Νάβαλ ως κάποιου «ο οποίος δεν ακούει κανέναν», καθώς και το συμπέρασμα ότι «δεν ωφελεί να του μιλάει κανείς».

^ παρ. 30 Βλέπε το άρθρο «Επιδοκιμάζει ο Θεός την Πολυγαμία;», στη σελίδα 30.

[Εικόνα στη σελίδα 19]

Ανόμοια με το σύζυγό της, η Αβιγαία άκουγε προσεκτικά

[Εικόνα στη σελίδα 20]

Η Αβιγαία εκδήλωσε ταπεινοφροσύνη, θάρρος και σύνεση μιλώντας στον Δαβίδ