Το Γνωρίζατε;

Ποια προνόμια και ευθύνες συνεπάγονταν τα πρωτοτόκια;

▪ Από τους πατριαρχικούς κιόλας χρόνους, οι υπηρέτες του Θεού χορηγούσαν ειδικά δικαιώματα στον πρωτότοκο γιο. Όταν πέθαινε ο πατέρας, ο μεγαλύτερος γιος του αναλάμβανε ευθύνες οικογενειάρχη. Φρόντιζε την οικογένεια και ασκούσε εξουσία πάνω στα μέλη του σπιτικού του τα οποία συνέχιζαν να κατοικούν εκεί. Ο πρωτότοκος εκπροσωπούσε επίσης την οικογένεια ενώπιον του Θεού. Μολονότι όλοι οι γιοι λάβαιναν κληρονομιά, ο πρωτότοκος ήταν ο κατ’ εξοχήν κληρονόμος. Σε σύγκριση με την περιουσία που μπορεί να κληρονομούσαν οι άλλοι γιοι, ο πρωτότοκος λάβαινε διπλό μερίδιο.

Στις μέρες των πατριαρχών, ο μεγαλύτερος γιος μπορούσε να απωλέσει το δικαίωμα που είχε ως πρωτότοκος. Ο Ησαύ, για παράδειγμα, πούλησε τα πρωτοτόκια στο μικρότερο αδελφό του. (Γένεση 25:30-34) Ο Ιακώβ εκχώρησε τα πρωτοτόκια του πρωτότοκου γιου του, του Ρουβήν, στον Ιωσήφ. Ο Ρουβήν έχασε αυτό το προνόμιο εξαιτίας της ανήθικης διαγωγής του. (1 Χρονικών 5:1) Ωστόσο, υπό το Μωσαϊκό Νόμο, ο άντρας που είχε περισσότερες από μία συζύγους δεν μπορούσε να εκχωρήσει τα οφέλη από τα πρωτοτόκια του πρώτου γιου μιας συζύγου στον πρώτο γιο μιας άλλης, απλώς και μόνο επειδή αγαπούσε πιο πολύ εκείνη. Ο πατέρας έπρεπε να σεβαστεί το δικαίωμα το οποίο φυσιολογικά ανήκε στον πρωτότοκο γιο του.​—Δευτερονόμιο 21:15-17.

Γιατί φορούσαν οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι “θήκες που περιείχαν Γραφικές περικοπές”;

▪ Ο Ιησούς επέκρινε τους θρησκευτικούς του εναντίους, συγκεκριμένα τους γραμματείς και τους Φαρισαίους, επειδή πλάταιναν “τις θήκες που περιείχαν Γραφικές περικοπές, τις οποίες φορούσαν ως φυλαχτά”. (Ματθαίος 23:2, 5) Τα μέλη εκείνων των θρησκευτικών ομάδων έδεναν μικρά, μαύρα, δερμάτινα κουτιά τετράγωνου ή ορθογώνιου σχήματος στο μέτωπό τους. Τα έδεναν επίσης στο εσωτερικό του βραχίονα, κοντά στην καρδιά τους. Τα κουτιά περιείχαν αποσπάσματα από τη Γραφή. Η συνήθεια της χρήσης τέτοιων θηκών με Γραφικές περικοπές, γνωστών ως φυλακτήρια, προήλθε από μια κυριολεκτική ερμηνεία της παρακάτω κατεύθυνσης που έδωσε ο Θεός στους Ισραηλίτες: «Αυτά τα λόγια τα οποία σε προστάζω σήμερα πρέπει να είναι στην καρδιά σου . . . Και πρέπει να τα δέσεις ως σημείο πάνω στο χέρι σου, και θα είναι προμετωπίδια κορδέλα ανάμεσα στα μάτια σου». (Δευτερονόμιο 6:6-8) Το πότε ακριβώς καθιερώθηκε το έθιμο να φορούν φυλακτήρια είναι άγνωστο, αλλά οι περισσότεροι λόγιοι το τοποθετούν στον τρίτο ή στο δεύτερο αιώνα Π.Κ.Χ.

Ο Ιησούς επέκρινε αυτή τη συνήθεια για δύο λόγους. Πρώτον, οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι διεύρυναν τα φυλακτήριά τους για να δίνουν στους άλλους την εντύπωση ότι ήταν πολύ ευλαβείς. Δεύτερον, αυτές οι ομάδες θεωρούσαν εσφαλμένα ότι οι θήκες τους με τις Γραφικές περικοπές ήταν φυλακτά που θα τους προστάτευαν. Η πρωτότυπη ελληνική λέξη φυλακτήριον, σε εξωβιβλικά κείμενα, αποδίδεται «προφυλακή», «οχυρό» ή «μέσο προστασίας».