ΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΕΣ πεινούσαν. Η βόλτα στα ιστορικά αξιοθέατα της παλιάς πόλης της Βηθλεέμ τούς είχε ανοίξει για τα καλά την όρεξη, και ήθελαν να δοκιμάσουν μια τοπική λιχουδιά. Κάποιος εντόπισε ένα εστιατόριο που σέρβιρε φαλάφελ—νόστιμα αλεσμένα ρεβίθια, ντομάτες, κρεμμύδια και άλλα λαχανικά τυλιγμένα σε πίτα. Με αυτό το νόστιμο πρόχειρο γεύμα πήραν δυνάμεις και συνέχισαν την περιήγησή τους.

Αν και οι επισκέπτες δεν το συνειδητοποίησαν, το γεύμα με την απλή πίτα ίσως τους έφερε πιο κοντά στο ιστορικό παρελθόν από οτιδήποτε άλλο εκείνη τη μέρα. Το τοπωνύμιο Βηθλεέμ σημαίνει «Οίκος Ψωμιού», και σε αυτή την περιοχή ψήνουν ψωμί εδώ και χιλιάδες χρόνια. (Ρουθ 1:22· 2:14) Σήμερα, αυτού του είδους η πίτα είναι συνηθισμένο είδος ψωμιού εκεί.

Πριν από σχεδόν 4.000 χρόνια, λίγο νοτιότερα της Βηθλεέμ, η Σάρρα, η σύζυγος του Αβραάμ, έφτιαξε και έψησε «στρογγυλές πίτες» για τρεις απρόσμενους επισκέπτες. (Γένεση 18:6) Το «λεπτό αλεύρι» που χρησιμοποίησε ίσως προερχόταν από δίκοκκο σιτάρι ή από κριθάρι. Η Σάρρα χρειάστηκε να ετοιμάσει γρήγορα αυτό το ψωμί και μπορεί να έψησε το ζυμάρι σε πυρωμένες πέτρες.—1 Βασιλέων 19:6.

Όπως δείχνει η εν λόγω αφήγηση, η οικογένεια του Αβραάμ ετοίμαζε και έψηνε το δικό της ψωμί. Εφόσον ζούσαν ως νομάδες, η Σάρρα και οι υπηρέτριές της πιθανότατα δεν μπορούσαν να ψήνουν ψωμί σε φούρνους σαν αυτούς που υπήρχαν στην πατρίδα της, την Ουρ. Ετοίμαζε λεπτό αλεύρι από σιτηρά της περιοχής. Πρέπει να ήταν επίπονη εργασία που γινόταν με φορητό χειρόμυλο και πιθανώς με γουδί και γουδοχέρι.

Ύστερα από τέσσερις αιώνες, ο Μωσαϊκός Νόμος όριζε ότι ο χειρόμυλος δεν έπρεπε να αποτελεί ενέχυρο διότι ισοδυναμούσε με την «ψυχή» κάποιου. (Δευτερονόμιο 24:6) Ο Θεός θεωρούσε το χειρόμυλο ζωτικό επειδή χωρίς αυτόν η οικογένεια δεν μπορούσε να φτιάξει το καθημερινό της ψωμί.—Βλέπε το πλαίσιο « Καθημερινό Άλεσμα και Ψήσιμο στους Βιβλικούς Χρόνους».

Η Αγία Γραφή αναφέρει το ψωμί περίπου 350 φορές. Οι Βιβλικοί συγγραφείς το χρησιμοποιούσαν συχνά ως συνώνυμο της τροφής. Ο Ιησούς έδειξε ότι όσοι υπηρετούν τον Θεό μπορούν να προσεύχονται με πεποίθηση: «Δώσε μας σήμερα το ψωμί μας για αυτή την ημέρα». (Ματθαίος 6:11) Εδώ, η λέξη «ψωμί» συμβολίζει γενικά την τροφή. Σύμφωνα, λοιπόν, με τον Ιησού, είμαστε βέβαιοι ότι ο Θεός θα φροντίζει για την καθημερινή μας διατροφή.—Ψαλμός 37:25.

Υπάρχει, όμως, κάτι πιο σημαντικό από το ψωμί, ή αλλιώς την τροφή. «Ο άνθρωπος πρέπει να ζει, όχι μόνο με ψωμί, αλλά με κάθε λόγο που βγαίνει από το στόμα του Ιεχωβά», ανέφερε ο Ιησούς. (Ματθαίος 4:4) Όταν είπε αυτά τα λόγια, είχε υπόψη του την περίοδο κατά την οποία οι Ισραηλίτες εξαρτόνταν πλήρως από τις προμήθειες του Θεού. Αυτό άρχισε λίγο μετά την αναχώρησή τους από την Αίγυπτο. Περίπου έναν μήνα αφότου είχαν μπει στην έρημο του Σινά, τα τρόφιμα λιγόστεψαν. Επειδή φοβήθηκαν ότι θα πέθαιναν από την πείνα στην κατάξερη έρημο, παραπονέθηκαν με πικρία: “Στην Αίγυπτο τρώγαμε ψωμί μέχρι χορτασμού”.—Έξοδος 16:1-3.

Αναμφίβολα, το ψωμί στην Αίγυπτο ήταν νόστιμο. Την εποχή του Μωυσή, επαγγελματίες αρτοποιοί πρόσφεραν στους Αιγυπτίους άφθονη ποικιλία από ψωμιά και αρτοσκευάσματα. Αλλά ο Ιεχωβά δεν θα άφηνε το λαό του χωρίς κάποιο είδος ψωμιού. «Εγώ θα κάνω να βρέξει ψωμί για εσάς από τους  ουρανούς», υποσχέθηκε. Έτσι και έγινε. Το ψωμί από τον ουρανό εμφανίστηκε νωρίς το πρωί και ήταν «κάτι λεπτό που έμοιαζε με νιφάδες», όμοιο με δροσιά ή πάχνη. «Τι είναι αυτό;» ρώτησαν οι Ισραηλίτες όταν το πρωτοείδαν. «Είναι το ψωμί που σας έδωσε ο Ιεχωβά για τροφή», εξήγησε ο Μωυσής. Το ονόμασαν μάννα, * και αυτό το ψωμί τούς έτρεφε τα επόμενα 40 χρόνια.—Έξοδος 16:4, 13-15, 31.

Στην αρχή, το θαυματουργικό μάννα πρέπει να έκανε εντύπωση στους Ισραηλίτες. Η γεύση του ήταν όπως αυτή που είχαν «οι λεπτές πίτες με μέλι», και υπήρχε άφθονο για όλους. (Έξοδος 16:18) Με τον καιρό, όμως, άρχισε να τους λείπει η ποικιλία τροφής που είχαν στην Αίγυπτο. «Τα μάτια μας δεν βλέπουν τίποτα άλλο εκτός από το μάννα», γόγγυσαν. (Αριθμοί 11:6) Αργότερα, είπαν αγανακτισμένοι: «Η ψυχή μας έχει αποστραφεί αυτό το αξιοκαταφρόνητο ψωμί». (Αριθμοί 21:5) Το «ψωμί από τον ουρανό» έγινε τελικά κάτι απεχθές και αποκρουστικό για εκείνους.—Ψαλμός 105:40.

Είναι σαφές ότι το ψωμί, όπως και πολλά άλλα πράγματα, μπορεί εύκολα να θεωρηθεί δεδομένο. Η Γραφή, όμως, αναφέρεται σε ένα πολύ ιδιαίτερο είδος ψωμιού που δεν πρέπει να υποτιμούμε. Αυτό το ψωμί, το οποίο ο Ιησούς σύγκρινε με το μάννα που οι Ισραηλίτες είχαν απορρίψει τόσο περιφρονητικά, προσφέρει αιώνια οφέλη.

«Εγώ είμαι το ψωμί της ζωής», είπε ο Ιησούς στους ακροατές του. «Οι προπάτορές σας έφαγαν το μάννα στην έρημο και εντούτοις πέθαναν. Αυτό είναι το ψωμί που κατεβαίνει από τον ουρανό, ώστε να μπορεί να φάει κανείς από αυτό και να μην πεθάνει. Εγώ είμαι το ζωντανό ψωμί που κατέβηκε από τον ουρανό· αν κανείς φάει από αυτό το ψωμί θα ζήσει για πάντα· και το ψωμί που θα δώσω εγώ είναι η σάρκα μου για χάρη της ζωής του κόσμου».—Ιωάννης 6:48-51.

 Πολλοί ακροατές του Ιησού δεν κατάλαβαν ότι χρησιμοποίησε μεταφορικά τις λέξεις «ψωμί» και «σάρκα». Το παράδειγμά του, όμως, ήταν πολύ εύστοχο. Το κατά γράμμα ψωμί αποτελούσε την καθημερινή διατροφή των Ιουδαίων, όπως ακριβώς το μάννα έτρεφε τους Ισραηλίτες 40 χρόνια στην έρημο. Παρότι το μάννα ήταν δώρο από τον Θεό, δεν χορηγούσε αιώνια ζωή. Αντίθετα, η θυσία του Ιησού προσφέρει αυτό ακριβώς το βραβείο σε όσους ασκούν πίστη σε εκείνον. Ο Ιησούς είναι όντως «το ψωμί της ζωής».

Όταν πεινάτε, ίσως τρώτε λίγο ψωμί. Επίσης, πιθανώς ευχαριστείτε τον Θεό για “το καθημερινό σας ψωμί”. (Ματθαίος 6:11, Η Καινή Διαθήκη «των Τεσσάρων Καθηγητών») Παρότι μας αρέσει αυτή η νόστιμη τροφή, ας μην ξεχνάμε ποτέ την αξία που έχει «το ψωμί της ζωής», ο Ιησούς Χριστός.

Πώς θα δείξουμε ότι δεν θεωρούμε δεδομένο αυτό το ανεκτίμητο ψωμί, αντίθετα με ό,τι έκαναν οι αχάριστοι Ισραηλίτες της εποχής του Μωυσή; «Αν με αγαπάτε, θα τηρείτε τις εντολές μου», είπε ο Ιησούς. (Ιωάννης 14:15) Αν τηρούμε τις εντολές του, θα έχουμε την προοπτική να τρώμε ψωμί με ευχαρίστηση σε όλη την αιωνιότητα.—Δευτερονόμιο 12:7.