Είπαμε στον ιερέα ότι ίσως χτυπήσουμε τον οδηγό. Εκείνος μας απάντησε: «Σκοτώστε τον. Και πάρτε το ράσο μου για να σκουπίσετε το αίμα του από τα χέρια σας!» Παρότι ήμουν πολύ περήφανος για την ελληνική Ορθόδοξη καταγωγή μου, εκείνα τα οργισμένα λόγια με υποκίνησαν αργότερα να εγκαταλείψω την εκκλησία. Εκ των υστέρων, συνειδητοποιώ ότι εκείνο το περιστατικό με βοήθησε να ανακαλύψω την αλήθεια για τον Ιεχωβά.

 Καθώς μεγάλωνα, άνθρωποι διαφόρων πολιτισμών, γλωσσών και θρησκειών κατέκλυζαν την Τρίπολη, μια παραθαλάσσια πόλη. Κάθε οικογένεια ήταν περήφανη για τις ρίζες της, και η δική μου δεν αποτελούσε εξαίρεση. Τα μεγαλύτερα αδέλφια μου και εγώ γίναμε μέλη μιας ομάδας που αποκαλούνταν Στρατιώτες της Πίστεως, a οι οποίοι εναντιώνονταν στους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Ποτέ δεν είχαμε συναντήσει κάποιον Μάρτυρα, αλλά ο ιερέας μάς έλεγε ότι αυτοί ήταν μια συμμορία κατά της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και ότι ο ηγέτης τους λεγόταν Ιεχωβά. Ο ιερέας μας μάς έλεγε συνέχεια ότι έπρεπε να κυνηγάμε τους Μάρτυρες όποτε τους συναντούσαμε.

 Χωρίς να το ξέρω, τρία από τα αδέλφια μου είχαν συναντήσει Μάρτυρες του Ιεχωβά. Αλλά αντί να καταφύγουν στη βία, είχαν συμφωνήσει να μελετήσουν την Αγία Γραφή μαζί τους για να τους αποδείξουν ότι έκαναν λάθος. Ένα βράδυ λοιπόν, επιστρέφοντας στο σπίτι, βρήκα το σαλόνι μας γεμάτο Μάρτυρες να συζητούν μέσα από τη Γραφή με την οικογένειά μου και μερικούς γείτονες. Ταράχτηκα πολύ! Πώς ήταν δυνατόν τα αδέλφια μου να προδίδουν την Ορθοδοξία; Ετοιμαζόμουν να φύγω, όταν ένας γείτονάς μας, που ήταν Μάρτυρας και γνωστός οδοντίατρος, μου είπε να καθίσω και να ακούσω. Κάποιος οικογενειακός μας φίλος διάβαζε δυνατά το εδάφιο Ψαλμός 83:18 από τη Γραφή μου. Εκείνη τη στιγμή, συνειδητοποίησα ότι ο ιερέας μάς είχε πει ψέματα. Ο Ιεχωβά δεν ήταν αρχηγός μιας συμμορίας—ήταν ο μόνος αληθινός Θεός!

 Ήθελα να μάθω περισσότερα για τον Ιεχωβά και έτσι άρχισα να παρακολουθώ τη Γραφική μελέτη που διεξήγε στο σπίτι μας ο αδελφός Μισέλ Αμπούντ. Μια μέρα, είχε έρθει στη μελέτη ένας φίλος μου και ρώτησε τον αδελφό κάτι που με απασχολούσε από παιδί. Είπε: «Πες μας, ποιος έφτιαξε τον Θεό;» Ο αδελφός Αμπούντ μάς έδειξε μια γάτα ξαπλωμένη στον καναπέ. Εξήγησε ότι οι γάτες δεν μπορούν να καταλάβουν τα λόγια και τις σκέψεις των ανθρώπων. Παρόμοια, υπάρχουν πολλά πράγματα για τον Θεό τα οποία δεν μπορούμε να καταλάβουμε εμείς οι άνθρωποι. Αυτό το απλό παράδειγμα με βοήθησε να αντιληφθώ γιατί δεν μπορούσα να συλλάβω πλήρως ορισμένες πτυχές της φύσης του Ιεχωβά. Λίγο καιρό αργότερα, όταν ήμουν 15 ετών, το 1946, αφιέρωσα τη ζωή μου στον Ιεχωβά Θεό και βαφτίστηκα.

 Το 1948, άρχισα να εργάζομαι στο φωτογραφείο του αδελφού μου, του Χάνα. Το μαγαζί του βρισκόταν δίπλα στο βαφείο ενός αδελφού, του Νατζίμπ Σάλεμ. b Ο Νατζίμπ ήταν ένας ατρόμητος ευαγγελιστής και παρέμεινε έτσι μέχρι τον θάνατό του, σε ηλικία 100 ετών. Όταν κηρύτταμε μαζί στα χωριά, έβλεπα πόσο θάρρος είχε παρά την εναντίωση. Ήταν λες και μπορούσε να αρχίσει συζήτηση για τη Γραφή με τον καθέναν, όποια και αν ήταν η θρησκεία του. Το γεμάτο ζήλο παράδειγμά του με επηρέασε βαθιά.

 Κάποια μέρα, ενώ ήμουν στη δουλειά, μας επισκέφτηκε η Μαίρη Σάαγια, μια Λιβανέζα αδελφή από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκτός από πολυάσχολη μητέρα, ήταν και ζηλώτρια σκαπάνισσα. Εκείνη η επίσκεψη αποδείχτηκε σημείο στροφής στη ζωή μου. Η Μαίρη, για πάνω από δύο ώρες, δεν σταμάτησε να μας αφηγείται εμπειρίες από το έργο. Προτού φύγει, με κοίταξε και είπε: «Μίλτο, μιας και είσαι άγαμος, γιατί δεν κάνεις σκαπανικό;» Εγώ της απάντησα ότι έπρεπε να βγάζω τα προς το ζην. Τότε με ρώτησε: «Πόση ώρα ήμουν εδώ μαζί σας σήμερα το πρωί;» Εγώ απάντησα: «Περίπου δύο ώρες». Η Μαίρη είπε: «Δεν είδα να πνίγεσαι στη δουλειά όσο είμαι εδώ. Αν κήρυττες περίπου τόση ώρα κάθε μέρα, θα μπορούσες να είσαι σκαπανέας. Απλώς δοκίμασέ το έναν χρόνο και μετά αποφασίζεις αν θα συνεχίσεις ή όχι».

 Παρ’ όλο που οι άντρες στον δικό μου πολιτισμό δεν δέχονται εύκολα συμβουλές από γυναίκα, η πρότασή της μου φάνηκε λογική. Δύο μήνες αργότερα, τον Ιανουάριο του 1952, ξεκίνησα το σκαπανικό. Έπειτα από περίπου 18 μήνες, προσκλήθηκα στην 22η τάξη της Σχολής Γαλαάδ.

 Μετά την αποφοίτηση, διορίστηκα στη Μέση Ανατολή. Σε λιγότερο από έναν χρόνο, παντρεύτηκα την Ντόρις Γουντ, μια πρόσχαρη ιεραπόστολο από την Αγγλία που υπηρετούσε και εκείνη στη Μέση Ανατολή.

 Λίγο μετά τον γάμο μας, διοριστήκαμε με την Ντόρις στο Χαλέπι της Συρίας. Εφόσον το έργο κηρύγματος ήταν υπό απαγόρευση εκεί, τα περισσότερα άτομα με τα οποία μελετούσαμε τη Γραφή τα βρίσκαμε μέσω γνωστών μας.

 Κάποια μέρα, επισκεφτήκαμε μια κυρία που είχε δείξει ενδιαφέρον για τη Γραφή. Τρέμοντας από φόβο, εκείνη άνοιξε την πόρτα και μας είπε: «Να προσέχετε! Μόλις έφυγε η αστυνομία. Ήθελαν να μάθουν πού μένετε». Προφανώς, η μυστική αστυνομία είχε μάθει με ποιους κάναμε Γραφική μελέτη. Τηλεφωνήσαμε στους αδελφούς που επέβλεπαν το έργο στη Μέση Ανατολή και εκείνοι μας συμβούλεψαν να φύγουμε από τη χώρα το συντομότερο δυνατόν. Αν και λυπόμασταν που έπρεπε να αφήσουμε τους σπουδαστές μας, νιώσαμε τη στοργική προστασία του Ιεχωβά.

 Το 1955, διοριστήκαμε στη Βαγδάτη. Αν και μπορούσαμε να κηρύττουμε διακριτικά σε όλους τους ανθρώπους στο Ιράκ, επικεντρώναμε τις προσπάθειές μας σε άτομα με Χριστιανικό υπόβαθρο.

 Επίσης, προσπαθούσαμε να ξεκινάμε φιλικές συζητήσεις με Μουσουλμάνους στην αγορά ή στους δρόμους. Πολλές φορές, η Ντόρις τούς μιλούσε για πράγματα που ήξερε ότι θα τους άρεσαν. Για παράδειγμα, έλεγε: «Ο πατέρας μου συνήθιζε να λέει ότι όλοι μας θα σταθούμε ενώπιον του Πλάστη μας». (Ρωμαίους 14:12) Κατόπιν πρόσθετε: «Αυτή η σκέψη πάντα με βοηθούσε στη ζωή μου. Εσάς πώς σας φαίνεται;»

 Απολαύσαμε την υπηρεσία στη Βαγδάτη σχεδόν τρία χρόνια, βοηθώντας τους αδελφούς εκεί να οργανώσουν διακριτικά το έργο κηρύγματος. Χρησιμοποιούσαμε τον ιεραποστολικό μας οίκο για τη διεξαγωγή συναθροίσεων στην αραβική γλώσσα. Ήταν μεγάλη χαρά να καλωσορίζουμε ειλικρινή άτομα που ανήκαν στην ασσυριακή κοινότητα, μια εθνότητα που αποτελείται κυρίως από κατ’ όνομα Χριστιανούς. Όταν έβλεπαν με τα μάτια τους την αγάπη και την ενότητα που επικρατούσαν στις συναθροίσεις μας, συνειδητοποιούσαν ότι είμαστε γνήσιοι μαθητές του Ιησού.—Ιωάννης 13:35.

 Ανάμεσα σε εκείνους που ανταποκρίθηκαν γρήγορα στο άγγελμα ειρήνης που μεταδίδαμε ήταν και ο Νίκολα Αζίζ, ένας ευγενικός και ταπεινός οικογενειάρχης με αρμενική και ασσυριακή καταγωγή. Ο Νίκολα και η σύζυγός του, η Έλεν, δέχτηκαν αμέσως αυτό που διδάσκει η Γραφή σχετικά με τον Ιεχωβά και τον Γιο του, τον Ιησού—ότι είναι δύο ξεχωριστά πρόσωπα. (1 Κορινθίους 8:5, 6) Ακόμα θυμάμαι τη μέρα που ο Νίκολα και άλλα 20 άτομα βαφτίστηκαν στον ποταμό Ευφράτη.

 Λίγο καιρό μετά το πραξικόπημα στο οποίο σκοτώθηκε ο βασιλιάς του Ιράκ Φεϊζάλ Β΄ στις 14 Ιουλίου 1958, μας απέλασαν στο Ιράν. Εκεί συνεχίσαμε με προσοχή τη διακονία μας κηρύττοντας στους ξένους για περίπου έξι μήνες.

 Λίγο προτού φύγουμε από την Τεχεράνη, την πρωτεύουσα του Ιράν, με πήγαν σε κάποιο αστυνομικό τμήμα για ανάκριση. Τότε συνειδητοποίησα ότι βρισκόμασταν υπό αστυνομική επιτήρηση. Έπειτα από την ανάκριση, επικοινώνησα με την Ντόρις και της είπα ότι η αστυνομία μάς παρακολουθούσε. Συμφωνήσαμε ότι, για την ασφάλειά μας, δεν έπρεπε να επιστρέψω στο σπίτι ούτε να μείνουμε μαζί μέχρι να φύγουμε όσο πιο γρήγορα γίνεται από τη χώρα.

 Η Ντόρις βρήκε ένα ασφαλές μέρος για να μείνει ώσπου να καταφέρουμε να συναντηθούμε στο αεροδρόμιο. Αλλά πώς θα έφτανε εκεί χωρίς να την εντοπίσουν; Η Ντόρις προσευχήθηκε για αυτό στον Ιεχωβά.

 Ξαφνικά, άρχισε να βρέχει καταρρακτωδώς, και όλοι έτρεξαν να κρυφτούν, το ίδιο και οι αστυνομικοί. Οι δρόμοι ήταν τώρα άδειοι, και η Ντόρις μπορούσε να κινηθεί ελεύθερα. Η ίδια λέει: «Εκείνη η μπόρα ήταν πραγματικό θαύμα!»

 Αφότου φύγαμε από το Ιράν, διοριστήκαμε σε μια άλλη περιοχή, όπου κηρύτταμε σε ανθρώπους ποικίλων εθνικοτήτων και θρησκευμάτων. Ως το 1961, ήμασταν στο έργο περιοχής, κάνοντας επισκέψεις σε ομοπίστους μας σε διάφορα μέρη της Μέσης Ανατολής.

 Είχα πολλές ευκαιρίες να δω την ενοποιητική δύναμη του αγίου πνεύματος του Θεού κατά τη διακονία μας στη Μέση Ανατολή. Θυμάμαι ακόμα τις ζωηρές συζητήσεις που είχα με δυο Παλαιστίνιους με τους οποίους έκανα μελέτη, τον Έντι και τον Νίκολα. Τους άρεσε να έρχονται στις συναθροίσεις, αλλά δεν συνέχισαν για καιρό τη Γραφική τους μελέτη λόγω των ισχυρών πολιτικών τους απόψεων. Προσευχόμουν να ανοίξει ο Ιεχωβά την καρδιά τους. Όταν συνειδητοποίησαν ότι ο Θεός θα λύσει τα προβλήματα, όχι μόνο των Παλαιστινίων, αλλά όλης της ανθρωπότητας, ξανάρχισαν τη μελέτη τους. (Ησαΐας 2:4) Ξερίζωσαν την εθνική τους υπερηφάνεια και βαφτίστηκαν. Αργότερα, ο Νίκολα έγινε ζηλωτής επίσκοπος περιοχής.

 Καθώς ταξιδεύαμε με την Ντόρις από τη μια χώρα στην άλλη, εντυπωσιαζόμασταν με την πίστη που έδειχναν οι αδελφοί μας, όποιες και αν ήταν οι περιστάσεις τους. Είχαν να υπομείνουν τόσο πολλά, και γι’ αυτό αποφάσισα να είμαι πηγή παρηγοριάς για εκείνους κάθε φορά που θα τους επισκεπτόμουν ως επίσκοπος περιοχής. (Ρωμαίους 1:11, 12) Για να το πετύχω, προσπαθούσα πάντα να θυμάμαι ότι δεν είμαι ανώτερος από τους αδελφούς και τις αδελφές μου. (1 Κορινθίους 9:22) Χαιρόμουν πολύ να ενθαρρύνω τους ομοπίστους μου που χρειάζονταν στήριξη.

 Πόσο συναρπαστικό ήταν να βλέπουμε πολλά άτομα με τα οποία είχαμε μελετήσει τη Γραφή να γίνονται πιστοί υπηρέτες του Ιεχωβά. Μερικοί μετακόμισαν στο εξωτερικό με τις οικογένειές τους για να γλιτώσουν από τις ένοπλες συγκρούσεις στη χώρα τους. Έχουν όμως αποτελέσει ευλογία για εκείνους που υπηρετούν σε αραβόφωνο αγρό στην Αυστραλία, στον Καναδά, στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα πρόσφατα χρόνια, μερικά από τα παιδιά τους που μεγάλωσαν έχουν επιστρέψει στη Μέση Ανατολή για να υπηρετήσουν εκεί όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για θαρραλέους ευαγγελιστές. Η Ντόρις και εγώ είμαστε πολύ ευτυχισμένοι που περιστοιχιζόμαστε από τόσο πολλά πνευματικά παιδιά και εγγόνια!

 Σε όλη μας τη ζωή, έχουμε νιώσει τη φροντίδα και την κατεύθυνση του Ιεχωβά με πολλούς τρόπους. Του είμαι πολύ ευγνώμων που με βοήθησε να απαλλαχτώ από την προκατάληψη και την εθνική υπερηφάνεια που είχα ως νεαρός. Η εκπαίδευση που έλαβα από τολμηρούς και αμερόληπτους ομοπίστους μου με προετοίμασε ώστε να μπορώ να μεταδίδω τη Βιβλική αλήθεια σε άτομα με ποικίλο υπόβαθρο. Καθώς ταξιδεύαμε από τη μια χώρα στην άλλη, αντιμετωπίσαμε με την Ντόρις πολλές δυσκολίες και στιγμές αβεβαιότητας. Αλλά αυτό μας έμαθε να στηριζόμαστε αποκλειστικά στον Ιεχωβά Θεό και όχι στον εαυτό μας.—Ψαλμός 16:8.

 Όταν αναπολώ τις πολλές δεκαετίες που έχω υπηρετήσει τον Ιεχωβά, συνειδητοποιώ ότι οφείλω πάρα πολλά στον ουράνιο Πατέρα μου. Συμφωνώ με την αγαπημένη μου Ντόρις, η οποία συχνά λέει ότι τίποτα δεν πρέπει να σταματήσει την αποκλειστική μας αφοσίωση στον Ιεχωβά, ούτε καν η απειλή του θανάτου! Θα είμαστε πάντοτε ευγνώμονες στον Ιεχωβά που μας επέτρεψε να συμμετάσχουμε στη διάδοση ενός ειρηνικού αγγέλματος στη Μέση Ανατολή. (Ψαλμός 46:8, 9) Ατενίζουμε το μέλλον με σιγουριά, γνωρίζοντας ότι ο Ιεχωβά εξακολουθεί να κατευθύνει και να προστατεύει όλους όσους στηρίζονται σε αυτόν.—Ησαΐας 26:3.