Αναιμία—Αιτίες, Συμπτώματα και Θεραπεία
«Όταν ήμουν έφηβη, είχα αναιμία», θυμάται η Μπεθ. «Ένιωθα υπνηλία, κουραζόμουν εύκολα, πονούσαν τα κόκαλά μου και δυσκολευόμουν να συγκεντρωθώ. Ο γιατρός μου μού έδωσε συμπληρώματα σιδήρου. Άρχισα να τα παίρνω και επίσης βελτίωσα τη διατροφή μου. Μέσα σε λίγο καιρό, ένιωθα καλύτερα».
Το πρόβλημα υγείας της Μπεθ είναι αρκετά συχνό. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι—περίπου το 30 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού—έχουν αναιμία. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, υπολογίζεται ότι το 50 τοις εκατό των εγκύων και το 40 τοις εκατό των παιδιών προσχολικής ηλικίας έχουν αναιμία. a
Η αναιμία μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Σε βαριές περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσει καρδιακά προβλήματα, ακόμα και καρδιακή ανεπάρκεια. Σε κάποιες χώρες, η αναιμία «ευθύνεται, μεταξύ άλλων, για το 20% των γυναικών που πεθαίνουν στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, της γέννας ή έπειτα από αυτήν», σύμφωνα με τον WHO. Τα μωρά που γεννιούνται από μητέρες με σιδηροπενική αναιμία—το πιο συνηθισμένο είδος αναιμίας—ίσως είναι πρόωρα και λιποβαρή. Τα αναιμικά παιδιά μπορεί να έχουν πιο αργή ανάπτυξη και να είναι ευάλωτα σε λοιμώξεις. Ωστόσο, η σιδηροπενική αναιμία κατά κανόνα μπορεί να προληφθεί ή να θεραπευτεί. b
Τι Είναι η Αναιμία;
Η αναιμία είναι μια πάθηση. Για να το πούμε απλά, οι άνθρωποι με αναιμία δεν έχουν αρκετά υγιή ερυθρά αιμοσφαίρια. Οι λόγοι ποικίλλουν. Μάλιστα, οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει πάνω από 400 είδη αναιμίας! Αυτή η πάθηση μπορεί να είναι προσωρινή ή χρόνια, ήπια ή σοβαρή.
Ποιες Είναι οι Αιτίες της Αναιμίας;
Η αναιμία έχει τρεις κύριες αιτίες:
Η απώλεια αίματος μειώνει τον αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων του σώματος.
Το σώμα δεν παράγει αρκετά υγιή ερυθρά αιμοσφαίρια.
Το σώμα καταστρέφει ερυθρά αιμοσφαίρια.
Η σιδηροπενική αναιμία θεωρείται η πιο διαδεδομένη μορφή αναιμίας στον κόσμο. Όταν το σώμα δεν έχει αρκετό σίδηρο, δεν μπορεί να παραγάγει αρκετή φυσιολογική αιμοσφαιρίνη—την ουσία μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια η οποία τους δίνει τη δυνατότητα να μεταφέρουν οξυγόνο.
Ποια Είναι τα Συμπτώματα της Σιδηροπενικής Αναιμίας;
Στην αρχή, η αναιμία μπορεί να είναι ήπια, ακόμα και να μη γίνει αντιληπτή. Αν και τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν, κάποια από τα συμπτώματα της σιδηροπενικής αναιμίας είναι:
Αίσθημα έντονης κόπωσης
Κρύα χέρια ή πόδια
Αδυναμία
Χλωμό δέρμα
Πονοκέφαλοι και ζαλάδα
Πόνος στο στήθος, ταχυπαλμία, λαχάνιασμα
Εύθραυστα νύχια
Ανορεξία, ειδικά σε βρέφη και παιδιά
Έντονη επιθυμία να φάει κάποιος πάγο, άμυλο ή ακόμα και χώμα
Ποιοι Κινδυνεύουν;
Οι γυναίκες είναι επιρρεπείς στη σιδηροπενική αναιμία επειδή χάνουν αίμα στη διάρκεια της εμμηνόρροιας. Και οι έγκυες κινδυνεύουν αν η διατροφή τους δεν περιέχει αρκετό φυλλικό άλας, ή αλλιώς φυλλικό οξύ, μια βιταμίνη του συμπλέγματος Β.
Βρέφη που γεννιούνται πρόωρα ή λιποβαρή και δεν προσλαμβάνουν αρκετό σίδηρο από τον θηλασμό ή από το γάλα του εμπορίου.
Παιδιά που δεν τρώνε ποικιλία υγιεινών τροφών.
Χορτοφάγοι των οποίων η διατροφή δεν είναι πλούσια σε σίδηρο.
Όσοι πάσχουν από χρόνια νοσήματα, όπως ασθένειες του αίματος, καρκίνο, νεφρική ανεπάρκεια, αιμορραγικά έλκη ή ορισμένες λοιμώξεις.
Πώς Αντιμετωπίζεται η Αναιμία
Δεν μπορούν να προληφθούν ή να θεραπευτούν όλες οι μορφές αναιμίας. Αλλά αυτές που προκαλούνται από έλλειψη σιδήρου ή βιταμινών συνήθως μπορούν να προληφθούν ή να θεραπευτούν με υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει τις εξής θρεπτικές ουσίες:
Σίδηρος. Υπάρχει στο κρέας, στα φασόλια, στις φακές και στα φυλλώδη λαχανικά με σκούρο πράσινο χρώμα. c Θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει η χρήση σιδερένιων μαγειρικών σκευών επειδή σύμφωνα με μελέτες αυτό μπορεί να αυξήσει την περιεκτικότητα σιδήρου στο φαγητό.
Φυλλικό Άλας. Υπάρχει στα φρούτα, στα φυλλώδη λαχανικά με σκούρο πράσινο χρώμα, στον αρακά, στα κόκκινα φασόλια, στο τυρί, στα αβγά, στα ψάρια, στα αμύγδαλα και στα φιστίκια. Υπάρχει επίσης σε προϊόντα από σιτηρά που έχουν εμπλουτιστεί με βιταμίνες, όπως ψωμί, δημητριακά, μακαρόνια και ρύζι. Το φυλλικό οξύ είναι η συνθετική μορφή του φυλλικού άλατος.
Βιταμίνη Β12. Υπάρχει στο κρέας, στα γαλακτοκομικά προϊόντα, στα ενισχυμένα δημητριακά και στα προϊόντα σόγιας.
Βιταμίνη C. Υπάρχει στα εσπεριδοειδή και στους χυμούς τους, στις πιπεριές, στο μπρόκολο, στις ντομάτες, στα πεπόνια και στις φράουλες. Οι τροφές με βιταμίνη C βοηθούν το σώμα σας να απορροφά σίδηρο.
Οι τροφές ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή. Γι’ αυτό, μάθετε ποιες τοπικές τροφές έχουν τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες. Αυτό είναι σημαντικό αν είστε γυναίκα, ιδιαίτερα αν είστε έγκυος ή σκοπεύετε να μείνετε έγκυος. Όταν φροντίζετε τη δική σας υγεία, μειώνετε τον κίνδυνο να έχει το παιδί σας αναιμία. d
a Σύμφωνα με τον WHO, το πρόβλημα της αναιμίας στην Ελλάδα το 2011 χαρακτηρίστηκε μέτριο για τις εγκύους με ποσοστό 27% και ήπιο για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας με ποσοστό 15%.
b Οι πληροφορίες αυτού του άρθρου όσον αφορά τη διατροφή και τα σχετικά ζητήματα προέρχονται κυρίως από την Κλινική Μάγιο και την Εγκυκλοπαίδεια Γκέιλ της Νοσηλευτικής και των Συναφών Επαγγελμάτων Υγείας. Αν υποψιάζεστε ότι έχετε αναιμία, συμβουλευτείτε κάποιον γιατρό.
c Μην παίρνετε συμπληρώματα σιδήρου ούτε να τα δίνετε στο παιδί σας χωρίς να συμβουλευτείτε πρώτα κάποιον γιατρό. Η υπερβολική ποσότητα σιδήρου μπορεί να βλάψει το συκώτι και να προκαλέσει άλλα προβλήματα.
d Κάποιες φορές, οι γιατροί αντιμετωπίζουν την αναιμία με μετάγγιση αίματος, μια θεραπεία την οποία δεν δέχονται οι Μάρτυρες του Ιεχωβά.—Πράξεις 15:28, 29.