Είναι Κυριακή πρωί στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν. Σχεδόν 200 άτομα—άντρες, γυναίκες και παιδιά—παρευρίσκονται σε μια θρησκευτική συγκέντρωση και ακούν μια ομιλία βασισμένη στην Αγία Γραφή.

Ξαφνικά, αστυνομικοί σπάνε την πόρτα και εισβάλλουν στο χώρο μαζί με τοπικούς αξιωματούχους και τηλεοπτικά συνεργεία. Όχι μόνο διαλύουν τη συγκέντρωση των Μαρτύρων του Ιεχωβά, αλλά και χτυπούν αρκετούς άντρες, κάνουν έρευνα χωρίς ένταλμα, εξυβρίζουν τους παρόντες και κατάσχουν χρήματα, κομπιούτερ και τα Γραφικά έντυπα της τοπικής εκκλησίας. Πολλοί Μάρτυρες οδηγούνται στο αστυνομικό τμήμα και κρατούνται επί ώρες. Έξι διάκονοι—πολίτες ξένων χωρών—τίθενται υπό κράτηση αρκετές ημέρες και στη συνέχεια απελαύνονται. Η τηλεόραση μεταδίδει στιγμιότυπα της εφόδου, διασύροντας τους Μάρτυρες.

Αυτά τα γεγονότα, τα οποία έλαβαν χώρα στις 24 Δεκεμβρίου 2006, ήταν η αιτία για την πρώτη προσφυγή που κατέθεσαν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) κατά του Αζερμπαϊτζάν. Από τότε, οι Μάρτυρες έχουν καταθέσει στο ΕΔΔΑ άλλες 18 προσφυγές για παραβιάσεις θρησκευτικής ελευθερίας.

Προσφυγές που κατατέθηκαν στο ΕΔΔΑ κατά του Αζερμπαϊτζάν μέχρι και τις 31 Ιανουαρίου 2014

Τα ακόλουθα παραδείγματα δείχνουν μερικούς από τους λόγους που ανάγκασαν τους Μάρτυρες του Ιεχωβά στο Αζερμπαϊτζάν να προσφύγουν στο ΕΔΔΑ για απονομή δικαιοσύνης.

• Άρνηση εκ Νέου Καταχώρισης

  Η Θρησκευτική Κοινότητα των Μαρτύρων του Ιεχωβά καταχωρίστηκε για πρώτη φορά στο Μπακού στις 22 Δεκεμβρίου 1999 και επανακαταχωρίστηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2002 από την Κρατική Επιτροπή για τη Συνεργασία με Θρησκευτικά Σωματεία. Το 2009, η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν τροποποίησε το Νόμο περί Ελευθερίας Θρησκευτικών Πεποιθήσεων και απαίτησε από όλες τις θρησκευτικές κοινότητες να καταχωριστούν εκ νέου. Η Θρησκευτική Κοινότητα των Μαρτύρων του Ιεχωβά υπέβαλε αίτηση, αλλά η Κρατική Επιτροπή την απέρριψε εξαιτίας μιας επουσιώδους λεπτομέρειας. Παρότι η κυβέρνηση δεν έχει ακυρώσει την καταχώριση του 2002, αρνείται να επανακαταχωρίσει τη Θρησκευτική Κοινότητα των Μαρτύρων του Ιεχωβά σύμφωνα με τις νέες διατάξεις του θρησκευτικού νόμου.

• Παρενόχληση από την Αστυνομία και Διώξεις

  Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά διεξάγουν κάθε εβδομάδα τις συναθροίσεις τους σε σπίτια. Σε αρκετές περιπτώσεις, η αστυνομία έχει κάνει έφοδο χωρίς το ανάλογο ένταλμα και έχει διακόψει αυτές τις συναθροίσεις μιλώντας προσβλητικά στους παρόντες, προσαγάγοντάς τους σε αστυνομικά τμήματα και κρατώντας τους εκεί επί ώρες, καθώς και κατάσχοντας τα έντυπα που χρησιμοποιούν στη λατρεία. Σε κάποιους Μάρτυρες επιβλήθηκαν βαρύτατα πρόστιμα. Το 2011, έξι Μάρτυρες στην Γκιάντζα υποχρεώθηκαν να πληρώσουν συνολικά περίπου 9.000 ευρώ, επειδή παρευρέθηκαν σε θρησκευτική συγκέντρωση που δεν είχε την άδεια των αρχών. Οι τελευταίες έφοδοι της αστυνομίας έγιναν στις 11 Ιανουαρίου και στις 2 Μαρτίου του 2014.

• Λογοκρισία Εντύπων

  Το Αζερμπαϊτζάν είναι το μόνο κράτος-μέλος * του Συμβουλίου της Ευρώπης το οποίο έχει καθιερώσει σύστημα υποχρεωτικής λογοκρισίας των θρησκευτικών εντύπων, παραβιάζοντας το ίδιο του το σύνταγμα. * Η Κρατική Επιτροπή για τη Συνεργασία με Θρησκευτικά Σωματεία λογοκρίνει τα Βιβλικά έντυπα που εισάγουν οι Μάρτυρες από άλλα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης και είτε τα απαγορεύει είτε περιορίζει την ποσότητα που θα εισαχθεί. Μεταξύ άλλων έχει απαγορεύσει αρκετά τεύχη της Σκοπιάς, * του δεκαπενθήμερου θρησκευτικού περιοδικού των Μαρτύρων. Τα δικαστήρια του Αζερμπαϊτζάν απέρριψαν τις προσφυγές που κατέθεσαν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά κατά της λογοκρισίας.

Αρκετοί διεθνείς φορείς που ασχολούνται με τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν εξετάσει το θρησκευτικό νόμο του Αζερμπαϊτζάν και τη συμπεριφορά του κράτους απέναντι στις θρησκευτικές κοινότητες, και έχουν ασκήσει αυστηρή κριτική.

• Η Ετήσια Έκθεση του 2013 που συνέταξε η Επιτροπή των Ηνωμένων Πολιτειών για τη Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία αναφέρει: «Αν και η αζερική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι προωθεί την ανεξιθρησκεία, η θρησκευτική ελευθερία έχει συρρικνωθεί σημαντικά, ειδικά μετά την υιοθέτηση του περιοριστικού θρησκευτικού νόμου του 2009».

• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (ECRI) εξέφρασε σε έκθεσή της μεγάλη ανησυχία για τους περιοριστικούς όρους που θίγουν τις θρησκευτικές κοινότητες, δηλώνοντας τα εξής σχετικά με το θρησκευτικό νόμο του Αζερμπαϊτζάν: «Η ECRI συστήνει έντονα στις αρχές του Αζερμπαϊτζάν να εναρμονίσουν τη νομοθεσία . . . με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου».

• Η Επιτροπή της Βενετίας, όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης, δημοσίευσε λεπτομερείς συστάσεις για αλλαγές στο νόμο του Αζερμπαϊτζάν περί ελευθερίας θρησκευτικών πεποιθήσεων: «Ο νόμος αυτός περιέχει αρκετές διατάξεις οι οποίες είναι πολύ περιοριστικές και αντιβαίνουν στα διεθνή πρότυπα. . . . Πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις σε διατάξεις που αφορούν τα εξής καίρια ζητήματα: το πεδίο εφαρμογής του νόμου, το εύρος της ελευθερίας θρησκείας και συνείδησης, την καταχώριση, την αυτονομία και τη διάλυση θρησκευτικών κοινοτήτων, την αντίρρηση συνείδησης, τον προσηλυτισμό, καθώς και την έκδοση και κυκλοφορία θρησκευτικών εντύπων».

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά σε όλο τον κόσμο θεωρούν εξαιρετικά πολύτιμες τις θεμελιώδεις ελευθερίες της έκφρασης, του συνέρχεσθαι, του συνεταιρίζεσθαι, της συνείδησης και της θρησκείας. Είναι ευγνώμονες στις κυβερνήσεις που τους αναγνωρίζουν αυτά τα δικαιώματα. Η μικρή ομάδα των 2.500 Μαρτύρων και όσων λατρεύουν τον Θεό μαζί τους στο Αζερμπαϊτζάν ευελπιστεί να απολαύσει και αυτή τις θρησκευτικές ελευθερίες που έχουν άλλες θρησκείες στη χώρα.