Η κυβέρνηση της Νότιας Κορέας έθεσε σε εφαρμογή ένα μέτρο που ελάφρυνε κάπως τη δυσχερή θέση εκατοντάδων Μαρτύρων του Ιεχωβά οι οποίοι βρίσκονται στη φυλακή επειδή αρνήθηκαν τη στράτευση για λόγους συνείδησης. Το μέτρο αυτό προβλέπει το χωρισμό των Μαρτύρων από τους υπόλοιπους κρατουμένους.

Αυτή η θετική εξέλιξη προέκυψε έπειτα από μια συνάντηση που είχαν το Δεκέμβριο του 2012 Κορεάτες Μάρτυρες του Ιεχωβά με υψηλόβαθμο αξιωματούχο της Σωφρονιστικής Υπηρεσίας της Νότιας Κορέας. Οι εκπρόσωποι των Μαρτύρων, μεταξύ αυτών και ο πατέρας ενός φυλακισμένου νεαρού, εξέφρασαν τη μεγάλη τους ανησυχία για το ότι οι νεαροί Μάρτυρες κρατούνται συνήθως στα ίδια κελιά με βαρυποινίτες. Πέντε μήνες έπειτα από αυτή τη συνάντηση, το 70 και πλέον τοις εκατό των Μαρτύρων είχαν χωριστεί από τους υπόλοιπους κρατουμένους και είχαν τοποθετηθεί μαζί με ομοπίστους τους.

Η μακρά ιστορία της φυλάκισης των αντιρρησιών συνείδησης. Η Νότια Κορέα φυλακίζει επί δεκαετίες τους Μάρτυρες του Ιεχωβά για το ότι αρνούνται λόγω των Γραφικών τους πεποιθήσεων να πάρουν όπλο. Επί του παρόντος, κρατούνται στις φυλακές της χώρας περίπου 600 Μάρτυρες ως αντιρρησίες συνείδησης. Τα τελευταία 60 χρόνια, πάνω από 17.000 Μάρτυρες έχουν εκτίσει ποινές φυλάκισης επειδή αρνήθηκαν τη στρατιωτική υπηρεσία, η οποία είναι υποχρεωτική στη Νότια Κορέα για όλους τους άρρενες από 19 έως 35 ετών.

Ανάμεσα στις οικογένειες των Μαρτύρων στην Κορέα είναι συνηθισμένο να βιώνει η μία γενιά μετά την άλλη την ίδια εμπειρία: οι άντρες της οικογένειας περνούν από δίκη, καταδικάζονται και φυλακίζονται σαν να είναι εγκληματίες. Ο Σεουνγκούκ Νο, ένας Μάρτυρας που ολοκλήρωσε την τριετή ποινή φυλάκισής του το 2000, λέει: «Με έβαλαν στην ίδια φυλακή που είχαν βάλει και τον πατέρα μου όταν ήταν νέος. Οι συνθήκες στη φυλακή δεν είχαν αλλάξει καθόλου από τότε». Σήμερα, η ποινή φυλάκισης για τους αντιρρησίες συνείδησης είναι κατά μέσο όρο 18 μήνες, και η Νότια Κορέα δεν έχει κάνει καμία απολύτως πρόβλεψη για μη στρατιωτική εναλλακτική υπηρεσία.

Ο Χο Γκιου Κανγκ ήταν 21 ετών όταν καταδικάστηκε σε φυλάκιση επειδή αρνήθηκε να καταταχθεί στο στρατό. Ήταν η πρώτη φορά που έφευγε μακριά από την οικογένειά του. «Ήμουν πολύ τρομαγμένος και αγχωμένος», θυμάται ο ίδιος. Οι αρχές της φυλακής έβαλαν τον Χο Γκιου Κανγκ και έναν ακόμη νεαρό Μάρτυρα στο ίδιο κελί με μεγαλύτερους σε ηλικία κρατουμένους οι οποίοι είχαν χαρακτηριστεί ανεπίδεκτοι σωφρονισμού. Κάποιοι από αυτούς είχαν καταδικαστεί για φόνο και συμμετοχή σε συμμορία.

Από την πρώτη μέρα της κράτησής τους μέχρι και την αποφυλάκισή τους, οι Μάρτυρες—οι οποίοι συνήθως είναι μικρότεροι σε ηλικία από τους περισσότερους κρατουμένους—υφίστανται σωματική και ψυχολογική βία. Πολλές φορές, οι υπόλοιποι κρατούμενοι στο κελί στοχοποιούν τους Μάρτυρες και τους κακομεταχειρίζονται, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που τους παρεμποδίζει να ασκούν ελεύθερα τη θρησκεία τους, λόγου χάρη να προσεύχονται και να μελετούν την Αγία Γραφή. Δεκαετίες ολόκληρες οι νεαροί Μάρτυρες έχουν υπομείνει σιωπηλά ταπεινωτική μεταχείριση από βαρυποινίτες.

Ο διαχωρισμός των κρατουμένων εναρμονίζεται με τους διεθνείς κανονισμούς. Η ενέργεια της Νότιας Κορέας, να χωρίσει τους περισσότερους Μάρτυρες από τους ποινικούς κρατουμένους, εναρμονίζεται με τα διεθνή πρότυπα για τη μεταχείριση των φυλακισμένων, λόγου χάρη αυτά που αναφέρονται στους Στοιχειώδεις Κανόνες Μεταχείρισης Κρατουμένων (Άρθρο 8), του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Η Νότια Κορέα ακολούθησε το πρότυπο που έθεσε πριν από 20 και πλέον χρόνια η Ελλάδα, η οποία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα ελληνικά Υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Δικαιοσύνης είχαν εγκρίνει τότε μέτρα για τον πλήρη χωρισμό των Μαρτύρων αντιρρησιών συνείδησης από τους υπόλοιπους κρατουμένους. Το 1992, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας μετέτρεψε ένα στρατόπεδο στη Σίνδο, στο νομό Θεσσαλονίκης, σε φυλακή στην οποία θα κρατούνταν αποκλειστικά και μόνο Μάρτυρες του Ιεχωβά. Σύμφωνα με μια επίσημη έκθεση, «η ευαισθησία που έδειξε το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας λόγω του ότι οι Μάρτυρες αποτελούν ιδιαίτερη ομάδα κρατουμένων» οδήγησε στην απόφαση να χωριστούν οι Μάρτυρες από τους υπόλοιπους κρατουμένους και να δημιουργηθεί αυτή η φυλακή. Το 1998, η Ελλάδα έπαψε να φυλακίζει τους αντιρρησίες συνείδησης.

Χωρίζοντας την πλειονότητα των Μαρτύρων κρατουμένων από τους υπόλοιπους κρατουμένους, η Νότια Κορέα έχει δείξει παρόμοια ευαισθησία απέναντι σε αυτούς τους νεαρούς, οι οποίοι φυλακίζονται επειδή παραμένουν σταθεροί στις βαθιά εδραιωμένες θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. * Αρκετές φυλακές στις οποίες κρατούνται οι περισσότεροι Μάρτυρες έχουν εφαρμόσει με επιτυχία το νέο μέτρο, παρέχοντας στους αντιρρησίες συνείδησης ένα ασφαλέστερο περιβάλλον. Σχολιάζοντας τα οφέλη, κάποιος Μάρτυρας που κρατείται στη φυλακή Γκουνσάν λέει: «Δεν αντιμετωπίζουμε πια αρνητικές επιρροές, όπως η ανηθικότητα, οι βρισιές και η φραστική βία. Μπορούμε να κάνουμε εποικοδομητικές πνευματικές συζητήσεις με τους υπόλοιπους Μάρτυρες, τους αδελφούς μας».

Το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης δεν έχει γίνει ακόμη σεβαστό. Παρότι η Νότια Κορέα πήρε πρόσφατα την αξιέπαινη πρωτοβουλία να χωρίσει τους Μάρτυρες από τους υπόλοιπους κρατουμένους, δεν έχει ακολουθήσει ακόμη το πρότυπο άλλων χωρών οι οποίες έχουν επιλύσει το ζήτημα των αντιρρησιών συνείδησης. Η Ελλάδα, λόγου χάρη, παρέχει στους αντιρρησίες συνείδησης τη δυνατότητα εναλλακτικής κοινωνικής υπηρεσίας από το 1997. Την ίδια δυνατότητα παρείχε παλιότερα και η Γερμανία, αλλά από το 2011, που η στράτευση δεν είναι υποχρεωτική, απαλλάσσει εντελώς τους αντιρρησίες συνείδησης. Επίσης, το 2000, η Ταϊβάν έθεσε σε ισχύ έναν νόμο περί εναλλακτικής υπηρεσίας για τους αντιρρησίες συνείδησης.

Οι νεαροί Μάρτυρες στη Νότια Κορέα, καθώς και οι οικογένειές τους, ελπίζουν ότι και η δική τους χώρα θα εφαρμόσει τα σημερινά διεθνή πρότυπα σχετικά με το θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα της ελευθερίας συνείδησης.