Στις 16 Ιανουαρίου 2017, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Ρωσία θα επιδιώξουν και πάλι να αντιταχθούν στους ασφυκτικούς περιορισμούς που επιβάλλονται εδώ και δέκα χρόνια στη θρησκευτική τους ελευθερία. Θα ζητήσουν από το Δικαστήριο της Πόλης της Μόσχας να ακυρώσει την προειδοποίηση προς τα κεντρικά τους γραφεία στη χώρα ως παράνομη και αβάσιμη. Η προειδοποίηση, η οποία εκδόθηκε στις 2 Μαρτίου 2016 από τον Αναπληρωτή Γενικό Εισαγγελέα Β. Γ. Γκριν, απειλεί να κλείσει τα κεντρικά γραφεία των Μαρτύρων στη χώρα αν προκύψουν νέα στοιχεία περί «εξτρεμιστικής δράσης» που να έχει λάβει χώρα τον τελευταίο χρόνο.

Οι εισαγγελείς της Ρωσίας εφαρμόζουν εσφαλμένα τον Ομοσπονδιακό Νόμο για την Αντιμετώπιση της Εξτρεμιστικής Δράσης και τον χρησιμοποιούν ως βάση για να κατηγορήσουν τους Μάρτυρες του Ιεχωβά για εξτρεμισμό. Από τότε που τροποποιήθηκε ο νόμος, το 2006, ο ορισμός του εξτρεμισμού δεν απαιτούσε πλέον την παρακίνηση βίαιων ενεργειών, αλλά αρκούνταν στην «υποδαύλιση . . . θρησκευτικής διαμάχης». Αυτός ο ασαφής ορισμός δίνει τη δυνατότητα στις αρχές να χαρακτηρίσουν υποδαύλιση θρησκευτικής εχθρότητας οτιδήποτε έρχεται σε αντίθεση με τις διδασκαλίες των παραδοσιακών θρησκειών ή προάγει άλλες πεποιθήσεις. Ο Γκρέγκορι Άλεν, δικηγόρος που βοηθάει στην υπεράσπιση της θρησκευτικής ελευθερίας των Μαρτύρων στη Ρωσία, δήλωσε: «Οι ρωσικές αρχές χρησιμοποιούν την ελαστικότητα αυτού του ορισμού για να κατονομάσουν ως “εξτρεμιστικές” οποιεσδήποτε θρησκευτικές πεποιθήσεις δεν θεωρούν ορθόδοξες».

Η καταδίωξη μερικών θρησκευτικών μειονοτήτων για «εξτρεμισμό» ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2007 με μια επιστολή του Αναπληρωτή Γενικού Εισαγγελέα της Ρωσικής Ομοσπονδίας Β. Γ. Γκριν προς όλες τις εισαγγελίες της χώρας. Η επιστολή, που ζητούσε τη διεξαγωγή ερευνών, έδωσε το έναυσμα για πάνω από 100 ελέγχους σε θρησκευτικές οργανώσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά πριν από το τέλος του χρόνου.

Ένας από αυτούς τους ελέγχους διενεργήθηκε στην πόλη του Ταγκανρόγκ, που βρίσκεται στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Αυτός ο έλεγχος αποτέλεσε τη βάση για σχεδόν όλες τις άλλες κατηγορίες περί εξτρεμισμού που διατυπώθηκαν κατά των Μαρτύρων του Ιεχωβά στη Ρωσία. Τον Οκτώβριο του 2007, η Εισαγγελία της Περιφέρειας του Ροστόφ ολοκλήρωσε την έρευνά της και εξέδωσε προειδοποίηση προς την Τοπική Θρησκευτική Οργάνωση (ΤΘΟ) των Μαρτύρων του Ιεχωβά στο Ταγκανρόγκ, και τον επόμενο χρόνο κατέθεσε αίτημα ζητώντας τη διάλυση της ΤΘΟ. Ωστόσο, η Εισαγγελία δεν είχε ενοχοποιητικά στοιχεία για να στηρίξει το αίτημά της και ζήτησε από το Περιφερειακό Δικαστήριο του Ροστόφ να διατάξει «μελέτη από εμπειρογνώμονα» για να εξεταστούν τα θρησκευτικά έντυπα των Μαρτύρων του Ιεχωβά.

Το δικαστήριο, όχι μόνο ενέκρινε τη «μελέτη από εμπειρογνώμονα», παρά τις ενστάσεις των Μαρτύρων, αλλά απέρριψε επίσης τα αιτήματά τους για διεξαγωγή ανεξάρτητης έρευνας. Οι εμπειρογνώμονες που είχε ορίσει το δικαστήριο συμπέραναν ομόφωνα στην έκθεσή τους ότι τα θρησκευτικά έντυπα των Μαρτύρων δεν υποδαυλίζουν εχθροπραξίες. Παρ’ όλα αυτά, το δικαστήριο εστίασε στην άποψη που εξέφρασαν οι εμπειρογνώμονες ότι η θεολογική ανάλυση που γίνεται στα έντυπα των Μαρτύρων «θα μπορούσε να υπονομεύσει τον σεβασμό» για τις άλλες θρησκείες.

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2009, το Περιφερειακό Δικαστήριο του Ροστόφ, διευρύνοντας τον ορισμό του «εξτρεμισμού», χαρακτήρισε 34 έντυπα των Μαρτύρων «εξτρεμιστικά», και τελικά αυτά περιλήφθηκαν στον Ομοσπονδιακό Κατάλογο Εξτρεμιστικής Ύλης (ΟΚΕΥ). Το δικαστήριο χαρακτήρισε επίσης την ΤΘΟ του Ταγκανρόγκ «εξτρεμιστική» και διέταξε τις ομοσπονδιακές αρχές να προβούν στη διάλυσή της, να απαγορεύσουν τη δραστηριότητά της, να την εντάξουν σε έναν κατάλογο με εξτρεμιστικές οργανώσεις, να προβούν σε κατάσχεση των θρησκευτικών της εντύπων και να μεταβιβάσουν τα περιουσιακά της στοιχεία στη Ρωσική Ομοσπονδία. Στις 8 Δεκεμβρίου 2009, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ρωσικής Ομοσπονδίας επικύρωσε αυτή την απόφαση, καθιστώντας την τελεσίδικη. *

Μέχρι τις αρχές του 2016, παρόμοιες δικαστικές ενέργειες είχαν χαρακτηρίσει 88 θρησκευτικά έντυπα «εξτρεμιστικά» και είχαν διαλύσει τρεις ΤΘΟ. Δεκαοχτώ άλλες ήταν υπό διερεύνηση. Επιπρόσθετα, οι ομοσπονδιακές αρχές απαγόρευσαν και σταμάτησαν τη λειτουργία του jw.org, του επίσημου ιστότοπου των Μαρτύρων του Ιεχωβά, απαγόρευσαν την εισαγωγή όλων των θρησκευτικών τους εντύπων και υπέβαλαν την Αγία Γραφή σε εξονυχιστική εξέταση για να διαπιστωθεί αν είναι «εξτρεμιστικό» έντυπο.

Τον Μάρτιο του 2016, η Γενική Εισαγγελία χρησιμοποίησε τα συσσωρευμένα «στοιχεία» για να υποστηρίξει την προειδοποίηση προς τα κεντρικά γραφεία των Μαρτύρων στη χώρα, που είναι γνωστά ως Διοικητικό Κέντρο των Μαρτύρων του Ιεχωβά στη Ρωσία, κοντά στην Αγία Πετρούπολη. Ο εισαγγελέας συνέδεσε το Διοικητικό Κέντρο με τα απαγορευμένα θρησκευτικά έντυπα και με τις υπό διερεύνηση ή υπό διάλυση ΤΘΟ, δηλώνοντας: «Συνεχίζουμε να ανακαλύπτουμε ίχνη εξτρεμισμού στις δραστηριότητες των οντοτήτων που υπόκεινται ιεραρχικά στο Διοικητικό Κέντρο».

Λίγο μετά τη λήψη της προειδοποίησης, οι Μάρτυρες ζήτησαν από τον Γενικό Εισαγγελέα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Γιούρι Γιακόβλεβιτς Τσάικα, να ανακαλέσει την προειδοποίηση. Απεναντίας, εκείνος την υποστήριξε και πρόβαλε τον ισχυρισμό ότι «τα επιχειρήματα περί κατασκευασμένων στοιχείων και άλλων καταχρήσεων οι οποίες υποτίθεται πως έγιναν κατά τη διάρκεια των ελέγχων που πραγματοποίησαν οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου δεν αποτελούν έρεισμα για την ανάκληση της προειδοποίησης, επειδή αυτή βασίζεται σε δικαστικές αποφάσεις». Ο κ. Άλεν παρατήρησε: «Προφανώς, ο Γενικός Εισαγγελέας πιστεύει ότι ένα ρωσικό δικαστήριο μπορεί να νομιμοποιήσει οποιοδήποτε παραποιημένο στοιχείο εφευρίσκουν αδίστακτοι εκπρόσωποι του νόμου. Θυμάμαι την απόφαση του δικαστηρίου της Μόσχας για την παράνομη απαγόρευση των Μαρτύρων του Ιεχωβά σε εκείνη την πόλη, η οποία όμως μετέπειτα καταρρίφθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου». *

Μετά την απόφαση του Γενικού Εισαγγελέα, οι Μάρτυρες κατέθεσαν προσφυγή κατά της προειδοποίησης στο Περιφερειακό Δικαστήριο Τβερσκόι της Μόσχας. Στις 12 Οκτωβρίου 2016, η δικαστής Μ. Σ. Μασκαλένκο δεν επέτρεψε να καταθέσει στην ακροαματική διαδικασία κανένας μάρτυρας ή ειδικός, και απέρριψε την προσφυγή.

Λόγω της αποτυχίας αυτών των προσπαθειών, η προειδοποίηση παραμένει σε ισχύ. Το Διοικητικό Κέντρο κινδυνεύει με διάλυση αν η Γενική Εισαγγελία πείσει τα δικαστήρια (1) ότι οι ΤΘΟ των Μαρτύρων συνεχίζουν να παραβιάζουν τον νόμο περί εξτρεμισμού ή (2) ότι οι αρχές έχουν βρει «νέα δεδομένα που μαρτυρούν πως υπάρχουν ίχνη εξτρεμισμού» στις ενέργειες των Μαρτύρων στο διάστημα από την επίδοση της προειδοποίησης πριν από έναν χρόνο.

Από την έκδοση της προειδοποίησης στις 2 Μαρτίου 2016, οι ρωσικές αρχές έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους για να επινοήσουν σκοπίμως «νέα στοιχεία». Υπάρχουν 35 καταγραμμένα περιστατικά (σε σύνολο 60 και πλέον από το 2012) στα οποία οι αρχές επινόησαν κάποιο «αδίκημα» τοποθετώντας σε χώρους των Μαρτύρων του Ιεχωβά θρησκευτικά έντυπα που εκείνοι είχαν πάψει να χρησιμοποιούν. Οι έρευνες στις οποίες εντοπίζονται τα «στοιχεία» συνοδεύονται πολλές φορές από επιθετικές ενέργειες της αστυνομίας και των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας.

• Στις 28 Ιουλίου 2016, δύο έφοδοι είχαν ως στόχο τους Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Δημοκρατία της Καρελίας. Στο Πετροζαβόντσκ, ένοπλοι άντρες των Ειδικών Δυνάμεων της Αστυνομίας που φορούσαν κουκούλες έφτασαν σε μια Αίθουσα Βασιλείας και διέκοψαν κάποια συνάθροιση για λατρεία. Η αστυνομία τοποθέτησε πέντε αντίτυπα του βιβλίου Τι Διδάσκει Πράγματι η Αγία Γραφή; στο κτίριο και αργότερα τα «εντόπισε» κατά τη διάρκεια έρευνας. Οι αστυνομικοί δεν επέδειξαν κάποιο δικαστικό ένταλμα στους Μάρτυρες που να δικαιολογεί την έφοδο και την έρευνα στις εγκαταστάσεις. Στην Κασταμούκσα, μέλη της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφάλειας (ΟΥΑ) και του Κέντρου για την Αντιμετώπιση της Εξτρεμιστικής Δράσης διέκοψαν μια θρησκευτική συγκέντρωση. Ενόσω έκαναν έρευνα στην Αίθουσα Βασιλείας, «βρήκαν» τρία έντυπα των Μαρτύρων που περιέχονται στον ΟΚΕΥ.

• Στις 20 Αυγούστου 2016, όργανα επιβολής του νόμου διέκοψαν μια συνάθροιση των Μαρτύρων του Ιεχωβά στην πόλη Μάισκι, στη Δημοκρατία της Καμπαρντίνο-Μπαλκάρια. Αφού έβγαλαν με τη βία από την Αίθουσα Βασιλείας όλους τους παρόντες, «βρήκαν» μέσα στις εγκαταστάσεις έντυπα που περιέχονται στον ΟΚΕΥ. Οι αρχές δεν επέδειξαν κάποιο έγγραφο ή εξουσιοδότηση κατά τη διάρκεια της εφόδου.

• Στις 20 Σεπτεμβρίου 2016, ένοπλοι άντρες των Ειδικών Δυνάμεων της Αστυνομίας φορώντας κουκούλες έφτασαν νωρίς το πρωί σε μια Αίθουσα Βασιλείας στη Νεζλόμπναγια, στο εδαφικό διαμέρισμα της Σταυρούπολης. Για να μπουν στο κτίριο, έκοψαν τις πόρτες και μετά τοποθέτησαν στον χώρο αρκετά έντυπα των Μαρτύρων που περιέχονται στον ΟΚΕΥ. Οι αστυνομικοί «εντόπισαν» αυτά τα έντυπα σε έρευνα που ακολούθησε.

Η μέθοδος ενοχοποίησης των Μαρτύρων του Ιεχωβά με κατηγορίες για εξτρεμισμό περιλαμβάνει γενικά τις ίδιες ενέργειες, όπως φαίνεται από τα γεγονότα που περιλαμβάνουν τις ΤΘΟ των Μαρτύρων στην πόλη Μπιρομπιτζάν:

1. Βήμα 1ο: Όργανα επιβολής του νόμου πηγαίνουν στους οίκους λατρείας των Μαρτύρων και τοποθετούν θρησκευτικά έντυπα που περιέχονται στον ΟΚΕΥ.

   Η αστυνομία και μέλη της ΟΥΑ διέκοψαν τις θρησκευτικές δραστηριότητες των Μαρτύρων του Ιεχωβά, ισχυρίστηκαν ότι η συγκέντρωση ήταν παράνομη και έπειτα ανήγγειλαν τη διεξαγωγή έρευνας για «εξτρεμιστική ύλη».

2. Βήμα 2ο: Όργανα επιβολής του νόμου ψάχνουν το κτίριο και «εντοπίζουν» τα απαγορευμένα έντυπα.

   Οι αστυνομικοί «βρήκαν» 12 έντυπα που περιέχονται στον ΟΚΕΥ. Αργότερα, οι Μάρτυρες διαπίστωσαν ότι ένας άγνωστος είχε μπει στο κτίριο πριν από τη συνάθροιση και προφανώς είχε κρύψει τα «στοιχεία».

3. Βήμα 3ο: Ο εισαγγελέας απαγγέλλει κατηγορίες εναντίον της ΤΘΟ των Μαρτύρων του Ιεχωβά ή του εκπροσώπου της για τη διοικητική παράβαση της διανομής εξτρεμιστικής ύλης, και επιβάλλει πρόστιμο.

   Το περιφερειακό δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ο εκπρόσωπος της ΤΘΟ ήταν ένοχος για διοικητική παράβαση και του επέβαλε πρόστιμο 4.000 ρουβλίων (περίπου 60 ευρώ).

4. Βήμα 4ο: Ο εισαγγελέας εκδίδει προειδοποίηση προς την ΤΘΟ να μην επαναλάβει την υποτιθέμενη παράβαση σε διάστημα 12 μηνών.

   Η προειδοποίηση που εξέδωσε ο εισαγγελέας ανέφερε ότι απαγορεύεται η συμμετοχή σε «εξτρεμιστική δραστηριότητα».

5. Βήμα 5ο: Λίγο καιρό αργότερα, όργανα επιβολής του νόμου επιστρέφουν στον χώρο λατρείας, τοποθετούν και πάλι απαγορευμένα έντυπα των Μαρτύρων μέσα στις εγκαταστάσεις, και στη συνέχεια τα «βρίσκουν» κατά τη διάρκεια έρευνας.

   Αστυνομικοί διέκοψαν μια θρησκευτική συγκέντρωση προκειμένου να επιθεωρήσουν το κτίριο για «εξτρεμιστική ύλη». Ωστόσο, οι Μάρτυρες είχαν βρει έντυπα που είχαν τοποθετηθεί στον χώρο κατά τη διάρκεια έρευνας πριν από μια συνάθροιση και τα πήραν, οπότε η απόπειρα του Οκτωβρίου του 2015 για κατασκευή στοιχείων αποδείχτηκε άκαρπη. Στις 21 Ιανουαρίου 2016, οι αστυνομικοί προετοιμάστηκαν καλύτερα. Ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας, η αστυνομία και αξιωματικοί της ΟΥΑ διέκοψαν και πάλι τις θρησκευτικές συναθροίσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά και ανήγγειλαν τη διεξαγωγή έρευνας στο κτίριο για «εξτρεμιστική ύλη». Ένας από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά που ήταν παρών είδε ένα πακέτο με έντυπα στα χέρια κάποιου αστυνομικού. Ένας άλλος αστυνομικός έψαξε κάποιον χώρο όπου είχε ήδη γίνει επιθεώρηση, αλλά αυτή τη φορά χωρίς αυτόπτες μάρτυρες, και «βρήκε» εκείνο το πακέτο με τα έντυπα.

6. Βήμα 6ο: Με βάση αυτά τα νέα στοιχεία για υποτιθέμενη εξτρεμιστική δραστηριότητα, η εισαγγελία ή το Υπουργείο Δικαιοσύνης καταθέτει αίτημα στο δικαστήριο για να διαλύσει την ΤΘΟ.

   Το επαρχιακό δικαστήριο ανακοίνωσε ότι ο εκπρόσωπος της ΤΘΟ ήταν ένοχος διοικητικής παράβασης και του επέβαλε πρόστιμο 3.000 ρουβλίων (περίπου 45 ευρώ). Στις 3 Οκτωβρίου 2016, το περιφερειακό δικαστήριο αποφάνθηκε πως «εντοπίστηκαν νέα στοιχεία που πιστοποιούν ότι υπάρχουν ίχνη εξτρεμισμού στη δραστηριότητα της ΤΘΟ» και χαρακτήρισε «εξτρεμιστική» την ΤΘΟ του Μπιρομπιτζάν, απαγόρευσε τη δραστηριότητά της και διέταξε τη διάλυσή της.

Ως τελικό βήμα στη διαδικασία, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ρωσικής Ομοσπονδίας επικύρωσε δικαστικές αποφάσεις υπέρ της διάλυσης των ΤΘΟ των Μαρτύρων χαρακτηρίζοντάς τες «εξτρεμιστικές οργανώσεις», με πιο πρόσφατες τις ΤΘΟ στο Μπέλγκοροντ, στο Στάρι Οσκόλ, στην Ελίστα και στο Οριόλ. Η προσφυγή που κατέθεσαν οι Μάρτυρες προς υπεράσπιση της ΤΘΟ του Μπιρομπιτζάν εκκρεμεί στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Ο Βασίλι Κάλιν, εκπρόσωπος του Διοικητικού Κέντρου, θυμάται τότε που η οικογένειά του εξορίστηκε στη Σιβηρία κατά τη σοβιετική περίοδο ως θύματα θρησκευτικού διωγμού: «Όταν ήμουν μικρός, οι αρχές μπορούσαν να έρθουν στα σπίτια των Μαρτύρων ανά πάσα στιγμή και να ψάξουν για θρησκευτικά έντυπα. Αλλά ποτέ δεν είχαν σκεφτεί να τοποθετήσουν έντυπα στα σπίτια μας και μετά να έρθουν για να τα εντοπίσουν. Αυτή η νέα τακτική που ακολουθούν οι αρχές επιβολής του νόμου αποδεικνύει ότι εξακολουθούν να μη βρίσκουν πραγματική βάση για να κατηγορήσουν τους Μάρτυρες για παράνομη δραστηριότητα».

Στις 16 Ιανουαρίου 2017, το Δικαστήριο της Πόλης της Μόσχας αναμένεται να εκδικάσει την προσφυγή των Μαρτύρων του Ιεχωβά κατά της προειδοποίησης του Γενικού Εισαγγελέα και να εκδώσει απόφαση. Θα αναγνωρίσει άραγε ότι η Γενική Εισαγγελία δεν έχει καμιά βάση για να κατηγορεί το Διοικητικό Κέντρο των Μαρτύρων του Ιεχωβά για εξτρεμιστική δραστηριότητα, και θα ακυρώσει την προειδοποίηση; Τόσο οι Μάρτυρες του Ιεχωβά όσο και άτομα που θεωρούν σημαντικά τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Ρωσία και σε όλη την υδρόγειο ελπίζουν σε μια θετική εξέλιξη.