«Κάθε Τούρκος είναι γεννημένος στρατιώτης». Το ρητό αυτό διδάσκεται στα σχολεία, ακούγεται στους πολιτικούς λόγους και ηχεί συνεχώς στα αφτιά όλων των στρατεύσιμων. Η στρατιωτική υπηρεσία είναι υποχρεωτική για όλους τους άρρενες πολίτες της Τουρκίας, και η κατάταξη ενός νεαρού στο στρατό αποτελεί εορταστικό γεγονός για την οικογένειά του και τους φίλους του. Αυτό το κλίμα εξηγεί εν μέρει το γιατί η κυβέρνηση της Τουρκίας αρνείται να αναγνωρίσει το θεμελιώδες δικαίωμα της άρνησης στράτευσης για λόγους συνείδησης.

Ωστόσο, το γεγονός ότι είναι μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης και έχει εντάξει στη νομοθεσία της την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου δεσμεύει την Τουρκία να ακολουθεί τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Μετά την απόφαση του Τμήματος Ευρείας Σύνθεσης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στην υπόθεση Μπαγιατιάν κατά Αρμενίας, η Τουρκία είναι επισήμως υπόχρεη απέναντι στο Συμβούλιο της Ευρώπης να αναγνωρίσει το δικαίωμα της αντίρρησης συνείδησης. Εντούτοις, αρνείται να το κάνει αυτό, και ως εκ τούτου οι αντιρρησίες συνείδησης υφίστανται τις συνέπειες.

Τα τελευταία 10 χρόνια, 55 Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν ζητήσει από την τουρκική κυβέρνηση να αναγνωρίσει το δικαίωμα που έχουν να αρνηθούν τη στράτευση ως αντιρρησίες συνείδησης. Τα αιτήματά τους όμως έχουν απορριφθεί, με αποτέλεσμα να ασκηθούν σε βάρος τους πολλαπλές ποινικές διώξεις και να τους επιβληθούν δυσβάσταχτα πρόστιμα. Κάποιοι μάλιστα έχουν καταδικαστεί σε πολυετείς ποινές φυλάκισης. Αυτή τη στιγμή, 15 νεαροί Μάρτυρες στην Τουρκία υφίστανται επανειλημμένα ποινικές διώξεις επειδή αρνούνται να υπηρετήσουν στο στρατό.

«Δεν πιστεύω ότι η Πολιτεία πρέπει να έχει, λόγω της δύναμης που διαθέτει, το δικαίωμα να με εξαναγκάσει να ενεργήσω ενάντια στη Γραφικά εκπαιδευμένη συνείδησή μου και ενάντια στα θεόπνευστα λόγια του εδαφίου Ησαΐας 2:4, τα οποία θεωρώ ότι έχω την υποχρέωση να υπακούω». Το πασίγνωστο αυτό εδάφιο, το οποίο βρίσκεται σε μια πέτρινη επιγραφή μπροστά στο κτίριο του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, λέει ότι όσοι δεν θα ήθελαν τον πόλεμο “θα σφυρηλατούσαν τα σπαθιά τους σε υνιά και δεν θα μάθαιναν πια τον πόλεμο”. Ο Φέτι Ντεμίρτας, πολίτης της Τουρκίας, χρησιμοποίησε αυτά τα λόγια σε ηλικία 25 ετών για να εξηγήσει γιατί προτιμούσε να θυσιάσει την ελευθερία του και να μπει στη φυλακή αντί να υπηρετήσει στο στρατό. Ως Μάρτυρας του Ιεχωβά, ο Φέτι πιστεύει ακράδαντα ότι πρέπει να ακολουθεί τις επιταγές της Γραφικά εκπαιδευμένης συνείδησής του. Γι’ αυτό, έχει διωχθεί ως τώρα δέκα φορές και έχει μείνει στη φυλακή πάνω από ενάμιση χρόνο.

Την πρώτη φορά που συνελήφθη, ένας λοχίας τον διέταξε να φορέσει τη στρατιωτική στολή, αλλά ο Φέτι αρνήθηκε επιλέγοντας να υπακούσει στη Γραφικά εκπαιδευμένη συνείδησή του. Τότε, ο διοικητής του στρατοπέδου τον έφερε μπροστά σε 400 στρατιώτες και του έδωσε την ίδια εντολή, την οποία ο Φέτι αρνήθηκε και πάλι να εκτελέσει. Στη διάρκεια της πρώτης φυλάκισής του, υπέστη φραστική αλλά και σωματική κακομεταχείριση από τους φρουρούς. Τον κλωτσούσαν στο κεφάλι, στους ώμους και στα πόδια και τον χαστούκιζαν.

Την πέμπτη φορά που συνελήφθη και φυλακίστηκε, τον Απρίλιο του 2006, οι φρουροί τον ανάγκασαν να γδυθεί και να μείνει μόνο με τα εσώρουχα, για να φορέσει τη στολή. Επειδή δεν τη φόρεσε, τον έβαλαν στο πειθαρχείο για 4 μέρες. Για να του σπάσουν το ηθικό, το βράδυ περνούσαν τις χειροπέδες του σε ένα σίδερο του κρεβατιού του και την υπόλοιπη μέρα στα κάγκελα του κελιού. Ο Φέτι λέει: «Όλη τη μέρα είχα το φόβο τι άλλο μπορεί να μου έκαναν, και το βράδυ δεν μπορούσα να κοιμηθώ από τον ίδιο φόβο. Ωστόσο, παρότι είχα γίνει ράκος συναισθηματικά, ήμουν αποφασισμένος να ακολουθήσω τις επιταγές της συνείδησής μου».

Το 2007, ο Φέτι Ντεμίρτας κατέθεσε προσφυγή στο ΕΔΔΑ, αναφέροντας ότι η τουρκική κυβέρνηση παραβίασε τα δικαιώματά του καταδικάζοντάς τον σε φυλάκιση ως αντιρρησία συνείδησης. Στις 17 Ιανουαρίου 2012, το ΕΔΔΑ εξέδωσε απόφαση υπέρ του, επιβεβαιώνοντας ότι είχε υποστεί οδυνηρή κακομεταχείριση, η οποία ήταν απάνθρωπη και εξευτελιστική. Το Δικαστήριο επιβεβαίωσε επίσης ότι το δικαίωμα της αντίρρησης συνείδησης, η οποία βασίζεται σε βαθιά ριζωμένες θρησκευτικές πεποιθήσεις, προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. *

Μετά τη σαφέστατη τοποθέτηση του Δικαστηρίου στο ζήτημα της αντίρρησης συνείδησης, ο Φέτι περίμενε ότι οι τουρκικές αρχές θα σταματούσαν τις συνεχείς ποινικές διώξεις εναντίον του. Η τουρκική κυβέρνηση μάλιστα, κατ’ εντολήν του ΕΔΔΑ, του κατέβαλε ως αποζημίωση 20.000 ευρώ για βλάβες, δικαστικά έξοδα και άλλες δαπάνες. Ωστόσο, τέσσερις μόνο μήνες μετά την απόφαση του ΕΔΔΑ στην υπόθεση Φέτι Ντεμίρτας κατά Τουρκίας, το στρατοδικείο καταδίκασε και πάλι τον Φέτι σε φυλάκιση δυόμισι μηνών για άρνηση της στρατιωτικής υπηρεσίας. Ο Φέτι έχει υποβάλει έφεση κατά της απόφασης αυτής, η οποία προς το παρόν εκκρεμεί.

Η Τουρκία αδιαφορεί επίσης για κάποιες υποδείξεις που της έκανε πρόσφατα η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Το 2008, δύο Μάρτυρες του Ιεχωβά, ο Τζενκ Ατασοΐ και ο Άρντα Σάρκουτ, κατέθεσαν προσφυγές για το ίδιο ζήτημα σε αυτή την επιτροπή, αναφέροντας ότι οι τουρκικές αρχές παραβίασαν τα δικαιώματά τους ασκώντας επανειλημμένα ποινικές διώξεις εναντίον τους επειδή αρνήθηκαν τη στρατιωτική υπηρεσία. Στις Απόψεις που διατύπωσε στις 29 Μαρτίου 2012, η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα δήλωσε ότι «η άρνηση [αυτών των αντρών] να καταταχθούν για υποχρεωτική στρατιωτική υπηρεσία πηγάζει από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις» και συνεπώς «οι επακόλουθες ποινικές διώξεις και οι ποινές που τους επιβάλλονται συνιστούν καταστρατήγηση της ελευθερίας συνείδησής τους και παραβίαση του άρθρου 18, παράγραφος 1, του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα».

Πώς αντέδρασαν οι τουρκικές αρχές σε αυτές τις ξεκάθαρες υποδείξεις; Συνεχίζουν να καλούν κάθε τέσσερις μήνες * τους δύο αντιρρησίες συνείδησης για στρατιωτική υπηρεσία, υπό την απειλή ποινικών διώξεων και βαρύτατων προστίμων.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στην Τουρκία είναι αποφασισμένοι να ζουν σύμφωνα με την εντολή που μας δίνει η Αγία Γραφή να αγαπούμε τους συνανθρώπους μας. Όταν καλούνται από τις τουρκικές αρχές να καταταχθούν στο στρατό, ο καθένας αποφασίζει μόνος του τι θα πράξει. Ο Φέτι Ντεμίρτας και άλλοι Μάρτυρες έχουν αποφασίσει προσωπικά ότι το να πάρουν όπλο παραβιάζει τη Βιβλική εντολή και τη συνείδησή τους.

Οι νεαροί αυτοί ευελπιστούν ότι η κυβέρνηση της χώρας τους θα τιμήσει τις νομικές της δεσμεύσεις. Το ΕΔΔΑ και η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα αναμένουν ότι η Τουρκία θα συμμορφωθεί με τις αποφάσεις και τα πορίσματά τους, και κατά συνέπεια οι τουρκικές αρχές θα αναγνωρίσουν το δικαίωμα της αντίρρησης συνείδησης στη στρατιωτική υπηρεσία. Μέχρι να γίνει αυτό, η Τουρκία δεν θα συμπορεύεται με το Συμβούλιο της Ευρώπης ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα, διότι το Συμβούλιο τιμά το θεμελιώδες αυτό ανθρώπινο δικαίωμα.