Σε δέκα πρόσφατες αποφάσεις της, η Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Επιτροπή) κάλεσε την κυβέρνηση του Τουρκμενιστάν να τιμήσει τις δεσμεύσεις της όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πολιτών της. * Οι αποφάσεις, οι οποίες εκδόθηκαν το 2015 και το 2016, ανέφεραν ότι η κυβέρνηση πρέπει να πάψει να τιμωρεί τους αντιρρησίες συνείδησης και ότι πρέπει να συμμορφωθεί με το Διεθνές Σύμφωνο του ΟΗΕ για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, στο οποίο είναι συμβαλλόμενο κράτος και το Τουρκμενιστάν.

Οι αποφάσεις της Επιτροπής βασίστηκαν στις προσφυγές που κατέθεσαν τον Σεπτέμβριο του 2012 δέκα Μάρτυρες οι οποίοι τιμωρήθηκαν επειδή αρνήθηκαν τη στρατιωτική υπηρεσία για λόγους συνείδησης. Οι εννιά από αυτούς είχαν φυλακιστεί υπό σκληρές συνθήκες και ανέφεραν ότι είχαν υποστεί ξυλοδαρμούς και ταπεινωτική μεταχείριση. Έμειναν επίσης μέσα σε βρόμικα και ασφυκτικά γεμάτα κελιά υπό ακραίες θερμοκρασίες και εκτέθηκαν σε μεταδοτικές ασθένειες.

Όλες οι αποφάσεις της Επιτροπής κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι το Τουρκμενιστάν είχε παραβιάσει την «ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας» των αντιρρησιών συνείδησης. Στην περίπτωση των εννιά αντρών που φυλακίστηκαν, η Επιτροπή ανέφερε ότι το Τουρκμενιστάν «[δεν τους είχε] μεταχειριστεί με ανθρωπισμό και σεβασμό» και ότι «[τους είχε] υποβάλει σε βασανιστήρια ή σε βάναυση, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία».

Η Επιτροπή ανέφερε ότι, για να επανορθωθούν αυτές οι παραβιάσεις, η κυβέρνηση του Τουρκμενιστάν πρέπει να καθαρίσει το ποινικό μητρώο των Μαρτύρων, να τους δώσει επαρκή αποζημίωση και να αναθεωρήσει τη νομοθεσία της χώρας ώστε «να εγγυάται αποτελεσματικά το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης». Η Επιτροπή υπέδειξε επίσης στην κυβέρνηση ότι πρέπει να ερευνήσει αντικειμενικά και διεξοδικά τις καταγγελίες περί κακομεταχείρισης και να ασκήσει διώξεις εναντίον κάθε υπευθύνου.

Το 2013, άλλοι πέντε Μάρτυρες κατέθεσαν προσφυγές στην Επιτροπή σχετικά με την τιμωρία που υπέστησαν ως αντιρρησίες συνείδησης. Οι δικηγόροι τους αναμένουν ότι οι επικείμενες αποφάσεις θα είναι παρόμοιες με τις δέκα που προηγήθηκαν.

Μια από τις αποφάσεις της Επιτροπής, η οποία εκδόθηκε στις 15 Ιουλίου 2016, περιλάμβανε τον Ναβρούζ Νασιρλάγιεφ. Όταν κλήθηκε αρχικά για στρατιωτική υπηρεσία τον Απρίλιο του 2009 σε ηλικία 18 ετών, εξήγησε στις αρχές ότι η συνείδησή του δεν του επιτρέπει να αναλάβει στρατιωτική υπηρεσία. Ωστόσο, δήλωσε ότι ήταν πρόθυμος να προσφέρει εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία. Αργότερα, κρίθηκε ένοχος για ανυποταξία και καταδικάστηκε σε διετή φυλάκιση στη σωφρονιστική μονάδα LB-E/12 του Σεϊντί. Στο διάστημα που έμεινε εκεί, υπέστη κατά περιόδους εγκλεισμό σε κελί τιμωρίας καθώς και άγριο ξυλοδαρμό από φύλακες με καλυμμένα πρόσωπα.

Τον Ιανουάριο του 2012, έναν μήνα μετά την αποφυλάκισή του, ο κ. Νασιρλάγιεφ κλήθηκε ξανά για στρατιωτική υπηρεσία. Ανέφερε και πάλι ότι ήταν πρόθυμος να προσφέρει εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία αλλά κρίθηκε ένοχος και καταδικάστηκε, με βάση την ίδια κατηγορία, σε άλλα δύο χρόνια φυλάκισης «υπό αυστηρές συνθήκες κράτησης»—συνθήκες οι οποίες περιγράφονται ως «άθλιες». Όπως και την πρώτη φορά, ξυλοκοπήθηκε άγρια από φύλακες και εξαναγκάστηκε να κάνει ταπεινωτική εργασία.

Άσχημη μεταχείριση υπέστησαν και τα μέλη της οικογένειας του κ. Νασιρλάγιεφ. Λίγο καιρό αφότου η Επιτροπή κοινοποίησε στην κυβέρνηση του Τουρκμενιστάν την προσφυγή του, αστυνομικοί εισέβαλαν στο σπίτι του στο Ντασχοβούζ και κακοποίησαν σοβαρά την οικογένειά του και τους επισκέπτες τους—προφανώς ως αντίποινα για την προσφυγή.

Αν και ο κ. Νασιρλάγιεφ αποφυλακίστηκε τον Μάιο του 2014, εξακολουθεί να υφίσταται τις συνέπειες της φυλάκισής του. Η Επιτροπή επισήμανε ότι υπέστη σοβαρή κακομεταχείριση και ότι καταδικάστηκε και τιμωρήθηκε δύο φορές λόγω «της ίδιας σταθερής απόφασης την οποία είχε λάβει για λόγους συνείδησης». Η Επιτροπή συμπέρανε: «Η άρνηση [του κ. Νασιρλάγιεφ] να καταταχθεί για υποχρεωτική στρατιωτική υπηρεσία πηγάζει από τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις ..., [ενώ] η συνεπακόλουθη καταδίκη και ποινή [που του επιβλήθηκε] ισοδυναμούσε με καταστρατήγηση της ελευθερίας σκέψης, συνείδησης και θρησκείας».

Το 2012, σε μια προγενέστερη έκθεση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Τουρκμενιστάν, η Επιτροπή κάλεσε την κυβέρνηση να «τερματίσει όλες τις διώξεις ατόμων που αρνούνται τη στρατιωτική υπηρεσία λόγω συνείδησης και να απελευθερώσει όσους εκτίουν τώρα ποινές φυλάκισης». Η κυβέρνηση του Τουρκμενιστάν ανταποκρίθηκε εν μέρει αποφυλακίζοντας, τον Φεβρουάριο του 2015, τον τελευταίο Μάρτυρα που ήταν έγκλειστος ως αντιρρησίας συνείδησης. Έκτοτε, κανένας Μάρτυρας δεν έχει καταδικαστεί σε φυλάκιση επειδή αρνήθηκε τη στράτευση για λόγους συνείδησης.

Εντούτοις, ασκώντας διώξεις και τιμωρώντας τους αντιρρησίες συνείδησης, η κυβέρνηση του Τουρκμενιστάν συνεχίζει να παραβιάζει τις διεθνείς δεσμεύσεις της όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

• Από τα τέλη του 2014, η κυβέρνηση καταδικάζει τους Μάρτυρες του Ιεχωβά που είναι αντιρρησίες συνείδησης σε σωφρονιστική εργασία. Η συγκεκριμένη τιμωρία απαιτεί από αυτά τα άτομα να καταβάλλουν το 20 τοις εκατό του μισθού τους στον κρατικό προϋπολογισμό για ένα έως δύο χρόνια. Επί του παρόντος, δύο Μάρτυρες είναι αναγκασμένοι να εκτελούν σωφρονιστική εργασία.

• Σε άλλες περιπτώσεις, αξιωματούχοι ασκούν έντονη πίεση σε αντιρρησίες συνείδησης προκειμένου να τους εξαναγκάσουν να συμβιβάσουν τις ειλικρινείς τους πεποιθήσεις.

Λόγου χάρη, στις 16 Ιουνίου 2016, ο τοπικός διοικητής της αστυνομίας μαζί με δύο εκπροσώπους του Επιτροπάτου Στρατού πήγαν στο σπίτι του Αρτούρ Γιανγκιμπάγιεφ, ενός Μάρτυρα που είχε υποβάλει αίτημα για εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία. Οι αξιωματούχοι τον οδήγησαν στο γραφείο του εισαγγελέα, όπου του άσκησαν τόσο έντονη ψυχολογική πίεση ώστε αναγκάστηκε να γράψει μια επιστολή με την οποία απέσυρε το αρχικό του αίτημα. Αργότερα, ο κ. Γιανγκιμπάγιεφ κατέθεσε μήνυση για αυτόν τον εξαναγκασμό, και έπειτα από τρεις εβδομάδες κράτησης απελευθερώθηκε με διετή καταδίκη υπό όρους. *

Εκτός από την κακομεταχείριση των αντιρρησιών συνείδησης, το Τουρκμενιστάν περιορίζει και τιμωρεί τη θρησκευτική δραστηριότητα. Μια έκθεση του Ιανουαρίου του 2017 την οποία εξέδωσε η Επιτροπή του ΟΗΕ Κατά των Βασανιστηρίων έκανε έκκληση στην κυβέρνηση του Τουρκμενιστάν να «φροντίσει για την άμεση διενέργεια αμερόληπτων ερευνών σχετικά με ... τις καταγγελίες για βασανισμό του έγκλειστου Μπαχράμ Χεμντέμοφ, ενός Μάρτυρα του Ιεχωβά, τον Μάιο του 2015 [καθώς και σχετικά με] τη σύλληψη, τον άγριο ξυλοδαρμό και τον μη οικειοθελή εγκλεισμό σε κέντρο απεξάρτησης ναρκωτικών του Μανσούρ Μασάριποφ, ενός Μάρτυρα του Ιεχωβά, τον Ιούλιο του 2014». Στο μεταξύ, ο κ. Μασάριποφ έχει αποφυλακιστεί αφού εξέτισε ποινή φυλάκισης ενός έτους. Τόσο ο κ. Χεμντέμοφ, ο οποίος καταδικάστηκε για δήθεν παράνομη θρησκευτική δραστηριότητα, όσο και ο κ. Μασάριποφ, ο οποίος φυλακίστηκε βάσει κατασκευασμένων κατηγοριών λόγω της θρησκευτικής του δραστηριότητας, είναι αθώοι σε ό,τι αφορά τη διάπραξη αξιόποινων πράξεων.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στο Τουρκμενιστάν ελπίζουν ότι η κυβέρνηση θα κάνει σύντομα ενέργειες για να επιλύσει αυτά τα ζητήματα προασπίζοντας την ελευθερία θρησκείας και συνείδησης. Ενεργώντας έτσι, θα δείξει σεβασμό για όσους έχουν λάβει θέση με βάση τη συνείδησή τους και θα αποδείξει ότι κάνει καλόπιστες προσπάθειες για να διορθώσει το υπόμνημά της στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.