یَهُوَه کیست؟
پاسخ کتاب مقدّس
بر اساس کتاب مقدّس، یَهُوَه آفریدگار همه چیز و خدای یکتاست. (مکاشفه ۴:۱۱) او خدایی است که پیامبران خدا از جمله ابراهیم و موسی و همچنین عیسی مسیح او را میپرستیدند. (پیدایش ۲۴:۲۷؛ خروج ۱۵:۱، ۲؛ یوحنا ۲۰:۱۷) یَهُوَه فقط خدای یک قوم نیست بلکه خدای تمام قومهای زمین است.—مزمور ۴۷:۲.
کتاب مقدّس آشکار میکند که یَهُوَه نام شخصی و خاص خداست. (خروج ۳:۱۵؛ مزمور ۸۳:۱۸) نام یَهُوَه در زبان عبری از فعلی به معنی «شدن» آمده است و بسیاری از محققان بر این عقیدهاند که مفهوم این نام «او سبب شدن میشود» است. این تعریف از مفهوم نام خدا با نقش یَهُوَه به عنوان آفرینندهٔ همه چیز و این که او مقاصدش را همیشه به تحقق میرساند مطابقت دارد. (اِشَعْیا ۵۵:۱۰، ۱۱) به علاوه کتاب مقدّس به ما کمک میکند تا شخصیتی را که در پس نام یَهُوَه است بشناسیم؛ بهخصوص خصوصیت بارز او محبت.—خروج ۳۴:۵-۷؛ لوقا ۶:۳۵؛ ۱یوحنا ۴:۸.
یَهُوَه ترجمهٔ فارسی نام عبری خدا יהוה است که با چهار حرف «یهوه» a نشان داده میشود. تلفظ دقیق نام الٰهی در نوشتههای عبری مشخص نیست. سالیان سال است که این نام در ترجمههای کتاب مقدّس به فارسی نیز به صورت یَهُوَه نوشته میشود. b
چرا تلفظ نام خدا در زبان عبری باستان نامعلوم است؟
در نوشتار عبری باستان حروف صدادار نوشته نمیشد و خوانندگان عبریزبان میتوانستند کلمات را بهدرستی تلفظ کنند. اما پس از اتمام نگارش عهد عتیق، برخی از یهودیان به این ایدهٔ خرافی معتقد شدند که به زبان آوردن نام شخصی و خاص خدا گناه است. از این رو وقتی از روی کتاب مقدّس روخوانی میکردند، واژههایی همچون «خداوند» یا «خدا» را جایگزین آن نام میکردند. صدها سال بعد این ایدهٔ خرافی یهودیان بسیار رایج شد. در نتیجه ما امروز نمیتوانیم از تلفظ نام خدا در زبان اصلی آن یعنی عبری باستان مطمئن باشیم. c
برخی میگویند تلفظ این نام به صورت «یَهوِه» است و عدهای نیز تلفظ دیگری را درست میدانند. یکی از طومارهای کشفشده در دریای مرده شامل بخشی از کتاب لاویان به زبان یونانی است که نام الٰهی در آن با حروف زبان یونانی نوشته شده که تلفظ آن یائُو است. علاوه بر این، نویسندگان یونان باستان تلفظ یائه، یابه و یائووه را نیز در نوشتههایشان به کار میبردند. در هر حال نمیتوان ثابت کرد که نام خدا دقیقاً چگونه به زبان عبری باستان تلفظ میشد. d
برداشتهای نادرست در مورد نام خدا در کتاب مقدّس
برداشت نادرست: ترجمههای کتاب مقدّس که از نام یَهُوَه استفاده میکنند، آن را به ترجمهٔ خود اضافه کردهاند.
واقعیت: واژهٔ عبری نام خدا تقریباً ۷۰۰۰ مرتبه در سراسر کتاب مقدّس به کار رفته است. e با این حال، اکثر مترجمان کتاب مقدّس بدون داشتن دلیل موجه نام خدا را از ترجمهٔ خود حذف کردهاند و به جای آن از اسمهای عام همچون «خداوند» استفاده کردهاند. برای مثال در پیشگفتار ترجمهٔ هزارهٔ نو کتاب مقدّس به زبان فارسی چنین آمده است: «‹یهوه› که اسم خاص و شخصی خداست، به [صورت] ‹خداوند› ... برگردانده شده است.»
برداشت نادرست: خدای قادر مطلق نیازی به یک نام ندارد.
واقعیت: نباید فراموش کرد که نگارندگان کتاب مقدّس به الهام خدا نام او را هزاران بار در کلامش به کار بردهاند. علاوه بر این، خودِ خدا به پرستندگانش فرمان داده است که نامش را به زبان آورند. (اِشَعْیا ۴۲:۸؛ یوئیل ۲:۳۲؛ مَلاکی ۳:۱۶؛ رومیان ۱۰:۱۳) همچنین جالب است که خدا پیامبران دروغینی را که میخواستند دیگران نامش را فراموش کنند محکوم کرد.—اِرْمیا ۲۳:۲۷.
برداشت نادرست: مطابق با رسم یهودیان، نام خدا باید از کتاب مقدّس برداشته شود.
واقعیت: درست است که برخی از نسخهبرداران یهودی از به زبان آوردن نام خدا خودداری میکردند، اما آنان این نام را از نسخههای کتاب مقدّس حذف نکردند. در هر حال، خدا نمیخواهد که ما با پیروی از رسم و رسوم انسانی فرامینش را زیر پا بگذاریم.—مَتّی ۱۵:۱-۳.
برداشت نادرست: از آنجا که تلفظ نام خدا به زبان عبری باستان کاملاً معلوم نیست، نباید آن را در کتاب مقدّس به کار برد.
واقعیت: اگر این استدلال درست باشد، پس خدا باید از کسانی که به زبانهای مختلف صحبت میکنند انتظار داشته باشد که نامش را به شکلی یکسان تلفظ کنند. اما با بررسی کتاب مقدّس متوجه میشویم که در ایّام باستان پرستندگان خدا که به زبانهای مختلف صحبت میکردند، نام اشخاص را به صورتهای مختلفی تلفظ میکردند.
برای مثال یک داور قوم اسرائیل باستان به نام یوشَع را در نظر بگیرید. مسیحیان عبریزبان قرن اول میلادی، نام او را به صورت یِهوشوآ تلفظ میکردند اما مسیحیان یونانیزبان همین نام را به صورت ایسوس تلفظ میکردند. در زبان اصلی کتاب مقدّس، ترجمهٔ یونانی نام عبری یوشَع درج شده است. این امر نشان میدهد که نامها را باید به شکلی که در زبانهای مختلف رایج و متداول است تلفظ کرد.—اعمال ۷:۴۵؛ عبرانیان ۴:۸.
بنابراین برای ترجمهٔ نام خدا به زبانهای گوناگون میتوان تلفظ رایج آن را به زبان مورد نظر در نظر گرفت. نکتهٔ اصلی تلفظ دقیق نیست، بلکه بسیار مهمتر از آن این است که نام خدا از متون کتاب مقدّس حذف نشود و در همهٔ آیههایی که در زبان اصلی به چشم میخورد حفظ شود.
a معروف به تِتراگراماتُن
b در ترجمهای از کتاب مقدّس که در سال ۱۸۵۶ میلادی توسط فاضلخان همدانی، ویلیام گلن و هنری مارتین انجام شده است، نام خدا به صورت «یِهُوْاٰهْ» آمده است. همچنین در ترجمهای که توسط انجمن پخش کتب مقدّس از نسخهٔ ۱۹۰۴ به چاپ رسیده، نام الٰهی به صورت «یَهُوَه» اعرابگذاری شده است و در ترجمهٔ قدیم چاپ ۱۹۹۶ نیز نام الٰهی به صورت «یهوه» یا «یَهُوَه» دیده میشود. در ترجمههای جدیدتر زبان فارسی، نام خدا به صورت «یهوه» بدون اعرابگذاری آمده است. پس میتوان گفت این نام اغلب به صورت «یهوه» یا «یَهُوَه» نوشته شده است. از این رو، امروزه ما شاهدان یَهُوَه در زبان فارسی نام خدا را به صورت «یَهُوَه» به کار میبریم.
c در «دایرةالمعارف جدید کاتولیک» آمده است: «بعد از اتمام دوران تبعید یهودیان در بابل، دید برخی از آنان نسبت به نام یَهُوَه تغییر کرد و رفتهرفته آن را چنان مقدّس شمردند که حتی از به زبان آوردن آن خودداری میکردند. در نتیجه میان یهودیان مرسوم شد که واژهٔ یَهُوَه را با اسمهای عام آدونای یا اِلوهیم جایگزین کنند.»—ویرایش دوم به زبان انگلیسی، جلد چهاردهم، صفحات ۸۸۳-۸۸۴.
d برای کسب اطلاعات بیشتر، به کتابچهٔ «راهنمای مطالعهٔ کلام خدا» صفحات ۱ تا ۵ مراجعه کنید.
e به کتاب Theological Lexicon of the Old Testament صفحات ۵۲۳ تا ۵۲۴ مراجعه شود.