ازدواج—منشأ آن و مقصود از آن
«یهوه خدا فرمود: ‹نیکو نیست آدم تنها باشد، پس یاوری مناسب برای او میسازم.›»—پیدایش ۲:۱۸.
۱، ۲. الف) پیوند ازدواج چگونه آغاز شد؟ ب) اولین مرد و زن قاعدتاً چه احساسی نسبت به پیوند ازدواج داشتند؟ (تصویر ابتدای مقاله ملاحظه شود.)
بهراستی ازدواج بخشی از زندگی است. مروری بر منشأ آن و مقصودی که در پس آن است باعث میشود دیدی درست به آن داشته باشیم و از برکات آن فایدهٔ بیشتر ببریم. پس از این که خدا اولین انسان، آدم را آفرید حیوانات را نزد او آورد تا آنها را نامگذاری کند. اما «یاوری مناسب برای آدم یافت نشد.» خدا آدم را به خوابی عمیق فرو برد و یکی از دندههای او را گرفت و از آن زنی ساخت و خدا آن زن را نزد آدم آورد. (پیدایش ۲:۲۰-۲۴ خوانده شود.) پس خدا منشأ و بانی ازدواج است.
۲ عیسی تأیید کرد که یَهُوَه خدا چنین مقرّر فرموده است: «مرد، پدر و مادر خود را ترک میکند و به زن خود میپیوندد و آن دو یک تن خواهند شد.» (مت ۱۹:۴، ۵) این که خدا در آفرینش زن از دندهٔ مرد استفاده کرد، میتوانست بر اتحاد و نزدیکی آن دو تأثیر خاصّی داشته باشد. در آن زمان طلاق یا چند همسری جایی در پیوند ازدواج نداشت.
پیوند ازدواج در تحقق مقصود یَهُوَه
۳. یکی از مقاصد مهم پیوند ازدواج چه بود؟
۳ آدم از داشتن همسر زیبایش بسیار شاد شد و او را بعدها حوّا نامید. حوّا همسر و «یاوری مناسب» برای آدم بود و آندو با عمل کردن به وظیفهای که به عنوان زن و مرد به آنان سپرده شده بود، میتوانستند هرروزه مایهٔ شادی و مسرّت یکدیگر باشند. (پیدا ۲:۱۸) یکی از مقاصد مهم پیوند ازدواج پر کردن زمین از نوادگانشان بود. (پیدا ۱:۲۸) مقصود این بود که فرزندان با وجود عشق و علاقهشان به والدین، آنان را رها کنند و خانوادهای برای خود تشکیل دهند. همچنین انسانها تا حدّی که رفاه و آسایششان حفظ شود زمین را پر کنند و بهشت را در سراسر زمین توسعه دهند.
۴. در اولین ازدواج چه روی داد؟
۴ آدم و حوّا هر دو از اراده و اختیار خود سوءاستفاده کردند و راه نافرمانی از یَهُوَه را پیش گرفتند. از این رو اولین پیوند ازدواج با سختی و مصیبت روبرو شد. شیطانِ ابلیس یعنی «همان مار کهن» با حربهای حوّا را فریفت. او این باور را در حوّا به وجود آورد که خوردن از درخت «شناخت نیک و بد» میتواند به او حکمت و دانشی خاص ببخشد و او را قادر سازد که خوب و بد را خود تشخیص دهد. حوّا در مورد این موضوع با آدم صحبت نکرد و به این ترتیب به سرپرستی همسرش احترامی نگذاشت. آدم نیز به جای اطاعت از خدا میوهای را که حوّا به او داد پذیرفت.—مکا ۱۲:۹؛ پیدا ۲:۹، ۱۶، ۱۷؛ ۳:۱-۶.
۵. از پاسخ آدم و حوّا به یَهُوَه خدا چه میآموزیم؟
۵ زمانی که خدا از آدم خواست که پاسخگوی عملش باشد، او همسرش را مقصر دانست و گفت: «این زن که به من بخشیدی تا با من باشد، او از آن درخت به من داد و من خوردم.» حوّا نیز تقصیر را بر گردن مار انداخت که او را فریفته است. (پیدا ۳:۱۲، ۱۳) بهانههایی بیپایه و ناموجه! اولین زوج به دلیل نافرمانی از یَهُوَه سرکش و مردود شمرده شدند. بهراستی این هشداری است برای ما! در واقع برای موفقیت در ازدواج هر یک از طرفین باید نقش و وظیفهٔ خود را بپذیرد و از یَهُوَه خدا اطاعت کند.
۶. پیدایش ۳:۱۵ را توضیح دهید.
۶ با وجود عمل شیطان در باغ عدن یَهُوَه با اولین پیشگویی در کتاب مقدّس امیدی برای انسانها فراهم کرد. (پیدایش ۳:۱۵ خوانده شود.) در کتاب مقدّس آمده است که یَهُوَه از طریق «نسل زن» آن موجود روحی سرکش را نابود میکند. یَهُوَه خدا از این طریق گوشهای از رابطهاش را که میان او و انبوه خادمان وفادارش در آسمان وجود دارد و به زن تشبیه شدهاند، برای ما روشن میکند. آیات کتاب مقدّس روشن میسازد که یَهُوَه خدا از «نسل زن» کسی را میفرستد تا سر ابلیس را بکوبد. بدین ترتیب یَهُوَه آنچه را اولین زوج بشری از دست دادند، برای انسانهای مطیع مهیا میسازد؛ یعنی تحقق مقصود اولیهاش و زندگی ابدی بر زمین برای آنان.—یو ۳:۱۶.
۷. الف) پس از سرکشی آدم و حوّا چه بر سر پیوند ازدواج آمد؟ ب) مطابق کتاب مقدّس زنان و شوهران چه وظیفهای دارند؟
۷ سرکشی آدم و حوّا بر پیوند ازدواج میان آندو و در کل بر زندگی مشترک میان انسانها تأثیر گذاشت. از جمله این تأثیرات درد بارداری و زایمان برای حوّا و تمامی زنان نسل اوست، همچنین همان گونه که کتاب مقدّس گفته است، امروزه در بسیاری از زندگیهای مشترک با وجود تمایل و «اشتیاق» زنان به شوهرانشان، مردان با تحکّم با آنان رفتار میکنند و حتی گاه خشونتآمیز. (پیدا ۳:۱۶) کتاب مقدّس از شوهران میخواهد که سرپرستی و مسئولیتی را که به آنان سپرده شده است، با محبت و مهربانی اِعمال کنند. در عوض زنان نیز باید مطیع شوهرانشان باشند. (افس ۵:۳۳) اگر زوجهای خداترس چنین با هم همکاری کنند، اختلافاتشان را به حداقل میرسانند و حتی شاید آنها را کاملاً از میان ببرند.
تاریخچهٔ ازدواج از آدم تا زمان توفان
۸. تاریخچهٔ ازدواج از زمان آدم تا توفان چگونه بود؟
۸ پیش از این که گناه و ناکاملی آدم و حوّا به مرگ آنان بینجامد، آنان پسران و دخترانی به دنیا آوردند. (پیدا ۵:۴) اولین پسر آنان قائن با یکی از خویشاوندانش ازدواج کرد. لَمِک، از نوادگان قائن اولین کسی است که گفته شده دو زن داشته است. (پیدا ۴:۱۷، ۱۹) از زمان آدم تا توفان روزگار نوح تنها از چند تن نام برده شده است که پرستندهٔ یَهُوَه خدا بودند. از جمله هابیل، خَنوخ، نوح و خانوادهاش. در روزگار نوح فرشتگان یا «پسران خدا دیدند که دختران آدمیان زیبارویند.» این فرشتگان بدن جسمانی به خود گرفتند و هر یک از آنان هر دختری را که پسندید، برای خود به زنی گرفت. از رابطهٔ میان این فرشتگان نافرمان و زنان که پیوندی غیرطبیعی بود، فرزندانی غولپیکر، خشن و بیرحم به دنیا آمد. همچنین در آن زمان شرارت انسان بر زمین بسیار شد، طوری که افکار و نیّتهای انسان دائماً بد و زشت بود.—پیدا ۶:۱-۵.
۹. الف) یَهُوَه با دنیای فاسد زمان نوح چه کرد؟ ب) از آنچه در آن زمان گذشت ما چه درسی میگیریم؟
۹ یَهُوَه خدا در روزگار نوح برای نابودی شرارت توفانی به وجود آورد. در آن زمان، مردم چنان به امور روزمره از جمله ازدواج مشغول بودند که پیام نوح را که «طریق درست خدا را موعظه میکرد» به گوش نگرفتند و نابود شدند. (۲پطر ۲:۵) عیسی وضعیت آن زمان را با روزگار ما مقایسه کرد. (مَتّی ۲۴:۳۷-۳۹ خوانده شود.) امروزه پیش از پایان این نظام شریر، خبر خوش پادشاهی خدا در سراسر زمین به گوش تمامی قومها میرسد تا شهادتی برای آنان باشد. اما اغلب مردم آن را نمیپذیرند. باشد که هیچ گاه امور خانوادگی از جمله زندگی مشترک و بزرگ کردن فرزندان، ما را چنان غرق خود نسازد که آمدن روز یَهُوَه را از نظر دور داریم.
تاریخچهٔ ازدواج از زمان توفان تا روزگار عیسی
۱۰. الف) در بسیاری از فرهنگها چه اعمال جنسیای بخشی از زندگی مردم شد؟ ب) چگونه ابراهیم و سارا در خصوص زندگی مشترک نمونهای نیکو از خود به جا گذاشتند؟
۱۰ نوح و سه پسرش هر کدام یک زن داشتند. اما پس از توفان بسیاری از مردان چند همسر برای خود اختیار کردند. در بسیاری از فرهنگها روابط غیراخلاقی راه و روش زندگی مردم شد و حتی با مناسک مذهبی نیز آمیخته شد. زمانی که ابراهیم و همسرش سارا به فرمان خدا به کنعان نقلمکان کردند، آن سرزمین مملو از اعمالی بود که پیوند ازدواج را حقیر میکرد و به تمسخر میگرفت. به دلیل این که مردم سُدوم و غَمورَه به اعمال و رفتارهای جنسی ناشایست دست میزدند یا این رفتارها را نادیده میگرفتند، یَهُوَه خدا فرمان نابودی آنان را داد. ابراهیم بهدرستی خانوادهاش را هدایت کرد و سارا نیز مطیع شوهر خود بود و به این ترتیب آندو نمونهای نیکو از خود به جا گذاشتند. (۱پِطرُس ۳:۳-۶ خوانده شود.) ابراهیم اطمینان حاصل کرد که پسر او اسحاق با یکی از پرستندگان یَهُوَه ازدواج کند. اسحاق نیز برای پسر خود یعقوب چنین کرد و ۱۲ طایفهٔ اسرائیل از نسل یعقوب به وجود آمد.
۱۱. شریعت موسی چگونه اسرائیلیان را حفظ کرد؟
۱۱ بعدها یَهُوَه با نوادگان یعقوب عهدی بست. او به آنان شریعت موسی را داد که به زنان و شوهران یاری میرساند تا پرستش یَهُوَه را پاک نگاه دارند. برای نمونه، در خصوص رسوم ازدواج از جمله چندهمسری قوانینی داده شد و اسرائیلیان اجازه نداشتند که با تَثنیه ۷:۳، ۴ خوانده شود.) در صورت بروز اختلافات در ازدواج تدارکی دیده شده بود که مشایخ قوم به آن رسیدگی کنند. به اموری همچون خیانت، حسادت و بدگمانی به نحوی شایسته رسیدگی میشد. طلاق مجاز بود اما برای آن نیز قوانینی در نظر گرفته شده بود. مرد تنها در صورتی که «چیزی قبیح» در همسرش مییافت، اجازه داشت او را طلاق دهد. (تث ۲۴:۱) به این که چه چیز «قبیح» محسوب میشده است، اشارهای نشده بود، اما میتوان حدس زد که قاعدتاً منظور مشکلاتی ناچیز نبوده است.—لاو ۱۹:۱۸.
بتپرستان ازدواج کنند. (هیچ گاه با همسرتان با فریبکاری عمل نکنید
۱۲، ۱۳. الف) در زمان مَلاکی برخی مردان چگونه با همسرانشان رفتار میکردند؟ ب) امروزه اگر شخصی همسر خود را رها کند و با همسر شخصی دیگر رابطه ایجاد کند، چه عواقبی برایش خواهد داشت؟
۱۲ در زمان مَلاکی نبی، بسیاری از مردان یهودی برای طلاق دادن همسرانشان هر بهانهای میآوردند و با آنان فریبکارانه عمل میکردند. آنان همسر ایّام جوانیشان را ترک میکردند، شاید به این علّت که با زنی جوانتر یا با زنی از قومهای بتپرست ازدواج کنند. زمانی که عیسی بر زمین بود هنوز هم مردان یهودی با فریبکاری همسرانشان را «به هر دلیلی» طلاق میدادند. (مت ۱۹:۳) یَهُوَه خدا از چنین طلاقی نفرت داشت.—مَلاکی ۲:۱۳-۱۶ خوانده شود.
۱۳ امروزه شاهدان یَهُوَه به هیچ وجه با خیانت در پیوند ازدواج سازش نمیکنند. برای نمونه، فرض کنید مرد یا زنی متأهل که تعمید گرفته است، با شخصی متأهل زنا کند و پس از طلاق از همسرش با آن شخص ازدواج کند. اگر چنین شخص گناهکاری توبه نکند برای حفظ پاکی روحانی جماعت از جماعت اخراج میشود. (۱قر ۵:۱۱-۱۳) فرد گناهکار تنها زمانی میتواند در جماعت پذیرفته شود که توبه کند و ‹ثمراتی بیاورد که نشانهٔ توبهٔ او باشد.› (لو ۳:۸؛ ۲قر ۲:۵-۱۰) هر چند که نباید برای پذیرفته شدن شخص به جماعت زمان مشخصی تعیین شود، اما اگر شخص فریبکارانه عمل کرده باشد که به ندرت در میان قوم خدا مشاهده میشود، این عمل او نباید نادیده گرفته شود. ممکن است لازم باشد یک سال یا بیشتر بگذرد تا شخص گناهکار توبهٔ خالصانهٔ خود را ثابت کند. حتی اگر شخص به جماعت پذیرفته شود او باید «حساب خود را به خدا» پس دهد.—روم ۱۴:۱۰-۱۲؛ برج دیدهبانی انگلیسی ۱۵ نوامبر ۱۹۷۹ صفحات ۳۱-۳۲ ملاحظه شود.
ازدواج میان مسیحیان
۱۴. در کل مقصود از شریعت موسی چه بود؟
۱۴ قوم اسرائیل برای ۱۵۰۰ سال تحت شریعت موسی بود. این قوانین به آنان یاری رساند تا اصول عادلانهٔ خدا را در خصوص امور خانوادگی و دیگر موضوعات مد نظر داشته باشند. شریعت محافظ آنان بود و آنان را به مسیح هدایت کرد. (غلا ۳:۲۳، ۲۴) در زمان مرگ عیسی با منسوخ شدن شریعت، یَهُوَه خدا تدارکی جدید مهیا ساخت. (عبر ۸:۶) طبق آن برخی اموری که در شریعت موسی جایز شمرده میشد، دیگر مجاز نبود.
۱۵. الف) در جماعت مسیحی چه معیاری در خصوص زندگی مشترک حفظ میشود؟ ب) در خصوص طلاق مسیحیان باید چه اموری را مد نظر داشته باشند؟
۱۵ در پاسخ به پرسش برخی فَریسیان در خصوص طلاق که در شریعت موسی ذکر شده بود، عیسی گفت: «در ابتدا چنین نبود.» (مت ۱۹:۶-۸) در واقع عیسی اشاره کرد که آن معیار الٰهی که در ابتدا در باغ عدن بود باید در جماعت مسیحی حاکم باشد. (۱تیمو ۳:۲، ۱۲) یک تن بودن در ازدواج، زوجها را در کنار هم نگاه میدارد و محبت به خدا و یکدیگر پیوندشان را استوار میسازد. اگر طلاق به دلیل رابطهٔ جنسی نبوده باشد، شخص اجازه ندارد که دوباره ازدواج کند. (مت ۱۹:۹) مسلّماً، ممکن است شخصی تصمیم بگیرد که همسرش را که زنا کرده و توبه کرده است عفو کند، حتی ظاهراً هوشَع نبی نیز جومِر، همسر زناکار خود را بخشید. مشابهاً، یَهُوَه اسرائیلیانی را که از نظر روحانی به او خیانت و ابراز ندامت کرده بودند، بخشید. (هو ۳:۱-۵) همچنین لازم به ذکر است که اگر شخصی بداند که همسرش زنا کرده است، با این حال با او رابطهٔ جنسی برقرار کند، این عمل او حاکی از این است که او را بخشیده است و دیگر از دید کتاب مقدّس دلیل موجهی برای طلاق وجود ندارد.
۱۶. عیسی در مورد تجرد چه گفت؟
۱۶ عیسی پس از اشاره به این که تنها دلیل موجه برای طلاق زناست، در مورد کسانی صحبت کرد که «این موهبت را دارند» که مجرّد بمانند و گفت: «بگذار آن که میتواند این راه را در پیش گیرد، چنین کند.» (مت ۱۹:۱۰-۱۲) بسیاری تصمیم گرفتهاند که مجرّد بمانند تا بتوانند تماماً بر خدمت به یَهُوَه تمرکز کنند. چنین افرادی شایستهٔ تحسینند.
۱۷. چه چیز میتواند به فرد مسیحی برای تصمیم به ازدواج کمک کند؟
۱۷ تجرد یا تأهل تصمیمی است شخصی. آن که در دل خود عزم کرده مجرّد بماند، میتواند از موهبت تجرد برخوردار شود. پولُس رسول در عین این که تجرد را توصیه کرد، چنین نیز گفت: «اما به سبب رواج اعمال نامشروع جنسی بگذارید هر مرد، زنی برای خود داشته باشد و هر زن، شوهری برای خود.» همچنین گفت: «اگر خویشتندار نیستند، بگذارید ازدواج کنند؛ زیرا ازدواج از سوختن در آتش شهوت بهتر است.» ازدواج میتواند مانع شود که شخص به خودارضایی یا اعمال جنسی نامشروع دست زند. همچنین سن شخص میتواند عاملی برای تصمیمگیری باشد، چون در کتاب مقدّس آمده است: «اگر کسی فکر میکند که چنانچه مجرّد بماند به نحوی شایسته رفتار نخواهد کرد و اگر از سن بلوغ نیز گذشته باشد، بهترین کار این است که بگذارید آنچه میخواهد بکند؛ گناهی نمیکند. بگذارید چنین افرادی ازدواج کنند.» (۱قر ۷:۲، ۹، ۳۶؛ ۱تیمو ۴:۱-۳) با این حال، تمایلات جنسی که میتواند در دوران جوانی بروز کند، دلیلی برای اقدام به ازدواج نیست. چرا که ممکن است شخص هنوز به بلوغی نرسیده باشد که بتواند وظایفی را که زندگی مشترک به همراه دارد، بر دوش کشد.
۱۸، ۱۹. الف) زندگی مشترک مسیحی باید چگونه آغاز شود؟ ب) در مقالهٔ بعد به بررسی چه نکاتی میپردازیم؟
۱۸ زندگی مشترک مسیحی باید میان مرد و زنی آغاز شود که خود را به یَهُوَه خدا وقف کردهاند و او را با تمام وجود دوست دارند. همچنین آنان باید چنان علاقهای به یکدیگر داشته باشند که بخواهند تعهد ازدواج، آنان را به هم پیوند دهد. چنین افرادی خود را از برکاتی برخوردار میسازند که ازدواج با «کسی که پیرو سَرور» است به همراه دارد. (۱قر ۷:۳۹) بیشک پس از ازدواج، هر دو بر این عقیدهاند که برای موفقیت در زندگی مشترک بهترین راهنمایی و نصایح در کتاب مقدّس یافت میشود.
۱۹ در مقالهٔ بعد بر مبنای آیات کتاب مقدّس نکاتی برجسته میشود که میتواند مسیحیان متأهل را برای رویارویی با مشکلاتی که در این «روزهای آخر» با آن روبرویند، یاری رساند. به خصوص این که در این روزهای آخر مردم خصوصیاتی دارند که مانع موفقیت در زندگی مشترک میشود. (۲تیمو ۳:۱-۵) همچنان که ما در راه زندگی ابدی گام برمیداریم، یَهُوَه خدا هر آنچه برای سعادت و شادی در زندگی مشترک نیاز داریم در کلام پرارزشش بیان کرده است.—مت ۷:۱۳، ۱۴.