مراجعه به متن

مراجعه به فهرست مطالب

مقالهٔ مطالعه‌ای ۱۷

با کمک یَهُوَه می‌توانید با اتفاقات غیرمنتظره کنار بیایید

با کمک یَهُوَه می‌توانید با اتفاقات غیرمنتظره کنار بیایید

‏«سختی‌های شخص درستکار زیاد است،‏ اما یَهُوَه او را از تمام آن‌ها نجات می‌دهد.‏»—‏مزمور ۳۴:‏۱۹‏.‏

سرود ۴۴ دعای دل رنج‌دیده

معرفی مقاله a

۱.‏ ما از چه موضوعی اطمینان داریم؟‏

 ما خادمان یَهُوَه می‌دانیم که او دوستمان دارد و بهترین زندگی را برای ما می‌خواهد.‏ (‏روم ۸:‏۳۵-‏۳۹‏)‏ همین‌طور مطمئنیم که بکار بردن اصول کتاب مقدّس همیشه به نفع ماست.‏ (‏اشع ۴۸:‏۱۷،‏ ۱۸‏)‏ اگر به طور غیرمنتظره دچار سختی شدیم،‏ چطور؟‏

۲.‏ ممکن است با چه مشکلاتی روبرو شویم و چه سؤالاتی از خود بپرسیم؟‏

۲ همهٔ خادمان یَهُوَه با سختی‌ها روبرو می‌شوند.‏ مثلاً شاید یکی از اعضای خانواده‌مان ما را برنجاند.‏ همین‌طور شاید یک بیماری سختی داشته باشیم که خدمت ما را به یَهُوَه محدود کند.‏ شاید در اثر فجایع طبیعی دچار مشکلات بشویم.‏ به علاوه شاید به خاطر ایمانمان مورد آزار و اذیت قرار بگیریم.‏ وقتی با این موقعیت‌ها روبرو می‌شویم شاید از خودمان بپرسیم:‏ ‹چرا این اتفاقات برای من می‌افتد؟‏ آیا اشتباهی از من سر زده؟‏ آیا یَهُوَه برکتش را از من گرفته است؟‏› آیا تا به حال چنین احساسی داشته‌اید؟‏ در این صورت دلسرد نشوید چون خیلی از خادمان وفادار یَهُوَه،‏ احساسات مشابهی داشته‌اند.‏—‏مز ۲۲:‏۱،‏ ۲؛‏ حب ۱:‏۲،‏ ۳‏.‏

۳.‏ ما از مزمور ۳۴:‏۱۹ چه یاد می‌گیریم؟‏

۳ مزمور ۳۴:‏۱۹ خوانده شود.‏ در این مزمور دو نکتهٔ مهم برجسته می‌شود:‏ ۱)‏ درستکاران با سختی‌ها روبرو می‌شوند و ۲)‏ یَهُوَه ما را از سختی‌هایمان نجات می‌دهد.‏ اما یَهُوَه چطور ما را نجات می‌دهد؟‏ یک راه این است که به ما کمک می‌کند تا دیدی واقع‌بینانه نسبت به زندگی در این دنیا داشته باشیم.‏ یَهُوَه به ما قول می‌دهد که در خدمتمان به او از شادی برخوردار شویم،‏ ولی قول نمی‌دهد که هیچ نگرانی در زندگی نداشته باشیم.‏ (‏اشع ۶۶:‏۱۴‏)‏ یَهُوَه می‌خواهد که ما به آینده چشم بدوزیم؛‏ زمانی که می‌توانیم تا ابد از زندگی لذّت ببریم.‏ (‏۲قر ۴:‏۱۶-‏۱۸‏)‏ در عین حال،‏ به ما کمک می‌کند تا هر روز با مشکلاتمان کنار بیاییم.‏—‏مرا ۳:‏۲۲-‏۲۴‏.‏

۴.‏ در این مقاله به چه موضوعی می‌پردازیم؟‏

۴ بیایید نمونه‌های بعضی از خادمان وفادار یَهُوَه را در زمان باستان و در این دوران بررسی کنیم.‏ در این مقاله می‌بینیم که اگر با مشکلات غیرمنتظره روبرو شویم و به یَهُوَه توکّل کنیم او به ما قدرت تحمّل می‌دهد.‏ (‏مز ۵۵:‏۲۲‏)‏ حین بررسی این نمونه‌ها از خودتان بپرسید:‏ ‹اگر من جای آن شخص بودم چطور رفتار می‌کردم؟‏ این نمونه‌ها چطور اعتماد مرا به یَهُوَه بیشتر می‌کند؟‏ و چه درسی می‌گیرم؟‏›‏

در زمان باستان

یعقوب ۲۰ سال برای دایی فریبکارش لابان سخت کار کرد و یَهُوَه او را برکت داد (‏بند ۵ ملاحظه شود)‏

۵.‏ یعقوب با چه مشکلاتی روبرو شد؟‏ (‏تصویر روی جلد ملاحظه شود.‏)‏

۵ خادمان یَهُوَه در دوران باستان،‏ مثل یعقوب،‏ با سختی‌هایی روبرو شدند که انتظارش را نداشتند.‏ پدرش از او خواست که با یکی از دختران لابان را که از خویشاوندشان و پرستندهٔ یَهُوَه بود،‏ ازدواج کند و به او گفت که یَهُوَه این کارش را برکت می‌دهد.‏ (‏پیدا ۲۸:‏۱-‏۴‏)‏ پس یعقوب سرزمین کنعان را ترک کرد و به خانهٔ لابان رفت.‏ لابان دو دختر داشت،‏ لیه و راحیل.‏ یعقوب عاشق راحیل دختر جوان‌تر لابان شد و قبول کرد که برای ازدواج با او هفت سال برای لابان کار کند.‏ (‏پیدا ۲۹:‏۱۸‏)‏ اما همه چیز بر وفق مراد یعقوب پیش نرفت.‏ لابان لیه دختر بزرگش را با فریب به همسری او داد.‏ یک هفته بعد لابان اجازه داد که یعقوب با راحیل ازدواج کند به شرط اینکه هفت سال دیگر برای او کار کند.‏ (‏پیدا ۲۹:‏۲۵-‏۲۷‏)‏ لابان همین‌طور در تجارت با یعقوب نامنصفانه رفتار کرد.‏ لابان روی‌هم‌رفته به مدت ۲۰ سال از یعقوب سوءاستفاده کرد!‏—‏پیدا ۳۱:‏۴۱،‏ ۴۲‏.‏

۶.‏ یعقوب با چه مشکلات دیگری دست و پنجه نرم کرد؟‏

۶ یعقوب باید با مشکلات دیگری هم دست و پنجه نرم می‌کرد.‏ او خانوادهٔ بزرگی داشت،‏ ولی پسرانش با هم نمی‌ساختند.‏ آن‌ها حتی برادرشان یوسف را به بردگی فروختند.‏ شمعون و لاوی،‏ دو پسر یعقوب،‏ باعث ننگ خانواده شدند و اسم یَهُوَه را لکه‌دار کردند.‏ به علاوه،‏ همسر عزیز یعقوب راحیل،‏ حین به دنیا آوردن فرزند دومشان از دنیا رفت.‏ همین‌طور به خاطر قحطی طولانی‌مدت یعقوب مجبور شد که در سالخوردگی به سرزمین مصر نقل مکان کند.‏—‏پیدا ۳۴:‏۳۰؛‏ ۳۵:‏۱۶-‏۱۹؛‏ ۳۷:‏۲۸؛‏ ۴۵:‏۹-‏۱۱،‏ ۲۸‏.‏

۷.‏ یَهُوَه چطور نشان داد که یعقوب مورد لطف اوست؟‏

۷ یعقوب علی‌رغم سختی‌هایی که داشت همیشه ایمان خود را به یَهُوَه و وعده‌های او حفظ کرد.‏ یَهُوَه هم به او نشان داد که مورد لطف اوست.‏ مثلاً با وجود فریبکاری لابان،‏ یَهُوَه یعقوب را از لحاظ مالی برکت داد.‏ همچنین تصوّر کنید یعقوب چقدر از یَهُوَه قدردان بود وقتی پسرش یوسف را که فکر می‌کرد برای سال‌ها مرده است،‏ دوباره دید.‏ رابطهٔ نزدیک یعقوب با یَهُوَه به او کمک کرد تا بتواند مشکلاتش را با موفقیت پشت سر بگذارد.‏ (‏پیدا ۳۰:‏۴۳؛‏ ۳۲:‏۹،‏ ۱۰؛‏ ۴۶:‏۲۸-‏۳۰‏)‏ اگر ما هم رابطهٔ نزدیکی با یَهُوَه داشته باشیم می‌توانیم با سختی‌های غیرمنتظره کنار بیاییم.‏

۸.‏ آرزوی داوود پادشاه چه بود؟‏

۸ داوود پادشاه نمی‌توانست همهٔ آرزوهایش را در خدمت به یَهُوَه عملی کند.‏ مثلاً داوود خیلی دلش می‌خواست که معبدی برای خدا بسازد.‏ او در مورد این آرزویش با ناتان نبی صحبت کرد و ناتان در جواب گفت:‏ «هر چه در دلت هست،‏ همان را انجام بده،‏ چون خدای حقیقی با توست.‏» (‏۱توا ۱۷:‏۱،‏ ۲‏)‏ می‌توانیم تصوّر کنیم که داوود از گفتهٔ ناتان خیلی شاد شد؛‏ شاید بلافاصله شروع به برنامه‌ریزی کرد.‏

۹.‏ واکنش داوود به گفتهٔ ناتان چه بود؟‏

۹ اما کمی بعد نبی یَهُوَه با خبری نه چندان خوشایند برگشت.‏ همان شب یَهُوَه به ناتان گفت که نه داوود،‏ بلکه یکی از پسرانش معبد را خواهد ساخت.‏ (‏۱توا ۱۷:‏۳،‏ ۴،‏ ۱۱،‏ ۱۲‏)‏ واکنش داوود چه بود؟‏ او هدف خود را تغییر داد و تلاش کرد هزینه و مصالحی را که پسرش سلیمان برای ساخت معبد نیاز داشت تأمین کند.‏—‏۱توا ۲۹:‏۱-‏۵‏.‏

۱۰.‏ یَهُوَه چطور به داوود برکت داد؟‏

۱۰ بلافاصله بعد از اینکه یَهُوَه به داوود گفت که نمی‌تواند معبد را بسازد،‏ با او عهدی بست.‏ یَهُوَه به داوود وعده داد که یکی از نوادگانش تا ابد حکمرانی می‌کند.‏ (‏۲سمو ۷:‏۱۶‏)‏ شادی داوود را در دنیای جدید تصوّر کنید وقتی متوجه شود که تحت حکمرانی عیسی،‏ یعنی یکی از نوادگانش زندگی می‌کند!‏ این نمونه به ما نشان می‌دهد که بعضی وقت‌ها در خدمتمان به یَهُوَه نمی‌توانیم به همهٔ آرزوهایمان برسیم،‏ اما شاید برکتی از طرف یَهُوَه در انتظارمان باشد که اصلاً تصوّرش را نداشته‌ایم.‏

۱۱ با اینکه پادشاهی خدا در قرن اول برقرار نشد،‏ مسیحیان چطور برکات یَهُوَه را دیدند؟‏ (‏اعمال ۶:‏۷‏)‏

۱۱ مسیحیان قرن اول با مشکلاتی که انتظارش را نداشتند روبرو شدند.‏ برای مثال آن‌ها مشتاق بودند که پادشاهی خدا برقرار شود؛‏ ولی نمی‌دانستند چه موقع این اتفاق می‌افتد.‏ (‏اعما ۱:‏۶،‏ ۷‏)‏ پس چه کار کردند؟‏ آن‌ها همچنان با خدمت موعظه مشغول بودند.‏ هر چه بیشتر موعظه می‌کردند،‏ بیشتر دست پربرکت یَهُوَه را می‌دیدند.‏—‏اعمال ۶:‏۷ خوانده شود.‏

۱۲.‏ مسیحیان قرن اول هنگام وقوع قحطی چه کار کردند؟‏

۱۲ در قرن اول «قحطی عظیمی تمام سرزمین را فرا گرفت.‏» (‏اعما ۱۱:‏۲۸‏)‏ مسیحیان آن زمان در امان نبودند.‏ تصوّر کنید که آن قحطی سخت چه تأثیری روی آن‌ها گذاشت.‏ بدون شک والدین نگران بودند که چطور برای خانواده‌شان غذا فراهم کنند.‏ آیا جوانانی که می‌خواستند بیشتر موعظه کنند،‏ فکر کردند که بهتر است برنامه‌شان را به عقب بیندازند؟‏ با این حال،‏ مسیحیان خودشان را با شرایط جدید وفق دادند.‏ آن‌ها در خدمت موعظه فعال ماندند و با شادی دارایی‌شان را با هم‌ایمانان خود در یهودیه تقسیم کردند.‏—‏اعما ۱۱:‏۲۹،‏ ۳۰‏.‏

۱۳.‏ مسیحیان طی قحطی چه برکاتی یافتند؟‏

۱۳ هنگام آن قحطی مسیحیان از چه برکاتی برخوردار شدند؟‏ کسانی که کمک دریافت کردند حمایت یَهُوَه را با چشم خود دیدند.‏ (‏مت ۶:‏۳۱-‏۳۳‏)‏ مطمئناً آن‌ها به برادران و خواهرانشان نزدیک‌تر شدند.‏ آن‌هایی هم که در کار امدادرسانی شرکت کردند درستی این امر را که «دادن از گرفتن شادی‌بخش‌تر است،‏» تجربه کردند.‏ (‏اعما ۲۰:‏۳۵‏)‏ آن‌ها شرایط جدیدشان را پذیرفتند،‏ یَهُوَه هم آن‌ها را برکت داد.‏

۱۴.‏ چه اتفاقی برای بَرنابا و پولُس رسول افتاد و نتیجهٔ آن چه شد؟‏ (‏اعمال ۱۴:‏۲۱،‏ ۲۲‏)‏

۱۴ مسیحیان قرن اول اغلب زمانی که انتظار آن را نداشتند مورد آزار و اذیت قرار می‌گرفتند.‏ توجه کنید وقتی بَرنابا و پولُس رسول در لِستِره موعظه می‌کردند چه اتفاقی افتاد.‏ ساکنان آنجا در ابتدا با گرمی آن‌ها را پذیرفتند و به سخنانشان گوش دادند.‏ اما کمی بعد در همان روز مخالفان،‏ جمعیت را همفکر خود ساختند و پولُس را سنگسار کردند تا بمیرد.‏ (‏اعما ۱۴:‏۱۹‏)‏ اما بَرنابا و پولُس همچنان در جاهای دیگر موعظه می‌کردند.‏ در نتیجه آن‌ها بسیاری را شاگرد ساختند؛‏ اعمال و سخنان آن‌ها هم‌ایمانانشان را تقویت کرد.‏ ‏(‏اعمال ۱۴:‏۲۱،‏ ۲۲ خوانده شود.‏)‏ چون بَرنابا و پولُس در برابر آزار و اذیت تسلیم نشدند،‏ خیلی‌ها فایده بردند.‏ ما هم اگر از کاری که یَهُوَه به ما سپرده است دست نکشیم،‏ برکت می‌یابیم.‏

در دوران ما

۱۵.‏ از نمونهٔ برادر مک‌میلان چه یاد می‌گیریم؟‏

۱۵ در سال‌های قبل از سال ۱۹۱۴،‏ خادمان یَهُوَه منتظر یک سری اتفاقات بودند.‏ برای مثال برادر مک‌میلان هم مثل بسیاری از خادمان یَهُوَه در آن زمان انتظار داشت که بزودی پاداش آسمانی خود را بگیرد.‏ او در سخنرانی‌ای که در سپتامبر سال ۱۹۱۴ داد،‏ گفت:‏ «این احتمالاً آخرین بار است که سخنرانی عمومی می‌دهم.‏» البته آن آخرین سخنرانی او نبود.‏ برادر مک‌میلان بعدها نوشت:‏ «فکر می‌کردیم در آن موقع به آسمان می‌رویم.‏ اما کاری که باید انجام می‌دادیم این بود که در خدمت به سَرور مشغول باشیم.‏» برادر مک‌میلان همچنان غیورانه موعظه کرد.‏ او بسیاری از برادران را که به خاطر حفظ بی‌طرفی در زندان بودند،‏ تشویق و تا آخر عمرش به طور مرتب در جلسات شرکت کرد.‏ او در حالی که منتظر پاداشش بود به خوبی از وقت خود استفاده کرد.‏ از این کار چه فایده‌ای برد؟‏ او کمی قبل از مرگش در سال ۱۹۶۶ نوشت:‏ «ایمانم تا امروز قوی مانده است.‏» به راستی که چه نمونهٔ خوبی از خود برای ما بجا گذاشت؛‏ مخصوصاً اگر برای مدتی طولانی‌تر از آنچه که انتظار داشتیم با مشکلی دست و پنجه نرم می‌کنیم.‏—‏عبر ۱۳:‏۷‏.‏

۱۶.‏ برای برادر هربرت جنینگز و همسرش،‏ ناگهان چه اتفاقی افتاد؟‏ (‏یعقوب ۴:‏۱۴‏)‏

۱۶ بسیاری از خادمان یَهُوَه به طور ناگهانی با بیماری روبرو می‌شوند.‏ برای مثال برادر هربرت جنینگز در زندگی‌نامهٔ خود توضیح می‌دهد که چطور با همسرش از خدمت میسیونری در کشور غنا لذّت می‌بردند.‏ اما بعد از مدتی به اختلال خُلقی جدی دچار شد.‏ او هماهنگ با گفتهٔ یعقوب ۴:‏۱۴‏،‏ گفت که آن اتفاق فردایی بود که از آن باخبر نبودیم.‏ ‏(‏خوانده شود.‏)‏ او نوشت:‏ «واقعیت را پذیرفتیم و کشور غنا و دوستان نزدیکمان را ترک کردیم تا برای معالجه به کانادا برگردیم.‏» یَهُوَه به برادر جنینگز و همسرش کمک کرد تا با وجود سختی‌ای که داشتند به خدمت خود ادامه دهند.‏

۱۷.‏ نمونهٔ برادر جنینگز چطور به دیگران فایده رساند؟‏

۱۷ صداقت برادر جنینگز در زندگی‌نامه‌اش به خیلی‌ها کمک کرده است.‏ خواهری نوشت:‏ «تا به حال اینقدر تحت تأثیر یک مقاله قرار نگرفته بودم.‏ خواندن اینکه چطور برادر جنینگز باید به خاطر بیماری مسئولیت‌های خود را کنار می‌گذاشت،‏ به من کمک کرد تا دیدی متعادل نسبت به وضعیت خودم داشته باشم.‏» همچنین برادری نوشت:‏ «بعد از اینکه برای ۱۰ سال به عنوان پیر جماعت خدمت کردم،‏ به خاطر اختلالات روانی مجبور شدم که مسئولیت خودم را کنار بگذارم.‏ احساس ناکامی آنقدر افسرده‌ام کرده بود که نمی‌توانستم زندگی‌نامه‌ها را بخوانم.‏ اما عزم و ارادهٔ برادر جنینگز مرا خیلی تشویق کرد.‏» اگر ما هم با مشکلات غیرمنتظره کنار بیاییم،‏ می‌توانیم باعث تشویق دیگران بشویم.‏ بله،‏ حتی اگر زندگی‌مان بر وفق مراد نباشد،‏ باز هم می‌توانیم برای دیگران نمونه‌ای از ایمان و پایداری باشیم.‏—‏۱پطر ۵:‏۹‏.‏

اگر هنگام اتفاقات غیرمنتظره به یَهُوَه توکّل کنیم به او نزدیک‌تر می‌شویم (‏بند ۱۸ ملاحظه شود)‏

۱۸.‏ از آنچه که در تصاویر از بیوه‌زن نیجریه‌ای می‌بینیم چه یاد می‌گیریم؟‏

۱۸ مصیبت‌هایی مثل همه‌گیری کرونا روی خیلی از خادمان یَهُوَه تأثیر گذاشته است.‏ مثلاً برای بیوه‌زنی در کشور نیجریه غذا و پول خیلی کمی باقی مانده بود.‏ یک روز دخترش از او پرسید بعد از اینکه آخرین پیمانهٔ برنج را تمام کنند،‏ چه می‌خورند؟‏ خواهرمان به دخترش گفت که دیگر پول یا غذا ندارند،‏ ولی باید نمونهٔ بیوه‌زن صَرِفَه را سرمشق قرار بدهند.‏ یعنی اینکه آخرین غذای خود را تهیه کنند و مابقی را به یَهُوَه بسپارند.‏ (‏۱پاد ۱۷:‏۸-‏۱۶‏)‏ آن روز حتی قبل از اینکه آن‌ها فکر کنند که چه باید بخورند،‏ یک بسته از هم‌ایمانان به دستشان رسید.‏ آن بسته شامل مواد غذایی بود و می‌توانستند برای بیشتر از دو هفته از آن استفاده کنند.‏ آن خواهر تعجب کرد که چقدر حواس یَهُوَه به حرف‌های او و دخترش بوده است.‏ وقتی در سختی‌ها به یَهُوَه توکّل کنیم به او نزدیک‌تر می‌شویم.‏—‏۱پطر ۵:‏۶،‏ ۷‏.‏

۱۹.‏ برادر آلکسی یِرشُف با چه آزار و اذیتی روبرو شد؟‏

۱۹ در سال‌های اخیر خیلی از برادران و خواهرانمان به طور غیرمنتظره‌ای با آزار و اذیت روبرو شده‌اند.‏ به تجربهٔ برادر آلکسی یِرشُف که در کشور روسیه زندگی می‌کند توجه کنید.‏ وقتی برادر یِرشُف در سال ۱۹۹۴ تعمید گرفت،‏ شاهدان یَهُوَه در روسیه تا حدّی از آزادی برخوردار بودند.‏ اما چند سال بعد وضعیت در روسیه تغییر کرد.‏ در سال ۲۰۲۰،‏ خانهٔ برادر یِرشُف مورد یورش قرار گرفت و خیلی از وسایل او مصادره شد.‏ چند ماه بعد دولت برای او پروندهٔ جنایی باز کرد.‏ اما چیزی که این موضوع را سخت‌تر می‌کرد این بود که اتهامات او بر اساس ویدیوهایی بود که یکی از شاگردانش که با او کتاب مقدّس را مطالعه می‌کرد از او گرفته بود.‏ آن شخص برای بیش از یک سال وانمود کرده بود که به کتاب مقدّس علاقه‌مند است.‏ واقعاً که چه خیانتی!‏

۲۰.‏ برادر یِرشُف چطور رابطهٔ خود را با یَهُوَه قوی‌تر کرد؟‏

۲۰ آیا مشکل برادر یِرشُف نتیجهٔ خوبی هم داشت؟‏ بله.‏ رابطهٔ او با یَهُوَه قوی‌تر شد.‏ او می‌گوید:‏ «من و همسرم بیشتر از قبل دعا می‌کنیم.‏ می‌دانم که نمی‌توانستم بدون کمک یَهُوَه با این شرایط کنار بیایم.‏ مطالعهٔ شخصی به من کمک می‌کند که با دلسردی مبارزه کنم.‏ به نمونهٔ خادمان وفادار یَهُوَه در گذشته فکر می‌کنم.‏ نمونه‌های زیادی از وفاداری در کتاب مقدّس آمده است تا آرامش خود را حفظ کنیم و به یَهُوَه توکّل کنیم.‏»‏

۲۱.‏ در این مقاله چه یاد گرفتیم؟‏

۲۱ در این مقاله چه یاد گرفتیم؟‏ زندگی در این دنیا بی‌ثبات است،‏ اما یَهُوَه به خادمانش که به او توکّل می‌کنند همیشه کمک می‌کند.‏ همانطور که در آیهٔ اصلی این مقاله آمده،‏ «سختی‌های شخص درستکار زیاد است،‏ اما یَهُوَه او را از تمام آن‌ها نجات می‌دهد.‏» (‏مز ۳۴:‏۱۹‏)‏ بنابراین مهم است که بر مشکلاتمان تمرکز نکنیم،‏ بلکه به قوّتی که از یَهُوَه دریافت می‌کنیم.‏ به این صورت ما هم مانند پولُس رسول می‌توانیم بگوییم:‏ «به یاری او که به من قوّت می‌بخشد،‏ قدرت هر چیز را دارم.‏»—‏فیلیپ ۴:‏۱۳‏.‏

سرود ۳۸ یَهُوَه تو را توانا می‌سازد

a با وجود اتفاقات غیرمنتظره ما مطمئنیم که یَهُوَه از خادمان وفادارش حمایت می‌کند.‏ در گذشته یَهُوَه چطور از خادمانش حمایت کرد و امروزه چطور این کار را می‌کند؟‏ نمونه‌هایی از کتاب مقدّس و دوران ما را بررسی می‌کنیم که ثابت می‌کند اگر به یَهُوَه توکّل کنیم او همیشه از ما حمایت خواهد کرد.‏