۱.‏ یَهُوَه به ابراهیم چه درس دلگرم‌کننده‌ای داد؟‏

 آن گفتگو برای ابراهیم فراموش‌نشدنی بود.‏ خدا از طریق فرشته‌ای به او گفت که شهرهای سُدوم و غَموره را نابود خواهد کرد.‏ آن مرد باایمان نگران شد و از خدا پرسید:‏ ‹آیا واقعاً درستکاران را با شریران نابود می‌کنی؟‏ آیا داور تمام جهان از روی عدل و انصاف داوری نخواهد کرد؟‏› یَهُوَه صبورانه به دوست عزیزش این درس دلگرم‌کننده را داد:‏ خدا هیچ وقت انسان‌های درستکار را نابود نخواهد کرد.‏—‏پیدا ۱۸:‏​۲۳-‏۳۳‏.‏

۲.‏ چرا اطمینان داریم که داوری‌های یَهُوَه با رحمت و عدالت همراه است؟‏

^۲ چرا مطمئنیم که داوری‌های یَهُوَه با رحمت و عدالت همراه است؟‏ چون می‌دانیم که «یَهُوَه به دل نگاه می‌کند.‏» (‏۱سمو ۱۶:‏⁠۷‏)‏ در واقع ‹او از دل هر انسان خبر دارد.‏› (‏۱پاد ۸:‏۳۹؛‏ ۱توا ۲۸:‏⁠۹‏)‏ این یک حقیقت خارق‌العاده است.‏ ما همیشه نمی‌توانیم تصمیمات یَهُوَه را درک کنیم.‏ پولُس رسول به درستی در مورد یَهُوَه خدا گفت:‏ ‹داوری‌های او فراتر از درک ماست!‏›—‏روم ۱۱:‏⁠۳۳‏.‏

۳-‏۴.‏ گاهی ممکن است چه سؤالاتی برای ما مطرح شود و در این مقاله به بررسی چه موضوعی می‌پردازیم؟‏ (‏یوحنا ۵:‏​۲۸،‏ ۲۹‏)‏

^۳ ممکن است ما هم سؤالاتی مانند سؤالات ابراهیم داشته باشیم.‏ شاید حتی از خودمان بپرسیم:‏ «آیا برای کسانی که در سُدوم و غَموره توسط خدا داوری شدند امیدی وجود دارد؟‏ آیا امکان دارد که ‹رستاخیز بدکاران› شامل آن‌ها شود؟‏»—‏اعما ۲۴:‏⁠۱۵‏.‏

 ^۴ بیایید درکمان را از رستاخیز مرور کنیم.‏ اخیراً از این موضوع که چه ‹کسانی برای زندگی ابدی› و چه ‹کسانی برای داوری› رستاخیز پیدا خواهند کرد،‏ درک واضح‌تری برایمان توضیح داده شد.‏ a ‏(‏یوحنا ۵:‏​۲۸،‏ ۲۹ خوانده شود.‏)‏ این درک جدید باعث ایجاد تغییراتی شده که در این مقاله و مقالهٔ بعدی به آن‌ها پرداخته می‌شود.‏ بنابراین در رابطه با داوری‌های عادلانهٔ یَهُوَه اول به این موضوع می‌پردازیم که چه چیزهایی را نمی‌دانیم و بعد اینکه چه چیزهایی را می‌دانیم‏.‏

آنچه نمی‌دانیم

۵.‏ نشریات ما در مورد کسانی که در سُدوم و غَموره نابود شدند چه می‌گفتند؟‏

^۵ در گذشته نشریات ما توضیح می‌دادند که برای کسانی که یَهُوَه آن‌ها را بدکار می‌شمارد چه اتفاقی می‌افتد.‏ قبلاً گفته می‌شد کسانی که در سُدوم و غَموره نابود شدند رستاخیز نمی‌یابند.‏ اما با مطالعه و دعای بیشتر،‏ این سؤال مطرح شد که آیا می‌توان چنین چیزی را با اطمینان گفت؟‏

۶.‏ نمونه‌هایی از داوری‌های بدکاران توسط یَهُوَه کدامند و در مورد آن‌ها چه چیزی را نمی‌دانیم؟‏

^۶ در این رابطه به چند نمونه دقت کنید.‏ در کتاب مقدّس،‏ چندین گزارش در مورد داوری‌های یَهُوَه علیه مردمان بدکار آمده است؛‏ مثلاً تعداد نامعلومی که در توفان نوح مردند یا هفت قومی که به فرمان یَهُوَه توسط قوم اسرائیل در سرزمین موعود نابود شدند یا ۱۸۵٬۰۰۰ هزار سرباز آشوری‌ای که توسط فرشتهٔ یَهُوَه در یک شب کشته شدند.‏ (‏پیدا ۷:‏۲۳؛‏ تث ۷:‏​۱-‏۳؛‏ اشع ۳۷:‏​۳۶،‏ ۳۷‏)‏ آیا در این گزارشات به روشنی آمده است که یَهُوَه تصمیم گرفته همهٔ آن‌ها را به مرگ ابدی محکوم کند و هرگز رستاخیز ندهد؟‏ نه.‏ چرا می‌توان چنین برداشت کرد؟‏

۷.‏ در رابطه با کسانی که در توفان نوح یا هنگام تصرف سرزمین کنعان نابود شدند چه چیزی را نمی‌دانیم؟‏ (‏تصویر ملاحظه شود.‏)‏

^۷ ما نمی‌دانیم که یَهُوَه چطور تک‌تک آن افراد را داوری کرد و آیا آن‌ها فرصت آشنایی با او و توبه را داشتند یا نه.‏ کتاب مقدّس می‌گوید که نوح قبل از توفان «دربارهٔ راه راست خدا موعظه می‌کرد.‏» (‏۲پطر ۲:‏⁠۵‏)‏ اما نمی‌گوید که او در کنار ساختن کشتی تلاش کرد به تک‌تک ساکنان زمین در مورد نابودی‌شان هشدار دهد.‏ همچنین نمی‌دانیم که آیا همهٔ ساکنان شریر سرزمین کنعان فرصت آشنایی با یَهُوَه و تغییر رفتارشان را داشتند یا نه.‏

۸.‏ ما در مورد مردم سُدوم و غَموره چه چیزی را نمی‌دانیم؟‏

^۸ در مورد مردم سُدوم و غَموره چه می‌توان گفت؟‏ لوط که مردی درستکار بود،‏ در میان آن‌ها زندگی می‌کرد.‏ آیا ما مطمئنیم که لوط به همهٔ آن‌ها موعظه کرد؟‏ نه.‏ حقیقتاً آن‌ها شریر بودند،‏ ولی آیا راه درست را می‌شناختند؟‏ به یاد بیاورید که گروهی از مردان آن شهر قصد داشتند به مهمانان لوط تجاوز کنند.‏ کتاب مقدّس می‌گوید که آن‌ها «از نوجوان گرفته تا پیر» بودند.‏ (‏پیدا ۱۹:‏۴؛‏ ۲پطر ۲:‏⁠۷‏)‏ آیا ما مطمئنیم که یَهُوَه،‏ خدای رحیم،‏ تصمیم گرفت آن‌ها را نابود کند و رستاخیز ندهد؟‏ یَهُوَه به ابراهیم گفت که حتی ده مرد درستکار در آن شهر وجود ندارد.‏ (‏پیدا ۱۸:‏۳۲‏)‏ پس آن‌ها بدکار بودند و یَهُوَه حق داشت آن‌ها را نابود کند.‏ اما آیا ما با اطمینان می‌توانیم بگوییم که هیچ کدام از آن‌ها موقع ‹رستاخیز بدکاران› زنده نمی‌شوند؟‏ نه،‏ ما نمی‌توانیم با اطمینان چنین بگوییم!‏

۹.‏ ما در مورد سلیمان چه چیزی را نمی‌دانیم؟‏

 ^۹ از سوی دیگر در کتاب مقدّس در مورد کسانی می‌خوانیم که درستکار بودند،‏ اما بدکار شدند.‏ سلیمان پادشاه یکی از آن‌ها بود.‏ او کاملاً در راه‌های خدا تعلیم یافت و یَهُوَه به او برکات فراوانی داد.‏ با این حال او بعدها به پرستش خدایان دروغین روی آورد.‏ گناهان او یَهُوَه را خیلی عصبانی کرد و عواقب آن برای قرن‌ها باقی ماند.‏ کتاب مقدّس می‌گوید که سلیمان «با پدران خود آرمید؛‏» یعنی با مردان وفاداری مثل داوود پادشاه.‏ (‏۱پاد ۱۱:‏​۵-‏۹،‏ ۴۳‏،‏ پاورقی؛‏ ۲پاد ۲۳:‏۱۳‏)‏ آیا دفن او در کنار مردان وفادار تضمینی برای رستاخیز اوست؟‏ کتاب مقدّس جواب نمی‌دهد.‏ با این وجود شاید عده‌ای استدلال کنند که چون کتاب مقدّس می‌گوید که «وقتی کسی می‌میرد،‏ گناهانش بخشیده می‌شود،‏» پس سلیمان رستاخیز خواهد شد.‏ (‏روم ۶:‏⁠۷‏)‏ اما این آیه به این معنی نیست که هر کس بمیرد،‏ با مرگش حق زندگی دوباره را به دست می‌آورد.‏ رستاخیز هدیه‌ای از طرف خدای مهربانمان است که به هر که بخواهد می‌دهد تا فرصتی برای خدمت به او داشته باشد.‏ (‏ایو ۱۴:‏​۱۳،‏ ۱۴؛‏ یو ۶:‏۴۴‏)‏ آیا سلیمان این هدیه را دریافت می‌کند؟‏ ما نمی‌دانیم،‏ یَهُوَه می‌داند.‏ چیزی که ما می‌دانیم این است که یَهُوَه همیشه کار درست را انجام می‌دهد.‏

آنچه می‌دانیم

۱۰.‏ یَهُوَه در مورد نابود کردن انسان‌ها چه احساسی دارد؟‏ (‏حِزْقیال ۳۳:‏۱۱‏)‏ (‏تصویر ملاحظه شود.‏)‏

^۱۰ حِزْقیال ۳۳:‏۱۱ خوانده شود.‏ یَهُوَه از روی مهربانی به ما می‌گوید که هنگام داوری انسان‌ها چه احساسی دارد.‏ پِطرُس رسول با الهام خدا به سخنان حِزْقیال نبی اشاره کرد و گفت که ‹یَهُوَه دوست ندارد کسی نابود شود.‏› (‏۲پطر ۳:‏⁠۹‏)‏ این گفته‌ای دلگرم‌کننده است.‏ ما می‌دانیم که یَهُوَه بدون دلیل موجه هیچ کس را برای همیشه نابود نمی‌کند.‏ او بی‌نهایت رحیم است و در صورت امکان این خصوصیت را نشان می‌دهد.‏

۱۱.‏ چه کسانی رستاخیز نمی‌شوند و از کجا می‌دانیم؟‏

^۱۱ در مورد کسانی که رستاخیز نمی‌شوند چه می‌دانیم؟‏ در کتاب مقدّس فقط چند نمونه آمده است.‏ b عیسی اشاره کرد که یهودای اِسخَریوطی رستاخیز نمی‌شود.‏ (‏مرق ۱۴:‏۲۱؛‏ یو ۱۷:‏​۱۲‏،‏ پاورقی)‏ c یهودا دانسته و عمداً بر ضد یَهُوَه و پسرش عمل کرد.‏ (‏مَرقُس ۳:‏۲۹ و برج دیده‌بانی ۱ اوت ۲۰۰۷،‏ صفحهٔ ۶ ملاحظه شود.‏)‏ به طور مشابه عیسی در مورد بعضی از رهبران مذهبی که با او مخالفت می‌کردند گفت که بدون امید رستاخیز می‌میرند.‏ (‏مت ۲۳:‏۳۳‏)‏ همچنین پولُس رسول هشدار داد که اگر مرتدان توبه نکنند رستاخیز پیدا نخواهند کرد.‏—‏عبر ۶:‏​۴-‏۸؛‏ ۱۰:‏⁠۲۹‏.‏

۱۲.‏ در مورد رحمت یَهُوَه چه می‌دانیم؟‏ مثالی بزنید.‏

^۱۲ با این حال،‏ در مورد رحمت یَهُوَه چه می‌دانیم؟‏ او چطور نشان داده است که «دوست ندارد کسی نابود شود؟‏» به رحمت او نسبت به کسانی که گناهان جدی مرتکب شدند توجه کنید.‏ داوود پادشاه مرتکب گناهانی جدی مثل زنا و قتل شد،‏ اما توبه کرد و یَهُوَه از روی رحمت او را بخشید.‏ (‏۲سمو ۱۲:‏​۱-‏۱۳‏)‏ مَنَسّی پادشاه در بیشتر عمر خود،‏ کارهای شریرانهٔ هولناکی کرد.‏ اما توبه کرد و یَهُوَه با وجود شدّت گناهانش رحمت نشان داد و مَنَسّی را بخشید.‏ (‏۲توا ۳۳:‏​۹-‏۱۶‏)‏ این نمونه‌ها به ما  یادآوری می‌کند که هر وقت یَهُوَه دلیلی برای بخشش و رحمت داشته باشد،‏ حتماً آن را نشان خواهد داد.‏ یَهُوَه چنین کسانی را رستاخیز می‌دهد،‏ چون متوجه بزرگی گناهانشان شدند و توبه کردند.‏

۱۳.‏ الف)‏ چرا یَهُوَه به مردم نِینَوا رحمت نشان داد؟‏ ب)‏ عیسی بعدها در مورد مردم نِینَوا چه گفت؟‏

^۱۳ همچنین ما از رحمت یَهُوَه نسبت به مردم نِینَوا آگاهیم.‏ خدا به یونِس گفت:‏ «می‌بینم که اعمالشان تا چه حد شریرانه شده است.‏» اما وقتی آن‌ها از گناهانشان توبه کردند،‏ یَهُوَه با مهربانی آن‌ها را بخشید.‏ رحمت او خیلی بیشتر از یونِس بود.‏ یونِس عصبانی شد و خدا به او یادآوری کرد که مردم نِینَوا «نمی‌توانند درست را از غلط تشخیص دهند.‏» (‏یون ۱:‏​۱،‏ ۲؛‏ ۳:‏۱۰؛‏ ۴:‏​۹-‏۱۱‏)‏ بعدها عیسی از آن نمونه استفاده کرد تا در مورد عدالت و رحمت یَهُوَه تعلیم دهد.‏ عیسی گفت که مردم توبه‌کار نِینَوا ‹در روز داوری رستاخیز پیدا می‌کنند.‏›—‏مت ۱۲:‏⁠۴۱‏.‏

۱۴.‏ مردم نِینَوا از چه لحاظ برای داوری زنده می‌شوند؟‏

^۱۴ وقتی مردم نِینَوا ‹رستاخیز پیدا کنند› چگونه «داوری» خواهند شد؟‏ عیسی در مورد کسانی صحبت کرد که «برای داوری زنده خواهند شد.‏» (‏یو ۵:‏۲۹‏)‏ او به پادشاهی هزار سالهٔ خود اشاره کرد که طی آن «هم درستکاران» و ‹هم بدکاران› رستاخیز پیدا خواهند کرد.‏ (‏اعما ۲۴:‏۱۵‏)‏ بدکاران «برای داوری زنده خواهند شد؛‏» به این معنی که یَهُوَه و عیسی رفتار و واکنش آن‌ها را نسبت به تعالیمی که می‌گیرند ارزیابی می‌کنند.‏ اگر یکی از اهالی نِینَوا رستاخیز شد و نخواست که یَهُوَه را بپرستد،‏ یَهُوَه او را محکوم به مرگ می‌کند.‏ (‏اشع ۶۵:‏۲۰‏)‏ اما آن‌هایی که تصمیم می‌گیرند یَهُوَه را با وفاداری بپرستند،‏ فرصت زندگی ابدی را خواهند داشت.‏—‏دان ۱۲:‏⁠۲‏.‏

۱۵.‏ الف)‏ چرا نباید بگوییم که هیچ‌کدام از مردم سُدوم و غَموره رستاخیز نمی‌شوند؟‏ ب)‏ درک ما از یهودا ۷ چیست؟‏ (‏کادر «‏ منظور یهودا چه بود؟‏‏» ملاحظه شود.‏)‏

^۱۵ عیسی در مورد مردم سُدوم و غَموره گفت که تحمّل «روز داوری» برای آن‌ها آسان‌تر از کسانی خواهد بود که او و تعالیمش را رد کردند.‏ (‏مت ۱۰:‏​۱۴،‏ ۱۵؛‏ ۱۱:‏​۲۳،‏ ۲۴؛‏ لو ۱۰:‏۱۲‏)‏ در نگاه اول شاید فکر کنیم که  عیسی اغراق می‌کرد،‏ اما او در مورد مردم نِینَوا حرف مشابهی زد و گفت که آن‌ها ‹در روز داوری رستاخیز پیدا می‌کنند.‏› به این دلیل به نظر می‌رسد که عیسی اغراق نکرد،‏ بلکه یک واقعیت را در رابطه با سُدوم و غَموره گفت.‏ ‹روز داوری‌ای› که عیسی به آن اشاره کرد،‏ همان روز داوری‌ای است که در رابطه با مردم نِینَوا بیان کرد.‏ مردم سُدوم و غَموره مثل مردم نِینَوا کارهای بد انجام می‌دادند،‏ اما اهالی نِینَوا فرصت توبه داشتند.‏ به علاوه عیسی در مورد کسانی صحبت کرد که «کارهای بد کردند» و «برای داوری زنده خواهند شد.‏» (‏یو ۵:‏۲۹‏)‏ پس به نظر می‌رسد که برای مردم بدکار سُدوم و غَموره امیدی وجود دارد.‏ این امکان وجود دارد که حداقل عده‌ای از آن‌ها رستاخیز شوند و ما فرصت خواهیم داشت که به آن‌ها در مورد یَهُوَه و عیسی مسیح تعلیم دهیم.‏

۱۶.‏ ما در مورد این که یَهُوَه چه کسانی را رستاخیز می‌دهد چه می‌دانیم؟‏ (‏اِرْمیا ۱۷:‏⁠۱۰‏)‏

^۱۶ اِرْمیا ۱۷:‏۱۰ خوانده شود.‏ این آیه خلاصهٔ چیزی است که می‌دانیم‏.‏ یَهُوَه همیشه ‹دل انسان را بررسی می‌کند و عمق افکار او را می‌سنجد.‏› او در رابطه با رستاخیز با هر کس ‹مطابق شیوهٔ زندگی‌اش› رفتار می‌کند.‏ یَهُوَه هر وقت که لازم باشد قاطعانه رفتار می‌کند و هر وقت که ممکن باشد رحمت نشان می‌دهد.‏ پس ما نباید فرض کنیم که یک شخص رستاخیز پیدا نمی‌کند،‏ مگر این که آن را از طریق کتاب مقدّس می‌دانیم.‏

‏‹داور تمام جهان از روی عدل و انصاف داوری خواهد کرد›‏

۱۷.‏ آیندهٔ انسان‌هایی که مرده‌اند چه می‌شود؟‏

^۱۷ از زمانی که آدم و حوّا به شیطان پیوستند و به ضد یَهُوَه خدا سرکشی کردند،‏ میلیاردها نفر مرده‌اند.‏ مرگ ‹دشمنی› هولناک است که جان خیلی از انسان‌ها را گرفته است!‏ (‏۱قر ۱۵:‏۲۶‏)‏ برای کسانی که مرده‌اند چه اتفاقی خواهد افتاد؟‏ تعداد ۱۴۴٬۰۰۰ نفر از پیروان مسیح در آسمان رستاخیز خواهند شد و زندگی فناناپذیر خواهند داشت.‏ (‏مکا ۱۴:‏⁠۱‏)‏ عدهٔ زیادی از مردان و زنان وفاداری که یَهُوَه را دوست داشتند،‏ در ‹رستاخیز درستکاران› به زندگی برمی‌گردند و در صورتی که طی دورهٔ هزار سالهٔ پادشاهی مسیح و  آزمایش نهایی درستکار بمانند،‏ تا ابد بر زمین زندگی خواهند کرد.‏ (‏دان ۱۲:‏۱۳؛‏ عبر ۱۲:‏⁠۱‏)‏ همین طور طی آن هزار سال «بدکاران،‏» یعنی کسانی که یَهُوَه را خدمت نکردند یا حتی کارهای شریرانه انجام دادند،‏ این فرصت را خواهند داشت که شیوهٔ زندگی خود را عوض کنند و خادمان وفادار یَهُوَه شوند.‏ (‏لو ۲۳:‏​۴۲،‏ ۴۳‏)‏ با این حال،‏ بعضی از انسان‌ها خیلی شریر بودند و تصمیم گرفتند که بر ضد یَهُوَه و مقصودش عمل کنند،‏ بنابراین یَهُوَه هم تصمیم گرفت که هیچ وقت آن‌ها را رستاخیز ندهد.‏—‏لو ۱۲:‏​۴،‏ ۵‏.‏

۱۸-‏۱۹.‏ الف)‏ چرا می‌توانیم به داوری مردگان توسط یَهُوَه اعتماد کنیم؟‏ (‏اِشَعْیا ۵۵:‏​۸،‏ ۹‏)‏ ب)‏ در مقالهٔ بعد به بررسی چه موضوعی می‌پردازیم؟‏

^۱۸ ما می‌توانیم کاملاً مطمئن باشیم که وقتی یَهُوَه انسان‌ها را داوری کند،‏ همیشه تصمیم درست و عادلانه می‌گیرد.‏ بله،‏ همانطور که ابراهیم به خوبی درک کرد،‏ یَهُوَه داور کامل،‏ حکیم و رحیم «تمام جهان» است.‏ یَهُوَه پسر خود را تعلیم داده و تمام داوری را به او سپرده است.‏ (‏یو ۵:‏۲۲‏)‏ یَهُوَه و عیسی می‌دانند که در دل هر انسان چه می‌گذرد.‏ (‏مت ۹:‏⁠۴‏)‏ پس در مورد هر یک از آن‌ها درست تصمیم می‌گیرند.‏

^۱۹ ما به یَهُوَه و تمامی تصمیمات او اعتماد داریم.‏ همین طور می‌دانیم که یَهُوَه صلاحیت داوری دارد نه ما.‏ ‏(‏اِشَعْیا ۵۵:‏​۸،‏ ۹ خوانده شود.‏)‏ بنابراین ما تمام داوری را به او و پسرش می‌سپاریم؛‏ پادشاهی که کاملاً عدالت و رحمت یَهُوَه را بازتاب می‌کند.‏ (‏اشع ۱۱:‏​۳،‏ ۴‏)‏ در مورد داوری طی مصیبت عظیم چه می‌توانیم بگوییم؟‏ چه چیزی را نمی‌دانیم و چه چیزی را می‌دانیم؟‏ مقالهٔ بعد به این سؤالات جواب می‌دهد.‏